Ηλίας Παπαδόπουλος
Παλαιό Μέλος
Πότε ένας άγιος "δικαιούται" Θεία Λειτουργία και πως προβλέπεται η καθημερινή Θ. Λειτουργία σε κάποιους ναούς ή μονές.
Last edited by a moderator:
Αὐτά δέν ἔχουν σχέση, ἀγαπητέ, μέ τήν τέλεση θ. λειτουργίας.Σχετικά με το δεύτερο ερώτημά σας, βρήκα το παρακάτω απόσπασμα που αποτελεί τμήμα από εδώ:http://www.apostoliki-diakonia.gr/byzantine_music/ymnografoi/ymnografoi.asp?contents=contents.asp&main=glossario.asp&page=lamda
''.....Γ. Ανάλογα με τη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΞΙΑ οι εορτές του ετήσιου λειτουργικού κύκλου χωρίζονται ως εξής:
Τά προγράμματα τῶν θείων λειτουργιῶν καθορίζονται ἀπό τίς Μητροπόλεις ἤ Ναούς ἤ Μονές κατά τήν κρίση τους.
Δέν ὑπάρχει ἀπαγόρευση γιά καθημερινή τέλεση τῆς θ. λειτουργίας, ἀντιθέτως ἐνδείκνυται.
Πάτερ, επειδή και εγώ είχα αμφιβολίες σχετικά με αυτό, χωρίς να ξέρω το λόγο (απλά κάπως που φάνηκε παράξενο), γι' αυτό μόνο παρέθεσα αυτό που βρήκα χωρίς περαιτέρω σχόλιο, περί της ορθότητάς του ή μη.Αὐτά δέν ἔχουν σχέση, ἀγαπητέ, μέ τήν τέλεση θ. λειτουργίας.
ΠΡΟΣΟΧΗ: α) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΤΑΝ η τέλεση της Θείας Λειτουργίας, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου (δηλαδή, οι ιερείς δεν είχαν το δικαίωμα, να λειτουργήσουν). Η ορθή αυτή τυπική τάξη διασώζεται σήμερα μόνο στις καθημερινές ημέρες του Τριωδίου (Μεγάλη Τεσσαρακοστή), αφού, ακόμη και σήμερα, όλοι οι ιερείς αποδέχονται, ότι απαγορεύεται η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας τις ημέρες αυτές (δηλαδή, από τη Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή των εβδομάδων της Μεγάλης Τεσσαρακοστής). Δυστυχώς, όμως, η ορθή αυτή τυπική τάξη δεν διατηρήθηκε εκτός του Τριωδίου. Έτσι, σήμερα οι ιερείς νομίζουν, ότι –εκτός Τριωδίου– έχουν το δικαίωμα, να τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας όλες τις ημέρες του χρόνου (όταν, βέβαια, οι ίδιοι το επιθυμούν ή –κατά την προσωπική τους κρίση– νομίζουν, ότι πρέπει, να Λειτουργήσουν). Στα πλαίσια αυτής της εσφαλμένης τυπικής αντίληψης εντάσσεται και το νεώτερο έθος της καθημερινής τέλεσης του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όπως συμβαίνει σήμερα σε ορισμένες μονές (ιδίως στο Άγιον Όρος). β) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου εκτός Τριωδίου, ετελείτο –αντί για τη Θεία Λειτουργία– η Ακολουθία των Τυπικών...
http://oodegr.co/oode/biblia/typiko1/kef5.htm
Και πάλι εν προκειμένω, μόνο Κανόνας Οικουμενικής Συνόδου δύναται να πει αν απαγορεύεται (καθολικώς)... (που δεν έχω υπ' όψιν), και όχι οποιοδήποτε Τυπικό, και ας είναι και της Μονής του Αγίου Σάββα.
Ευχαριστούμε πολύ αμφοτέρους! Χριστός Ανέστη!
Δέν ὑπάρχει ἀπαγόρευση γιά καθημερινή τέλεση τῆς θ. λειτουργίας, ἀντιθέτως ἐνδείκνυται.
Χριστός ανέστη,
παρακαλώ δώστε αναφορά, σελίδα και κείμενο, όταν λέτε ότι «απαγορευόταν» η θεία λειτουργία σε ημέρα μη εορταζομένου αγίου στο σαββαίτικο τυπικό. Μήπως δεν προβλεπόταν καλύτερα, για λόγους ιδίους της μονής;
Και πάλι εν προκειμένω, μόνο Κανόνας Οικουμενικής Συνόδου δύναται να πει αν απαγορεύεται (καθολικώς)... (που δεν έχω υπ' όψιν), και όχι οποιοδήποτε Τυπικό, και ας είναι και της Μονής του Αγίου Σάββα.
Εδώ είχαμε μονές των ακοιμήτων, και στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στην κυρίως Ελλάδα. Και ο γέροντάς μου λειτουργούσε καθημερινώς.
Μακάρι να ευλογήσει ο Θεός να υπάρχουν πάντα φιλακόλουθοι ιερείς που να λειτουργούν καθημερινώς.
Χριστός ανέστη.
Εκεί από όσα έχω διαβάσει ήταν δυνατή η καθημερινή τέλεση λειτουργίας, ακόμα και τις ημέρες που σήμερα απαγορεύεται (π.χ. Τετάρτη Τυρινής - προηγιασμένη). Αυτό που άλλαζε ήταν ότι μπορεί να λειτουργούσε διαφορετική εκκλησία ανάλογα με την ημέρα.
Στὸ ἀρχαῖο ἁσματικὸ Τυπικὸ τῶν ἑνοριῶν καὶ οὐχὶ τῶν μονῶν τὶ προβλέπεται, μήπως γνωρίζετε;
Ἄφθονες πληροφορίες καὶ πρὸ πάντων πηγὲς στὸ παρακάτω κείμενο τοῦ κ. Ἀντωνίου Μάρκου μὲ τίτλο « ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ».
http://churchsynaxarion.blogspot.gr/2012/04/blog-post.html
Εκτός από την αθροιστική, μονόπλευρη και εν πολλοίς άκριτη και ανιεράρχητη παράθεση "πηγών", ελλοχεύει κίνδυνος σύγχυσης μεταξύ της συχνότητας τελέσεως Θ. Λειτουργίας (που είναι το θέμα εδώ) και συμμετοχής στο μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας (που πραγματεύεται ο κ. Μάρκου).
Οἱ πηγὲς παραμένουν πηγὲς, πρωτογενὲς ὑλικό. Στὸ παραπάνω κείμενο ὑπάρχουν κάποιες ποὺ ἐνδιαφέρουν.
Ἄλλωστε καθημερινὴ συχνότητα τέλεσης= καθημερινὴ δυνατότητα μετάληψης.
Πὼς μεταλαμβάνει κάποιος καθημερινῶς, ἄν δὲν τελεῖται καθημερινῶς το Μυστήριο;
ΥΓ. Τὸ κείμενο δὲν τὸ παρέθεσα ὡς διαδακτορικὴ διατριβὴ, ἁπλὰ παραθέτει μαζεμένες ἐνδιαφέρουσες πηγές, χωρὶς φυσικὰ νὰ ἐξαντλεῖ τὸ θέμα. Φορουμ εἴμαστε, ὄχι ἑπταμελὴς ἐπιτροπὴ κρίσης διδακτορικοῦ. Ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα, ὅποιος κι ἄν εἶναι ὁ συγγραφέας, τὸ κείμενο ἔχει στοιχεία.
ΠΡΟΣΟΧΗ: α) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΤΑΝ η τέλεση της Θείας Λειτουργίας, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου (δηλαδή, οι ιερείς δεν είχαν το δικαίωμα, να λειτουργήσουν). Η ορθή αυτή τυπική τάξη διασώζεται σήμερα μόνο στις καθημερινές ημέρες του Τριωδίου (Μεγάλη Τεσσαρακοστή), αφού, ακόμη και σήμερα, όλοι οι ιερείς αποδέχονται, ότι απαγορεύεται η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας τις ημέρες αυτές (δηλαδή, από τη Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή των εβδομάδων της Μεγάλης Τεσσαρακοστής). Δυστυχώς, όμως, η ορθή αυτή τυπική τάξη δεν διατηρήθηκε εκτός του Τριωδίου. Έτσι, σήμερα οι ιερείς νομίζουν, ότι –εκτός Τριωδίου– έχουν το δικαίωμα, να τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας όλες τις ημέρες του χρόνου (όταν, βέβαια, οι ίδιοι το επιθυμούν ή –κατά την προσωπική τους κρίση– νομίζουν, ότι πρέπει, να Λειτουργήσουν). Στα πλαίσια αυτής της εσφαλμένης τυπικής αντίληψης εντάσσεται και το νεώτερο έθος της καθημερινής τέλεσης του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όπως συμβαίνει σήμερα σε ορισμένες μονές (ιδίως στο Άγιον Όρος). β) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου εκτός Τριωδίου, ετελείτο –αντί για τη Θεία Λειτουργία– η Ακολουθία των Τυπικών...
http://oodegr.co/oode/biblia/typiko1/kef5.htm
Λίγο δύσκολο να βαπτίσουμε πρωτογενές υλικό και πηγές τις μαρτυρίες του 20ού αι...
Δηλαδή πώς μεταλαμβάνουν οι ασθενείς και οι ηλικιωμένοι; οι πιστοί κατά την Μ. Τεσσαρακοστή εντός της εβδομάδος; οι εν ερημίαις και εν σπηλαίοις;
Άλλο μετάληψη κι άλλο τέλεση. Όπως επίσης, άλλο συχνή κι άλλο καθημερινή τέλεση. Έχω δε την αίσθηση πως η τέλεση Θ. Λειτουργίας κατά τις εορτές συνδεόταν, πέρα από τον αριθμό τροπαρίων, από τα βυζαντινά χρόνια με την ύπαρξη ή μη αργίας (απραξίας) και άρα με τη δυνατότητα ή μη συμμετοχής από τους κατά τόπους πιστούς...
Βασιλείου Καισαρείας, Πρὸς Καισαρίαν πατρικίαν περὶ κοινωνίας, Ἐπιστολὴ 93, Saint Basile. Lettres, ἐκδ. Y. Courtonne, [Les Belles Lettres], Paris, 1961, vol. 2.
Καὶ τὸ κοινωνεῖν δὴ καθ΄ ἑκάστην ἡμέραν καὶ μεταλαμβάνειν τοῦ ἁγίου σώματος καὶ αἵματος τοῦ Χριστοῦ καλὸν καὶ ἐπωφελές͵ αὐτοῦ σαφῶς λέγοντος· Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον. Τίς γὰρ ἀμφιβάλλει ὅτι τὸ μετέχειν συνεχῶς τῆς ζωῆς οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν ἢ ζῆν πολλαχῶς;
Ἡμεῖς μέντοιγε τέταρτον καθ΄ ἑκάστην ἑβδομάδα κοινωνοῦμεν͵ ἐν τῇ Κυριακῇ͵ ἐν τῇ τετράδι καὶ ἐν τῇ Παρασκευῇ καὶ τῷ Σαββάτῳ͵ καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις ἡμέραις͵ ἐὰν ᾖ μνήμη Ἁγίου τινός.
Τὸ δὲ ἐν τοῖς τοῦ διωγμοῦ καιροῖς ἀναγκάζεσθαί τινα͵ μὴ παρόντος ἱερέως ἢ λειτουργοῦ͵ τὴν κοινωνίαν λαμβάνειν τῇ ἰδίᾳ χειρὶ μηδαμῶς εἶναι βαρὺ περιττόν ἐστιν ἀποδεικνύναι͵ διὰ τὸ καὶ τὴν μακρὰν συνήθειαν τοῦτο δι΄ αὐτῶν τῶν πραγμάτων πιστώσασθαι.
Πάντες γὰρ οἱ κατὰ τὰς ἐρήμους μονάζοντες͵ ἔνθα μή ἐστιν ἱερεύς͵ κοινωνίαν οἴκοι κατέχοντες ἀφ΄ ἑαυτῶν μεταλαμβάνουσιν.
Ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δὲ καὶ ἐν Αἰγύπτῳ ἕκαστος καὶ τῶν ἐν λαῷ τελούντων͵ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον͵ ἔχει κοινωνίαν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ καὶ ὅτε βούλεται μεταλαμβάνει δι΄ ἑαυτοῦ.
Ἅπαξ γὰρ τὴν θυσίαν τοῦ ἱερέως τελειώσαντος καὶ δεδωκότος͵ ὁ λαβὼν αὐτὴν ὡς ὅλην ὁμοῦ͵ καθ΄ ἑκάστην μεταλαμβάνων͵ παρὰ τοῦ δεδωκότος εἰκότως μεταλαμβάνειν καὶ ὑποδέχεσθαι πιστεύειν ὀφείλει.
Καὶ γὰρ καὶ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ ἱερεὺς ἐπιδίδωσι τὴν μερίδα καὶ κατέχει αὐτὴν ὁ ὑποδεχόμενος μετ΄ ἐξουσίας ἁπάσης καὶ οὕτω προσάγει τῷ στόματι τῇ ἰδίᾳ χειρί. Ταὐτὸν τοίνυν ἐστὶ τῇ δυνάμει͵ εἴτε μίαν μερίδα δέξεταί τις παρὰ τοῦ ἱερέως εἴτε πολλὰς μερίδας ὁμοῦ.
Παρέθεσα τὸ κείμενο τοῦ Ἀντ. Μάρκου σὲ ἀντιπαραβολὴ μὲ τὴν παραπάνω θέση περὶ ἀπαγόρευσης.
Σοῦ παραθέτω καὶ μιὰ παραπομπὴ ἀπὸ τὸ παρπαάνω κείμενο, τοῦ ... 20ου αἰ. βεβαίως βεβαίως.
Πρόκειται γιὰ τὴν ἐπιστ. 93 τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ποὺ ἔζησε τὸν ... 20ο αἰ.( στὴν Καισάρεια
Τὰ ὑπόλοιπα δὲν ἐνδιαφέρομαι νὰ τὰ συζητήσω, δὲν εἶναι τοῦ παρόντος, ἁπλὰ ἐπισημανα τὴν χρησιμότητα τοῦ συγκεκριμένου κειμένου. Δὲν τὸ βρίσκεις χρήσιμο; ΟΚ, μὴν τὸ χρησιμοποιεῖς.
...φαίνεται πως η καθημερινή τέλεση αποτελεί νεώτερη πρακτική, περισσότερο ως "ζηλωτική αντίδραση" ή ως "ευσεβής συνήθεια" (βλ. σαρανταλείτουργα) παρά ως εξυπηρέτηση αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας.
Τα μεν ιστορικά ας τα βρουν οι ιστορικοί.Τουναντίον, φαίνεται πως η καθημερινή τέλεση αποτελεί νεώτερη πρακτική, περισσότερο ως "ζηλωτική αντίδραση" ή ως "ευσεβής συνήθεια" (βλ. σαρανταλείτουργα) παρά ως εξυπηρέτηση αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας.
Τα μεν ιστορικά ας τα βρουν οι ιστορικοί.
Αλλά μην εγκλωβίζουμε το ουράνιο μυστήριο στο επίπεδο της εξυπηρέτησης «αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας». Η Εκκλησία δεν είναι μόνο η επι γης στρατευομένη, ούτε εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες. (Κάνει και αυτό, αλλά πολύ περισσότερα από αυτό).
Όσα για τις «ζηλωτικές αντιδράσεις» και τις «ευσεβείς συνήθειες» πρόκεται για σφόδρα υποκειμενικές εκτιμήσεις.