Τυπικόν Μεσσήνης (Codex Messinensis Gr. 115, A.D. 1131)

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Τό σημαντικό σ᾿ αὐτό τό τυπικό σχετικά μέ τά ἐφύμνια (ὅπως μοῦ ἔχει ὑποδείξει ὁ Μανόλης) εἶναι αὐτό πού θά διαβάσετε στήν ἐπισύναψη:
View attachment ΜΕΣΣΗΝΗΣ σ.297.doc

Τή θεολογική ἑρμηνεία, ἄς τήν πεῖ ὁ ἴδιος.


 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Ικανά στοιχεία τoυ τυπικού της Μεσσήνης διατηρούνται στα Σλαβονικά μηναία. Πρόχειρα αναφέρω το απολυτίκιον της Περιτομής και τα δοξαστικά της εορτής του Αγ. Μεγαλομάρτυρος Προκοπίου. Περισσότερα περί αυτών μετά την επιθεώρηση του ISO.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
π. Μάξιμος;38975 said:

Τό σημαντικό σ᾿ αὐτό τό τυπικό σχετικά μέ τά ἐφύμνια (ὅπως μοῦ ἔχει ὑποδείξει ὁ Μανόλης) εἶναι αὐτό πού θά διαβάσετε στήν ἐπισύναψη:
View attachment 13935

Τή θεολογική ἑρμηνεία, ἄς τήν πεῖ ὁ ἴδιος.





«Ξενίας δεσποτικῆς» προτιθεμένης ἀγενὲς εἰσέρχεσθαι μετὰ τοῦ Εὐαγγελίου «δοῦλον ἀγαθὸν καὶ πιστὸν» ἀναφέροντας.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Κάτι ἄσχετο μέ αὐτό τό τυπικό, ἀλλά σχετικό γενικότερα μέ αὐτό τό ἐφύμνιο. Γνωρίζουμε ὅτι εἰσήχθησαν αὐτά τά ἀντίφωνα ἀπό τόν ᾀσματικό ἑσπερινό. Ἐκεῖ αὐτό τό ἐφύμνιο ὑπάρχει μέ τό —σέ κάθε περίπτωση— χαρακτηριστικό. Στήν ᾀσματική ὅμως Τριθέκτη, ὅπου πάλι συναντᾶμε τρία ἀντίφωνα μέ ἀνάλογα ἐφύμνια, αὐτό τό ἐφύμνιο ὑπάρχει χωρίς χαρακτηριστικό· δηλαδή:
Σῶσον ἡμᾶς, Υἱὲ Θεοῦ, ψάλλοντάς σοι, ᾿Αλληλούϊα.

Δέν θά μποροῦσε κάποιες φορές νά λέγεται καί ἔτσι;


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἡ ἀσματικὴ τριθέκτη τῶν κατανυκτικῶν ἡμερῶν τῆς μεγάλης τεσσαρακοστῆς πιθανῶς διασώζει τὸ πρωτογενὲς ἐφύμνιον τῶν μὴ ἑορταστικῶν ἡμερῶν «Σῶσον ἡμᾶς Υἱὲ Θεοῦ ψάλλοντάς σοι Ἀλληλούια (=αἰνεῖτε τὸν Θεόν)», δηλ. ποὺ σὲ πιστεύομε ὡς Θεόν.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ἡ ἀσματικὴ τριθέκτη τῶν κατανυκτικῶν ἡμερῶν τῆς μεγάλης τεσσαρακοστῆς πιθανῶς διασώζει τὸ πρωτογενὲς ἐφύμνιον τῶν μὴ ἑορταστικῶν ἡμερῶν «Σῶσον ἡμᾶς Υἱὲ Θεοῦ ψάλλοντάς σοι Ἀλληλούια (=αἰνεῖτε τὸν Θεόν)», δηλ. ποὺ σὲ πιστεύομε ὡς Θεόν.
Μήπως τελικά ὅλες οἱ ἡμέρες ἔγιναν ἑορταστικές...;;; Πρβλ. τάση ἐπικρατήσεως ἤ μᾶλλον ἐπικράτηση τοῦ Θεός Κύριος καθημερινῶς μέ τόν καταιγισμό συγγραφῆς ἀπολυτικίων γιά κάθε ἡμέρα.

Ἐπίσης πρβλ. (μετρικῶς καί ἐπικαίρως) τό Σῶσον ἡμᾶς, Παράκλητε ἀγαθέ, ψάλλοντάς σοι· Ἀλληλούϊα.


 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Στο αρχαιότατο αυτό Μοναχικό Τυπικό παρατηρώ ότι υπάρχουν και εφύμνια σε κάθε Στίχο των Ψαλμών του Λυχνικού:
Το γνωστό "εισάκουσόν μου Κύριε", "εκέκραξά σοι Κύριε" και "Κύριε Σωτήρ ελέησον ημάς".
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Πρόκειται γιὰ ἀρχέτυπες διατάξεις (ARRANZ M., Le Typicon du monastere du saint -Sauveur a Messine (Τυπικό - τῆς στουδιτικῆς οἰκογένειας – τῆς ὀρθόδοξης μονῆς τοῦ Σωτῆρος Μεσσήνης Σικελίας, χειρόγραφο τοῦ 1131), στὸ Orientalia Christiana Analecta 185, Roma 1969 σ. 296, ΦΟΥΝΤΟΥΛΗ Ι. Μ. Αἱ ἀκολουθίαι τῶν ὡρῶν τοῦ νυχθημέρου κατὰ τὸ ὡρολόγιον τῆς Κρυπτοφέρρης, ἐν συγκρίσει πρὸς τὸ Κωνσταντινουπολιτικὸν ὡρολόγιον στὸ La chiesa greca in Italia dall’ VIII al XVI secolo ( = Italia Sacra 21 Padua 1972) σ. 585, ΜΠΑΛΑΓΕΩΡΓΟΥ Δ. Ἡ ψαλτικὴ παράδοση τῶν ἀκολουθιῶν τοῦ βυζαντινοῦ κοσμικοῦ τυπικοῦ 2001 σ. 269, Γ. Στάθη Ἐγκαίνια σ. 37).
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Πρόκειται γιὰ ἀρχέτυπες διατάξεις [...]
Αὐτό, λοιπόν, τό τυπικό, ὅπως καί τῆς Εὐεργέτιδος, διασῴζουν ἀρχαϊκά στοιχεῖα.
Ἄρα τά ᾀσματικά στοιχεῖα εἶναι παλαιότερα καί μᾶς δίνουν λύσεις καί μᾶς ἐξηγοῦν πολλά πού διατάσσονται στά μοναχικά τυπικά καί δή τά σαββαϊτικά (καθώς καί στά πατριαρχικά) καί στίς ἐξ αὐτῶν παγιωθεῖσες ἀκολουθίες τοῦ νυχθημέρου, ὅπως αὐτές ἐκτίθενται στά ἐν χρήσει Ὡρολόγια καί ἄλλα λειτουργικά βιβλία.


 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Αὐτό, λοιπόν, τό τυπικό, ὅπως καί τῆς Εὐεργέτιδος, διασῴζουν ἀρχαϊκά στοιχεῖα.

Όπως η επανάληψη των εφυμνίων σε κάθε στίχο, που μάλλον δεν ήταν αρεστή στην [παγιωθείσα] Μοναχική πράξη.

Έχω πάντως την πεποίθηση ότι η εν μέτρω επαναφορά αυτών στην Ενοριακή πράξη είναι οφέλιμη ώστε να αποφευχθεί και η εντελώς παθητική στάση των πιστών στις Ιερές Ακολουθίες.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis


Πρόκειται γιὰ ἀρχέτυπες διατάξεις (ARRANZ M., Le Typicon du monastere du saint -Sauveur a Messine (Τυπικό - τῆς στουδιτικῆς οἰκογένειας – τῆς ὀρθόδοξης μονῆς τοῦ Σωτῆρος Μεσσήνης Σικελίας, χειρόγραφο τοῦ 1131), στὸ Orientalia Christiana Analecta 185, Roma 1969 σ. 296, ΦΟΥΝΤΟΥΛΗ Ι. Μ. Αἱ ἀκολουθίαι τῶν ὡρῶν τοῦ νυχθημέρου κατὰ τὸ ὡρολόγιον τῆς Κρυπτοφέρρης, ἐν συγκρίσει πρὸς τὸ Κωνσταντινουπολιτικὸν ὡρολόγιον στὸ La chiesa greca in Italia dall’ VIII al XVI secolo ( = Italia Sacra 21 Padua 1972) σ. 585, ΜΠΑΛΑΓΕΩΡΓΟΥ Δ. Ἡ ψαλτικὴ παράδοση τῶν ἀκολουθιῶν τοῦ βυζαντινοῦ κοσμικοῦ τυπικοῦ 2001 σ. 269, Γ. Στάθη Ἐγκαίνια σ. 37).

Ο κ. Μανόλης Θεοδωράκης στο άρθρο του Αρχέτυπες Διατάξεις ΣΥΜΒΟΛΗ τεύχος 10 σελ. 12 στον Εσπερινό αναφέρει τα εφύμνια του Τυπικού Μονής Σωτήρος Μεσσήνης.
 
Last edited:

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Μερικά παραδείγματα από το Τυπικό Σωτήρος Μεσσήνης.
Οι κανόνες εμφανίζονται ψαλλόμενοι εις 12;
[αντί εις 14 ή 16 όπως είναι στο ΤΑΣ;]
 

Attachments

  • Σωτήρος Μεσσήνης1.png
    18.7 KB · Views: 34
  • Σωτήρος Μεσσήνης2.png
    18.7 KB · Views: 16
  • Σωτήρος Μεσσήνης3.png
    20 KB · Views: 15

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
π. Μάξιμος;42957 said:
Σύν τοῖς εἱρμοῖς, εἰς ιδ΄.​

Εάν είναι "Σύν τοῖς εἱρμοῖς, εἰς ιδ' " ψάλλεται εκ β' ο Ειρμός του Αναστασιμου Κανόνος;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Εάν είναι "Σύν τοῖς εἱρμοῖς, εἰς ιδ' " ψάλλεται εκ β' ο Ειρμός του Αναστασιμου Κανόνος;
Τότε ὄχι μόνον ὁ εἱρμός ἀλλά καί ἕνα τροπάριο πρέπει νά διπλασιάζεται.
Ὄντως πρέπει νά ἔχεις δίκιο γιά τόν περιορισμό τῶν τροπαρίων αὐτοῦ τοῦ τυπικοῦ ἐν συγκρίσει μέ τό ΤΑΣ. Ἄλλωστε εἶναι στουδιτικό. Δέν γνωρίζω περισσότερα συγκριτικά, ἀλλά κάτι γράφει στήν προθεωρία, σελ. XXXVII (πού δέν καταλαβαίνω), ἀλλ᾿ ἐνδεικτικότερη εἶναι ἡ διάταξη στή σελ. 8, R-47, πού ἐπισυνάπτω.

Σημ.: Ἡ φράση «μετὰ τὸ Δόξα καὶ νῦν» σημαίνει «μετὰ τοῦ Δόξα καὶ νῦν», ὅπως ὀρθῶς γράφεται σέ μία περίπτωση.

 

Attachments

  • Έγγραφο1.doc
    28 KB · Views: 40

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Ὄντως πρέπει νά ἔχεις δίκιο γιά τόν περιορισμό τῶν τροπαρίων αὐτοῦ τοῦ τυπικοῦ ἐν συγκρίσει μέ τό ΤΑΣ. Ἄλλωστε εἶναι στουδιτικό. Δέν γνωρίζω περισσότερα συγκριτικά, ἀλλά κάτι γράφει στήν προθεωρία, σελ. XXXVII (πού δέν καταλαβαίνω), ἀλλ᾿ ἐνδεικτικότερη εἶναι ἡ διάταξη στή σελ. 8, R-47, πού ἐπισυνάπτω.

Ενδεικτικό και αυτό που αναγράφει το Τυπικόν στην Εορτή των 318 Θεοφόρων Πατέρων της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου.
 

Attachments

  • messinis.png
    messinis.png
    13.5 KB · Views: 42

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Πρόκειται γιὰ ἀρχέτυπες διατάξεις (ARRANZ M., Le Typicon du monastere du saint -Sauveur a Messine (Τυπικό - τῆς στουδιτικῆς οἰκογένειας – τῆς ὀρθόδοξης μονῆς τοῦ Σωτῆρος Μεσσήνης Σικελίας, χειρόγραφο τοῦ 1131), στὸ Orientalia Christiana Analecta 185, Roma 1969 σ. 296, ΦΟΥΝΤΟΥΛΗ Ι. Μ. Αἱ ἀκολουθίαι τῶν ὡρῶν τοῦ νυχθημέρου κατὰ τὸ ὡρολόγιον τῆς Κρυπτοφέρρης, ἐν συγκρίσει πρὸς τὸ Κωνσταντινουπολιτικὸν ὡρολόγιον στὸ La chiesa greca in Italia dall’ VIII al XVI secolo ( = Italia Sacra 21 Padua 1972) σ. 585, ΜΠΑΛΑΓΕΩΡΓΟΥ Δ. Ἡ ψαλτικὴ παράδοση τῶν ἀκολουθιῶν τοῦ βυζαντινοῦ κοσμικοῦ τυπικοῦ 2001 σ. 269, Γ. Στάθη Ἐγκαίνια σ. 37).


Στὸ χφ. Σινὰ 904 ὡρολόγιο τοῦ ἔτους 1211 ὑπάρχουν σχεδὸν τὰ ἴδια ἐφύμνια τοῦ Κύριε ἐκέκραξα (φφ. 181r-182v) καὶ τῶν αἴνων (φφ. 68v-72r).
 
Last edited:
Χριστὸς ἀνέστη καὶ Χρόνια Πολλά. Μία σημείωσις σημαντικοτάτη, τὸ Τυπικὸν τῆς Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131, ἔχει ἐξεταστεῖ παλαιογραφικῶς ἑσχάτως ἐκ τοῦ RE MARIO "-ILTYPIKON DEL S SALVATORE DE LINGUA PHARI COME FONTE PER LA STORIA DELLA BIBLIOTECA DEL MONASTERO" ὅπου τίθεται ἀμφιβολία γιὰ τὸ 1131 καὶ ἔχει χρονολογηθεῖ κάποια χρόνια πιὸ μετὰ τοῦ 1131 (ἀτυχῶς διάβασα τὸ ἄρθρο πρὶν χρόνια, καὶ δὲν θυμάμαι ἀκριβῶς τὴν χρονολογίαν, ὅταν τὸ ξαναδιαβάσω θὰ τὴν συμπληρώσω).
 
Top