[Ερώτηση] Πότε παραλείπεται το εωθινό δοξαστικό των Κυριακών;

[Ανδρέας Τσάρκατζης1]

Χαίρετε. Υπάρχει κάποιος ''κανόνας'' που να υπαγορεύει σε ποιους Άγιους όταν η μνήμη τους τιμάται ημέρα Κυριακή, τότε παραλείπεται το εωθινό δοξαστικό της σειράς και ψάλεται αυτό του Αγίου? Απορία γεννηθήσα επ΄ευκαιρία της εορτής του Αγίου Δημητρίου την ερχόμενη Κυριακή.

Αν το θέμα έχει συζητηθεί παρακαλώ παραπέμψετε με.

 

[π. Μάξιμος]

Ὁ «κανόνας» ὑπάρχει στό ΤΜΕ, Προθεωρία § 32.

 

[Καραογλάν βασίλειος]

[Σημ. συντ. (π.Μ.)] Μετακίνηση μηνυμάτων από το θέμα: Δοξαστικό των Αίνων Κυριακής 25.1.2015 (Γρηγορίου του Θεολόγου)

Πιστεύω ότι η ακριβής τάξη που διασώζεται στα παλαιά Τυπικά συνηγορεί υπέρ της αντικαταστάσεως του Εωθινού μόνο υπό άλλου ιδιομέλου δεσποτικού περιεχομένου όπως στις Κυριακές του Τριωδίου–Πεντηκοσταρίου, στις Θεομητορικές εορτές και στις συνάξεις Πατέρων Συνόδων , αλλά και τότε το Εωθινό δεν καταλιμπάνεται αλλά «μεταφέρεται» είτε στη λιτή του όρθρου είτε στην α΄ώρα και τούτο διότι το εωθινό είναι εκ των πυλώνων της αναστασίμου ακολουθίας.
Περισσότερο φειδωλοί ,ίσως, οφείλουμε να είμαστε σήμερα στην αντικατάσταση του εωθινού ειδικά από δοξαστικό αγίου διότι κατά τα σήμερον κρατούντα το εωθινό πλέον καταλιμπάνεται εις βάρος των προνομίων της Κυριακής εφ’ όσον δεν λέγεται πλέον σε άλλο σημείο της ακολουθίας.
Την ισορροπία διακρατεί και πάλι η παλαιά ταξη κατά την οποία το δοξαστικό των αίνων του αγίου ψάλλεται ως τελευταίο στιχηρό στους αίνους. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο και το δοξαστικό του αγίου ψάλλεται και τα προνόμοια της Κυριακής δεν απομειούνται, καταλιμπανομένου του εωθινού και αποφεύγονται άσκοπες διακρίσεις των ακολουθιών αγίων για λόγους καιρικούς ή τοπικούς. Aν ,έστω, δικαιολογείται η αντικατάσταση του εωθινού από το δοξαστικό του αγίου Γρηγορίου εν Κωνσταντινοπόλει, ποιο το νόημα της αντικαταστάσεως για κάποιο ενοριακό ναό στον οποίο ούτε καν θα τελεσθεί η Θεία Λειτουργία , όπως άλλωστε και στην πλειονότητα των ενοριών, όταν η μνήμη του αγίου δεν συμπίπτει με Κυριακή;
Αυτά εν αναμονή εγκυροτέρων γνωμών.

 

[neoklis]

Πιστεύω ότι η ακριβής τάξη που διασώζεται στα παλαιά Τυπικά συνηγορεί υπέρ της αντικαταστάσεως του Εωθινού μόνο υπό άλλου ιδιομέλου δεσποτικού περιεχομένου όπως στις Κυριακές του Τριωδίου–Πεντηκοσταρίου, στις Θεομητορικές εορτές και στις συνάξεις Πατέρων Συνόδων , αλλά και τότε το Εωθινό δεν καταλιμπάνεται αλλά «μεταφέρεται» είτε στη λιτή του όρθρου είτε στην α΄ώρα και τούτο διότι το εωθινό είναι εκ των πυλώνων της αναστασίμου ακολουθίας.

Περισσότερο φειδωλοί ,ίσως, οφείλουμε να είμαστε σήμερα στην αντικατάσταση του εωθινού ειδικά από δοξαστικό αγίου διότι κατά τα σήμερον κρατούντα το εωθινό πλέον καταλιμπάνεται εις βάρος των προνομίων της Κυριακής εφ’ όσον δεν λέγεται πλέον σε άλλο σημείο της ακολουθίας.

Την ισορροπία διακρατεί και πάλι η παλαιά ταξη κατά την οποία το δοξαστικό των αίνων του αγίου ψάλλεται ως τελευταίο στιχηρό στους αίνους. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο και το δοξαστικό του αγίου ψάλλεται και τα προνόμοια της Κυριακής δεν απομειούνται, καταλιμπανομένου του εωθινού και αποφεύγονται άσκοπες διακρίσεις των ακολουθιών αγίων για λόγους καιρικούς ή τοπικούς. Aν ,έστω, δικαιολογείται η αντικατάσταση του εωθινού από το δοξαστικό του αγίου Γρηγορίου εν Κωνσταντινοπόλει, ποιο το νόημα της αντικαταστάσεως για κάποιο ενοριακό ναό στον οποίο ούτε καν θα τελεσθεί η Θεία Λειτουργία , όπως άλλωστε και στην πλειονότητα των ενοριών, όταν η μνήμη του αγίου δεν συμπίπτει με Κυριακή;

Αυτά εν αναμονή εγκυροτέρων γνωμών.

Βρίσκω την τοποθέτηση ως σύνολο προβληματική, παρά τις επί μέρους ορθές επισημάνσεις. "Ακριβής" Τάξη από μόνη της δεν υφίσταται, παρά μόνον σε σχέση με συγκεκριμένο τυπικό. Η ακριβής τάξη σε σχέση με τα αρχαία τυπικά (ποια ακριβώς; ) είναι διαφορετική από την ακριβή τάξη σύμφωνα με το ισχύον τυπικό. Και για να αποκαλέσουμε μία τάξη "ορθότερη" θα πρέπει προηγουμένως να έχουμε ορίσει τα κριτήρια. Η παλαιότητα από μόνη της δεν αρκεί. Το αντίθετο θα έλεγα ότι είναι πιο πιθανό.
Δεν είναι στη διάκρισή μας να είμαστε ή οχι φειδωλοί, αλλά αρκούμαστε να τηρούμε τα ισχύοντα. Άλλωστε πότε (αν ποτέ) λεγόταν σε άλλο σημείο της ακολουθίας το παραλειπόμενο εωθινό, όταν αναφερόμαστε σε ακολουθίες ενοριακές; Οι μοναχικές ακολουθίες είναι άλλη ιστορία, και έχουν τα δικά τους τυπικά.
Το νόημα της αντικατάστασης για την οποία συζητάμε, διασώζεται στην διαπίστωση ότι κάποιοι άγιοι τιμώνται ιδιαίτερα με τον τρόπο αυτό, για λόγους συγκεκριμένους που μας τους διασώζει η παράδοση και ήδη αναφέρθηκαν.

 

[petrosgrc]

Για να μπορείτε να κοιμάστε καλύτερα τις νύκτες όλοι, έκατσα και υπολόγισα ποιες είναι οι περιπτώσεις του Τυπικού (με το Παλαιό και με το Νέο ημερολόγιο) κατά τις οποίες θα ψαλεί ολόκληρος ο κύκλος των Εωθινών Δοξαστικών στον Όρθρο χωρίς να παρεμβληθεί κάποια εορτή κατά την οποία το Εωθινό αντικαθίσταται, σύμφωνα πάντοτε με τις διατάξεις του ΤΜΕ. Βρήκα λοιπόν ότι οι μόνες δύο περιπτώσεις είναι όταν πέσει η Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου στις 15 ή στις 17 Ιουλίου, οπότε έχουμε τις εξής ημερομηνίες πριν την επόμενη Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου τον Οκτώβριο.

Α΄ (15 Ιουλίου):
22/7, 29/7, 5/8, 12/8, 19/8, 26/8, 2/9, 9/9, 16/9, 23/9, 30/9, 7/10 : Σύνολο δώδεκα (12) Κυριακές.

Β΄ (17 Ιουλίου):

24/7, 31/7, 7/8, 14/8, 21/8, 28/8, 4/9, 11/9, 18/9, 25/9, 2/10, 9/10 : Σύνολο δώδεκα (12) Κυριακές

Οπότε θα ψαλούν όλα τα Εωθινά συν το αρχικό που εψάλη την Κυριακή μετά των Πατέρων τον Ιούλιο, το οποίο ούτε με το Παλαιό, όσο νωρίς και αν πέσει το Πάσχα, δεν είναι πάντως το Α΄. Σε καμμία άλλη περίπτωση μέσα στο εκκλησιαστικό έτος δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Τα βράδια σας θα είναι πιο γαλήνια από ποτέ