Emmanouil Giannopoulos
Emmanouil Giannopoulos
Το τι είναι ο καθένας στον εκκλησιαστικό χώρο και γενικότερα, το δείχνουν τα γραπτά του, οι λόγοι του, οι πράξεις του, η πνευματική πορεία του, η συμβολή του στην ζωή της εκκλησίας. Είναι βαθιά συντηρητική και σίγουρα αντορθόδοξη προσέγγιση να θέλουμε να ακυρώσουμε τα παραπάνω ή μέρος τους, λέγοντας: «ξέρω από που προέρχεται αυτός, ή ο άλλος» και να το πετάμε ως νεφελώδες «επιχείρημα» που απευθύνεται κυρίως σε μια ενστικτώδη αντίδραση σ᾿ αυτό που μάθαμε ως «κακό» σε αντίθεση με την δική μας δήθεν βέβαιη ορθοδοξία. Με βάση την προσέγγιση αυτή δεν θα δεχόμασταν π.χ. έναν Γιαννουλάτο, έναν Τρακατέλλη, έναν Γιανναρά, και τόσους άλλους, ή, πηγαίνοντας σε πιο βαθιά νερά, δεν θα δεχόμασταν την οσιότητα της «πρώην πόρνης», ή την μετάνοια του πρώην Ασώτου, θα κλείναμε (ή θα την ανοίγαμε με μισή καρδιά) την πόρτα του Παραδείσου στον ληστή. Και αυτό, μόνο και μόνο γιατί στην παιδική ή εφηβική τους ηλικία βρέθηκαν σε περιβάλλοντα που άλλοι (πολλοί ή λίγοι δεν έχει σημασία) δεν αποδέχονται, μετά όμως κράτησαν ό,τι καλό και από εκεί και πέρα χάραξαν τη δική τους πορεία, έδωσαν το δικό τους στίγμα.
Όσο για την δήθεν "Προτεσταντίζουσα νοοτροπία", σχετικά με την "επιστροφή στην αρχαία τάξη" και τα παρόμοια, ελπίζω να ξέρουμε για τί μιλάμε και την βαρύτητα των λόγων που χρησιμοποιούμε. Άνθρωποι ορθοδοξότατοι, καθηγητές πανεπιστημίων και άλλοι, διακόνησαν στον χώρο αυτό και η εκκλησία τους αξιοποίησε επί δεκαετίες στις πιο υπεύθυνες θέσεις, τους είχε και τους έχει ως σημείο αναφοράς, τους εμπιστεύθηκε τις βασικότερες λειτουργικές εκδόσεις της. Βιβλία τους αποτελούν κορυφαία συμβολή στην ανίχνευση και χρήση παλαιών τυπικών διατάξεων, στην διασάφηση των νυν κρατούντων και την ορθότερη τέλεσή τους, και τόσα άλλα.
Άλλωστε, και μόνο το γεγονός ότι μιλούμε για την λατρεία και ταυτόχρονα κατηγορούμε ευθέως, αλλά και απερισκέπτως για προτεσταντισμό, είναι οξύμωρο.
Εδώ στο Ψαλτολόγιον τι γίνεται; Δεν αναζητούνται και ανιχνεύονται-μελετώνται παλαιές ηχογραφήσεις, παλαιά βιβλία, παλαιά τυπικά, παλαιότερες θεωρητικές προσεγγίσεις της ψαλτικής με στόχο την λυσιτελέστερη εκκλησιαστική διακονία; Προτεσταντίζοντα όλα αυτά, μαζί και όσοι τα κάνουν;
Το έργο μερικών ανθρώπων δεν έχει ανάγκη από υποστήριξη. Αλάνθαστο βέβαια δεν είναι, τέτοιο είναι μόνο το έργο το οποίο δεν υφίσταται (όπως μερικών που κρίνουν super αυστηρά τους άλλους, ενίοτε και σεβαστούς εκκλησιαστικούς άνδρες για την ορθοδοξία τους-ω της αφροσύνης), που να βρεις λάθος άλλωστε στο απόλυτο μηδέν; Αλλά για όσους διαβάζουν πρέπει να δίνονται απαντήσεις, με στόχο όχι την υποστήριξη, αλλά την αλλαγή νοοτροπίας: την σωστότερη και ταπεινότερη ματιά στα των άλλων. Γιατί «όσο πιο πολύ ξανοίγεσαι στο πέλαγος της γνώσης και της προσπάθειας για θεραπεία μιας τέχνης, μιας επιστήμης, τόσο καταλαβαίνεις πόσο μικρός είσαι και πρέπει να γίνεσαι ταπεινώτερος», για να χρησιμοποιήσω μια ρήση προσφιλούς μου πανεπιστημιακού δασκάλου.
Η αποκαθήλωση βέβαια, με βάση τις ημέτερες χαμηλές προδιαγραφές και πιθανότατα εξαιτίας αυτών («να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα», κατά το ευστοχώτατο ανέκδοτο του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου), κάθε θεσμού και κάθε προσωπικής αξίας μικρής ή μεγάλης στην Ελλάδα του σήμερα, είναι ένα sport στο οποίο όλοι λίγο-πολύ έχουμε επιδοθεί (το πιστοποιήσαμε και στο θέμα όπου αναφέρθηκε το όνομα "Σακελαρίδης" πριν λίγες μέρες). Και η οίηση, μετά από λίγα χρονάκια παβουγαδι, κοινός τόπος στο γένος μας των ψαλτών.
Και έτσι, αντί να συζητήσουμε με γνώση, ποιμαντική ευαισθησία και μετριοπάθεια τα θέματα που τίθενται, ή εάν δεν το επιθυμούμε, να σιωπήσουμε, κολλάμε μια ταμπέλα και απερχόμαστε, όντας βέβαιοι ότι εμείς, οι σωστοί, πράξαμε το ορθόδοξο καθήκον μας.
Όσο για την δήθεν "Προτεσταντίζουσα νοοτροπία", σχετικά με την "επιστροφή στην αρχαία τάξη" και τα παρόμοια, ελπίζω να ξέρουμε για τί μιλάμε και την βαρύτητα των λόγων που χρησιμοποιούμε. Άνθρωποι ορθοδοξότατοι, καθηγητές πανεπιστημίων και άλλοι, διακόνησαν στον χώρο αυτό και η εκκλησία τους αξιοποίησε επί δεκαετίες στις πιο υπεύθυνες θέσεις, τους είχε και τους έχει ως σημείο αναφοράς, τους εμπιστεύθηκε τις βασικότερες λειτουργικές εκδόσεις της. Βιβλία τους αποτελούν κορυφαία συμβολή στην ανίχνευση και χρήση παλαιών τυπικών διατάξεων, στην διασάφηση των νυν κρατούντων και την ορθότερη τέλεσή τους, και τόσα άλλα.
Άλλωστε, και μόνο το γεγονός ότι μιλούμε για την λατρεία και ταυτόχρονα κατηγορούμε ευθέως, αλλά και απερισκέπτως για προτεσταντισμό, είναι οξύμωρο.
Εδώ στο Ψαλτολόγιον τι γίνεται; Δεν αναζητούνται και ανιχνεύονται-μελετώνται παλαιές ηχογραφήσεις, παλαιά βιβλία, παλαιά τυπικά, παλαιότερες θεωρητικές προσεγγίσεις της ψαλτικής με στόχο την λυσιτελέστερη εκκλησιαστική διακονία; Προτεσταντίζοντα όλα αυτά, μαζί και όσοι τα κάνουν;
Το έργο μερικών ανθρώπων δεν έχει ανάγκη από υποστήριξη. Αλάνθαστο βέβαια δεν είναι, τέτοιο είναι μόνο το έργο το οποίο δεν υφίσταται (όπως μερικών που κρίνουν super αυστηρά τους άλλους, ενίοτε και σεβαστούς εκκλησιαστικούς άνδρες για την ορθοδοξία τους-ω της αφροσύνης), που να βρεις λάθος άλλωστε στο απόλυτο μηδέν; Αλλά για όσους διαβάζουν πρέπει να δίνονται απαντήσεις, με στόχο όχι την υποστήριξη, αλλά την αλλαγή νοοτροπίας: την σωστότερη και ταπεινότερη ματιά στα των άλλων. Γιατί «όσο πιο πολύ ξανοίγεσαι στο πέλαγος της γνώσης και της προσπάθειας για θεραπεία μιας τέχνης, μιας επιστήμης, τόσο καταλαβαίνεις πόσο μικρός είσαι και πρέπει να γίνεσαι ταπεινώτερος», για να χρησιμοποιήσω μια ρήση προσφιλούς μου πανεπιστημιακού δασκάλου.
Η αποκαθήλωση βέβαια, με βάση τις ημέτερες χαμηλές προδιαγραφές και πιθανότατα εξαιτίας αυτών («να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα», κατά το ευστοχώτατο ανέκδοτο του μακαριστού αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου), κάθε θεσμού και κάθε προσωπικής αξίας μικρής ή μεγάλης στην Ελλάδα του σήμερα, είναι ένα sport στο οποίο όλοι λίγο-πολύ έχουμε επιδοθεί (το πιστοποιήσαμε και στο θέμα όπου αναφέρθηκε το όνομα "Σακελαρίδης" πριν λίγες μέρες). Και η οίηση, μετά από λίγα χρονάκια παβουγαδι, κοινός τόπος στο γένος μας των ψαλτών.
Και έτσι, αντί να συζητήσουμε με γνώση, ποιμαντική ευαισθησία και μετριοπάθεια τα θέματα που τίθενται, ή εάν δεν το επιθυμούμε, να σιωπήσουμε, κολλάμε μια ταμπέλα και απερχόμαστε, όντας βέβαιοι ότι εμείς, οι σωστοί, πράξαμε το ορθόδοξο καθήκον μας.
Last edited: