Πότε ξαναρχίζει η ανάγνωση του «Βασιλεύ ουράνιε…» στις ακολουθίες του νυχθημέρου μετά το Πάσχα;
- Thread starter Γρηγόρης Γρίβας
- Start date
[Σημείωμα συντονιστή] Απέσυρα όλες τις υπάρχουσες απαντήσεις (συντονιστή και μή) σε αυτό το θέμα λόγω εκτροχιασμού σε προσωπικές αντιπαραθέσεις και με μια διάθεση να γίνει μια καινούργια αρχή. Θα παρακαλέσω όλους οι οποιεσδήποτε παρεξηγήσεις δημιουργούνται να επιλύονται (εαν είναι δυνατόν) με προσωπικά μηνύματα. Ευχαριστώ.
Νά κάνουμε μιά καινούργια ἀρχή μετά ἀπό 6 χρόνια, μέ τήν εὐκαιρία προσωπικῆς ἐρώτησης πού μοῦ τέθηκε.
Κατ᾿ ἀρχάς τό «ἀρχαῖον τυπικόν», ὅπως συνηθίζει νά γράφει ὁ Βιολάκης, δηλ. τό ΤΑΣ, ἀγνοεῖ τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» στίς ἐνάρξεις τῶν ἀκολουθιῶν (ὅπως ἀγνοεῖ τό «Εἴδομεν τὸ φῶς» καί τά ἀντ᾿ αὐτοῦ, τό «Ἄξιόν ἐστι» καί τά ἀντ᾿ αὐτοῦ ἐπίσης).
Νά πᾶμε στό ΤΜΕ. Ἐπισυνάπτω τήν σελ. 17 τῆς προθεωρίας, ἀλλά καί τίς σελ. 389 καί 392 τοῦ τυπικοῦ, θέτοντας μέσα σέ κόκκινο πλαίσιο τά σημεῖα πού μᾶς ἐνδιαφέρουν. Ἀπό τήν προθεωρία φαίνεται ὅτι ἀρχίζουμε πάλι ἀπό τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς («μέχρι τῆς Ἀναλήψεως» καί «μέχρι τῆς Πεντηκοστῆς» σημαίνει «ἀπό τῆς Ἀναλήψεως» καί «ἀπό τῆς Πεντηκοστῆς»). Στή σελ. 389 τοῦ τυπικοῦ ἁπλῶς δέν ἀναγράφεται ἡ ἔναρξη, χωρίς νά σημαίνει ὅτι δέν λέγεται. Στή σελ. 392 ἀναγράφεται ἡ ἔναρξη τοῦ μεσονυκτικοῦ.
Νά σημειώσουμε ὅτι τά Δίπτυχα ἀπό τοῦ 2009 τό σημειώνουν ἐμφανῶς ἀπό τό μεσονυκτικόν τῆς Πεντηκοστῆς (σ. σ. τό θέμα αὐτό εἶναι ἀπό τό 2008), κάτι πού ὁ μακαριστός Μπεκατῶρος τό σημειώνει (στό μεσονυκτικό τῆς Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς) ἔκπαλαι ἐξηγώντας ὅτι ἤδη ψάλθηκε ἀπό τόν ἑσπερινό τοῦ Σαββάτου. Τό αὐτό καί στό Μικρόν Τυπικόν. Τό ΣΤ ἀποσιωπᾶ καί αὐτό τήν ἔναρξη τοῦ μεσονυκτικοῦ τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς, τό αὐτό ὅμως κάνει καί γιά τήν Δευτέρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔχει ὅμως μιά σημείωση στό τέλος τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς γονυκλισίας, στηριζομένη μόνον στό ΤΔ (σ. 538), ὅτι τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» λέγεται ἀπό τοῦ ἀποδείπνου τῆς Κυριακῆς.
Πάντως μετά ἀπό αὐτά, οὐδείς ἐπιτρέπεται νά λέει «ότι είναι λάθος η οδηγία των διπτύχων».
Διευκρίνηση (πού ἔχει συζητηθεῖ ἀλλοῦ): Ἄν δέν διαβάζεται μεσονυκτικόν τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» λέγεται στήν ἔναρξη τοῦ ὄρθρου. Ἄν δέν διαβάζεται θ΄ ὥρα τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» δέν λέγεται στήν ἔναρξη τοῦ ἑσπερινοῦ.
Last edited:
Συνεχίζοντας νά ψάχνω τό θέμα, γιατί «καπνός χωρίς φωτιά δέν ὑπάρχει», κατέφυγα καί σέ ἄλλες πηγές.
Κατ᾿ ἀρχάς ὑποψιαζόμενος ὅτι κάτι λείπει ἤ ἔχει ἐκπέσει ἀπό τό ΤΜΕ στήν ἀκολουθία τοῦ μεσονυκτικοῦ τῆς Κυριακῆς, κατέφυγα στήν ἔκδοση τοῦ 1888, πού πάλι βλέπω τά ἴδια. Δηλαδή μιά σκόπιμη ἀποφυγή καταγραφῆς τῆς ἔναρξης τοῦ μεσονυκτικοῦ τῆς Κυριακῆς.
Καταφεύγοντας στή β΄ἔκδοση τοῦ ΤΚΠ τοῦ 1851 καί τίς μετέπειτα (σημειωτέον ὅτι ὁ μακαριστός π. Κων. Παπαγιάννης εἶχε ὑπόψη του μόνον τήν α΄ ἔκδοση τοῦ 1838) βλέπω μιά ὑποσημείωση γιά τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» στήν ἔναρξη τοῦ ὄρθρου τῆς Δευτέρας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ἐπισυνάπτω. Ἡ αἰτία εἶναι ὅτι τό Ἅγιον Πνεῦμα κατῆλθε τήν τρίτη ὥρα τῆς Πεντηκοστῆς καί ὡς ἐκ τούτου δέν λέμε τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» στόν ὄρθρο τῆς Πεντηκοστῆς.
Γιά νά μήν μακρυγορῶ, ἐπειδή αὐτό μοῦ θύμησε τήν ἀπαγόρευση τοῦ «ἀναστάς ἐκ νεκρῶν» στόν ἑσπερινό τῆς Ἀναστάσεως τό Μ. Σάββατο, ἀλλά καί σέ ὅλους τούς ἑσπερινούς τοῦ Σαββάτου ὅλο τό χρόνο ἀπό τό ΤΚΠ, ἐπειδή ὁ Κύριος ἀναστήθηκε τό μεσονύκτιον, ἐπέστρεψα πάλι στό ΤΜΕ καί στήν ἔκθεση τῆς ἐπιτροπῆς στήν ἀρχή, ὅπου μέ ἔκπληξη εἶδα ὅτι ἐκτός ἀπό τό θέμα τοῦ «ἀναστάς ἐκ νεκρῶν», ἐπιλαμβάνεται καί τοῦ θέματος τοῦ «Βασιλεῦ οὐράνιε». Ἐπισυνάπτω καί αὐτές τίς σελίδες.
Ἔτσι ἐξηγεῖται ἡ διάταξη τοῦ μοναστικοῦ ΤΔ ἀπό τοῦ ἀποδείπνου τῆς Κυριακῆς. Τό ΤΓΡ (σ. 29) ὅμως σαφῶς τό ὁρίζει ἀπό τοῦ ἀποδείπνου τοῦ Σαββάτου.
Ὁ μακαριστός π. Κων. Παπαγιάννης στό νέο Ἱερατικόν ὁρίζει τήν παράλειψη μέχρι τῆς Πεντηκοστῆς (πού σημαίνει ὅτι ἀπό τήν Πεντηκοστή τό ἀρχίζουμε), τό δέ προηγούμενο Ἱερατικόν ἐπιμελείᾳ π. Κ. Πλατανίτη σαφέστερα τό παραλείπει «μέχρι τῆς παραμονῆς τῆς Πεντηκοστῆς».
Τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι τό ΤΜΕ σκοπίμως παραλείπει τήν ἔναρξη τοῦ μεσονυκτικοῦ τῆς Κυριακῆς τῆς Πεντηκοστῆς, ἐνῶ στήν ἔκθεση τῆς ἐπιτροπῆς στήν ἀρχή δίδεται ἡ ἀπάντηση, ὅπως καί στήν προθεωρία πού ἔδειξα στό προηγούμενο μήνυμα.
Κι ἐγώ ἀνέφερα παρενθετικά (πού ἔχει συζητηθεῖ ἀλλοῦ -δές π.χ. ἐδῶ-), γιά τήν ἐπικρατοῦσα πρακτική στίς ἐνορίες, κάτι καί πού ὁ μακαριστός καθηγητής ἀγωνιᾶ νά ἀντιμετωπίσει.
Τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» ἀνήκει στήν ἔναρξη τῶν ὁμάδων προσευχῆς (μεσονυκτικό, τρίτη ὥρα, ἐνάτη ὥρα καί ἀπόδειπνον) γι᾿ αὐτό καί τά πατριαρχικά τυπικά ἐπί τοῦ θέματός μας ἀναφέρονται στό μεσονυκτικόν.
Κατά βάσιν τό θέμα αὐτό, καί γιά τήν ἐνοριακή ἀντιμετώπιση θεμάτων στό Ψαλτολόγιον, εἶναι ἱερατικό γιά τήν ἔναρξη τοῦ ὄρθρου καί ὡς τέτοιο ἀνακινήθηκε ἀπό τόν ἐρωτήσαντά με προσωπικῶς. Ἐπιπροσθέτως γιά μᾶς τούς ἱερεῖς μᾶς ἀφορᾶ καί στά εἰς ἐπήκοον μόνον τῶν συλλειτουργῶν προλεγόμενα στήν ἔναρξη τῆς θείας λειτουργίας, πού ὁπωσδήποτε ἀπό τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς τό λέμε.
Πάντως εὐχαριστῶ θερμά αὐτόν πού μοῦ ἔδωσε τήν εὐκαιρία νά τό ψάξω καί εἰδικά στά τοῦ 2ου μου μηνύματος, ὥστε τό Ψαλτολόγιον νά μᾶς δίδει εὐκαιρίες κάτι νά μαθαίνουμε κάθε μέρα, ὅπως γίνεται ἐπί 6 καί πλέον ἔτη, καί τό κυριώτερον νά ἀποφεύγουμε «δογματικές», ἀπόλυτες καί «ξερές» ἀπαντήσεις σέ θέματα τυπικοῦ καί μουσικῆς.
Τό «Βασιλεῦ οὐράνιε» ἀνήκει στήν ἔναρξη τῶν ὁμάδων προσευχῆς (μεσονυκτικό, τρίτη ὥρα, ἐνάτη ὥρα καί ἀπόδειπνον) γι᾿ αὐτό καί τά πατριαρχικά τυπικά ἐπί τοῦ θέματός μας ἀναφέρονται στό μεσονυκτικόν.
Κατά βάσιν τό θέμα αὐτό, καί γιά τήν ἐνοριακή ἀντιμετώπιση θεμάτων στό Ψαλτολόγιον, εἶναι ἱερατικό γιά τήν ἔναρξη τοῦ ὄρθρου καί ὡς τέτοιο ἀνακινήθηκε ἀπό τόν ἐρωτήσαντά με προσωπικῶς. Ἐπιπροσθέτως γιά μᾶς τούς ἱερεῖς μᾶς ἀφορᾶ καί στά εἰς ἐπήκοον μόνον τῶν συλλειτουργῶν προλεγόμενα στήν ἔναρξη τῆς θείας λειτουργίας, πού ὁπωσδήποτε ἀπό τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς τό λέμε.
Πάντως εὐχαριστῶ θερμά αὐτόν πού μοῦ ἔδωσε τήν εὐκαιρία νά τό ψάξω καί εἰδικά στά τοῦ 2ου μου μηνύματος, ὥστε τό Ψαλτολόγιον νά μᾶς δίδει εὐκαιρίες κάτι νά μαθαίνουμε κάθε μέρα, ὅπως γίνεται ἐπί 6 καί πλέον ἔτη, καί τό κυριώτερον νά ἀποφεύγουμε «δογματικές», ἀπόλυτες καί «ξερές» ἀπαντήσεις σέ θέματα τυπικοῦ καί μουσικῆς.
