"πραείᾳ τῇ φωνῇ"

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Αγαπητοί φίλοι, σε κάποια σημεία του Τριωδίου, όπως και σε άλλα λειτουργικά κείμενα, υπάρχουν υποδείξεις για ψαλμώδηση «πραείᾳ τῇ φωνῇ» (π.χ. Τό Κύριε ελέησον μ' πραείᾳ φωνῇ). Πώς ακριβώς εφαρμόζεται αυτό κατά τη γνώμη σας; Συνδέεται άραγε με την τάση ορισμένων ψαλτών να ψάλλουν «ψεύτικα», δηλαδή πολύ χαμηλόφωνα στους κατανυκτικούς εσπερινούς; Και ποια η γνώμη σας για αυτήν την τελευταία πρακτική; Θέλω να πω, μήπως τελικά το κατανυκτικό στοιχείο πρέπει να συνδέεται με το όλο ύφος και όχι με την χαμηλή ένταση; Ευχαριστώ.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Συγνώμη Δημήτρη δεν το θυμόμουν. Επαναφέρω, ωστόσο, το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος από το οποίο και ξεκίνησε ο προβληματισμός, γιατί παραβρέθηκα σε έναν τέτοιο εσπερινό:
Συνδέεται άραγε με την τάση ορισμένων ψαλτών να ψάλλουν «ψεύτικα», δηλαδή πολύ χαμηλόφωνα στους κατανυκτικούς εσπερινούς; Και ποια η γνώμη σας για αυτήν την τελευταία πρακτική; Θέλω να πω, μήπως τελικά το κατανυκτικό στοιχείο πρέπει να συνδέεται με το όλο ύφος και όχι με την χαμηλή ένταση;
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
.... Συνδέεται άραγε με την τάση ορισμένων ψαλτών να ψάλλουν «ψεύτικα», δηλαδή πολύ χαμηλόφωνα στους κατανυκτικούς εσπερινούς; ... Ευχαριστώ.

Συνδέεται σίγουρα και με την τάση κάποιων να τελούνται οι κατανυκτικοί εσπερινοί, και οι προηγιασμένες, στο μισοσκόταδο, να μη βλέπεις ούτε τη μύτη σου, ούτε τον ιερέα, ούτε τον απέναντι ψάλτη για να συνεννοηθείς, στο όνομα μιας ψεύτικης «ευσέβειας». Αλλά όταν χάσουμε την πραγματική ευσέβεια, τότε καταφεύγουμε σε «ευσεβισμούς» και σε συναισθηματισμούς.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Για το σκοτάδι θα μπορούσα να συμφωνήσω μαζί σου στο ότι υπάρχει ανάγκη εσωτερικής και όχι εξωτερικής κατάνυξης, ωστόσο η χρήση εξωτερικών μέσων για την καθοδήγηση της ψυχής μέσω των αισθήσεων στο κέντρο του μυστηρίου δεν είναι ξένη προς την ορθόδοξη παράδοση (πβ. στο άγιο Όρος το μισοσκόταδο, το κούνημα των πολυελαίων κ.λπ.). Τώρα αν εννοείς ότι η εφαρμογή κάποιων "τεχνικών" γίνεται χωρίς σύστημα και θεσμοθέτηση, αλλά ως έτυχε, από ενορία σε ενορία, αυτό είναι ένα θέμα που ίσως αξίζει να συζητηθεί.
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Να διευκρινήσω. Χρειαζόμαστε περισσότερη κατάνυξη στον κατανυκτικό εσπερινό, ή στην προηγιασμένη απ' ότι στη Θ.Λειτουργία της Κυριακής;Υποθέτω πως όχι. Αυτό που χρειαζόμαστε λόγω της Μ.Τεσσαρακοστής είναι περισσότερη προσευχή, γι αυτό και υπάρχουν περισσότερες ακολουθίες. Αν το μισοσκόταδο βοηθάει σε κάτι (που δεν το νομίζω) να το εφαρμόσουμε παντού. Αν η χαμηλή φωνή έχει λόγο ύπαρξης, ας λέγονται όλα έτσι. Και πράγματι, κάποτε η φωνή πρέπει να είναι εντονότερη και κάποτε πιο ήπια.
Και να ξαναπώ. Όταν ατονίσει η ουσία είναι «ανάγκη» να ενισχυθούν οι τύποι. Γίνεται αυτόματα. Και όταν ενισχυθούν οι τύποι, η ουσία φεύγει ακόμη μακρύτερα και η έλλειψή της δεν γίνεται τότε εύκολα αντιληπτή.
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Υπέροχο παράδειγμα του τί σημαίνει «πραεία φωνή» κατά τη γνώμη μου ακούγεται στους κατανυκτικούς εσπερινούς στο Πατριαρχείο το 1959 με πρωτοψαλτεύοντα το Ν. Δανιηλίδη και λαμπαδάριο το Θρ. Στανίτσα. Περιέχονται στο CD Νο. 8 που εξέδωσε ο κ. Τσιούνης (μουσικά δείγματα εδώ). Σχετικά σχόλια περί αυτού περιέχονται και στο φυλλάδιο που συνοδεύει το CD και υπάρχει στη σελίδα σε ψηφιακή μορφή.
 
Φαίνεται ότι το πράμα πάει ακόμα πιο πίσω, αφού και ο Ιωάννης Σακελλαρίδης προτρέπει στα βιβλία του κάτι σχετικό. ''Ἡρέμῳ καὶ πραείᾳ τῇ φωνῇ'' γράφει πρίν από το ''Σιγησάτω πάσα σαρξ'' του Μ. Σαββάτου και δε θυμάμαι τώρα και πού αλλού. Και δεν πιστεύω να είχε καμμία σχέση με κατανυκτικούς εσπερινούς κτλ. γιατί αμφιβάλλω αν έκαναν τότε (Ο Σακελλαρίδης τουλάχιστον) κατανυκτικούς εσπερινούς!!!
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

«Ἀρχή σοφίας τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις». Ἡ Παρακλητική ἔχει «κατανυκτικά» τροπάρια γιά ὅλο τόν χρόνο. Τό ἐπίθετο/προσδιορισμός ἔχει σχέση μέ καμμιά «ἀτμόσφαιρα»; Τί σημαίνει ἆραγες;

ΥΓ. Γιά κατανυκτικούς ἑσπερινούς «τῆς μόδας» ἔγραψα ἀλλοῦ.


 
Top