Πότε ένας άγιος "δικαιούται" Θεία Λειτουργία και πως προβλέπεται η καθημερινή Θ. Λειτουργία σε κάποιους ναούς ή μονές

Πότε ένας άγιος "δικαιούται" Θεία Λειτουργία και πως προβλέπεται η καθημερινή Θ. Λειτουργία σε κάποιους ναούς ή μονές.
 
Last edited by a moderator:

Doukellis

Ιωάννης Δουκέλλης
Σχετικά με το δεύτερο ερώτημά σας, βρήκα το παρακάτω απόσπασμα που αποτελεί τμήμα από εδώ:http://www.apostoliki-diakonia.gr/byzantine_music/ymnografoi/ymnografoi.asp?contents=contents.asp&main=glossario.asp&page=lamda

''.....Γ. Ανάλογα με τη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΞΙΑ οι εορτές του ετήσιου λειτουργικού κύκλου χωρίζονται ως εξής:

• «Ακολουθίες εις δ΄» (δηλαδή εις τέσσερα). Στην ομάδα αυτή ανήκουν οι ακολουθίες, που περιέχουν από κανένα (0) μέχρι και δύο (2) ιδιόμελα Δοξαστικά στις ακολουθίες του Εσπερινού και του Όρθρου. Οι ακολουθίες αυτές δεν δικαιούνται, κατά τη τάξη του Σαββαΐτικου τυπικού, την τέλεση Θείας Λειτουργίας και αποτελούν την πιο απλή μορφή ακολουθίας του ετήσιου λειτουργικού κύκλου. Ονομάζονται ακολουθίες εις δ΄, γιατί ο Κανόνας τους, που βρίσκεται στο Μηναίο, κατά την ψαλμωδία των Κανόνων του Όρθρου, καταλαμβάνει τέσσερα (4), από τα δέκα τέσσερα (14) συνολικά, τροπάρια, που ψάλλονται σε κάθε μία από τις ωδές των Κανόνων .

• «Ακολουθίες εις στ΄» (δηλαδή εις έξι). Σε αυτές ανήκουν οι ακολουθίες, που περιέχουν από τρία (3) μέχρι και τέσσερα (4) ιδιόμελα Δοξαστικά στις ακολουθίες του Εσπερινού και του Όρθρου. Οι ακολουθίες αυτές δικαιούνται, κατά τη τάξη του Σαββαΐτικου τυπικού, την τέλεση Θείας Λειτουργίας . Έτσι, όταν υπάρχει εορτή με ακολουθία εις στ΄ τελείται υποχρεωτικά η Θεία Λειτουργία και γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου. Ονομάζονται ακολουθίες εις στ΄, γιατί ο Κανόνας τους, που βρίσκεται στο Μηναίο, κατά την ψαλμωδία των Κανόνων του Όρθρου, καταλαμβάνει έξι (6), από τα δέκα τέσσερα (14) συνολικά, τροπάρια, που ψάλλονται σε κάθε μία από τις ωδές των Κανόνων

• «Ακολουθίες εις η΄» (δηλαδή εις οκτώ). Στην ομάδα αυτή ανήκουν οι εορτές, που η ακολουθία τους μέσα στα Μηναία είναι πλήρης (περιέχουν, δηλαδή, ολόκληρη την τυπική τάξη των ακολουθιών του Εσπερινού και του Όρθρου και, συνεπώς, δεν έχουν κανένα λειτουργικό κενό, που πρέπει να συμπληρωθεί από τους ύμνους του εβδομαδιαίου λειτουργικού κύκλου, δηλαδή από την Παρακλητική). Πιο απλά, εορτές με ακολουθία εις η΄ είναι αυτές, που κατά την τέλεση του Εσπερινού και του Όρθρου τους χρησιμοποιούμε μόνο τα Μηναία (και καθόλου την Παρακλητική). Οι ακολουθίες αυτές δικαιούνται, κατά τη τάξη του Σαββαΐτικου τυπικού, την τέλεση Θείας Λειτουργίας. Γι ' αυτό, όταν υπάρχει εορτή με ακολουθία εις η΄ τελείται υποχρεωτικά η Θεία Λειτουργία και γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου. ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν πρέπει να συγχέουμε τις εορτές με ακολουθία εις η΄ με τις εορτές, που δικαιούνται την τέλεση αγρυπνίας. Οι εορτές με ακολουθία εις η΄ δεν έχουν στην τυπική τους διάταξη τη διάκριση Μικρού και Μεγάλου Εσπερινού. Επίσης, δεν έχουν, κατά τη σωστή τυπική τάξη, Λιτή και Αναγνώσματα στην ακολουθία του Εσπερινού, καθώς και ευαγγελικό ανάγνωσμα στην ακολουθία του Όρθρου. Ονομάζονται ακολουθίες εις η΄, γιατί ο Κανόνας (ή οι Κανόνες) τους, που βρίσκεται στο Μηναίο, κατά την ψαλμωδία των Κανόνων του Όρθρου, καταλαμβάνει οκτώ (8), από τα δέκα τέσσερα (14) συνολικά, τροπάρια, που ψάλλονται σε κάθε μία από τις ωδές των κανόνων

• «Αγρυπνίες». Στην ομάδα αυτή ανήκει η ημέρα της Κυριακής (εβδομαδιαίος λειτουργικός κύκλος) καθώς και οι πιο σπουδαιότερες εορτές του ετήσιου λειτουργικού κύκλου. Η τέλεση αγρυπνίας συνεπάγεται πάντα την τέλεση Θείας Λειτουργίας. Αν η εορτή συμπέσει με περίοδο ή ημέρα νηστείας, τότε, κατά κανόνα, η κατάλυση διαμορφώνεται ως εξής: α. Αν έχουμε εορτή Αγίου, τότε γίνεται κατάλυσις οίνου και ελαίου. β. Αν έχουμε Θεομητορική εορτή, τότε γίνεται κατάλυσις ιχθύος. γ. Αν έχουμε Δεσποτική εορτή, τότε έχουμε αργία και κατάλυση εις πάντα. Οι εορτές με αγρυπνία έχουν πάντα στην τυπική τους διάταξη τη διάκριση Μικρού και Μεγάλου Εσπερινού. Επίσης, στη σημερινή τους μορφή, έχουν Λιτή και Αναγνώσματα στην ακολουθία του Εσπερινού, καθώς και ευαγγελικό ανάγνωσμα στην ακολουθία του Όρθρου.

Λιτή: Η Λιτή αποτελεί σήμερα ένα ακόμη χαρακτηριστικό γνώρισμα των εορτών, που η ακολουθία τους δικαιούται την τέλεση αγρυπνίας. Πιο απλά, σήμερα μόνο σε εορτές, που οι ακολουθίες τους δικαιούνται, με βάση τη λειτουργική τους αξία, την τέλεση αγρυπνίας, θα συναντήσουμε την Ακολουθία της Λιτής. Αντίστροφα, σε όλες τις ακολουθίες του ετήσιου λειτουργικού κύκλου, που δεν τιμώνται με τέλεση αγρυπνίας (δηλαδή τις ακολουθίες εις δ΄ ή εις στ΄ ή εις η΄), δεν θα συναντήσουμε σήμερα ποτέ την Ακολουθία της Λιτής, και γι ' αυτό το λόγο η τυπική τάξη των ακολουθιών αυτών, μετά την ευχή της Κεφαλοκλισίας, συνεχίζεται με τα Απόστιχα του Κεκραγαρίου. Ως προς την τυπική της δομή , η Ακολουθία της Λιτής, σήμερα, αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο από αυτά περιέχει ιδιόμελους ύμνους, που ψάλλονται από τους δύο (2) χορούς σε διάφορους ήχους. Την ώρα που ψάλλονται οι ιδιόμελοι αυτοί ύμνοι γίνεται η λιτάνευση της εικόνας της εορτής ενός τεμαχίου από το 'Αγιο Λείψανου του εορταζόμενου Αγίου κτλ. (κατά την αρχαία τάξη, πάντως, τυπική τάξη δεν γινόταν περιφορά της εικόνας της εορτής ή Αγίων Λειψάνων, αλλά, απλά, ο κλήρος και ο λαός πήγαιναν με λιτανευτική πομπή στον χώρο, που ετελείτο το δεύτερο μέρος της Ακολουθίας της Λιτής). Κατά κανόνα, η Λιτή γίνεται μέσα στον Ιερό Ναό (δηλαδή, οι πιστοί δεν βγαίνουν έξω από αυτόν, αλλά τελούν τη λιτανεία της εορτής μέσα στους χώρους του ιερού ναού). Στους μοναστηριακούς ναούς υπάρχει, συνήθως, ειδικός χώρος (η λεγόμενη Λιτή), στον οποίο καταλήγει η πορεία της Λιτής, για να τελεστεί το δεύτερο μέρος της ακολουθίας της. Τα ιδιόμελα του πρώτου μέρους της Λιτής αποτελούν μεταγενέστερη προσθήκη στο Σαββαΐτικο τυπικό, γιατί στην αρχική μορφή της Λιτής ψαλλόταν μόνον ένας ιδιόμελος ύμνος του Αγίου, στον οποίο ήταν αφιερωμένη η μονή ή ο ενοριακός Ναός (Γι ' αυτόν, άλλωστε, το λόγο δεν υπάρχουν, για παράδειγμα, ιδιόμελα, στην Παρακλητική για τους αναστάσιμους Μεγάλους Εσπερινούς του Σαββάτου, αν και έχουν ακολουθία αγρυπνίας). Το δεύτερο μέρος της Λιτής περιέχει μια σειρά από αιτήσεις του ιερέα, στις οποίες ο χορός (δηλαδή ο λαός) απαντά με τις σύντομες φράσεις: «Κύριε ελέησον» και «Παράσχου Κύριε». Οι αιτήσεις του δεύτερου μέρους της Λιτής τελειώνουν με την ανάγνωση (από τον ιερέα) της Κεφαλοκλιτικής ευχής της Λιτής. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί, ότι, κατά την αρχαία τυπική τάξη, η Ακολουθία της Λιτής ετελείτο καθημερινά (και όχι μόνο στις ακολουθίες των αγρυπνιών, όπως γίνεται σήμερα).''
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Τά προγράμματα τῶν θείων λειτουργιῶν καθορίζονται ἀπό τίς Μητροπόλεις ἤ Ναούς ἤ Μονές κατά τήν κρίση τους.

Δέν ὑπάρχει ἀπαγόρευση γιά καθημερινή τέλεση τῆς θ. λειτουργίας, ἀντιθέτως ἐνδείκνυται.


 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Σχετικά με το δεύτερο ερώτημά σας, βρήκα το παρακάτω απόσπασμα που αποτελεί τμήμα από εδώ:http://www.apostoliki-diakonia.gr/byzantine_music/ymnografoi/ymnografoi.asp?contents=contents.asp&main=glossario.asp&page=lamda

''.....Γ. Ανάλογα με τη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΑΞΙΑ οι εορτές του ετήσιου λειτουργικού κύκλου χωρίζονται ως εξής:
Αὐτά δέν ἔχουν σχέση, ἀγαπητέ, μέ τήν τέλεση θ. λειτουργίας.


Τά προγράμματα τῶν θείων λειτουργιῶν καθορίζονται ἀπό τίς Μητροπόλεις ἤ Ναούς ἤ Μονές κατά τήν κρίση τους.

Δέν ὑπάρχει ἀπαγόρευση γιά καθημερινή τέλεση τῆς θ. λειτουργίας, ἀντιθέτως ἐνδείκνυται.


 

Doukellis

Ιωάννης Δουκέλλης
Αὐτά δέν ἔχουν σχέση, ἀγαπητέ, μέ τήν τέλεση θ. λειτουργίας.
Πάτερ, επειδή και εγώ είχα αμφιβολίες σχετικά με αυτό, χωρίς να ξέρω το λόγο (απλά κάπως που φάνηκε παράξενο), γι' αυτό μόνο παρέθεσα αυτό που βρήκα χωρίς περαιτέρω σχόλιο, περί της ορθότητάς του ή μη.
Βεβαίως έδωσα και link για την πηγή, που είναι η Αποστολική Διακονία ώστε όποιος ενδιαφέρεται να το ψάξει παραπάνω.
Προφανώς συμφωνώ με τη θέση σας για ''τα προγράμματα των Θείων Λειτουργιών''. Άλλωστε έχουμε και την Παρακλητική για να καλύψει τα όποια κενά στις ακολουθίες του μηναίου.
Την ευχή σας.
 
Last edited:

pangior

Νέο μέλος
ΠΡΟΣΟΧΗ: α) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΤΑΝ η τέλεση της Θείας Λειτουργίας, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου (δηλαδή, οι ιερείς δεν είχαν το δικαίωμα, να λειτουργήσουν). Η ορθή αυτή τυπική τάξη διασώζεται σήμερα μόνο στις καθημερινές ημέρες του Τριωδίου (Μεγάλη Τεσσαρακοστή), αφού, ακόμη και σήμερα, όλοι οι ιερείς αποδέχονται, ότι απαγορεύεται η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας τις ημέρες αυτές (δηλαδή, από τη Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή των εβδομάδων της Μεγάλης Τεσσαρακοστής). Δυστυχώς, όμως, η ορθή αυτή τυπική τάξη δεν διατηρήθηκε εκτός του Τριωδίου. Έτσι, σήμερα οι ιερείς νομίζουν, ότι –εκτός Τριωδίου– έχουν το δικαίωμα, να τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας όλες τις ημέρες του χρόνου (όταν, βέβαια, οι ίδιοι το επιθυμούν ή –κατά την προσωπική τους κρίση– νομίζουν, ότι πρέπει, να Λειτουργήσουν). Στα πλαίσια αυτής της εσφαλμένης τυπικής αντίληψης εντάσσεται και το νεώτερο έθος της καθημερινής τέλεσης του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όπως συμβαίνει σήμερα σε ορισμένες μονές (ιδίως στο Άγιον Όρος). β) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου εκτός Τριωδίου, ετελείτο –αντί για τη Θεία Λειτουργία– η Ακολουθία των Τυπικών...
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
ΠΡΟΣΟΧΗ: α) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΤΑΝ η τέλεση της Θείας Λειτουργίας, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου (δηλαδή, οι ιερείς δεν είχαν το δικαίωμα, να λειτουργήσουν). Η ορθή αυτή τυπική τάξη διασώζεται σήμερα μόνο στις καθημερινές ημέρες του Τριωδίου (Μεγάλη Τεσσαρακοστή), αφού, ακόμη και σήμερα, όλοι οι ιερείς αποδέχονται, ότι απαγορεύεται η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας τις ημέρες αυτές (δηλαδή, από τη Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή των εβδομάδων της Μεγάλης Τεσσαρακοστής). Δυστυχώς, όμως, η ορθή αυτή τυπική τάξη δεν διατηρήθηκε εκτός του Τριωδίου. Έτσι, σήμερα οι ιερείς νομίζουν, ότι –εκτός Τριωδίου– έχουν το δικαίωμα, να τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας όλες τις ημέρες του χρόνου (όταν, βέβαια, οι ίδιοι το επιθυμούν ή –κατά την προσωπική τους κρίση– νομίζουν, ότι πρέπει, να Λειτουργήσουν). Στα πλαίσια αυτής της εσφαλμένης τυπικής αντίληψης εντάσσεται και το νεώτερο έθος της καθημερινής τέλεσης του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όπως συμβαίνει σήμερα σε ορισμένες μονές (ιδίως στο Άγιον Όρος). β) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου εκτός Τριωδίου, ετελείτο –αντί για τη Θεία Λειτουργία– η Ακολουθία των Τυπικών...
http://oodegr.co/oode/biblia/typiko1/kef5.htm

Στὸ ἀρχαῖο ἁσματικὸ Τυπικὸ τῶν ἑνοριῶν καὶ οὐχὶ τῶν μονῶν τὶ προβλέπεται, μήπως γνωρίζετε;
 

Παναγιώτης

σκολιοὶ γὰρ λογισμοί, χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ
Χριστός ανέστη,

παρακαλώ δώστε αναφορά, σελίδα και κείμενο, όταν λέτε ότι «απαγορευόταν» η θεία λειτουργία σε ημέρα μη εορταζομένου αγίου στο σαββαίτικο τυπικό. Μήπως δεν προβλεπόταν καλύτερα, για λόγους ιδίους της μονής;

Και πάλι εν προκειμένω, μόνο Κανόνας Οικουμενικής Συνόδου δύναται να πει αν απαγορεύεται (καθολικώς)... (που δεν έχω υπ' όψιν), και όχι οποιοδήποτε Τυπικό, και ας είναι και της Μονής του Αγίου Σάββα.

Εδώ είχαμε μονές των ακοιμήτων, και στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στην κυρίως Ελλάδα. Και ο γέροντάς μου λειτουργούσε καθημερινώς.

Μακάρι να ευλογήσει ο Θεός να υπάρχουν πάντα φιλακόλουθοι ιερείς που να λειτουργούν καθημερινώς.

Χριστός ανέστη.
 
Last edited:

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Και πάλι εν προκειμένω, μόνο Κανόνας Οικουμενικής Συνόδου δύναται να πει αν απαγορεύεται (καθολικώς)... (που δεν έχω υπ' όψιν), και όχι οποιοδήποτε Τυπικό, και ας είναι και της Μονής του Αγίου Σάββα.

Δέν ὑπάρχει ἀπαγόρευση γιά καθημερινή τέλεση τῆς θ. λειτουργίας, ἀντιθέτως ἐνδείκνυται.
Ευχαριστούμε πολύ αμφοτέρους! Χριστός Ανέστη!

Γενικό ερώτημα: πώς γίνεται το μείζον (η Θεία Ευχαριστία) να καθορίζεται από το έλασσον (το είδος της εορτής);
 
Last edited:
Χριστός ανέστη,

παρακαλώ δώστε αναφορά, σελίδα και κείμενο, όταν λέτε ότι «απαγορευόταν» η θεία λειτουργία σε ημέρα μη εορταζομένου αγίου στο σαββαίτικο τυπικό. Μήπως δεν προβλεπόταν καλύτερα, για λόγους ιδίους της μονής;

Και πάλι εν προκειμένω, μόνο Κανόνας Οικουμενικής Συνόδου δύναται να πει αν απαγορεύεται (καθολικώς)... (που δεν έχω υπ' όψιν), και όχι οποιοδήποτε Τυπικό, και ας είναι και της Μονής του Αγίου Σάββα.

Εδώ είχαμε μονές των ακοιμήτων, και στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στην κυρίως Ελλάδα. Και ο γέροντάς μου λειτουργούσε καθημερινώς.

Μακάρι να ευλογήσει ο Θεός να υπάρχουν πάντα φιλακόλουθοι ιερείς που να λειτουργούν καθημερινώς.

Χριστός ανέστη.

Συμφωνώ απολύτως. Είμαι υπέρ της τέλεσης θ. λειτουργίας καθημερινώς. ΄Οπως δεν θέλω να αποκλείσω το βάσιμο του ισχυρισμού της απαγόρευσης της θ. λειτουργίας, κατά περίπτωσιν. Μακάρι να είχαμε ιερείς που να τελούν κάθε μέρα τον όρθρο και τα αποστολοευαγγελικά αναγνώσματα, χωρίς θεία λειτουργία το προβλέπει και το ωρολόγιο, αλλά αυτό θέλει άλλη συζήτηση. Θέλω όμως να επικαλεσθώ το ευαγγελικό ρητό του Κυρίου, και για τις δύο περιπτώσεις, "η βασιλεία του Θεού βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν".
 

Στὸ ἀρχαῖο ἁσματικὸ Τυπικὸ τῶν ἑνοριῶν καὶ οὐχὶ τῶν μονῶν τὶ προβλέπεται, μήπως γνωρίζετε;
Εκεί από όσα έχω διαβάσει ήταν δυνατή η καθημερινή τέλεση λειτουργίας, ακόμα και τις ημέρες που σήμερα απαγορεύεται (π.χ. Τετάρτη Τυρινής - προηγιασμένη). Αυτό που άλλαζε ήταν ότι μπορεί να λειτουργούσε διαφορετική εκκλησία ανάλογα με την ημέρα.
 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Ἄφθονες πληροφορίες καὶ πρὸ πάντων πηγὲς στὸ παρακάτω κείμενο τοῦ κ. Ἀντωνίου Μάρκου μὲ τίτλο « ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ».

http://churchsynaxarion.blogspot.gr/2012/04/blog-post.html

Εκτός από την αθροιστική, μονόπλευρη και εν πολλοίς άκριτη και ανιεράρχητη παράθεση "πηγών", ελλοχεύει κίνδυνος σύγχυσης μεταξύ της συχνότητας τελέσεως Θ. Λειτουργίας (που είναι το θέμα εδώ) και συμμετοχής στο μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας (που πραγματεύεται ο κ. Μάρκου).
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Εκτός από την αθροιστική, μονόπλευρη και εν πολλοίς άκριτη και ανιεράρχητη παράθεση "πηγών", ελλοχεύει κίνδυνος σύγχυσης μεταξύ της συχνότητας τελέσεως Θ. Λειτουργίας (που είναι το θέμα εδώ) και συμμετοχής στο μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας (που πραγματεύεται ο κ. Μάρκου).

Οἱ πηγὲς παραμένουν πηγὲς, πρωτογενὲς ὑλικό. Στὸ παραπάνω κείμενο ὑπάρχουν κάποιες ποὺ ἐνδιαφέρουν.

Ἄλλωστε καθημερινὴ συχνότητα τέλεσης= καθημερινὴ δυνατότητα μετάληψης.
Πὼς μεταλαμβάνει κάποιος καθημερινῶς, ἄν δὲν τελεῖται καθημερινῶς το Μυστήριο;

ΥΓ. Τὸ κείμενο δὲν τὸ παρέθεσα ὡς διαδακτορικὴ διατριβὴ, ἁπλὰ παραθέτει μαζεμένες ἐνδιαφέρουσες πηγές, χωρὶς φυσικὰ νὰ ἐξαντλεῖ τὸ θέμα. Φορουμ εἴμαστε, ὄχι ἑπταμελὴς ἐπιτροπὴ κρίσης διδακτορικοῦ. Ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα, ὅποιος κι ἄν εἶναι ὁ συγγραφέας, τὸ κείμενο ἔχει στοιχεία.
 
Last edited:

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Οἱ πηγὲς παραμένουν πηγὲς, πρωτογενὲς ὑλικό. Στὸ παραπάνω κείμενο ὑπάρχουν κάποιες ποὺ ἐνδιαφέρουν.

Ἄλλωστε καθημερινὴ συχνότητα τέλεσης= καθημερινὴ δυνατότητα μετάληψης.
Πὼς μεταλαμβάνει κάποιος καθημερινῶς, ἄν δὲν τελεῖται καθημερινῶς το Μυστήριο;

ΥΓ. Τὸ κείμενο δὲν τὸ παρέθεσα ὡς διαδακτορικὴ διατριβὴ, ἁπλὰ παραθέτει μαζεμένες ἐνδιαφέρουσες πηγές, χωρὶς φυσικὰ νὰ ἐξαντλεῖ τὸ θέμα. Φορουμ εἴμαστε, ὄχι ἑπταμελὴς ἐπιτροπὴ κρίσης διδακτορικοῦ. Ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα, ὅποιος κι ἄν εἶναι ὁ συγγραφέας, τὸ κείμενο ἔχει στοιχεία.

Λίγο δύσκολο να βαπτίσουμε πρωτογενές υλικό και πηγές τις μαρτυρίες του 20ού αι...:rolleyes:

Δηλαδή πώς μεταλαμβάνουν οι ασθενείς και οι ηλικιωμένοι; οι πιστοί κατά την Μ. Τεσσαρακοστή εντός της εβδομάδος; οι εν ερημίαις και εν σπηλαίοις;

Άλλο μετάληψη κι άλλο τέλεση. Όπως επίσης, άλλο συχνή κι άλλο καθημερινή τέλεση. Έχω δε την αίσθηση πως η τέλεση Θ. Λειτουργίας κατά τις εορτές συνδεόταν, πέρα από τον αριθμό τροπαρίων, από τα βυζαντινά χρόνια με την ύπαρξη ή μη αργίας (απραξίας) και άρα με τη δυνατότητα ή μη συμμετοχής από τους κατά τόπους πιστούς...
 

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
ΠΡΟΣΟΧΗ: α) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΤΑΝ η τέλεση της Θείας Λειτουργίας, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου (δηλαδή, οι ιερείς δεν είχαν το δικαίωμα, να λειτουργήσουν). Η ορθή αυτή τυπική τάξη διασώζεται σήμερα μόνο στις καθημερινές ημέρες του Τριωδίου (Μεγάλη Τεσσαρακοστή), αφού, ακόμη και σήμερα, όλοι οι ιερείς αποδέχονται, ότι απαγορεύεται η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας τις ημέρες αυτές (δηλαδή, από τη Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή των εβδομάδων της Μεγάλης Τεσσαρακοστής). Δυστυχώς, όμως, η ορθή αυτή τυπική τάξη δεν διατηρήθηκε εκτός του Τριωδίου. Έτσι, σήμερα οι ιερείς νομίζουν, ότι –εκτός Τριωδίου– έχουν το δικαίωμα, να τελούν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας όλες τις ημέρες του χρόνου (όταν, βέβαια, οι ίδιοι το επιθυμούν ή –κατά την προσωπική τους κρίση– νομίζουν, ότι πρέπει, να Λειτουργήσουν). Στα πλαίσια αυτής της εσφαλμένης τυπικής αντίληψης εντάσσεται και το νεώτερο έθος της καθημερινής τέλεσης του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όπως συμβαίνει σήμερα σε ορισμένες μονές (ιδίως στο Άγιον Όρος). β) Στο αρχαίο Σαββαΐτικο Τυπικό, όταν είχαμε ακολουθία Μη Εορταζομένου Αγίου εκτός Τριωδίου, ετελείτο –αντί για τη Θεία Λειτουργία– η Ακολουθία των Τυπικών...
http://oodegr.co/oode/biblia/typiko1/kef5.htm

Παρέθεσα τὸ κείμενο τοῦ Ἀντ. Μάρκου σὲ ἀντιπαραβολὴ μὲ τὴν παραπάνω θέση περὶ ἀπαγόρευσης.

Λίγο δύσκολο να βαπτίσουμε πρωτογενές υλικό και πηγές τις μαρτυρίες του 20ού αι...:rolleyes:

Σοῦ παραθέτω καὶ μιὰ παραπομπὴ ἀπὸ τὸ παρπαάνω κείμενο, τοῦ ... 20ου αἰ. βεβαίως βεβαίως.:rolleyes:

Πρόκειται γιὰ τὴν ἐπιστ. 93 τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ποὺ ἔζησε τὸν ... 20ο αἰ.(;) στὴν Καισάρεια:rolleyes:[/QUOTE]

Δηλαδή πώς μεταλαμβάνουν οι ασθενείς και οι ηλικιωμένοι; οι πιστοί κατά την Μ. Τεσσαρακοστή εντός της εβδομάδος; οι εν ερημίαις και εν σπηλαίοις;

Άλλο μετάληψη κι άλλο τέλεση. Όπως επίσης, άλλο συχνή κι άλλο καθημερινή τέλεση. Έχω δε την αίσθηση πως η τέλεση Θ. Λειτουργίας κατά τις εορτές συνδεόταν, πέρα από τον αριθμό τροπαρίων, από τα βυζαντινά χρόνια με την ύπαρξη ή μη αργίας (απραξίας) και άρα με τη δυνατότητα ή μη συμμετοχής από τους κατά τόπους πιστούς...

Τὰ ὑπόλοιπα δὲν ἐνδιαφέρομαι νὰ τὰ συζητήσω, δὲν εἶναι τοῦ παρόντος, ἁπλὰ ἐπισημανα τὴν χρησιμότητα τοῦ συγκεκριμένου κειμένου. Δὲν τὸ βρίσκεις χρήσιμο; ΟΚ, μὴν τὸ χρησιμοποιεῖς.:cool:

Βασιλείου Καισαρείας, Πρὸς Καισαρίαν πατρικίαν περὶ κοινωνίας, Ἐπιστολὴ 93, Saint Basile. Lettres, ἐκδ. Y. Courtonne, [Les Belles Lettres], Paris, 1961, vol. 2.

Καὶ τὸ κοινωνεῖν δὴ καθ΄ ἑκάστην ἡμέραν καὶ μεταλαμβάνειν τοῦ ἁγίου σώματος καὶ αἵματος τοῦ Χριστοῦ καλὸν καὶ ἐπωφελές͵ αὐτοῦ σαφῶς λέγοντος· Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον. Τίς γὰρ ἀμφιβάλλει ὅτι τὸ μετέχειν συνεχῶς τῆς ζωῆς οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν ἢ ζῆν πολλαχῶς;
Ἡμεῖς μέντοιγε τέταρτον καθ΄ ἑκάστην ἑβδομάδα κοινωνοῦμεν͵ ἐν τῇ Κυριακῇ͵ ἐν τῇ τετράδι καὶ ἐν τῇ Παρασκευῇ καὶ τῷ Σαββάτῳ͵ καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις ἡμέραις͵ ἐὰν ᾖ μνήμη Ἁγίου τινός.
Τὸ δὲ ἐν τοῖς τοῦ διωγμοῦ καιροῖς ἀναγκάζεσθαί τινα͵ μὴ παρόντος ἱερέως ἢ λειτουργοῦ͵ τὴν κοινωνίαν λαμβάνειν τῇ ἰδίᾳ χειρὶ μηδαμῶς εἶναι βαρὺ περιττόν ἐστιν ἀποδεικνύναι͵ διὰ τὸ καὶ τὴν μακρὰν συνήθειαν τοῦτο δι΄ αὐτῶν τῶν πραγμάτων πιστώσασθαι.
Πάντες γὰρ οἱ κατὰ τὰς ἐρήμους μονάζοντες͵ ἔνθα μή ἐστιν ἱερεύς͵ κοινωνίαν οἴκοι κατέχοντες ἀφ΄ ἑαυτῶν μεταλαμβάνουσιν.
Ἐν Ἀλεξανδρείᾳ δὲ καὶ ἐν Αἰγύπτῳ ἕκαστος καὶ τῶν ἐν λαῷ τελούντων͵ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον͵ ἔχει κοινωνίαν ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ καὶ ὅτε βούλεται μεταλαμβάνει δι΄ ἑαυτοῦ.
Ἅπαξ γὰρ τὴν θυσίαν τοῦ ἱερέως τελειώσαντος καὶ δεδωκότος͵ ὁ λαβὼν αὐτὴν ὡς ὅλην ὁμοῦ͵ καθ΄ ἑκάστην μεταλαμβάνων͵ παρὰ τοῦ δεδωκότος εἰκότως μεταλαμβάνειν καὶ ὑποδέχεσθαι πιστεύειν ὀφείλει.
Καὶ γὰρ καὶ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ ἱερεὺς ἐπιδίδωσι τὴν μερίδα καὶ κατέχει αὐτὴν ὁ ὑποδεχόμενος μετ΄ ἐξουσίας ἁπάσης καὶ οὕτω προσάγει τῷ στόματι τῇ ἰδίᾳ χειρί. Ταὐτὸν τοίνυν ἐστὶ τῇ δυνάμει͵ εἴτε μίαν μερίδα δέξεταί τις παρὰ τοῦ ἱερέως εἴτε πολλὰς μερίδας ὁμοῦ.
 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Παρέθεσα τὸ κείμενο τοῦ Ἀντ. Μάρκου σὲ ἀντιπαραβολὴ μὲ τὴν παραπάνω θέση περὶ ἀπαγόρευσης.

Σοῦ παραθέτω καὶ μιὰ παραπομπὴ ἀπὸ τὸ παρπαάνω κείμενο, τοῦ ... 20ου αἰ. βεβαίως βεβαίως.:rolleyes:

Πρόκειται γιὰ τὴν ἐπιστ. 93 τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ποὺ ἔζησε τὸν ... 20ο αἰ.(;) στὴν Καισάρεια:rolleyes:

Τὰ ὑπόλοιπα δὲν ἐνδιαφέρομαι νὰ τὰ συζητήσω, δὲν εἶναι τοῦ παρόντος, ἁπλὰ ἐπισημανα τὴν χρησιμότητα τοῦ συγκεκριμένου κειμένου. Δὲν τὸ βρίσκεις χρήσιμο; ΟΚ, μὴν τὸ χρησιμοποιεῖς.:cool:


Το φερόμενο ως απόσπασμα "εκ της προς Καισαρίαν πατρικίαν επιστολής" του Μ. Βασιλείου (έκδ. Y. Courtonne, Paris 1957, τ. 1, σσ. 203-204) συμπεριλήφθηκε στις Συλλογές Κανόνων (βλ. P.-P. Joannou, Fonti, τ. 2, Roma 1963, σσ. 191-193) και άσκησε μεγάλη επιρροή στα υστεροβυζαντινά χρόνια. Όμως, το 1995 ο S. J. Voicu ("Cesaria, Basilio (Ep. 93/94) e Severo", Augustinianum 35, 1995, σσ. 697-703) έδειξε με πειστικό τρόπο ότι το εν λόγω απόσπασμα προέρχεται από επιστολή του Σευήρου Αντιοχείας. Η παράθεσή του από τον Α. Μάρκου είναι χρήσιμη, εφόσον επιτρέπει, δηλ. δεν απαγορεύει (αν και δεν την εφαρμόζει ο ίδιος ο επιστολογράφος), την καθημερινή μετάληψη του άρτου κατ᾽οίκον. (Επρόκειτο για συνήθη πρακτική των Μονοφυσιτών να φέρουν μαζί τους τη Θ. Κοινωνία, προς αποφυγήν προσέλευσης σε Χαλκηδόνιες εκκλησίες.) Ωστόσο, το κείμενο διαχωρίζει ξεκάθαρα μεταξύ "μετάληψης" της Θ. Κοινωνίας και "τέλεσης" του μυστηρίου στο παράδειγμα της Αιγύπτου. Επίσης, επιβεβαιώνει εμμέσως την παλαιά συνήθεια λήψης (άνευ τελέσεως;) Θ. Κοινωνίας κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, η οποία διασώζεται μέχρι σήμερα κατά την περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής και μόνον.

Από τα μέχρι τώρα διατυπωθέντα, δεν συνάγεται καμία μαρτυρία περί καθημερινής τέλεσης Θ. Λειτουργίας, με μόνη εξαίρεση την Διακαινήσιμο εβδομάδα (Κανών ξδ΄ της εν Τρούλλω), όπου η τέλεση συνδέεται με την παντελή αργία (σχολάζειν απαραλείπτως) των πιστών. Τουναντίον, φαίνεται πως η καθημερινή τέλεση αποτελεί νεώτερη πρακτική, περισσότερο ως "ζηλωτική αντίδραση" ή ως "ευσεβής συνήθεια" (βλ. σαρανταλείτουργα) παρά ως εξυπηρέτηση αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας. Κατακλείω με τα εξής ερωτήματα:

Ό,τι δεν προβλέπεται, απαγορεύεται;
Ό,τι δεν απαγορεύεται, συνίσταται;
Ό,τι δεν συνίσταται, επιτρέπεται;
Ό,τι δεν επιτρέπεται, βλάπτει;
 
Last edited:
...φαίνεται πως η καθημερινή τέλεση αποτελεί νεώτερη πρακτική, περισσότερο ως "ζηλωτική αντίδραση" ή ως "ευσεβής συνήθεια" (βλ. σαρανταλείτουργα) παρά ως εξυπηρέτηση αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας.

Η Θεία Λειτουργία επιτρέπεται και γίνεται όταν υπάρχουν πιστοί προετοιμασμένοι (νηστεία, εξομολόγηση) να μεταλάβουν. Αυτό σημαίνει ότι οι οικογένειες που έκλειναν μία ημέρα για λειτουργία γνώριζαν το τι έπρεπε να κάνουν για να μετέχουν στην μετάληψη. Δεν πρέπει να συνδέουμε την θεία λειτουργία μόνο με εορτή. Υπάρχουν πιστοί έτοιμοι να μεταλάβουν; ναι ας γίνει θ. λειτουργία και ας είναι και πρωΐ και απόγευμα και βράδυ.

Γνώμη μου, εάν δεν είναι κανένας προετοιμασμένος, ας κάνουν όρθρο και πρώτη, να ακούσουν και τα αναγνώσματα να πάρουν και το αντίδωρό τους. Αυτά για το 40λείτουργο.
 

Γιώργος Μ.

Γιώργος Μπάτζιος
Τουναντίον, φαίνεται πως η καθημερινή τέλεση αποτελεί νεώτερη πρακτική, περισσότερο ως "ζηλωτική αντίδραση" ή ως "ευσεβής συνήθεια" (βλ. σαρανταλείτουργα) παρά ως εξυπηρέτηση αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας.
Τα μεν ιστορικά ας τα βρουν οι ιστορικοί.

Αλλά μην εγκλωβίζουμε το ουράνιο μυστήριο στο επίπεδο της εξυπηρέτησης «αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας». Η Εκκλησία δεν είναι μόνο η επι γης στρατευομένη, ούτε εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες. (Κάνει και αυτό, αλλά πολύ περισσότερα από αυτό).

Όσα για τις «ζηλωτικές αντιδράσεις» και τις «ευσεβείς συνήθειες» πρόκεται για σφόδρα υποκειμενικές εκτιμήσεις.
 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Τα μεν ιστορικά ας τα βρουν οι ιστορικοί.

Αλλά μην εγκλωβίζουμε το ουράνιο μυστήριο στο επίπεδο της εξυπηρέτησης «αντικειμενικής λειτουργικής ανάγκης της κοινότητας». Η Εκκλησία δεν είναι μόνο η επι γης στρατευομένη, ούτε εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες. (Κάνει και αυτό, αλλά πολύ περισσότερα από αυτό).

Όσα για τις «ζηλωτικές αντιδράσεις» και τις «ευσεβείς συνήθειες» πρόκεται για σφόδρα υποκειμενικές εκτιμήσεις.

Το "πρόβλημα" είναι οι ανιστορικές (και συχνά ανιστόρητες) προσεγγίσεις...! Τα δε ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα...
 
Top