Ἀπὸ τὸν καιρὸ τοῦ Παπαδιαμάντη, ἀμίσθου ἱεροψάλτου

emakris

Μέλος
Τὴν Κυριακὴν ὅταν ἐλειτούργησεν ὁ ἐπίσκοπος, εἰς τὸ τέλος τῆς λειτουργίας ἔδωκε νέον δεῖγμα τῆς ποιμαντικῆς του. Εἰς τὸ «Πάντοτε, νῦν καὶ ἀεί», τὸν γεροντότερον, τὸν πλέον πεπειραμένον, ἀλλὰ καὶ ἐγγράμματον ἱερέα, τὸν ἔπιασεν ἀποτόμως ἀπὸ τὸν βραχίονα, βαστάζοντα τὸ Ἅγιον Ποτήριον, καὶ τὸν ἐβίασε νὰ σταθῇ ἐπὶ ἓν λεπτὸν εἰς τὰ βημόθυρα, διὰ νὰ εἴπῃ τὸ «Πάντοτε» – ὡς νὰ ἐπρόκειτο, κατόπιν τοῦ «Μετὰ φόβου Θεοῦ», νὰ γίνῃ καὶ Δευτέρα Μετάληψις. Καὶ ὅμως τὸ Εὐχολόγιον γράφει μόνον, ὅτι «βλέπει ὁ ἱερεὺς πρὸς τὸν λαόν», καὶ ὄχι ἵσταται εἰς τὴν Ἁγίαν Πύλην. Ὅ,τι δὲ περιττὸν γίνεται, μαρτυρεῖ μόνον τάσιν πρὸς τὸ πομπῶδες καὶ θεατρικὸν – ὅπως συνηθίζουν μάλιστα οἱ Ρῶσοι.

Ενδιαφέρον! Δεν ξέρω εάν έχει συζητηθεί στο Ψαλτολόγιον.
 
Κ

Κωσταντής1

Guest
Ὑπάρχει ἕνα θέμα. Ἂν τὸ "πομπῶδες καὶ θεατρικὸν" σχετίζεται, καὶ κατὰ πόσον, καὶ κατὰ τί, μὲ τὸν ἐκδυτικισμό. Φαρισαϊσμὸς εἶναι τὸ νὰ κάνεις πὼς ἀπευθύνεσαι στὸν Θεὸ ἐνῷ στὴν πραγματικότητα ἀπευθύνεσαι πρὸς τὸ ἀκροατήριο: ἴσως ἐν τέλει εῖναι (βλ. παραπάνω) ,τι περιττόν. Ἐκδυτικισμὸ ὅμως ἐννοοῦμε συγκεκριμένα τὴν υἰοθέτηση ἐξωτερικῶν σχημάτων καὶ πρακτικῶν ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν Δύση σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ αὐτὰ ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν Ἀνατολή: γιὰ παράδειγμα, ὁ ἱερέας νὰ μιμεῖται τὶς πόζες ἑνὸς ἠθοποιοῦ ποὺ παίζει στὴν ὄπερα "Μπόρις Γκοντούνωφ".
 
Last edited by a moderator:

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Ὑπάρχει ἕνα θέμα. Ἂν τὸ "πομπῶδες καὶ θεατρικὸν" σχετίζεται, καὶ κατὰ πόσον, καὶ κατὰ τί, μὲ τὸν ἐκδυτικισμό. Φαρισαϊσμὸς εἶναι τὸ νὰ κάνεις πὼς ἀπευθύνεσαι στὸν Θεὸ ἐνῷ στὴν πραγματικότητα ἀπευθύνεσαι πρὸς τὸ ἀκροατήριο: ἴσως ἐν τέλει εῖναι (βλ. παραπάνω) ,τι περιττόν. Ἐκδυτικισμὸ ὅμως ἐννοοῦμε συγκεκριμένα τὴν υἰοθέτηση ἐξωτερικῶν σχημάτων καὶ πρακτικῶν ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν Δύση σὲ ἀντιδιαστολὴ μὲ αὐτὰ ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν Ἀνατολή: γιὰ παράδειγμα, ὁ ἱερέας νὰ μιμεῖται τὶς πόζες ἑνὸς ἠθοποιοῦ ποὺ παίζει στὴν ὄπερα "Μπόρις Γκοντούνωφ".
Ο εκδυτικισμος τι σχέση έχει με το υπό συζήτηση θέμα, δεν το κατάλαβα.
 
Κ

Κωσταντής1

Guest
Ο εκδυτικισμος τι σχέση έχει με το υπό συζήτηση θέμα, δεν το κατάλαβα.
Ἃν οἱ νεωτερισμοὶ ποὺ εἰσάγει ὁ Δεσπότης στὸ διήγημα τοῦ Παπαδιαμάντη ἔχουν ῥωσικὴ προέλευση, καὶ οἱ ῥωσικοὶ μὲ τὴν σειρά τους εἶναι δυτικῆς προέλευσης.
 
Last edited by a moderator:
Κ

Κωσταντής1

Guest
Ο εκδυτικισμος τι σχέση έχει με το υπό συζήτηση θέμα, δεν το κατάλαβα.
υγ. ἐκτὸς καὶ ὰν δὲν εἶναι αὐτὴ ἡ προέκταση ποὺ ὑποβάλλει στοὺς περισσότερούς σας τὸ διήγημα... ὀπότε παρακαλῶ συνεχίστε τὴν συζήτηση χωρὶς ἐμένα. Σὲ μένα τουλάχιστον εἶναι τὸ πρῶτο ἐρώτημα ποὺ ἀνακύπτει: στὸ Βυζαντινὸ μουσεῖο, εἶχα δῇ ἐκτεθειμενο ἕνα βαρύτιμα διακοσμημένο ἐκκλησιαστικὸ βιβλίο, δωρεὰ τῆς Αἰκατερίνης τῆς Μεγάλης σὲ κάποιο μοναστῆρι τοῦ Ἄθω. Τί τὸ δυτικό: τὸ πλαίσιο ἦταν σὰν τῶν μεσαιωνικῶν κωδίκων, τὸ βιβλίο ὅμως ἦταν τυπωμένο. Ὁμοίως, στὸ διήγημα, τὰ καπρίτσια τοῦ Δεσπότη καὶ τῆς ἀκολουθίας του εἶναι μεσαιωνικά, λ.χ. τὰ πεσκέσια, ὅμως οἱ νεωτερισμοὶ ῥώσικοι.
 
Last edited by a moderator:

Υάκινθος B

Well-known member
Πραγματικά δεν καταλαβαίνω τη σχέση τίτλου και περιεχομένων αυτής της συζήτησης. Που το πάτε δηλαδή πάλι στο αν πρέπει να πληρώνεται ο ψάλτης ή όχι; τι θα γίνει τώρα θα γυρίσουμε στην εποχή του Παπαδιαμάντη ; Τότε έφεγγαν με λυχνάρι τώρα έχουμε φωτοβολταϊκά, τότε μετακινούνταν με τους χαριτωμένους όνους τώρα με τα ρυπογόνα αυτοκίνητα. Το λάθος πολλών εξ ημών (για να βάλω και τον εαυτό μου μέσα) είναι ότι προσπαθούμε να βάλουμε το καινούριο κρασί σε παλιούς ασκούς. Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται να διαθέτει κάποιος την κορυφαία των αρετών που είναι η διάκριση και για να έχεις διάκριση χρειάζεται να έχεις μπει στη διαδικασία της οδυνηρής αυτογνωσίας οπότε ας σκεφτόμαστε πρώτα και ύστερα να μιλάμε.
Αν το θέμα είναι ποιός διορίζει τον ψάλτη εννοείτε ότι τον πρώτο λόγο τον έχει το εκκλησιαστικό συμβούλιο σε συνεργασία με τον παπά και βέβαια εννοείτε ότι θα ενημερωθεί κι ο δεσπότης για την επιλογή που έκαναν. Τον επιλεγμένο ψάλτη δε θα τον ακούει κάθε τόσο ο δεσπότης οπότε λογικό είναι τον πρώτο λόγο να τον έχει το εκκλησιαστικό συμβούλιο που είναι άλλωστε και οι εκπρόσωποι του λαού στη διοίκηση της ενορίας.
Ο εκδυτικισμός αγαπητοί μου είναι κυρίως τρόπος σκέψης και στάση ζωής και όχι πρακτική και τύπος.
 
Κ

Κωσταντής1

Guest
Ἀπὸ τὸ ποίημα ποὺ ἔγραψε ὁ Παπαδιαμάντης (βλ. τὰ παρατιθέμενα ἔγγραφα παραπάνω) διαφαίνεται ποιὰ εἶναι ἡ σχέση τοῦ θέματος "ποιός ἐκλέγει τοὺς ψάλτες" μὲ τὸν "ἐκδυτικισμό". Γίνεται λόγος γιὰ μιὰ θαυματουργὴ εἰκόνα. Προσπαθοῦν ἀπὸ τὰ κεντρικὰ νὰ τὴν μετακινήσουν (ἔχουν γίνῃ παρόμοια περιστατικὰ καὶ κατοπινώτερα, λ.χ. γιὰ νὰ πάει μιὰ ἄλλη σὲ ἔκθεση ζωγραφικῆς). Οἱ ντόπιοι ἀντιδροῦν. Γιατι; Διότι ἡ εἰκόνα εἶναι ἄρρηκτα δεμένη λατρευτικὰ μὲ τὸν τόπο ποὺ βρέθηκε. Ἒ τὸ νὰ ἐκλέγονται οἱ ψάλτες ἀπὸ τὶς κατὰ τόπους ἐνορίες ὑπακούει στὴν ἴδια λογική. Ἂς ξεχάσουμε προσώρας τὶς ἰδιαιτερότητες τοῦ συγκεκριμένου ἱεράρχη. Στὸ διήγημα ὁ δεσπότης εἶναι καὶ μιὰ νομαρχιακὴ ἐγκύκλιος μὲ ἄμφια. Ἡ ἐγκύκλιος περνάει ἀπὸ τοὺς κατὰ τόπους δήμους, μὲ τὴν σειρά, καὶ ἐπιστρέφει στὴν πρωτεύουσα τοῦ νομοῦ. Ἡ συγκεκριμένη ἐγκύκλιος μὲ βάση τὸ διήγημα προβλέπει 1) ἀντὶ Δι᾿ εὐχῶν τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν νὰ λέγει ὁ ἱερεὺς δι᾿ εὐχῶν τοῦ ἁγίου Δεσπότου ἡμῶν 2) ὁ ἱερεὺς νὰ στέκεται ἐπὶ ἓν λεπτὸν εἰς τὰ βημόθυρα, διὰ νὰ εἴπῃ τὸ «Πάντοτε». Οἱ ἐπαϊοντες γνωρἰζουν ἂν αὐτὲς οἱ ἀλλαγὲς ἀνήκουν στὸ ἴδιο σχῆμα. Τὸ σχῆμα, ἀπὸ τὶς προηγούμενες παρατηρήσεις, εἶναι νὰ συγκρούεται μιὰ τάση συγκεντρωτικὴ στὴν διοίκηση, μὲ τὴν λαϊκὴ πίστη.
 

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Διαβάζοντας τα ιστορικά αυτά στοιχεία, δεν μπορώ να πάρω το μέρος κάποιας από τις δύο πλευρές, διότι και οι δύο λάθος μου φαίνονται.

Από τη μία έχουμε το συγκεντρωτισμό του δεσπότη, αλλά και από την άλλη δεν έχουμε κάποιο καθαρά κοινοτικό - ενοριακό σύστημα αλλά έναν ακόμα συγκεντρωτισμό, αυτόν της πολιτικής. Στην τελική απόφαση του δικαστηρίου βλέπω μια σωστή εξέλιξη, ο δεσπότης να έχει λόγο αν κάτι γίνεται θεολογικά λάθος. Παρέμεινε όμως ο πολιτικός έλεγχος των προσλήψεων των ψαλτών. Πότε άραγε καταργήθηκε; Παραμένουν ακόμα στα δημοτικά κοιμητήρια ψάλτες ως υπάλληλοι του δήμου;
 
Κ

Κωσταντής1

Guest
Διαβάζοντας τα ιστορικά αυτά στοιχεία, δεν μπορώ να πάρω το μέρος κάποιας από τις δύο πλευρές, διότι και οι δύο λάθος μου φαίνονται.

Από τη μία έχουμε το συγκεντρωτισμό του δεσπότη, αλλά και από την άλλη δεν έχουμε κάποιο καθαρά κοινοτικό - ενοριακό σύστημα αλλά έναν ακόμα συγκεντρωτισμό, αυτόν της πολιτικής. Στην τελική απόφαση του δικαστηρίου βλέπω μια σωστή εξέλιξη, ο δεσπότης να έχει λόγο αν κάτι γίνεται θεολογικά λάθος. Παρέμεινε όμως ο πολιτικός έλεγχος των προσλήψεων των ψαλτών. Πότε άραγε καταργήθηκε; Παραμένουν ακόμα στα δημοτικά κοιμητήρια ψάλτες ως υπάλληλοι του δήμου;
Ἀπὸ μένα καὶ στὴν γραμμὴ σκέψης ποὺ ἀκολούθησα, συγχαρητήρια!
 
Top