Ἄσπιλε, ἀμόλυντε... [ῥαθυμίᾳ/ῥαθυμίας γνώμῃ/γνώμης]

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


«Ἄσπιλε, ἀμόλυντε...ῥαθυμίας γνώμῃ...»

(χφ. Μ. Λαύρας Β–25 ὡρολόγιον ιγ’ αἰ. φ. 224r).


«Ἄσπιλε, ἀμόλυντε...ῥαθυμίᾳ γνώμης...»

(χφφ. ὡρολόγια British Library Additional 22507 ιδ’ αἰ. φ. 61v, Ἐθνικῆς βιβλιοθήκης τῆς Ἑλλάδος 2042 τέλη ιδ’ αἰ., Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἐθνικῆς Τραπέζης / Πέζαρου 31 τέλη ιε’ αἰ. φ. 105r, Ὡρολόγιον ἔκδ. 1509).


«Ἄσπιλε, ἀμόλυντε...ῥαθυμίᾳ γνώμῃ...»

(Ὡρολόγιον ἐκδ. 1563, 1580, 1584, 1604, 1632, Ὡρολογόπουλον ἐκδ. 1684, Ὡρολόγιον ἐκδ. 1740, 1757, 1801, 1820, 1830, 1832, 1851, οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου 1900).
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Εὐχαριστοῦμε Μανόλη!
Ἀπό τό τυπικό τοῦ Ἀποδείπνου τό μετέφερα μέ μόνιμη ἀνακατεύθυνση στά ἑρμηνευτικά τοῦ Ἀκαθίστου, ὡς πλέον χρησιμοποιούμενο.

Συναντᾶμε, λοιπόν, ὅλες τίς ἐκδοχές (δύο δοτικῶν, γενικῆς-δοτικῆς καί δοτικῆς-γενικῆς).

Ἡ ἀπάντηση θά βρίσκεται στήν ὀρθή ἑρμηνεία τῆς προτάσεως «καί τῇ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου,[ῥαθυμίᾳ/ῥαθυμίας γνώμῃ/γνώμης], δοῦλον γενόμενον».

Ἐδῶ ἔχουμε νεοελληνική ἀπόδοση ἀπό τόν μακαριστόν π. Ἐπιφάνιον Θεοδωρόπουλον.
και με την πνευματικήν αποχαύνωσίν που φέρουν αι ηδοναί του βίου, κατήντησα εκουσίως δούλος

Φαίνεται ὅτι οἱ δύο δοτικές ἦταν ἡ βούληση τοῦ ποιητοῦ ὡς μία ἔκφραση: ἡ ραθυμία γνώμη.


 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Φαίνεται ὅτι οἱ δύο δοτικές ἦταν ἡ βούληση τοῦ ποιητοῦ ὡς μία ἔκφραση: ἡ ραθυμία γνώμη.
Τώρα πού τό ξαναβλέπω, μήπως τό «γνώμῃ/γνώμης» συνδέεται μέ τό «δοῦλον»; Ὁπότε ἔχουμε: δοῦλος γνώμης καί ἡ γενική γιά τήν γνώμη εἶναι τό ὀρθόν, καθώς καί ἡ δοτική γιά τήν ραθυμία (καί τῇ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου ῥαθυμίᾳ, γνώμης δοῦλον γενόμενον); Ὁπότε ἀλλάζει καί ἡ στίξη.


 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Καί ἀφοῦ εἶδα τήν ἑρμηνεία, δέν εἶδα τό ἀρχαῖο κείμενο τοῦ π. Ἐπιφανίου, ὅπου (ἄν ἔχει ὀρθῶς ἀντιγραφεῖ) ἔχει δύο δοτικές.
Πού σημαίνει ὅτι στέκεται καί τό «δοῦλος γνώμῃ».
Ἐκεῖνο πάντως πού φαίνεται εἶναι ὅτι ἀποσυνδέεται ἡ ραθυμία ἀπό τή γνώμη καί ἡ γνώμη (εἴτε ὡς γενική εἴτε ὡς δοτική) συνδέεται μέ τό δοῦλος.


 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Αν η ορθή γραφή είναι το ῥαθυμίᾳ γνώμῃ, τότε από καθαρά γλωσσική-ερμηνευτική σκοπιά συμφωνώ ότι το γνώμη είναι δοτική (γνώμῃ) που δείχνει τρόπο. (Αυτό περίπου εννοεί και η μετάφραση του π. Επιφανίου).

γνώμῃ δοῦλον γενόμενον (= με τη θέλησή μου έγινα δούλος)​

1.
Το ερώτημα είναι: χρησιμοποιείται η δοτική γνώμῃ με τέτοιο τρόπο στην υμνογραφία; Η απάντηση είναι θετική.

Η πολυσήμαντη λέξη γνώμη καλύπτει δύο γενικές σημασιολογικές περιοχές:

α) το φρόνημα, τη σκέψη, την κρίση του ανθρώπου (που άλλοτε είναι γενναία, "στερρά" κ.λπ, άλλοτε πονηρή, φθαρμένη, αμαρτωλή κ.λπ.)

Παραδείγματα (συγγνώμη που δεν βάζω παραπομπές λόγω βιασύνης για τον Εσπερινό):

  • Ταπεινόφρονι γνώμῃ, ἵλεων Κύριον, ὁ Τελώνης στενάξας εὗρε [ ... ]
  • [ ... ] ἀδιστάκτω σε γνώμῃ μακαρίζουσαν [ ... ]
  • Ἐν κενοῖς τό συνέδριον τῶν ἀνόμων, καί γνώμῃ συναθροίζεται κακοτρόπῳ [ ... ]

β) τη βούληση, την προαίρεσή του (στην περίπτωση αυτή μπαίνει συχνά σε δοτική, δείχνοντας τρόπο).

Παραδείγματα:

  • Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ἰδεῖν, ὁ μέλλων γνώμῃ τάφον οἰκεῖν (= που έμελλες με τη θέλησή σου να κατοικήσεις σε τάφο) [ ... ]
  • Νόμου φιλίας, ὁ δυσώνυμος, Ἰσκαριώτης γνώμῃ ἐπιλαθόμενος (= που με τη θέλησή του λησμόνησε) [ ... ]
  • Ἀθλήσαντες Ἅγιοι νομίμως ... καί γνώμῃ θανατούμενοι, διά τήν πάντων ἔγερσιν (= και με τη θέλησή σας θανατωθήκατε)
  • Ἐντολάς σου Δέσποτα μή φυλάξας, γνώμῃ ἐμαυτοῦ, τοῖς πάθεσιν ὑπελθών, τοῖς τῶν ἡδονῶν (= με τη θέλησή μου υπέκυψα στα πάθη των ηδονών) [ ... ]
  • Μογγιλάλου ὡς πάλαι, τάς ἀκοάς ἤνοιξας, ἄνοιξον ψυχῆς μου τά ὤτα, γνώμῃ κωφεύοντα (= τα αυτιά που με τη θελησή τους κωφεύουν) [ ... ]

Με την παραπάνω έννοια (της βουλήσεως, προαιρέσεως) νομίζω ότι χρησιμοποιείται και στο παρακάτω τροπάριο του Μεγάλου Κανόνος, αλλά όχι για να τονίσει το εμπρόθετο κάποιας πράξης:

Οὐ γέγονεν ἐν τῷ βίῳ, ἁμάρτημα οὐδέ πρᾶξις, οὐδέ κακία, ἥν ἐγώ Σωτήρ οὐκ ἐπλημμέλησα, κατά νοῦν καί λόγον, καί προαίρεσιν, καί θέσει, καί γνώμῃ, καί πράξει ἐξαμαρτήσας, ὡς ἄλλος οὐδείς πώποτε. (= αμάρτησα και με την κρίση / προαίρεση, δηλ. πριν την πράξη, αλλά και με την ίδια την πράξη)​

Σημείωση: υπάρχουν και χρήσεις της λέξης γνώμη, όπου είναι δύσκολο να πει κανείς σε τι απο τα δύο αναφέρεται: φρόνημα ή εμπρόθετη βούληση, π.χ.:
  • [ ... ] τούς γνώμῃ σοι πταίσαντας (που έπταισαν στην κρίση τους / που έπταισαν με τη θέλησή τους) [ ... ]
  • [ ... ] γνώμῃ ὀλισθαίνονται ἀεί, καί λογισμοῖς πονηροῖς ἐξελκόμενον (που γλιστρώ στην κρίση μου / που γλιστρώ με τη θέλησή μου) [ ... ]

2.
Αλλά θέλω να προσθέσω κάτι στη μετάφραση του π. Επιφανίου. Νομίζω ότι η δοτική ραθυμίᾳ δεν δείχνει τρόπο, αλλά είναι αντικείμενο στο "δοῦλον γενόμενον".

Στην περίπτωση αυτή το νόημα ειναι ως εξής:

[ ... ] γνώμῃ δοῦλον γενόμενον (με τη θέλησή μου έγινα δούλος)
τῇ ῥαθυμίᾳ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου
(= στη ραθυμία των ηδονών του βίου) [ ... ]​

Αυτό γιατί, όταν στην υμνογραφία η έννοια της δουλείας χρησιμοποιείται αρνητικά (και όχι για να χαρακτηριστούμε π.χ. ως "δούλοι του Θεού"), σχεδόν ποτέ δεν παραλείπεται το αντικείμενό της (συνήθως σε δοτική), δηλαδή σε τι ακριβώς είναι δούλος ο άνθρωπος.

Παραδείγματα:

[ ... ] παντοίοις με δουλωθέντα πλημμελήμασι [ ... ]
[ ... ] δουλωθέντα τῷ ἀλάστορι [ ... ]
[ ... ] δουλωθείς τῷ τυράννῳ [ ... ]
[ ... ] δουλωθείς ταῖς ἡδοναῖς [ ... ]
[ ... ] δουλωθείς τοῖς πάθεσιν ἀπό νεότητος [ ... ]​


3.
Οι παραπάνω σκέψεις έχουν και επιμέρους αντεπιχειρήματα, που μπορεί εύκολα να σκεφθεί κάποιος. Πάντως αν η ορθή (αρχική) γραφή είναι άλλη, οι σημασίες και οι συντάξεις αναπροσαρμόζονται, χωρίς αυτό να συνιστά αντίφαση.
Είναι ευνόητο ότι, αν το νόημα είναι όπως είδαμε παραπάνω, δηλαδή:
[ ... ] γνώμῃ δοῦλον γενόμενον (με τη θέλησή μου έγινα δούλος)
τῇ ῥαθυμίᾳ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου (= στη ραθυμία των ηδονών του βίου) [ ... ]​
αυτό πρέπει να φανεί και κατά την εμμελή απαγγελία, να χωριστεί δηλαδή το ραθυμία από το γνώμη και να τονιστεί το δεύτερο, δηλαδή κάπως έτσι:

τῇ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου ῥαθυμίᾳ // γνώμῃ δοῦλον γενόμενον
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ἀγαπητέ Γιῶργο,
Εὐχαριστοῦμε πολύ γιά πολλοστή φορά!

Νομίζω ὅτι στό συγκεκριμένο θέμα, μέ τήν ἀνάλυση τήν ὁποία ἔκανες, καί στεκόμενος στά

1) Αλλά θέλω να προσθέσω κάτι στη μετάφραση του π. Επιφανίου. Νομίζω ότι η δοτική ραθυμίᾳ δεν δείχνει τρόπο, αλλά είναι αντικείμενο στο "δοῦλον γενόμενον".


2) Οι παραπάνω σκέψεις έχουν και επιμέρους αντεπιχειρήματα, που μπορεί εύκολα να σκεφθεί κάποιος. Πάντως αν η ορθή (αρχική) γραφή είναι άλλη, οι σημασίες και οι συντάξεις αναπροσαρμόζονται, χωρίς αυτό να συνιστά αντίφαση.

θά ἔχουμε τήν περίπτωση ὅπου ὅλες οἱ γραφές στέκονται.

Καί: δοῦλος τῇ ραθυμίᾳ γνώμης...
Καί: δοῦλος τῇ ραθυμίᾳ γνώμῃ (ὅπου τό ραθυμίᾳ ἐπέχει θέση ἐπιθετικοῦ προσδιορισμοῦ -πρβλ. ἐδῶ-)...
Καί: δοῦλος τῇ ραθυμίας γνώμῃ...
(στίς δύο τελευταῖες ἀντικείμενο θά εἶναι τό γνώμῃ)
Ὁπότε ἔτσι καί ἡ ἐμμελής ἀπαγγελία μπορεῖ νά γίνεται καί μέ κάποιο ἀνεπαίσθητο διαχωρισμό γιά ἀναπνοή μετά τό γνώμης/γνώμῃ ἤ καί κανέναν.

Τό Ὡρολόγιον τῆς Ἀ. Δ. ἔχει κόμμα (μουσικό/ἐκφωνητικό) μετά τό ραθυμίᾳ γνώμης, ἐνῶ τό ἐκ τοῦ Πατριαρχικοῦ Τυπογραφείου τοῦ 1900 –μέ ραθυμίᾳ γνώμῃ– δέν ἔχει πουθενά.


 

chrysta

Νέο μέλος
Ψαχνω να δω μηπως το ραθυμια εκτος απο ουσιαστικο μήπως χρησιμοποιειται και ως επίθετο οπότε ραθυμια γνωμη (δοτικη) σημαίνει απο την ραθυμη την οκνηρη διαθεση εξ αιτιας των ηδονων του βιου μας
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Αγαπητέ φίλε, δεν στέκει: αφού υπάρχει το ράθυμος, δεν χρειαζόταν το αμάρτυρο *ραθύμιος.
Ακόμα κι αν υπήρχε όμως τέτοια λέξη, θα ήταν η τελευταία πιθανή επιλογή από άποψη φυσικότητας -άρα πάλι δεν στέκει.

Η εκδοχή που στέκει με τον πιο φυσικό τρόπο και συντακτικά και νοηματικά και διακειμενικά (παλαιογραφικά δεν ξέρω) νομίζω πως είναι αυτή:
[ ... ] γνώμῃ δοῦλον γενόμενον (με τη θέλησή μου έγινα δούλος)
τῇ ῥαθυμίᾳ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου
(= στη ραθυμία των ηδονών του βίου) [ ... ]
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
«Ἄσπιλε, ἀμόλυντε, ἄφθορε, θεόνυμφε δέσποινα...»

(Εὐχολόγιον μονῆς Σωτῆρος Μεσσήνης μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1121-1132 ἔκδ. A. Jacob Un eucologe du Saint-Sauveur ‘’in Lingua Phari’’ de Messine, Le Bodleianus Auct. E. 5.13 στὸ Bulletin de l’ Institut historique belge de Rome 50 (1980) σ. 353).



«Ἄσπιλε, ἀμόλυντε...ῥαθυμίας γνώμῃ...»

(χφ. Μ. Λαύρας Β–25 ὡρολόγιον ιγ’ αἰ. φ. 224r).



«Ἄσπιλε, ἀμόλυντε...ῥαθυμίᾳ γνώμης...»

(χφ. Barb. gr. 345 εὐχολόγιο ιβ’ αἰ. φ. 93v, Σινὰ 2203 ψαλτήριο ιβ’ αἰ. φ. 165r, χφφ. ὡρολόγια Σινὰ 865 ιβ’ αἰ. φ. 97r-v, 870 ιγ’ αἰ. φ. 23r, 898 τοῦ ἔτους 1335 φ. 29r, Βritish Library Additional 22507 ιδ’ αἰ. φ. 61v, ΕΒΕ 2042 τέλη ιδ’ αἰ., Paris. gr. 404 τοῦ ἔτους 1390 φ. 140r, 12 τοῦ ἔτους 1419 φ. 278r, Biblioteca Νacional de Espana Vitr. 26/5 ὡρολόγιο τοῦ ἔτους 1471 σ. 576, Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἐθνικῆς Τραπέζης / Πέζαρου 31 τέλη ιε’ αἰ. φ. 105r, Ὡρολόγιον ἔκδ. 1509).



«Ἄσπιλε, ἀμόλυντε...ῥαθυμίᾳ γνώμῃ...»

(χφφ. Φλωρεντίας Plutei 05.05 ὡρολόγιο ια'; αἰ. φ. 325v, Paris. gr. 329 ὡρολόγιο α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. σ. 102, Plutei 05.33 ψαλτήριο ιε' αἰ. φ. 154v, Harley (British museum) 5541 ὡρολόγιο μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1485-1525 φ. 68v, Ὡρολόγιον ἐκδ. 1563, 1580, 1584, 1604, 1632, Ὡρολογόπουλον ἐκδ. 1684, Ὡρολόγιον ἐκδ. 1740, 1757, 1801, 1820, 1830, 1832, 1851, οἰκουμενικοῦ πατριαρχείου 1900).
 
...ἡ ἑτοίμη ἀντίληψις τῶν εἰς σὲ προστρεχόντων, καὶ πάντων τῶν Χριστιανῶν τὸ καταφύγιον,
μὴ βδελύξῃ με τὸν ἁμαρτωλόν, τὸν ἐναγῆ, τὸν αἰσχροῖς λογισμοῖς καὶ λόγοις καὶ πράξεσιν ὅλον ἐμαυτὸν ἀχρειώσαντα,
καὶ τῇ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου ῥᾳθυμίᾳ γνώμῃ δοῦλον γενόμενον.

...η πρόθυμη προστάτις όσων προστρέχουν σε σένα, και κάθε Χριστιανού το καταφύγιο,
μη με αποστραφείς τον αμαρτωλό, τον καταραμένο, που εξαχρείωσα όλο μου το είναι με αισχρούς λογισμούς και λόγους και πράξεις,
και στη ραθυμία των ηδονών του βίου εκούσια σκλαβώθηκα.

(δουλεύω τινί)
ΑΚ
 
Last edited:

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
...η πρόθυμη προστάτις όσων προστρέχουν σε σένα, και κάθε Χριστιανού το καταφύγιο,
μη με αποστραφείς τον αμαρτωλό, τον καταραμένο, που εξαχρείωσα όλο μου το είναι με αισχρούς λογισμούς και λόγους και πράξεις,
και στη ραθυμία των ηδονών του βίου εκούσια σκλαβώθηκα.

(δουλεύω τινί)
ΑΚ
Πολύ εύστοχη μετάφραση, Ανδρέα, ευχαριστούμε..
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Ἐκεῖνο πάντως πού φαίνεται εἶναι ὅτι ἀποσυνδέεται ἡ ραθυμία ἀπό τή γνώμη καί ἡ γνώμη (...) συνδέεται μέ τό δοῦλος.
Επειδή δεν κατάλαβα εάν από την προηγηθείσα συζήτηση καλύπτεται και αυτή η δυνατότητα ερμηνείας, την προσθέτω:
... δοῦλον γενόμενον τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου, ῥᾳθυμίᾳ γνώμης (εξαιτίας της ...).
Γιατί μαρτυρείται και η "ράθυμος γνώμη".
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Επειδή δεν κατάλαβα εάν από την προηγηθείσα συζήτηση καλύπτεται και αυτή η δυνατότητα ερμηνείας, την προσθέτω:
... δοῦλον γενόμενον τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου, ῥᾳθυμίᾳ γνώμης (εξαιτίας της ...).

Δεν υπάρχει χώρος για το άρθρο τῇ, Νεοκλή, σε αυτή την εκδοχή.
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
καὶ τῇ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου ῥᾳθυμίᾳ γνώμῃ δοῦλον γενόμενον.

και στη ραθυμία των ηδονών του βίου εκούσια σκλαβώθηκα.

καὶ τῇ ῥαθυμίᾳ γνώμῃ, τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου, δοῦλον γενόμενον.

δηλ. ἀπὸ τὴν ὀκνηρή/ἀμελῆ/ἀδιάφορή μου διάθεση [γιὰ πνευματικὸ ἀγῶνα], ἔγινα δοῦλος τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου.

ράθυμος = αδιάφορος, οκνηρός, αμελής· γνώμη = διάθεση, θέληση, βούληση
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
[ ... ] γνώμῃ δοῦλον γενόμενον (με τη θέλησή μου έγινα δούλος)
τῇ ῥαθυμίᾳ τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου (= στη ραθυμία των ηδονών του βίου) [ ... ]​

καὶ τῇ ῥαθυμίᾳ, τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου, γνώμῃ δοῦλον γενόμενον.

δηλ. ἀπὸ τὴν ἀμέλεια/ἀδιαφορία/ὀκνηρία μου [γιὰ προσευχή, πνευματικὸ ἀγῶνα], θεληματικὰ ἔγινα δοῦλος τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Παναγιώτη, η μετάφραση που δίνεις αντιστοιχεί σε «ῥαθὐμῳ γνώμῃ», δεν μαρτυρείται επίθετο ραθύμιος, -α, -ον.
Ἀγαπητέ Γιῶργο,
Καί: δοῦλος τῇ ραθυμίᾳ γνώμῃ (ὅπου τό ραθυμίᾳ ἐπέχει θέση ἐπιθετικοῦ προσδιορισμοῦ -πρβλ. ἐδῶ-)...
τῇ ραθυμίᾳ γνώμῃ (ὅπου τό ραθυμίᾳ ἐπέχει θέση ἐπιθετικοῦ προσδιορισμοῦ -πρβλ. ἐδῶ-)...
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Μια τέτοια χρήση, πάτερ, βεβαίως δεν μπορεί να θεωρηθεί απίθανη. Σίγουρα όμως δεν είναι η φυσική. Νομίζω οτι θα πρέπει να έχουμε σοβαρό ερμηνευτικό πρόβλημα με τη φυσική οδό, για να ανατρέξουμε σε μια λιγότερη φυσική. Και τέτοιο πρόβλημα δεν βλέπω.

Εκτός και θεωρήσουμε ως πρόβλημα ότι η υποδούλωση πρέπει να είναι οπωσδήποτε στις ηδονές, και όχι στη ραθυμία των ηδονών. Όμως η ραθυμία στην υμνογραφία έχει ευρύτατη χρήση και μεγάλο εκφραστικό φορτίο. Είναι μια κατάσταση της ψυχής. Αν ανατρέξουμε στατιστικά θα δούμε να εμφανίζεται εκατοντάδες φορές. Από μόνη της δηλαδή μπορεί να σταθεί ως κατάσταση, όχι ως αιτία ή αποτέλεσμα άλλης κατάστασης/

Επίσης, εμφανίζεται και αλλού με συμπλήρωμα σε γενική. Παραθέτω:
Βυθοῦ με ῥαθυμίας τῶν ἀμετρήτων παθῶν
Μὴ ἀποδοκιμάσῃς με Σωτήρ μου, τῇ ῥαθυμίᾳ τῆς ἁμαρτίας συνεχόμενον


Ασφαλώς, πρόκειται για μια δύσκολη ερμηνευτικά περίπτωση, το επισημάναμε όλοι εξ αρχής.
 
Last edited:

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Νομίζω δὲν ἀπαντᾶται στὴν ἐκκλησιαστικὴ ὑμνολογία καὶ στὰ γεροντικὰ τὸ γίνεσθαι δοῦλος στὴν «ῥαθυμία τῶν ἡδονῶν», καὶ ἔτσι νομίζω δὲν εἶναι σωστὴ ἡ μετάφραση:

στη ραθυμία των ηδονών του βίου, με τη θέλησή μου έγινα δούλος

στη ραθυμία των ηδονών του βίου εκούσια σκλαβώθηκα.

Ἀπεναντίας ἀπαντᾶται τὸ γίνεσθαι δοῦλος τῆς ἁμαρτίας, δοῦλος τῶν παθῶν (= ἡδονῶν τοῦ βίου), καὶ ἔτσι νομίζω αὐτὲς εἶναι κοντινότερες μεταφράσεις:

ἀπὸ τὴν ἀμέλεια/ἀδιαφορία/ὀκνηρία μου [γιὰ προσευχή, πνευματικὸ ἀγῶνα], θεληματικὰ ἔγινα δοῦλος τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου.

ἀπὸ τὴν ὀκνηρή/ἀμελῆ/ἀδιάφορή μου διάθεση [γιὰ προσευχή, πνευματικὸ ἀγῶνα], ἔγινα δοῦλος τῶν ἡδονῶν τοῦ βίου.

Καὶ ἐδῶ «Ο ράθυμος γίνεται δούλος των ηδονών, εξαχρειώνεται!»:

«Επίσης ο ράθυμος γίνεται δούλος των ηδονών, εξαχρειώνεται! Στη γνωστή ευχή του Μικρού Αποδείπνου προς την Υπεραγία Θεοτόκο: «Άσπιλε, αμόλυντε, άφθορε, άχραντε…» ομολογούμε πόσο μεγάλη ζημιά παθαίνουμε από τη ράθυμη διάθεσή μας! «…και των ηδονών του βίου, ραθυμία γνώμης, δούλον γενόμενον…».»
 
Last edited:
Top