Ωστε δεν υπαρχει χωρος στη μουσικη μας παραδοση για το εργο του Καρα και για αυτους που εχουν επηρεαστοι απ αυτο?
Τα έχω πει αυτά επανειλημμένως σε άλλες συζητήσεις αξιότιμε κ. Νάσση και κάθε φορά λέμε τα ίδια και τα ίδια σε κάθε θέμα, αλλά ας τα ματα-ξανα-επαναλάβουμε για μια ακόμη φορά: στη βυζαντινή μουσική τη σήμερον ημέρα εν Ελλάδι υπάρχει για όλους χώρος. Όμως για να έχεις χώρο στη μουσική
παράδοση θα πρέπει να παρέλαβες κάτι και να το παραδίδεις όπως το παρέλαβες (και η κάθε δυναμική πορεία και εξέλιξη της παράδοσης γίνεται από τέτοιους φορείς, που ξέρουν τι θα πει παράδοση και σε ποια καλούπια να πατήσουν για να προχωρήσουν, όχι από τον κάθε τυχόντα). Ο κάθε παραδοσιακός ψάλτης έχει κάποια αναφορά από πίσω του, δεν βρήκε από μόνος του αυτά που λέει (αναφέρομαι καταρχήν στο ύφος του ψάλλειν και όχι στο ρεπερτόριο). Βρείτε μου εσείς
έστω και έναν από τους θεωρούμενους ευρέως ως παραδοσιακούς ψάλτες
οποιασδήποτε σχολής (Αγίου Όρους, Πατριαρχείου, Κωνσταντινούπολης, Ανατολικού Αιγαίου, οπουδήποτε) που να θυμίζει
έστω και κατ' ελάχιστο το ύφος του αειμνήστου δασκάλου Σίμωνα Καρά ή των σημερινών διαδόχων του και μαθητών του. (Μη μου κάνετε όμως την αγαπημένη τακτική των καραϊκών, δηλ. να μου παραθέσετε μια φράση του Ναυπλιώτη που κάνει έξω πεταστή, ενώ το όλο ύφος δεν έχει καμία σχέση με αυτό του Καρά)
Γιατι οχι μονο ειναι ο Καρας και ο Αγγ παραδοσιακοι, αλλα η αληθεια ειναι οτι ειναι αυστηροι παραδοσιακοι. Εστω και μια ματια στο εργο τους το δειχνει αυτο. Στο τυπικο, στο κανοναρχημα, στο ισοκρατημα, στεις ελξεις, στην επισημονικη ερευνα, στο παραδοσιακο εκφωνητικο συστημα, στο φρονημα και στη βιωση της μουσικης, και προπαντως στο ρεπερτοριο. Ποιος αλλος εψελνε τοσα παραδοσιακα μαθηματα πριν τον Καρα και τον Αγγελοπουλο? Ποιος τυρουσε το τυπικο με τοση ευλαβεια και ακριβεια? Μονο στο Αγιο Ορος και σε αλλα μοναστηρια.
Μια μονο επισκεψη στην Αγια Ειρηνη οδου Αιολου να κανεις και θα καταλαβεις ποσο μουσικο και ιερο πλουτο εχουν ξεσκαψει. Αυτη δεν ειναι η παραδοση μας? Και αυστηρη παραδοση μαλιστα.
Φυσικά και
δεν είναι αυτό η παράδοσή μας: οι μαθητές του Καρά, προκειμένου να καλύψουν τις φωνητικές τους αδυναμίες (που δεν οφείλονται βέβαια στις φωνές τους -μια χαρά είναι αυτές- αλλά στο σύστημα εκμάθησης, που βιάζει τη φωνή να κατευθύνεται στα παράλογα φωνητικά γυρίσματα του δασκάλου τους) και επειδή βλέπουν ότι ο τρόπος που ψέλνουν δεν θυμίζει ούτε κατ' ελάχιστο παραδοσιακό ψάλτη, προσπαθούν να δείξουν ότι φυλάνε την παράδοση επιλέγοντας αρχαία μέλη, τη στιγμή που ένα σωστό Κύριε εκέκραξα δεν ακούς από το στόμα τους (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων που έχουν όμως απεγκλωβιστεί φωνητικά σε μεγάλο βαθμό από το σύστημα Καρά, όπως του κ. Κουτρά). Όμως, όπως έχω ξαναπεί, τι είναι προτιμώτερο, ν' ακούσεις το νεώτερο-κανταδόρικο "Αι γενεαί πάσαι" από το παραδοσιακό ψάλτη, ή το παλαιό από το Γαϊτάνο;; (εγώ προτιμώ τον παλαιό από τον παραδοσιακό ψάλτη...) Τι να το κάνω άμα λένε αρχαία μαθήματα και το μάθημα πραγματικά "εκτελείται" με το ύφος αυτό και τις παράνταλλες έλξεις και αναλύσεις;
Αλλά ένα ένα αυτά που λέτε, δεν κάνουν τον παραδοσιακό ψάλτη ούτε ένα ένα ούτε όλα μαζί, εάν αυτός δεν ψέλνει σύμφωνα με κάποιον προκάτοχό του! Είναι σα να μου λέτε ότι ένας ευρωπαίος κλαρινίστας παίζει νότα νότα αυτά που παίζει, ξέρω 'γω, ο Σούκας, παίζει μόνο παραδοσιακό ρεπερτόριο και όχι νεώτερα, έχει κάνει επιστημονική έρευνα στο παίξιμο του Σούκα... Ε λοιπόν, αυτός είναι ο παραδοσιακός, που ακούς μία νότα του και καταλαβαίνεις ότι έχει μεσάνυχτα ο άνθρωπος από παραδοσιακό κλαρίνο, και δεν είναι παραδοσιακός ο Σούκας, επειδή, ας πούμε, έχει συνεργαστεί με το Ross Daly και το ρεπερτόριό του δεν είναι αυστηρά παραδοσιακό;; Τι άποψη είναι αυτή για την παράδοση;; Αν επικρατήσουν αυτές οι απόψεις και στη δημοτική μας μουσική, καήκαμε...
Αλλά ας τα πιάσουμε ένα ένα αυτά που λέτε:
-το τυπικό από μόνο του κάνει τον ψάλτη παραδοσιακό άμα είναι φάλτσος;;
-οι έλξεις του Καρά είναι παραδοσιακές;;
;; Έχουμε πει πολλάκις ότι απέχουν από τα γραφόμενα της Επιτροπής του 1883. Αυτό το έχουν απαρνηθεί και γνωστοί πλέον "καραϊκοί" του forum, μια ματιά να ρίξετε στη συζήτηση με τις έλξεις θα δείτε ότι όταν έβαλα μια ηχογράφηση, χωρίς πραγματικά να ξέρω ποιος ψέλνει και κλήθηκαν τα μέλη να πουν τη γνώμη τους, ο ψάλων χαρακτηρίστηκε από θιασώτες τη σχολής Καρά ως "μούφα-καραϊκός" επειδή δεν ήξερε να εκτελεί, λέει, σωστά τις διέσεις, και τελικά προέκυψε ότι
ήταν ο ίδιος ο Καράς!!! Τι να λέμε τώρα...
-το ισοκράτημα είναι γενικά σωστό, με κάποιες υπερβολές βέβαια που έχουν επισημανθεί στις εδώ συζητήσεις, αλλά από μόνο του δεν κάνει τον ψάλτη, άμα αυτός δεν ξέρει μέλος...
-η επιστημονική έρευνα του Καρά και των μαθητών του είναι πολύ αξιόλογη βέβαια και πολλά οφείλει σ' αυτούς η μουσική μας, βρίθει όμως λαθών και "κολλημένων" απόψεων, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι υπάρχει φανατική προσήλωση ακόμα και στα λάθη του Καρά, όπως στο -γνωστό πια...- 6άρι/σχεδόν ημιτόνιο ευρωπαϊκής που υιοθετείται στα ΒΟΥ-ΓΑ και ΖΩ-ΝΗ του δευτέρου ήχου, τη στιγμή που ο Χρύσανθος (που τόσο τον επικαλούνται...) μιλά καθαρά για ελάχιστο τόνο (δείτε περισσότερα στο οικείο θέμα)
-το παραδοσιακό εκφωνητικό σύστημα υπήρχε ανέκαθεν και πριν τον Καρά, δε νομίζω να πιστεύετε ότι εκείνος το "ξέθαψε"... Χώρια που ο τρόπος εκτέλεσης διαφέρει από τον επιδεικτικό καραϊκό.
-Αυτό δε που γράφετε "προπάντως στο ρεπερτόριο" το θεωρώ όχι μόνο μεγάλο λάθος ως προς την κρίση περί του τι είναι παραδοσιακό και τι όχι, αλλά και ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ για την ψαλτική παράδοση άποψη για το λόγο που εξέθεσα προηγουμένως.
Μεγίστη εντύπωση δε μου προκαλεί το γεγονός ότι δεν εντάσσετε στα στοιχεία της παράδοσης
το ύφος! Είναι το πρώτο πράγμα που κάνουν λόγο όχι μόνο όλοι οι μουσικολόγοι (οι σοβαροί τουλάχιστον...) αλλά και κάθε νοήμων άνθρωπος: άμα εξετάζεις τα παραδοσιακά τραγούδια ενός λαού, το πρώτο πράγμα στο οποίο αναφέρεσαι είναι αυτό, το ύφος, η τεχνοτροπία. Είναι δυνατόν ένας χωρίς ποντιακή προφορά να πει ποντιακά τραγούδια και να βαφτίζεται παραδοσιακός επειδή έχει ρεπερτόριο;; Μα καλά, τι πράγματα είναι αυτά;;
κ. Θεοτοκατο, ο Καρας δεν εγραψε "συστημα." Για τη "Μεθοδο της Ελληνικης Μουσικης" εγραψε. Υπαρχει διαφορα.
Το γνωρίζω πολύ καλά και έχω διαβάσει τη μέθοδο και συνεχίζω να τη διάβάζω, μην κολλάμε τώρα σε τέτοιες λεπτομέρειες που λέγονται στη ροή του λόγου, τη στιγμή που καταλαβαίνετε για τι πράγμα μιλάω.
Ερώτηση:
αν αυτό που διδάσκει η σχολή Καρά θεωρείται παράδοση, το ψάλσιμο του Αγίου Όρους ή του Πατριαρχείου, που και τα δύο έχουν κοινά στοιχεία παράδοσης, που έχουν αναλυθεί στις εδώ συζητήσεις, αλλά διαφέρουν αμφότερα από το ψάλσιμο της σχολής Καρά όσο η μέρα με τη νύχτα, τι θεωρείτε εσείς ότι είναι;;
