Τρίτη Α΄ Εβδομάδος Νηστειών: τῇ μοτώσει...

[Γιώργος Μ.]

[FONT=@Arial Unicode MS]Στην η ωδή του σημερινού όρθρου (β τροπάριο) διαβάζουμε τα εξής:[/FONT]
[FONT=@Arial Unicode MS][/FONT]
[FONT=@Arial Unicode MS]Τραυματισθέντα δεινῶς[/FONT][FONT=@Arial Unicode MS], [/FONT][FONT=@Arial Unicode MS]ἡδονῶν τῇ ῥομφαίᾳ[/FONT][FONT=@Arial Unicode MS], [/FONT][FONT=@Arial Unicode MS]τῇ μοτώσει οἰκτίρμον[/FONT][FONT=@Arial Unicode MS], [/FONT][FONT=@Arial Unicode MS]τῆς εὐσπλάγχνου σου ῥοπῆς[/FONT][FONT=@Arial Unicode MS], [/FONT][FONT=@Arial Unicode MS]ἰάτρευσόν με Λόγε[/FONT][FONT=@Arial Unicode MS], [/FONT][FONT=@Arial Unicode MS]ὅπως σε εὐχαρίστως[/FONT][FONT=@Arial Unicode MS], [/FONT][FONT=@Arial Unicode MS]δοξάζω εἰς αἰῶνας[/FONT]
[FONT=@Arial Unicode MS][/FONT]
[FONT=@Arial Unicode MS]Αρχικά νόμιζα ότι είναι λάθος και άνοιξα το θέμα για να ρωτήσω για άλλες πιθανές γραφές. Μετά βλέπω στο λεξικό ότι πρόκειται για ιατρικό όρο που απαντά στον Ιπποκράτη και σημαίνει "δέσιμο με επίδεσμο". Είναι απίστευτο το από πού έχουν αντλήσει υλικό οι υμνογράφοι για να εκφράσουν όλες αυτές τις πνευματικές έννοιες και εικόνες...[/FONT]

 

[domesticus]

Ἄν μοῦ ἐπιτρέπετε τὴν παρέμβαση, ὁ ἴδιος ὅρος ἀπαντᾶται στὸν προφήτη Ὠσηὲ κεφ. 6, στ. 1-2: Πορευθῶμεν καὶ ἐπιστρέψωμεν πρὸς κύριον τὸν θεὸν ἡμῶν, ὅτι αὐτὸς ἥρπακεν καὶ ἰάσεται ἡμᾶς, πατάξει καὶ μοτώσει ἡμᾶς· ὑγιάσει ἡμᾶς μετὰ δύο ἡμέρας, ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ ἀναστησόμεθα καὶ ζησόμεθα ἐνώπιον αὐτοῦ.
[Septuaginta, ἔκδ. A. Rahlfs, Stuttgart 1935 (repr. 1971)]

Νομίζω ὅτι εἶναι πιθανότερο ὁ ποιητὴς τοῦ κανόνα νὰ ἔχει ἀντλήσει τὴν ἔμπνευσή του ἀπὸ τὸ προφητικὸ κείμενο παρὰ ἀπὸ τὸν Ἱπποκράτη. Ὁ μεταφραστὴς τῶν Ο΄ στὰ μέσα τοῦ 3ου αἰώνα π.Χ. βέβαια, εἶναι ἄλλο θέμα.

Εὐχαριστῶ.

 

[π. Βασίλειος Χλαμπάνης]

"μότωσις" (Ἠσ. 1,6) στήν μετάφρασιν τοῦ Ἀκύλα. Τό ἀντίστοιχον χωρίον κατά τούς Ο΄ἀναφέρει "...καταδέσμους"(ἐπιδέσμους).
"ἀπό ποδῶν ἔως κεφαλῆς οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ ὁλοκληρία, οὔτε τραῦμα οὔτε μώλωψ οὔτε πληγή φλεγμαίνουσα΄ οὐκ ἔστι μάλαγμα ἐπιθῆναι οὔτε ἔλαιον οὔτε καταδέσμους".

μοτός, ὁ καί μοτόν, τό΄ λινό ξαντό χρήσιμον διά τήν θεραπείαν τραυμάτων, ἄλλως μότωμα. (Ἐπιλεκτικόν Λέξικόν τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης, Ε. Κουτσοπούλου, Ἑλ Λόγος, Πάτρα 2008)

 

[domesticus]

Ἡ μότωσις ἀπὸ τὸ ρῆμα μοτόω, εἶναι ἡ ἐπίδεση μὲ πανὶ, ἐπίδεσμο, τραύματος, (G.W.H. Lampe, A Patristic Greek Lexicon, Oxford 1961, σ. 886), ὅπως παρετήρησε ὁ π. Βασίλειος. Ἡ διαφορὰ στὴ μετάφραση τοῦ ἑβραϊκοῦ κειμένου ἀπὸ τὸν Ἀκύλα ἤ τοὺς Ο΄ προγενέστερα, ἦταν καθαρὰ θέμα ἐπιλογῆς τῆς κατάλληλης ἑλληνικῆς λέξης ἀπὸ τοὺς μεταφραστὲς τοῦ ἑβραϊκοῦ κειμένου τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Κι αὐτὸ διότι ἡ ἐπίμαχη λέξη τοῦ ἑβραϊκοῦ κειμένου εἶναι ἴδια καὶ στὸ χωρίο τοῦ Ὠσηέ καὶ στὸ χωρίο τοῦ Ἡσαΐα. Πρόκειται γιὰ τὴ λέξη [βλ. παρακάτω τὸ .pdf, δὲν μποροῦσα νὰ βάλω ἑβραϊκὴ γραμματοσειρά] (προφέρεται ḥābash) (βλ. C. Briggs- F. Brown- S. Driver, Hebrew and English Lexicon of Old Testament (BDB), Oxford 1936, σ. 290 καὶ Theological Wordbook of the Old Testament, ἔκδ. R. Laird Harris- G.L. Archer Jr.- B.K. Waltke, Chicago 1980, σ. 599). Γιὰ τὸ ἑβραϊκὸ κείμενο χρησιμοποίησα τὴν ἔκδοση BHS Biblia Hebraica Stuttgartensia, ἔκδ. R. Kittel- K.Elliger- W. Rudolph- H.P. Ruger- G.E. Weil, Stuttgart 1977.
Νὰ σημειώσω ὅτι ἡ μετάφραση τοῦ Ἀκύλα χρησιμοποιήθηκε κυρίως ἀπὸ τὶς ἑλληνόφωνες ἑβραϊκὲς κοινότητες ποὺ ἀντιπαθοῦσαν τὴ μετάφραση τῶν Ο΄, ἐπειδὴ αὐτὴ εἶχε υἱοθετηθεῖ ἐπίσημα ἀπὸ τοὺς χριστιανούς.

 

[Γιώργος Μ.]

Η λέξη απαντά και στο Θεοτοκίον της έκτης ωδής της σημερινής εορτής (Αγίου Μηνά).

Θεοτοκίον
Ἰάτρευσον, τὰ ἀνίατα πάθη Πανάμωμε, τῆς ψυχῆς μου, τῇ μοτώσει τῆς σῆς ἀγαθότητος, ἀγαθὸν Σωτῆρα, τὸν Χριστὸν τοῖς ἐν κόσμῳ κυήσασα.