Σχετικά με τους Αναβαθμούς των Κυριακών

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Κατὰ τὶς ἀγρυπνίες, δηλαδὴ τὶς Κυριακὲς (ΤΑΣ), καὶ τὶς ἡμέρες ποὺ ἔχουν ἀγρυπνία κατὰ τὸ ΤΑΣ, ὡς ἀναβαθμοὶ ψάλλονται τὰ «Πρὸς Κύριον…» (ιη’ κάθισμα-ψαλμοὶ 119-133, ἀπὸ τοὺς ὁποίους γεννήθηκαν τὰ τροπάρια τῶν ἀντιφώνων τῶν ἀναβαθμῶν, γιὰ νὰ ψάλλονται ὡς στιχηρά τους), τὰ ὁποία «Πρὸς Κύριον...», γι’ αὐτὸν τὸν λόγο, σχολάζουν στὸν ἑπόμενο ἑσπερινό (Dmitrievskij τ. 1 σ. 229, χφφ. Μ. Λαύρας Γ-5, ΤΑΣ ιβ’ αἰῶνος φφ. 28v, 29v, Βατοπεδίου 1202 ΤΑΣ ιγ' αἰ. κ. ἄ).

Ὅταν εἰσήχθησαν οἱ κανόνες τὰ «Πρὸς Κύριον» μετέπεσαν σὲ ἕνα ἤ τρία ἀντίφωνα, κάθε ἕνα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦνταν ἀπὸ ἕνα ψαλμό-«ἀντίφωνο τῶν ἀναβαθμῶν» ποὺ στιχολογοῦνταν ἐξ ἡμισείας μὲ ἐφύμνιο τὸ α’ τροπάριο τοῦ ἀντίστοιχου σημερινοῦ «ἀντιφώνου τῶν ἀναβαθμῶν» καὶ ἐξ ἡμισείας μὲ τὸ β’ (χφ. Μόσχας Sevastianov 474 εὐχολόγιο ι’-ια’ αἰ. φφ. 219r-221r (π. Θ. Χριστοδούλου Ἡ νεκρώσιμη ἀκολουθία κατὰ τοὺς χφ. κώδικες ι’-ιβ’ αἰ. τ. 2 σσ. 65-68)), Δόξα, Καὶ νῦν. Ἁγίῳ πνεύματι... τοῦ ἴδιου ἀντιφώνου (βλ. Πηγές καὶ θεωρητικές μελέτες τυπικοῦ/Ἀρχέτυπες διατάξεις). Ἡ ἀντιστοιχία εἶναι: ἤχοι α’ καὶ πλ. α’: ψαλμοὶ 119-121 , β’ καὶ πλ. β’: 122-124 , γ’ καὶ βαρύς: 125-127 , δ’: 128-130 , πλ. δ’: 128-130 καὶ 132 .
Ἀπὸ τὸ σπουδαῖο αὐτὸ κάθισμα, τὴν συνήθη στιχολογία τοῦ ἑσπερινοῦ, προέρχονται οἱ ψαλμοὶ 129, 133 καὶ 122 τοῦ ἑσπερινοῦ, 120 τοῦ μεγάλου ἀποδείπνου, 120 καὶ 133 τοῦ μεσονυκτικοῦ, 133 τοῦ ᾀσματικοῦ ὄρθρου καὶ 121 τῆς τράπεζας.
 
Last edited:
Top