[Ερώτηση] Πόσο η άρχουσα Εκκλησία προωθεί την Λειτουργική αναγέννηση;

[tsak77]

Αφορμή για αυτή μου την απορία, στάθηκε ένα θέμα που άνοιξε, όπου κάποιος συνάδελφος προσπαθούσε να επιβάλλει (με την καλή έννοια) κάποια χρήσιμα πράγματα που διαβάζουμε εδώ, στην ακολουθία, έχοντας μεν την υποστήριξη του οικείου Μητροπολίτη, ο οποίος όμως δεν είχε ενημερώσει τους Ιερείς.
Θα ήθελα να ρωτήσω λοιπόν, εάν γίνονται σήμερα επίσημες ενημερώσεις με μορφή σεμιναρίων από Μητροπόλεις σε Ιερείς και Ψάλτες για αυτό που ονομάζουμε "Λειτουργική Αναγγένηση". Κάποτε στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης είχε ξεκινήσει κάτι παρόμοιο και αφορούσε τους Ιερείς. Δεν γνωρίζω εάν συνεχίζεται και σήμερα ή αν σταμάτησε. Το βέβαιο είναι, ότι ενώ έχουμε ισχύον τυπικό το ΤΜΕ, κανείς δεν θα έλεγε ότι είναι και τόσο ισχύον τελικά. Μάλλον κάτι μας μάθανε ή το είδαμε να γίνεται και μας είπαν ότι όλ' αυτά είναι μέσα στο ΤΜΕ και μεις δεν είχαμε λόγο να μην το πιστέψουμε, εφόσον ούτως ή άλλως το εν λόγω βιβλίο δεν το ανοίξαμε να δούμε πραγματικά τι γράφει (Ιερείς και Ψάλτες).

 

[spyridon]

κ. Τσακίρογλου,

ἕνα βασικό θέμα, νομίζω, εἶναι πλέον, νά διευκρινήσουμε τί ἐννοούμε ὅταν λέμε Λειτουργική Ἀναγέννηση γιατί ὁ ὅρος εἶναι βεβαρημένος μέ ἀρνητικές ἐντυπώσεις, ἵσως καί προκαταλήψεις.
Συζητώντας με φίλο ψάλτη ἐνέτασε την μετάφραση των Ευαγγελικών και Ἀποστολικών ἀναγνωσμάτων που εἴχε ἐπιβληθεῖ παλαιότερα, ως μέρος τῆς λειτουργικῆς ἀναγέννησης καὶ γιά τον λόγο αὐτό ἦταν ἐντελῶς ἀρνητικός.

Ἀντιλαμβάνομαι αὐτό που ἐννοείτε, ἀλλά πιστεύω ὁτι πρέπει νά διευκρινησθεί πρός ἀποφυγήν παρεξηγήσεων.

Ἐπί τῆς οὐσίας, πολλά γίνονται, ἀλλά, κατά τὴν ταπεινή μου γνώμη, με λάθος τρόπο. Δεν ἀρκεῖ ἕνα συνέδριο, ἕνα σεμινάριο, ἤ κάποιες ὁμιλίες. Γιά τά ὁποία τελικά μαθαίνουν μόνο ὅσοι ἐνδιαφέρονται νά μάθουν , δηλαδή, αὐτοί που θά τά μάθαιναν ἔτσι κι ἀλλιῶς...

Ἡ Λειτουργική ζωή καὶ τὸ Εὐχαριστιακό ἦθος ὀδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο σιγά σιγά καὶ στὴν ὀρθή πράξη. Γι'αὐτό καὶ στα μοναστήρια βλέπουμε νά σώζεται περισσότερο ἡ ἀκρίβεια καὶ ἡ τάξη.

Ἀπό ἐκεί καὶ πέρα, ἡ Ἐκκλησία πορεύεται μέσα στον χρόνο καὶ οἱ ἀνάγκες διαφοροποιούνται. Εἴμαι ἐναντίον ὁποιασδήποτε ἄνωθεν ἐπιβολῆς. Εἴμαι ὑπέρ τῆς ἀνάγκης ὅχι ἀπλῶς ἐνημερώσεως ἀλλά καὶ βιώσεως των ἀκολουθιῶν καὶ τοῦ Τυπικοῦ, ιδιαίτερα ἀπό τοὺς νέους κληρικοὺς. Αὐτό τὸ λέω γιατί ἡ ἐμπειρία καταδεικνύει ὁτι μετά τὴν πρώτη πενταετία, δύσκολα ἀλλάζουν οἱ στραβές συνήθειες.

Καὶ τέλος να μή ξεχνάμε, ὁτι στὴν ἐπαρχία τουλάχιστον εἶναι λίγοι οἱ καταρτισμένοι ἱερείς καὶ ψάλτες. Χρειάζεται διάκριση...

Ἀν λειτουργούσαν σωστά, ἄλλα πράγματα, που ἔχουν σχέση με τα κριτήρια ἐπιλογῆς τῶν καταλλήλων πρός χειροτονία, καὶ την λειτουργία τῶν Ἐνοριῶν, νομίζω ὁτι ὅλα αὐτά θά μπορούσαν νά ἀντιμετωπισθοῦν σέ καλύτερη βάση.

Ἡ λεγόμενη Λειτουργική ἀναγέννηση δημιούργησε ἐπίσης μιά κίνηση άντιδρώντων (ἀπό ὅτι προχειρα θυμάμαι) πρός τοὺς στόχους καὶ τοὺς σκοπούς της(.

Ὅλα αύτά ἐπιβάλουν, νομίζω, κάποιες βασικές διευκρινήσεις ἐπί τοῦ θέματος.

Εὐχαριστῶ.

 

[tsak77]

Συμφωνώ μαζί σας γέροντα. Προσωπικά αναφερόμουν σε θέματα τυπικού και μόνο και όχι σε εισηγήσεις όπως η μεταφορά του Ευαγγελίου στη Δημοτική κλπ. Απλά μέσα από την εντός forum αναζήτηση, αυτό που βγαίνει ως συμπέρασμα είναι το ότι κάνουμε και λέμε πολλές φορές πράγματα στις Ακολουθίες χωρίς σκοπό και λόγο, κάτι που ίσως μεταφέρει ορθώς το παλαιό ρητό: "Δεν ξέρουμε τι Θεό λατρεύουμε". Το τραγικό είναι ότι έπρεπε να βρω αυτόν τον χώρο για να μάθω τις αταξίες που και γω έκανα και μαζί μου πολλοί άλλοι. Δεν ξέρω αν τα σεμινάρια είναι η λύση, ή αν θα έπρεπε να γίνει κάτι παράλληλα και στην εκκλησιαστική εκπαίδευση των ειδικευμένων σχολών. Απόφοιτος μίας τέτοιας είμαι και γω και αυτά που συζητάμε εδώ, ουδέποτε αναφέρθηκαν εκεί, ούτε καν ως απλοί προβληματισμοί. Αλλά επειδή και πάνω στην ψαλτική υπάρχουν τα ίδια προβλήματα (και φυσικά σε μεγαλύτερο βαθμό, αφού οι ψάλτες λένε τα περισότερα στις ακολουθίες γενικά) παρατήρησα όταν έδινα τα υποχρεωτικά μαθήματα για να πάρω το πτυχίο της μουσικής, μεταξύ αυτών και σε θέματα τυπικού, όλα αναφέρονταν σε αυτή την κατάσταση που έχει επικρατήσει, πολλές φορές χωρίς αναφορές στο ισχύον Τυπικό. Παρατηρώ λοιπόν στον συγκεκριμένο τομέα μία καθαρά Ελληνική "ελαφρότητα". Άντε να γίνει αυτός Ιερέας, άντε να γίνει και ο άλλος ψάλτης, αλλά από εκπαίδευση...

Καθαρά με αυτή την έννοια ρωτώ, δεν επιθυμώ, ούτε υποστηρίζω τέτοιες υποτίθεται ριζοσπαστικές προτάσεις. Εδώ μία ακολουθία κατ' έθος και κατά τάξιν (ορθήν) δεν μπορούμε να κάνουμε, και επιθυμούμε την αλλαγή της Εκκλησιαστικής γλώσσας, η οποία ιδιαίτερα στην υμνογραφία δίνει τέτοια ρέστα, που είμαι βέβαιος ότι καμία άλλη μορφή λογικής λατρείας, αλλά και τέχνης μπορεί να συγκριθεί μαζί της σε περιεχόμενο, συμβολισμούς, εικόνες κλπ.

 

[George]

Αφορμή για αυτή μου την απορία, στάθηκε ένα θέμα που άνοιξε, όπου κάποιος συνάδελφος προσπαθούσε να επιβάλλει (με την καλή έννοια) κάποια χρήσιμα πράγματα που διαβάζουμε εδώ, στην ακολουθία, έχοντας μεν την υποστήριξη ...

Μάλλον κατάλαβα για ποιον βαράει η καμπάνα...... (Αν εννοείς εμένα)
Δεν προσπαθούσα αλλά προσπαθώ....

Πιστεύω ότι κάποια από τα παρακάτω θα βοηθούσαν αρκετά αλλά δεν θα έλεγα ότι θα έλυναν και το όλο πρόβλημα.

1. Ανακοίνωση από την Μητρόπολη/εις σε Εγκύκλιο σε όλους τους Ναούς, για τις εύκολες αλλαγές όπως Αντίφωνα/Εφύμνια Καθημερινών, το "Αναστάς..." κλπ, και την παρότρυνση αγοράς του νέου Εγκολπίου.

2. Σεμινάρια στους Ιερείς των Μητροπόλεων, ξέρω είναι δύσκολο να αλλάξεις τις συνήθειες των ηλικιωμένων αλλά ας γίνει τουλάχιστον μία προσπάθεια, θυμάμαι που ο Μητροπολίτης μας σε μία σύναξη προσπαθούσε να πείσει τους Ιερείς ότι τις Κυριακές δεν πρέπει να γονατίζουν παρά μόνο στις Θ. Λειτουργίες των καθημερινών... η απάντηση από κάποιον Αρχιμανδρίτη γέροντα, (δεν νομίζω να χρειάζεται και το όνομά του) ήταν ότι 40 χρόνια αυτό κάνει, δηλαδή γονατίζει, δεν μπορεί πλέον να αλλάξει αυτήν την συνήθεια, νομίζω ότι και πολλοί από εμάς τους ψάλτες την ίδια δικαιολογία θα έχουμε.

3. Σεμινάρια σε εμάς τους ψάλτες από κάποιους "τυπικάριους" που τελικά να μας βοηθήσουν.

4. Παρότρυνση αγοράς και μελέτης από όλους μας του Τυπικού.


Πολλές φορές ένοιωσα σαν το μαύρο πρόβατο όπως έχω ξαναπεί, αλλά δεν το βάζω κάτω, χαίρομαι πολύ που σήμερα άκουσα από τον φίλο μου και μέλος του forum Αποστόλη ψάλτη Ι. Ναού Αγίων Αναργύρων Στενημάχου Νάουσας ότι τελικά το εφάρμοσαν και ψάλλουν το προκείμενον του Αποστόλου αλλά και τα Αλλιλουάρια, επίσης τελικά ο πατέρας του ο Ιερέας του Ναού να θυμιατίζει στα Αλλιλουάρια και όχι στον Απόστολο, νομίζω έβαλα ένα λιθαράκι εκεί και τελικά άρχισε να χτίζεται το "τοίχος".
Νομίζω ότι τελικά το να επιβάλεις, πάντα με την καλή ενοια βοηθάει κάπως την κατάσταση.
Ας το προσπαθήσουμε όλοι μας, ας μην είμαστε αρνητικοί, επειδή μεγαλώσαμε ακούγοντας και λέγοντας άλλα πράματα δεν πάει να πει ότι ήταν και "σωστά", δεν μπορεί να είναι δικαιολογία αυτή, ας προσπαθήσουμε όλοι μας για ένα ποιο σωστό τυπικό.

 

[π. Μάξιμος]

Συμφωνώ μαζί σας γέροντα. Προσωπικά αναφερόμουν σε θέματα τυπικού και μόνο ...

Αὐτό κατάλαβα κι ἐγώ· ἀντιλαμβάνομαι τά γραφόμενα ἀπό τόν Χρῆστο, ἄν καί ὄντως ὁ ὅρος «λειτουργική ἀναγέννηση» εἶναι βεβαρυμένος, ὡς μή ὤφελε...

3. Σεμινάρια σε εμάς τους ψάλτες από κάποιους "τυπικάριους" που τελικά να μας βοηθήσουν.
[...] χαίρομαι πολύ που σήμερα άκουσα από τον φίλο μου και μέλος του forum Αποστόλη ψάλτη Ι. Ναού Αγίων Αναργύρων Στενημάχου Νάουσας ότι τελικά το εφάρμοσαν και ψάλλουν το προκείμενον του Αποστόλου [...]

«Μας βρίσκει αντίθετους και πολέμιους κάθε ανατρεπτική πρόταση ... στην τάξη της Θείας Λατρείας μας, ... είναι απαράδεκτο και προκλητικό και επικίνδυνο ορισμένοι συνάδελφοι ... να αλλάζουν την τάξη του τελετουργικού της Εκκλησίας μας ...
... οι ίδιοι γνωστοί κύκλοι αλλάζουν την τάξη του τελετουργικού της Εκκλησίας μας, στις Εκκλησίες πού ψάλλουν ... Την Δευτέρα 15 Ιουνίου 2009, κατά την απευθείας ραδιοφωνική μετάδοση του Ρ/Σ της Εκκλησίας της Ελλάδος ... ακούσαμε μία τελείως διαφορετική από αυτή πού γνωρίζουμε απόδοση του Προκειμένου του Αποστόλου ... Πως είναι δυνατόν συγκεκριμένοι συνάδελφοι να παρεκκλίνουν από το εγκεκριμένο Τυπικό της Εκκλησίας μας ...»
(ΙΕΡΟΨΑΛΤΙΚΑ ΝΕΑ, Αρ. Φύλλου 350, Μάϊος-Ιούνιος 2009, σσ. 1, 3)

 

[Stathis]

Αὐτό κατάλαβα κι ἐγώ· ἀντιλαμβάνομαι τά γραφόμενα ἀπό τόν Χρῆστο, ἄν καί ὄντως ὁ ὅρος «λειτουργική ἀναγέννηση» εἶναι βεβαρυμένος, ὡς μή ὤφελε...


«Μας βρίσκει αντίθετους και πολέμιους κάθε ανατρεπτική πρόταση ... στην τάξη της Θείας Λατρείας μας, ... είναι απαράδεκτο και προκλητικό και επικίνδυνο ορισμένοι συνάδελφοι ... να αλλάζουν την τάξη του τελετουργικού της Εκκλησίας μας ...
... οι ίδιοι γνωστοί κύκλοι αλλάζουν την τάξη του τελετουργικού της Εκκλησίας μας, στις Εκκλησίες πού ψάλλουν ... Την Δευτέρα 15 Ιουνίου 2009, κατά την απευθείας ραδιοφωνική μετάδοση του Ρ/Σ της Εκκλησίας της Ελλάδος ... ακούσαμε μία τελείως διαφορετική από αυτή πού γνωρίζουμε απόδοση του Προκειμένου του Αποστόλου ... Πως είναι δυνατόν συγκεκριμένοι συνάδελφοι να παρεκκλίνουν από το εγκεκριμένο Τυπικό της Εκκλησίας μας ...»
(ΙΕΡΟΨΑΛΤΙΚΑ ΝΕΑ, Αρ. Φύλλου 350, Μάϊος-Ιούνιος 2009, σσ. 1, 3)

Αυτο το τελευταιο κομματι των ιεροψαλτικων νεων που αναφερεται, τελικα τι υποστηριζει; Αυτο που γινοταν παλια; χωρις προκειμενο κ χωρις αλληλουιαριο;
και οι συναδελφοι περεκκλινουν απο τι; Δεν καταλαβαινω...

 

[George]

Αυτο το τελευταιο κομματι των ιεροψαλτικων νεων που αναφερεται, τελικα τι υποστηριζει; Αυτο που γινοταν παλια; χωρις προκειμενο κ χωρις αλληλουιαριο;
και οι συναδελφοι περεκκλινουν απο τι; Δεν καταλαβαινω...

Και εγώ δεν το πολυκατάλαβα αυτό, μάλλον εννοεί να παραμείνουν ως έχουν και να μην λέγονται σύμφωνα με το αρχαίο τυπικό.

Αν συμβαίνει αυτό, έχουν διαβάσει αυτοί οι κύριοι ποτέ τους κάποιο τυπικό? Είναι νομίζω αυτό που είπα και ποιο πριν, επειδή μεγαλώσαμε/μεγάλωσαν με τα ακούσματα αυτά κάποιοι το έχουν "δέσει κόμπο" ότι αυτά είναι, αυτά πρέπει να λέγονται.
Μάλλον δεν έχουν διαβάσει ούτε καν κάποια εγκύκλιο από την Ιερά Σύνοδο.