Ἀργὲς καταβασίες Τιμίου Σταυροῦ

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Στὸ Εἰρμολόγιον τοῦ Πέτρου Λ. (ἔκδοσις Χουρμουζίου Χ) οἱ ἀργὲς καταβασίες τοῦ Σταυροῦ ψάλλονται ἄλλες μὲ βάση τὸν Γα τοῦ πλ. δ´ καὶ ἄλλες μὲ βάση τὸν Νη. Στὸ Εἱρμολοόγιον τοῦ Ἰωάννου, ὅμως, ἄλλες ψάλλονται μὲ βάση τὸν Γα ὡς Νη καὶ ἄλλες, βέβαια, μὲ βάση τὸν Νη. Ποὸ εἶναι τὸ σωστό;
Καὶ ἀκόμα μιὰ παρατήρηση: Ἐνῶ σύμφωνα καὶ μὲ τὰ δύο Εἱρμολόγιαἔχουμε τὴν κατάληξη τῆς γ´ ᾠδῆς "εἰς κράτος καὶ στερέωμα" στὸν Νη, τόσο ὁ Πρίγγος ὅσο καὶ ὁ Στανίτσας κάνουν κατάληξη στὸν Γα. Ποιὸ εἶναι τὸ σωστό;

 

[apostoloskalpakidis]

φρονώ ότι η κατάληξη είναι στον νη
εφ όσον ο ειρμός εψάλετο στην θέση του .
Επειδή όμως οι ειρμοί - καταβασίες ( πλεον ) ψάλλονται συνεχόμενες , μάλλον για αυτό , επειδή και η τέταρτη ωδη έχει τονική βάση τον γα

Υ.Γ προσωπικά προτιμώ το ειρμολόγιο του Πέτρου

 

[neoklis]

Απ' ότι είδα, και τα δύο ειρμολόγια έχουν τον Γα ως Νη, όταν ο ειρμός αρχίζει από Γα ενώ ο προηγούμενος καταλήγει στον Νη.
Στο «Ειρμολόγιον Πέτρου Βυζαντίου-Γρηγορίου Λαμπαδαρίου (1823)». υπάρχουν και οι δύο εκδοχές στην κατάληξη της γ΄ωδής.

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Εὐχαριστῶ! Σημαντικὸ τὸ ὅτι ἤδη ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τοῦ Γρηγορίου (τουλάχιστον) ἐψάλλετο καὶ μὲ τοὺς δύο τρόπους ἡ κατάληξη.

 

[neoklis]

Εὐχαριστῶ! Σημαντικὸ τὸ ὅτι ἤδη ἀπὸ τῆς ἐποχῆς τοῦ Γρηγορίου (τουλάχιστον) ἐψάλλετο καὶ μὲ τοὺς δύο τρόπους ἡ κατάληξη.

Δεν ξέρουμε τι «εψάλλετο» αλλά τι «(αντ)εγράφετο».

 

[tsak77]

Όσν αφορά στο πρώτο σκέλος της ερωτήσεως, δεν βλέπω το λόγο να το συζητάμε, εφόσον αυτό:

Στὸ Εἰρμολόγιον τοῦ Πέτρου Λ. (ἔκδοσις Χουρμουζίου Χ) οἱ ἀργὲς καταβασίες τοῦ Σταυροῦ ψάλλονται ἄλλες μὲ βάση τὸν Γα τοῦ πλ. δ´

θεωρητικά δεν υφίσταται. Δεν υπάρχει πλάγιος του Δ΄ εκ του Γα, παρά μόνο αν αυτός μετατραπεί σε Νη με φθορά. Προσωπικά θεωρώ ότι πρόκειται για παράληψη και δεν είναι το μόνο βιβλίο που την περιέχει. Δεν είναι δυνατόν να παραλλαγίζουμε έναν πλάγιο του Δ΄ με βάση τον Γα. Πάντα η βάση είναι ο Νη, άσχετα αν μετατίθεται τονικά. Το ίδιο βέβαια συμβαίνει και στο Αναστασιματάριο του Ιωάννου, όπου σε κάποια σημεία των καθισμάτων του ήχου αυτού που είναι κατά τριφωνίαν, δεν έχουν φθορά ή την εμφανίζουν αργότερα και όχι εξ αρχής.

Επίσης επ' αυτού (του ήχου, αλλά μάλλον άσχετο με το θέμα εδώ), αξίζει να προσέξουμε τα καθίσματα προς το "Την σοφίαν και Λόγον" τα οποία ενώ συνεχώς φλερτάρουν με τον πλ. του Δ΄ κατά τριφωνίαν, δεν αναγράφουν φθορά που να το μαρτυρεί, ενώ οι φράσεις βγάζουν μάτι. Σε εργασίες δικές μου που έχουν ανέβει εδώ, κάνω την προσθήκη αυτή (σε κάποιες πιθανόν να μην υπάρχει από παράληψή μου, αλλά η θεωρητική συνέπεια αυτό κατά την γνώμη μου προστάζει).

 

[Laosynaktis]

Εν συνόψει:
Ο πλ. Δ κατά τριφωνίαν (το παλαιό του Απήχημα: Νανα) δεν είναι ένας πλ. Δ μεταφερμένος στο Γα, ούτε ως προς τις γραμμές του (παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις), ούτε ως προς τα διαστήματά του. Είναι κατ' αρχήν σκληρός διατονικός ("εναρμόνιος", αν θέλετε) με το ζω ύφεση. Στην πράξη όμως η φωνή γλιστράει συνήθως και κατεβάζει ελάχιστα τον Κε, όχι όμως πολύ. Το αποτέλεσμα είναι κάτι μεταξύ του 12-10-8 και του 12-12-6. Εξ ού και η διπλή γραφή, με ή χωρίς την φθορά του Νη επί του Γα.
Η παραλλαγή πρέπει να γίνεται εκ του Γα (αφού οι γραμμές δεν είναι ως εκ του Νη). Τα διαστήματα θα έρθουν "μόνα τους".
Με τον ίδιο τρόπο πρέπει να νοηθεί εν πολλοίς και ο παπαδικός Γ'. Και εκεί υπάρχει το φαινόμενο της διπλής γραφής (βλ. π.χ. Δοξολογίες Πέτρου κ Ιακώβου, το "Μαρία" του Μπερεκέτη κά από Χουρμούζιο και Γρηγόριο).

Δεν θα γράψω άλλες λεπτομέρειες. Παρακαλώ πριν εκφράσετε αντιρρήσεις περί "παραφθοράς" της θεωρίας κτό, ερευνήστε και εξετάστε διάφορα μέλη, ψάλετέ τα, φασματογραφήστε κλπ.

[Ακόμα και στον θεωρούμενο "εναρμόνιο" Βαρύ εκ του Γα μπορούν να παρατηρηθούν αντίστοιχα φαινόμενα]

 

[kkokkino]

φρονώ ότι η κατάληξη είναι στον νη
εφ όσον ο ειρμός εψάλετο στην θέση του .
Επειδή όμως οι ειρμοί - καταβασίες ( πλεον ) ψάλλονται συνεχόμενες , μάλλον για αυτό , επειδή και η τέταρτη ωδη έχει τονική βάση τον γα

Όπως συμβαίνει και με την κατάληξη του τροπαρίου στο "Και νυν" στην όγδοη ωδή της μεγάλης παράκλησης.