[Ερώτηση] Στο «Ιδού ο Νυμφίος», ποια είναι η κατάληξη του β΄, σε ναούς που τιμώνται επ' ονόματι της Παναγίας ή του Χριστού;

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Κατά την τριπλή επανάληψη του τροπαρίου «Ιδού ο Νυμφίος» κατά την Μ.Εβδομάδα, ποια είναι η ενδεδειγμένη κατάληξη στην δεύτερη επανάληψη, σε ναούς που τιμώνται επ' ονόματι της Παναγίας ή του Χριστού; Μήπως ισχύει ότι αφορά και την τριπλή επανάληψη των τριαδικών τροπαρίων, κατά τα αναφερόμενα στα "Δίπτυχα"(*) ότι
ἡ συμπλήρωσις τῶν τριαδικῶν ὕμνων γίνεται ὡς ἑξῆς. Τοῦ 1ου τροπαρίου μὲ τὸ χαρακτηριστικὸν τῆς ἡμέρας (Δευτέρα: «προστασίαις τῶν ἀσωμάτων, σῶσον ἡμᾶς». Τρίτη: «πρεσβείαις τοῦ προδρόμου, σῶσον ἡμᾶς». Τετάρτη (...) : «δυνάμει τοῦ σταυροῦ σου, σῶσον ἡμᾶς». (...)
Τοῦ 2ου τροπαρίου μὲ τὸ χαρακτηριστικὸν τοῦ ἁγίου τοῦ ναοῦ (π.χ. «πρεσβείαις τοῦ ὁσίου, σῶσον ἡμᾶς» ἢ «πρεσβείαις τῆς ἀθληφόρου...» ἢ «πρεσβείαις τῶν μαρτύρων...» ἢ «πρεσβείαις τοῦ ἱεράρχου, σῶσον ἡμᾶς» κ.λπ.). Ἂν ὅμως ὁ ναὸς τιμᾶται ἐπ᾿ ὀνόματι δεσποτικῆς ἢ θεομητορικῆς ἑορτῆς, ἡ συμπλήρωσις τοῦ 2ου τροπαρίου γίνεται ὅπως καὶ τοῦ α΄, (...).
Τοῦ 3ου τριαδικοῦ ὕμνου ἡ συμπλήρωσις γίνεται ἀείποτε μὲ τὸ «διὰ τῆς Θεοτόκου, ἐλέησον ἡμᾶς»
Που βασίζεται η οδηγία αυτή; Αναφέρεται σαφώς οτιδήποτε σχετικό στα τυπικά;

(*) σε υποσημείωση για την Καθαρά Δευτέρα 27/2
 
Last edited:
Μιας και ο ναός που ψέλνω τιμάται στην Παναγία Γοργοϋπήκοο αντιμετωπίζω αυτή την περίπτωση κάθε χρόνο.

Όταν ξεκίνησα εκεί (πριν από περίπου 15 χρόνια!), λέγαμε, αν θυμάμαι καλά, και στο β΄ "δια της Θεοτόκου" (ίσως από μια ... παρόρμηση της στιγμής!!).

Ωστόσο, κάποια στιγμή συμφώνησα με τον ιερέα να λέμε "πρεσβείαις του αγίου Δημητρίου" (που είναι ο πολιούχος της πόλης). Νομίζω πως το έχω ακούσει και σε άλλους ναούς της Παναγίας (ενν. στη Θεσσαλονίκη).

Στα Τυπικά τώρα. Ο Βιολάκης δε μας παραδίδει σχετική οδηγία. Ο π. Γεώργιος Ρήγας όμως αναφέρει (σ. 800): εάν η μονή τιμάται επ' ονόματι του Χριστού ή της Θεοτόκου, εις το τέλος του δευτέρου λέγομεν Πρεσβείαις των αγίων (ήτοι των μαρτύρων) σώσον ημάς.

Υπό μια ευρύτερη έννοια το "πρεσβείαις του αγίου Δημητρίου" μάλλον καλύπτεται από την οδηγία του Ρήγα.
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Μιας και ο ναός που ψέλνω τιμάται στην Παναγία Γοργοϋπήκοο αντιμετωπίζω αυτή την περίπτωση κάθε χρόνο.

Όταν ξεκίνησα εκεί (πριν από περίπου 15 χρόνια!), λέγαμε, αν θυμάμαι καλά, και στο β΄ "δια της Θεοτόκου" (ίσως από μια ... παρόρμηση της στιγμής!!)....

Αυτό έκανα κι εγώ, όσα χρόνια ήμουν αριστερά, χωρίς όμως να το έχω δει και πουθενά. Σίγουρα και τα αναγραφόμενα στα "Δίπτυχα" δεν είναι αυθαίρετα αλλά κάπου θα βασίζονται. Εν αναμονή λοιπόν των ειδημόνων...:)
 
Στα Τυπικά τώρα. Ο Βιολάκης δε μας παραδίδει σχετική οδηγία. Ο π. Γεώργιος Ρήγας όμως αναφέρει (σ. 800): εάν η μονή τιμάται επ' ονόματι του Χριστού ή της Θεοτόκου, εις το τέλος του δευτέρου λέγομεν Πρεσβείαις των αγίων (ήτοι των μαρτύρων) σώσον ημάς.

Κατά τη γνώμη μου, και σύμφωνα με την οδηγία των φωταγωγικών για το Σάββατο*, ορθότερα «...πρεσβείαις τῶν ἁγίων σου σῶσον ἡμᾶς» (μετά της αντωνυμίας).

*Τῷ Σαββάτῳ
Λέγομεν αὐτὸ δίς, ἐν μὲν τῷ πρώτῳ
...Πρεσβείαις, Κύριε, τῶν Ἅγίων σου καὶ σῶσόν με.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
...κατά τα αναφερόμενα στα "Δίπτυχα"(*)
(*) σε υποσημείωση για την Καθαρά Δευτέρα 27/2
Τά αὐτά καί στό ΣΤ (σ. 603 ὑπ. 1146) μέ συμπλήρωση γιά τήν Πέμπτη «πρεσβείαις τοῦ ἱεράρχου» καί στούς ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Σταυροῦ πάντοτε διά τοῦ «δυνάμει τοῦ Σταυροῦ σου».

Δεῖτε καί Μ. Τεσσαρακοστή Ρηγόπουλου καθώς καί παλαιά Μ. Τεσσαρακοστή Α. Δ., ὅπου γι᾿ αὐτή τήν περίπτωση ὁρίζουν «οὐδέν λέγομεν εἰς τό πρῶτον» καί τό χαρακτηριστικό τῆς ἡμέρας στό β΄.

Αὐτά βέβαια γιά τά τριαδικά καί φωταγωγικά τοῦ ὄρθρου, ὅπως ἐπισημάνθηκε. Γιά τό «Ἰδού ὁ Νυμφίος» δέν ἔχουμε κάτι συγκεκριμένο ἀπό τυπικά. Μήπως αὐτός ὁ ὕμνος, πού εἶναι τοῦ Μεσονυκτικοῦ καί τελειώνει μέ τό «διά τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς», ἔτσι μόνον ψαλλόταν καί τίς τρεῖς φορές καί τά ἄλλα εἶναι μεταγενέστερα κατ᾿ ἀναλογίαν τῶν τριαδικῶν καί φωταγωγικῶν; Αὐτό φαίνεται στό Τριῴδιον καί στό ΤΑΣ. Ἀλλά καί γιά τά τριαδικά καί φωταγωγικά πάλι δέν βλέπω κάποιες ἀρχαῖες διατάξεις. Ἡ διάταξη τοῦ ΤΑΣ γιά τά τριαδικά (καί στό Τριῴδιον) εἶναι: «ἤ τὰ τρία πρὸς μίαν, ἤ τρισσῶς τὸ ἕν, ὡς δόξει τῷ Προεστῶτι» (καί ἔχει συζητηθεῖ ἀλλοῦ ἡ διαφοροποίηση αὐτῶν στά διάφορα λειτουργικά βιβλία).

(μετά της αντωνυμίας).
Γιατί; Δέν δικαιολογεῖται στό «Ἰδού ὁ Νυμφίος».

 
Last edited:

chanendes

Ιωάννης Π. Αχιλλιάς
Ωστόσο, κάποια στιγμή συμφώνησα με τον ιερέα να λέμε "πρεσβείαις του αγίου Δημητρίου" (που είναι ο πολιούχος της πόλης). Νομίζω πως το έχω ακούσει και σε άλλους ναούς της Παναγίας (ενν. στη Θεσσαλονίκη).

1. το "πρεσβείαις του Μυροβλήτου" θα ταίριαζε ίσως καλύτερα, πρώτον μετρικά, και δεύτερον ως η ιδιότητα κι όχι το όνομα του Αγίου
[όπως το "πρεσβείαις του Ιεράρχου"]

2. εμείς λέμε πάντοτε "της Θεοτόκου" καθ' ότι ό Ναός είναι "Παναγία η Φανερωμένη" και πολιούχος μας η "Παναγία η Τρυπητή"...
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
1. το "πρεσβείαις του Μυροβλήτου" θα ταίριαζε ίσως καλύτερα, πρώτον μετρικά, και δεύτερον ως η ιδιότητα κι όχι το όνομα του Αγίου
[όπως το "πρεσβείαις του Ιεράρχου"]
Διαπιστώνεις, λοιπόν, ὅτι ὁ καθένας μπορεῖ νά δίνει τή δική του ἑρμηνεία. Ἡχογράφηση πού ἔχουμε ἀπό τήν παλαιά Ἁγία Εἰρήνη (ὁδ. Αἰόλου Ἀθηνῶν) ψάλλουν «πρεσβείαις τῆς ἁγίας Εἰρήνης». Καί σέ μᾶς κάποιες φορές ψάλλουν «πρεσβείαις τοῦ εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ» ἀντί «πρεσβείαις τοῦ εὐαγγελιστοῦ».

2. εμείς λέμε πάντοτε "της Θεοτόκου" καθ' ότι ό Ναός είναι "Παναγία η Φανερωμένη" και πολιούχος μας η "Παναγία η Τρυπητή"...
Λέτε στό β΄ «πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου σῶσον ἡμᾶς» ἤ «διά τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς»;
Πάλι βλέπεις ὅτι ἄν δέν ἀκολουθοῦμε μιά (μετεγενέστερη ὄντως) ἑρμηνεία τῶν Διπτύχων ἤ τοῦ ΣΤ —πού βέβαια ὑπάρχει γιά τά τριαδικά καί ὄχι στόν ὄρθρο τῆς Μ. Δευτέρας—, πάλι δίνουμε δικές μας ἑρμηνεῖες. Σύμφωνα μέ τήν ἱεράρχηση δέν μπορεῖ ἡ Θεοτόκος νά ἕπεται τῶν Ἀσωμάτων, τοῦ Προδρόμου, τοῦ Σταυροῦ, τῶν Ἀποστόλων. Τό τρίτο λειτουργεῖ ὡς ἐπισφραγιστικό κατά τήν τάξη ἀπολυτικίων-κοντακίων. Ἡ ἑρμηνεία τῶν Διπτύχων καί ΣΤ, γιά τήν ἐπανάληψη τοῦ χαρακτηριστικοῦ τῆς ἡμέρας στό β΄, ἔχει κάποια βάση.

Πάντως σκέπτομαι ἀπό φέτος νά πῶ στούς ψάλτες καί τίς τρεῖς φορές νά λένε «διά τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς». Ἔτσι τό λέμε καί στίς Ὧρες.


 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Στις Σλαβόφωνες Εκκλησίες (με εξαίρεση ίσως τη Βουλγαρία η οποία έχει περισσότερες επιρροές ΤΜΕ κλπ) όταν ψάλλουν τον εν λόγω ύμνο ψάλλουν τρεις φορές "δια της Θεοτόκου" και δεν κάνουν κάποια αλλαγή.
 
Θεωρώ την παρούσα συζήτηση ένα μικρό δείγμα της προσφοράς του Ψαλτολογίου (μεταξύ άλλων και) στο πως μπορεί κανείς τεκμηριωμένα να αλλάξει μια λανθασμένη συνήθεια.

Ευχαριστώ!
 

DimitrisF

~ ~ ~ + ~ ~ ~
Την δεύτερη φορά που ψάλλουμε το τροπάριο "Ιδού ο Νυμφίος..." επισυνάπτουμε στο τέλος το χαρακτηριστικό του Αγίου του Ναού λέγοντες "Πρεσβείες του Αγίου (των Αγίων), σώσον ημάς."

Όταν πρόκειται για Ναό που τιμάται επ' ονόματι Δεσποτικής εορτής τι θα ψαλλεί;
 

KTsepas

Κωνσταντίνος Ε. Τσέππας
Την δεύτερη φορά που ψάλλουμε το τροπάριο "Ιδού ο Νυμφίος..." επισυνάπτουμε στο τέλος το χαρακτηριστικό του Αγίου του Ναού λέγοντες "Πρεσβείες του Αγίου (των Αγίων), σώσον ημάς."

Όταν πρόκειται για Ναό που τιμάται επ' ονόματι Δεσποτικής εορτής τι θα ψαλλεί;

Το καθολικό μας είναι αφιερωμένο στην Ανάληψη!!!
Στο 2ο Ιδού ο Νυμφίος ψάλλουμε ό,τι και στο 1ο!!!
ΥΓ Μπορείς να πείς και το "Πρεσβείαις των Αγίων σώσον ημάς..."
 
Last edited:

pfilippou

Παναγιώτης Φιλίππου
Παραθέτω ηχητικό απόσπασμα από τον Όρθρο της Μ. Δευτέρας (Κυριακή Βαΐων βράδυ) από τον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό Κωνσταντινουπόλεως (ο οποίος τιμάται επ’ ονόματι του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου) του έτους 1957, στο οποίο ακούμε τον τότε Άρχοντα Λαμπαδάριο της Μ.τ.Χ.Ε. Θρασύβουλο Στανίτσα να ψάλλει «…πρεσβείαις του Αθλοφόρου, σώσον ημάς».

Το χαρακτηριστικό του κάθε Αγίου, το βρίσκουμε στον Όρθρο της εορτής Του, στο μετά τον Ν΄ Ψαλμό Τροπάριο. Για παράδειγμα, του Αγίου Γεωργίου: «Δόξα… Ταις του Αθλοφόρου πρεσβείαις ελεήμων…». Ομοίως και για τους άλλους Αγίους.
 

Attachments

  • Θρασύβουλος Στανίτσας - Δόξα...Ιδού ο Νυμφίος - 1957 (απόσπασμα).mp3
    607.2 KB · Views: 30
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Δὲν ἔχω συναντήσει σὲ χφφ. ἤ παλαίτυπα αὐτὲς τὶς διαφοροποιήσεις. Λεγόταν τρὶς «διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς».
 
Κατά την τριπλή επανάληψη του τροπαρίου «Ιδού ο Νυμφίος» κατά την Μ.Εβδομάδα, ποια είναι η ενδεδειγμένη κατάληξη στην δεύτερη επανάληψη, σε ναούς που τιμώνται επ' ονόματι της Παναγίας ή του Χριστού; Μήπως ισχύει ότι αφορά και την τριπλή επανάληψη των τριαδικών τροπαρίων, κατά τα αναφερόμενα στα "Δίπτυχα"(*) ότι
Που βασίζεται η οδηγία αυτή; Αναφέρεται σαφώς οτιδήποτε σχετικό στα τυπικά;
Στο Ναό που διακονώ ο λαμπαδάριος λέει "πρεσβείαις του Ιεράρχου" τιμώντας τον Αγιο Νικόλαο, στον οποίο αφιερώνεται η Δεύτερη Αγια Τράπεζα που έχει ο Ναός.
Χριστός Ανέστη!!!!
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Τὸ τριαδικὸ κάθισμα «Ἰδοὺ ὁ νυμφίος ἔρχεται...» καταλήγει μόνο στὴν φράση «...διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς»

(χφφ. τριῴδια Σινὰ 735 ι’ αἰ. φ. 143r, Σινὰ 755 ι’ αἰ. φ. 137v, Vat. gr. 771 τέλη ια’ αἰ. φ. 152r, τυπικὰ Εὐεργέτιδος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1098-1118 σ. 543, ναοῦ ἀναστάσεως τοῦ ἔτους 1122 σ. 32, χφ. Σινὰ 1094 ΤΑΣ ιβ' αἰ. φ. 84v, τυπικὰ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 229, Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 σ. 217, χφ. Σινὰ 1097 Σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 φ. 43v, ΤΑΣ κεφ. λη’, χφ. Μ. Μετεώρου 83 τυπικὸ τοῦ ἔτους 1580 φ. 192r).
 
Top