Φρικτόν το βήμα σου

Τσακιτζής

Παλαιό Μέλος
Μέσα στο βιβλίο του Ζαχαρία του Χανεντέ, υπάρχει ένα ς Καλλοφωνικός Ειρμός σε μελοποίηση Παρθενίου Ιεροσολύμων ( Πλ. Β΄ Νενανώ ), τον οποίον είχα βρεί το 1982 και επειδή δεν τον είχα ξανασυναντήσει, τον είχα γράψει από τότε, σύμφωνα με την προσωπική μου απαγγελία. Μέχρι τώρα όμως, όπου και αν έψαξα, δεν κατάφερα να βρώ από ποιόν Κανόνα είναι. Μήπως μπορεί να βοηθήσει κάποιος ;;;;;;
Σε αντιστάθμισμα, θα του στείλω σε pdf αυτό που έγραψα.

Το κείμενο, είναι :
Φρικτόν το βήμα σου και αδέκαστον και τι να είπω ο τάλας επί κρίσιν ελκόμενος.Τα γάρ έργα μου, χόρτος, καλάμη πυρός όθεν και τη γεαίνη αποπεμφθήσομαι.Αλλ' αυτός Σωτήρ σπλαγχισθείς, ρύσαι τον δούλον σου.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ὁ Ἄρχων ζητάει τήν προέλευση ἤ καταγωγή, δηλ. ἀπό ποιό ὑμνολογικό τροπάριο ἤ ὕμνο ἤ ὅπως γράφει «από ποιόν Κανόνα είναι» προέρχεται ὁ συγκεκριμένος καλοφωνικός εἱρμός.
Τόν Ἄρχοντα τό ἔχει ἀποσχολήσει γενικότερα τό θέμα καί ἐδῶ στό Ψαλτολόγιον καί στό φόρουμ τῆς Συμβολῆς.

Νομίζω ὅτι καί ὁ Δρ Γραμμένος Καράνος εἶναι εἰδικός.


 
Ἐὰν κρίνουμε ἀπὸ τὰ ὄχι καὶ τόσο λόγια ἑλληνικὰ ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ ποιητής, μᾶλλον καὶ τὸ κείμενο τοῦ εἱρμοῦ πρέπει νὰ εἶναι τῆς ἐποχῆς τῆς τουρκοκρατίας. Πιθανῶς δὲ ὁ συγγράψας τὸν εἱρμὸ νὰ εἶναι ὁ ἴδιος ποὺ τὸν μελοποίησε.
 

ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Παλαιό Μέλος
Η πλοκή του λόγου με τους τονισμούς των λέξεων προσομοιάζει όχι απόλυτα με το «Θεόν ανθρώποις ιδείν αδύνατον», και το περιεχόμενο του ειρμού θυμίζει Τριώδιον Κατανυκτικόν Μπορεί και να κάνω λάθος...
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Έχετε δίκιο, κύριε Γιάννου. Μάλιστα το πιο γνωστό που θυμίζει ο ειρμός είναι ένα κάθισμα του Τριωδίου, από την Κυριακή της Απόκρεω, που υπάρχει και στην Παρακλητική, στον Όρθρο της Δευτέρας (υπογραμμίζω ορισμένες ομοιότητες):

Τό βήμά σου φρικτόν, καί η κρίσις δικαία,
τά έργα μου δεινά, αλλ' αυτός Ελεήμον,
προφθάσας με διάσωσον, καί κολάσεως λύτρωσαι,
ρύσαι Δέσποτα, τής τών ερίφων μερίδος,
καί αξίωσον, εκ δεξιών σού με στήναι, Κριτά δικαιότατε.

Πάντως δεν είναι μόνο η γλώσσα (π.χ...τι να είπω..) και το μέτρο που παραπέμπουν σε (μεταγενέστερο) αυτοσχέδιο ή διασκευασμένο κείμενο, αλλά και οι εικόνες των έργων ως χόρτου και καλάμης - αν δεν κάνω λάθος.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Εἶναι σαφές ὅτι πρόκειται γιά ἐλεύθερη ποιητική διασκευή (δέν θά εἶναι ἡ μόνη σέ καλοφωνικούς «εἱρμούς») ἀπό τό θέμα καί τήν ὑμνογραφία τῆς Κυριακῆς τῶν Ἀπόκρεω.

Κι ἐμένα αὐτό τό κάθισμα μοῦ ἦρθε κατ᾿ ἀρχάς στό μυαλό.
Τό βήμά σου φρικτόν, καί η κρίσις δικαία,
τά έργα μου δεινά, αλλ' αυτός Ελεήμον,
προφθάσας με διάσωσον, καί κολάσεως λύτρωσαι,
ρύσαι Δέσποτα, τής τών ερίφων μερίδος,
καί αξίωσον, εκ δεξιών σού με στήναι, Κριτά δικαιότατε.

Κι ὁ κ. Γιάννου δέν ἔχει ἀδικο γιά τόν εἱρμό (πού δίνει καί τόν ἦχο), ἀλλά δέν βρῆκα κάτι παρόμοιο σέ κατανυκτικό κανόνα τῆς Παρακλητικῆς.

Τό ποίημα σαφῶς ἐμπνέεται καί ἀπό τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τῆς Θ᾿ Κυριακῆς Ἐπιστολῶν (Α΄ Κορ. γ΄12 13) «εἰ δέ τις ἐποικοδομεῖ ἐπὶ τὸν θεμέλιον τοῦτον χρυσόν, ἄργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, ἑκάστου τὸ ἔργον φανερὸν γενήσεται· ἡ γὰρ ἡμέρα δηλώσει· ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύπτεται· καὶ ἑκάστου τὸ ἔργον ὁποῖόν ἐστι τὸ πῦρ δοκιμάσει», πού ἀναλύεται καί σέ λόγο τοῦ ἁγίου Πατρός Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας «Περὶ ἐξόδου ψυχῆς, καὶ περὶ τῆς δευτέρας παρουσίας».


 

Τσακιτζής

Παλαιό Μέλος
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ;126496 said:
Ἐὰν κρίνουμε ἀπὸ τὰ ὄχι καὶ τόσο λόγια ἑλληνικὰ ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ ποιητής, μᾶλλον καὶ τὸ κείμενο τοῦ εἱρμοῦ πρέπει νὰ εἶναι τῆς ἐποχῆς τῆς τουρκοκρατίας.FONT]


Μήπως οι περισσότεροι Καλλοφωνικοί, δεν εγράφησαν κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ;;;;
 

Τσακιτζής

Παλαιό Μέλος

Ὁ Ἄρχων ζητάει τήν προέλευση ἤ καταγωγή, δηλ. ἀπό ποιό ὑμνολογικό τροπάριο ἤ ὕμνο ἤ ὅπως γράφει «από ποιόν Κανόνα είναι» προέρχεται ὁ συγκεκριμένος καλοφωνικός εἱρμός.

Νομίζω ὅτι καί ὁ Δρ Γραμμένος Καράνος εἶναι εἰδικός.


Ακριβώς Πάτερ μου. Θέλω εάν είναι δυνατόν, την καταγωγή του Ειρμού, γιατί όπως πολύ σωστά επισημάνατε, με έχει απασχολήσει το θέμα της Καταγωγής των Καλλοφωνικών και με απασχολεί κάθε φορά που συναντώ σε διάφορα βιβλία, κάποιον μη γνωστό και κατωχυρωμένο. Πείτε το λόξα, πείτε το όπως θέλετε. Προσωπικά, με ενδιαφέρει όταν ψάλλω κάτι και με ρωτήσουν τι πράγμα είν' αυτό που ψάλλω, να είμαι σε θέση να απαντήσω.
 
Ἀγαπητὲ κ. Ἰωαννίδη, ἀσφαλῶς ναί! Τόσον ὁ συγκεκριμένος ποὺ ἀναφέρετε ὅσον καὶ οἱ περισσότεροι. Ὅμως μιλοῦμε γιὰ τὴν μελοποίηση. Διότι τὸ ποιητικὸ κείμενο εἶναι πολὺ παλαιότερο. Γιὰ τὸν εἱρμὸ ὅμως "Φρικτὸν τὸ βῆμα σου" ἐννοῶ ὅτι ΚΑΙ τὸ ποιητικὸ κείμενο πρέπει νὰ εἶναι τῆς ἐποχῆς τῆς τουρκοκρατίας.
 

π. Ρωμανός Καράνος

Παλαιό Μέλος
Είναι όντως αυτοσχέδιο υμνογράφημα του Παρθενίου Ιεροσολύμων. Στον κώδικα Ξηροποτάμου 277 προηγείται του μέλους η εξής ενθύμηση: «Τα γράμματα του σοφωτάτου πατριάρχου Ιεροσολύμων, το δε μέλος κυρίου Ζαχαρίου του μουσικωτάτου της περσικής τέχνης, το δε τόνισμα κυρίου Αναστασίου». Παρόμοιες ενδείξεις απαντούν σε αρκετούς κώδικες (π.χ. Ξηροποτάμου 305 και Μεταμορφώσεως 295). Το μέλος συνήθως αποδίδεται στον Αναστάσιο Ραψανιώτη, ο οποίος επεξεργάστηκε την αρχική σύνθεση του Ζαχαρία. Και το κείμενο του καλοφωνικού ειρμού Αγρώ τω της αμαρτίας σε ήχο δ΄ του Ραψανιώτη είναι ποίημα του Παρθενίου.
 
Top