Τροπάρια ἁγίου «Εἰς τὸν Στίχον τῶν Αἴνων» (μέ ἀφορμή τήν 14η Ὀκτωβρίου)

sotirio

Αναγνώστης
Χαίρετε..

το Τυπικό του καθημερινού όρθρου, έχει κάποιες διαφοροποιήσεις, που βλέπω πως εύκολα δεν είναι στη γνώση όλων.

Να θέσω παρακαλώ ένα ερώτημα:
Την 14η Οκτωβρίου, παραθέτει το Μηναίο στο τέλος του Όρθρου, κατόπιν του εξαποστειλαρίου, τροπάρια που επιγράφονται « εις τον Στίχον των Αίνων» [κι όχι « εις τους Αίνους» ] κι έχουν τη δομή των Αποστίχων της Παρακλητικής που ψάλλουμε κατόπιν των Πληρωτικών. (το πρώτο χωρίς στίχο, άλλα δύο με στίχο, Δόξα.. και νυν..)..

Έκανα το εξής:
Αναγνώσαμε τους ψαλμούς των Αίνων χύμα, αναγνώσαμε την Μικρά Δοξολογία χύμα, και κατόπιν των πληρωτικών, ψάλαμε αυτά τα τροπάρια στη θέση των αποστίχων..

Η άλλη άποψη ήταν:
να ψαλθούν: «Πάσα πνοή», οι Αίνοι, με στίχους στο τέλος των Αίνων τα τροπάρια αυτά, κατόπιν χύμα η Μικρά Δοξολογία, και στη θέση τους μετά, και τα Απόστιχα της Παρακλητικής….

Είναι σπάνια περίπτωση στον Καθημερινό Όρθρο, αλλά υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις δυο παραπάνω μορφές..

Ποιο είναι το σωστό;

Ευχαριστώ…
 
Last edited by a moderator:
Έκανα το εξής:
Αναγνώσαμε τους ψαλμούς των Αίνων χύμα, αναγνώσαμε την Μικρά Δοξολογία χύμα, και κατόπιν των πληρωτικών, ψάλαμε αυτά τα τροπάρια στη θέση των αποστίχων..

Η άλλη άποψη ήταν:
να ψαλθούν: «Πάσα πνοή», οι Αίνοι, με στίχους στο τέλος των Αίνων τα τροπάρια αυτά, κατόπιν χύμα η Μικρά Δοξολογία, και στη θέση τους μετά, και τα Απόστιχα της Παρακλητικής….

Καλώς πράξατε και ακολουθήσατε την τάξη του μηναίου. Δεν υπάρχει λόγος για διαφοροποίηση.

Μία λεπτομέρεια: Κατά το ΤΜΕ (Τυπικό Μεγάλης Εκκλησίας, Βιολάκη), οι αίνοι καταλιμπάνονται όταν δεν υπάρχουν στιχηρά, δηλαδή δε διαβάζονται. Μετά το εξαποστειλάριο, ευθύς η μικρή δοξολογία. Αντίθετα, το ΤΓΡ (Τυπικό Γεωργίου Ρήγα), διατάσσει τους ψαλμούς των αίνων ακόμα και αν δεν υπάρχουν στιχηρά (φαντάζομαι το ίδιο διατάσσει και το ΤΑΣ (Τυπικό Αγίου Σάββα)).
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Έκανα το εξής:
Αναγνώσαμε τους ψαλμούς των Αίνων χύμα, αναγνώσαμε την Μικρά Δοξολογία χύμα, και κατόπιν των πληρωτικών, ψάλαμε αυτά τα τροπάρια στη θέση των αποστίχων..

Η άλλη άποψη ήταν:
να ψαλθούν: «Πάσα πνοή», οι Αίνοι, με στίχους στο τέλος των Αίνων τα τροπάρια αυτά, κατόπιν χύμα η Μικρά Δοξολογία, και στη θέση τους μετά, και τα Απόστιχα της Παρακλητικής….

Είναι σπάνια περίπτωση στον Καθημερινό Όρθρο, αλλά υπάρχει διαφορά ανάμεσα στις δυο παραπάνω μορφές..

Ποιο είναι το σωστό;

Ευχαριστώ…
Ὀρθῶς πράξατε (πρβλ. Δίπτυχα 2010, σ. 39).
Ἡ ἄλλη ἄποψη δέν εὐσταθεῖ.
Τό ΤΑΣ προβλέπει μόνον τῆς Παρακλητικῆς, ἐπειδή μᾶλλον δέν θά ὑπῆρχαν αὐτά στό Μηναῖο. Ἐνῶ ὁ π. Δοσίθεος στό ΤΑΣ 2010 τό ἑρμηνεύει ὅτι «Ἄρα καταλιμπάνονται τὰ τοῦ μηναίου».

Πάντως ἄν εἶναι σπάνια περίπτωση, κατ᾿ ἀρχήν εὐχαριστοῦμε γιά τόν προβληματισμό, ὁ δέ Μανόλης Θεοδωράκης, πού γνωρίζει τίς ἀρχέτυπες διατάξεις, ἄς μᾶς πεῖ ἄν ἡ «ἄλλη ἄποψη» προβλέπεται καί ἄν ἔχει δίκιο ὁ π. Δοσίθεος.

 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἡ ἀκολουθία τοῦ ὁσίου λείπει ἀπὸ τὰ χφφ: Μ. Λαύρας Δ-23 μηναῖο Ὀκτωβρίου ια’ αἰ., τυπικὰ Εὐεργέτιδος τέλη ια’ αἰ., Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131, Σινὰ Χ 323 (νέα εὑρήματα 1975) σπάραγμα ΤΑΣ ια’-ιβ’ αἰ., Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ’ αἰ., 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ., 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 καὶ 638 μηναῖο Ὀκτωβρίου ιγ’ αἰ.

Μόνο γ’ ἑσπέρια προσόμοια προβλέπονται ἀπὸ τὰ χφφ: Σινὰ 1095 ΤΑΣ ιβ’ αἰ., Μ. Λαύρας Γ-5 ΤΑΣ ιβ’ αἰ., Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ., 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429, 10 μηναῖο Ὀκτωβρίου τοῦ ἔτους 1419, ΤΑΣ κεφ. ιγ’.

Στὸ μηναῖο Ὀκτωβρίου ἐκδ. 1732 προστίθενται μόνο τὰ ἀπόστιχα τοῦ ὄρθρου, ὅπως εἶναι σήμερα μὲ τὸ δοξαστικό, τὸ ὁποῖο, ὅπως καὶ τὸ θεοτοκίο καὶ τὸ σταυροθεοτοκίο, συμπίπτουν μὲ αὐτὰ τῶν σημερινῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ, τὰ ὁποία (καὶ τὸ δοξαστικό) πρέπει νὰ παραλειφθοῦν, ὥς τε, κατὰ τὸ παλαίτυπο μηναῖο, στὸν μὲν ἑσπερινὸ νὰ ψαλλοῦν ἑσπέρια τῶν ἁγίων καὶ ἀπόστιχα τῆς παρακλητικῆς, στὸν δὲ ὄρθρο παρακλητική, μηναῖο καὶ ἀπόστιχα τοῦ μηναίου.

Τὰ ἀπόστιχα τῆς παρακλητικῆς ἀντικαθίστανται ἀπὸ προσόμοια τοῦ ἁγίου τοῦ μηναίου καὶ κατὰ τὴν ιζ’ Δεκεμβρίου, ἐνῶ «εἰς τοὺς αἴνους στιχηρὰ οὐ ψάλλομεν». ῾Η διάταξη «εἰς τοὺς αἴνους στίχους οὐ ψάλλομεν» (Τριῴδιο-Καθαρὰ Δευτέρα) εἶναι παρανάγνωση τοῦ «στιχηρά οὐ ψάλλομεν» (τριῴδια ἐκδ. 1522, 1586, Dmitrievskij τ. 3 σσ. 9, 27, ΤΑΣ κεφ. λ’, Πανθέκτη ἔκδ. 1817 τ. 2 σ. 1268).

Ὑπάρχουν βέβαια καὶ περιπτώσεις ποὺ σήμερα ὁρίζεται τὰ προσόμοια νὰ ψαλλοῦν στοὺς αἴνους, ὅπως στὶς 22 Ὀκτωβρίου, 7 καὶ 26 Νοεμβρίου κ. ἄ.
 
Last edited:
Ευχαριστούμε για τις χρήσιμες πληροφορίες.

Στὸ μηναῖο Ὀκτωβρίου ἐκδ. 1732 προστίθενται μόνο τὰ ἀπόστιχα τοῦ ὄρθρου, ὅπως εἶναι σήμερα μὲ τὸ δοξαστικό, τὸ ὁποῖο, ὅπως καὶ τὸ θεοτοκίο καὶ τὸ σταυροθεοτοκίο, συμπίπτουν μὲ αὐτὰ τῶν σημερινῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ, τὰ ὁποία (καὶ τὸ δοξαστικό) πρέπει νὰ παραλειφθοῦν, ὥς τε, κατὰ τὸ παλαίτυπο μηναῖο, στὸν μὲν ἑσπερινὸ νὰ ψαλλοῦν ἑσπέρια τῶν ἁγίων καὶ ἀπόστιχα τῆς παρακλητικῆς, στὸν δὲ ὄρθρο παρακλητική, μηναῖο καὶ ἀπόστιχα τοῦ μηναίου.

Δεν ξέρω. Στην εισαγωγή του Βαρθολομαίου, αναφέρεται ότι αρκετά τροπάρια προστέθηκαν είτε για λόγους πληρότητας της ακολουθίας είτε επειδή το έγραφε το Τυπικό στα χφφ, αλλά δεν συγκαταλέγεται σε καμία από τις παραπάνω περιπτώσεις (τουλάχιστον εγώ δεν κατάφερα να βρω κάποοια σαφή δήλωση, όπως π.χ. υπάρχει για το δοξαστικό των αίνων του αγίου Θωμά). Στα μηναία Οκτωβρίου επιστασίας Βαρθολομαίου, στις ιδ΄ Οκτωβρίου, υπάρχει υποσημείωση κατατοπιστική, την οποία επισυνάπτω. Από τη στιγμή που έλαχε της αναγνώρισης της Μεγάλης Εκκλησίας και δεν υπάρχει πρόβλημα στη δομή της ακολουθίας*, είμαι της γνώμης ότι πρέπει να μείνει ως έχει.

*Όπως υποδείξατε και εσείς υπάρχει μεγάλη ποικιλία (και ιδιορρυθμία θα έλεγα) στην ύπαρξη στιχηρών στα απόστιχα του εσπερινού, στους αίνους και στα απόστιχα του όρθρου. Έτσι, συναντάμε μέρα που δεν έχει ούτε δοξαστικό εσπερίων ούτε απόστιχα ούτε καν δοξαστικό αποστίχων αλλά έχει αίνους και δοξαστικό αίνων (κστ΄ Νοεμβρίου). Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποια αυστηρή κανονικότητα (αλλά αρκετές ιδιορρυμίες), στο θέμα των στιχηρών. Τα δε ψαλλόμενα επηρεάζονται και από τα κατά καιρούς τυπικά (π.χ. 15 Δεκεμβρίου Τυπικό Κωνσταντίνου).
 

Attachments

  • υποσημείωση.jpg
    16.1 KB · Views: 11
Last edited:
Top