Πρωτοψάλτης Εμμανουήλ (1893-1976)

tb---

τσοπάνης
O Εμμανουή Γεωργίου Πρωτοψάλτης υπήρξε μαθητής του Μεγάλου Αρχοντα Ιακώβου Ναυπλιώτου. Γεννήθηκε το 1893 στην Παλαιά Εφεσο και υπηρέτησε το δεξιό Αναλόγιο σε αρκετές εκκλησίες της Ελλάδας με μεγάλη επιτυχία. Διακρίνεται για το πατριαρχικό του ύφος, όντας μαθητής του Ναυπλιώτου. Στο παρόν ηχητικό τον ακούμε σε διάφορους ύμνους.

 

Diogenes

Νέο μέλος
Συγχαρητήρια κύριε tb - - - που βάλατε αυτό το θέμα στο Ψαλτολόγιό μας. Πρόκειται για σπουδαίο Πρωτοψάλτη, άμεσο μαθητή του Ιάκωβου Ναυπλιώτου. Αλλά και κάποιου Δημητρίου Παμψακινό ή Παμσακινό ( ; ) στα Χανιά της Κρήτης. (Δεν ακούγεται καλά το όνομα)
Έγραψα περιληπτικά από την ηχογράφηση τα κάτωθι ενδιαφέροντα:

Πρόκειται για την ραδιοφωνική εκπομπή «Ανατολικοί Δρόμοι· Ύμνοι και Ψαλτοτράγουδα» του Γεωργίου Σπανού.

Η ηχογράφηση περιέχει τα εξής:

Α’ μέρος της εκπομπής:

Εμμανουήλ Γεωργίου Πρωτοψάλτης, απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής και μαθητής του Άρχ. Πρωτ/του τ.ΜτΧΕ Ιακώβου Ναυπλιώτου

Γεννήθηκε το 1893 στην παλαιά Έφεσο της επαρχίας Αϊδινίου, δηλαδή στην σημερινή κωμόπολη τον Sirize, ο οποίος απέχει μόλις 800 μέτρα από τα ερείπια της αρχαίας Εφέσου. Πέθανε το 1976 στα Χανιά. Πρόκειται για ηχογραφήσεις με παλαιότερα ψαλτικά ακούσματα, τα οποία προέρχονται από τον μεγαλοπρεπή Άρχοντα Πρωτοψάλτη της ΜτΧΕ Ιάκωβο Ναυπλιώτη. Ο Εμμανουήλ Πρωτοψάλτης ήταν ήδη 85 ετών στις ηχογραφήσεις.

Ο Εμμανουήλ πήρε τα πρώτα ακούσματα και τις πρώτες γνώσεις του στην ψαλτική τέχνη από τον πατέρα του Γεώργιο, πρωτοψάλτη του ιερού ναού Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου της παλαιάς Εφέσου, ο οποίος πέθανε το 1915.

Το 1918, όντας 25 ετών, γίνεται πρωτοψάλτης στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου.

Το 1919, όταν ο Ελληνικός Στράτος βγήκε στην Μικρά Ασία, κατετάγη σε αυτόν ως εθελοντής. Επειδή γνώριζε άπταιστα την τουρκική γλώσσα, και μάλιστα με την αρχαία της γραφή, το επιτελείο του Ελληνικού Στρατού τον χρησιμοποίησε στην αντικατασκοπεία και τον έστειλε με ειδικά καθήκοντα στην Κωνσταντινούπολη.

Στην Κωνσταντινούπολη, παράλληλα με τα καθήκοντά της αντικατασκοπίας, γράφτηκε στην Μεγάλη του Γένους Σχολή, δηλ. στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Εκεί πήρε τα πρώτα μαθήματα ψαλτικής από τον Άρχοντα Πρωτοψάλτη της ΜτΧΕ Ιάκωβου Ναυπλιώτη, ο οποίος δίδαξε εκεί μέχρι το 1922.

Μερικούς μήνες πριν από την Μικρασιατική Καταστροφή ο Εμμανουήλ πήρε κάποιο επείγον μήνυμα να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη διότι οι τούρκοι τον είχαν εντοπίσει και η σύλληψή του ήταν θέμα ημερών.

Ο Εμμανουήλ κινδύνευσε να αντιμετωπίσει το τουρκικό εκτελεστικό απόσπασμα. Αφού συζήτησε το όλο θέμα με τον δάσκαλό του Ιάκωβο Ναυπλιώτη, ο τελευταίος τον συμβούλεψε να εγκαταλείψει «πάραυτα» την Πόλη. Έτσι έφυγε αμέσως και πήγε στα Χανιά όπου παρέμεινε όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Εκεί ολοκλήρωσε τις ψαλτικές του γνώσεις στον αριστούχο των Πατριαρχείων Δημήτριο Παμψακινό ( ; ) ή Πανσακινό ( ; )

Στα Χανιά υπηρέτησε σε σχεδόν όλους τους ιερούς ναούς και έβγαλε αρκετούς μαθητές, ιδιαίτερα νέους.

Έχει παρουσιάσει ένα σοβαρό συγγραφικό έργο, το οποίο δεν έχει εκδοθεί σε βιβλία. Πολλά χειρόγραφά του βρίσκονται ανάμεσα στους μαθητές του, τόσο στην Κρήτη όσο και αλλού. Πέθανε στα Χανιά το 1976.

Τα κομμάτια που ακούγονται είναι τα εξής:
-Πάσα πνοή..., Υμνούμεν σε..., Ο τον Άδην σκυλεύσας..., ήχος α’. Συμψάλλει ένας μικρός μαθητής του.

-Άξιον εστί, ήχος δ’ (σεγκιάχ) Συμψάλλει ένας μικρός μαθητής του.

-Ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου με Τεριρέμ από το Θεοτόκε Παρθένε. Ήχος πλ. β’.

-Άξιον εστί, ήχος πλ. α’ (ατζέμ κιουρδί). Συμψάλλει ένας μικρός μαθητής του.

-Ότι σωτήρα εταιρικές με Τεριρέμ, ήχος βαρύς.
Β’ μέρος της εκπομπής (από ~33’:15’’ κ.εξ.): Παραδοσιακά Δημοτικά Τραγούδια και ψαλτοτράγουδα:

-Ενόργανη μελωδία-κράτημα του Μελετίου Σιναΐτου του Παλαιού σε ήχο δ’.

-Ψαλτοτράγουδα με Βασίλειο Μπαντή, πρωτοψάλτη Νικήσιανης Καβάλας και Κυριαζή Δασκαλούδη( ; ) .

Δύο παραδοσιακά κυπριακά τραγούδια:
Α) «Το τέφτινιν της καρδίας μου», Πελαγία Κυριακού,
Β) « Φωνή της Καρπασίτησσας», Γεώργιος Σπανός.
 
Last edited:

Diogenes

Νέο μέλος
Γνωρίζει κανείς αν υπάρχει κάποιο βιογραφικό του ενλόγω Πρωτοψάλτου;
Υπάρχουν μαθητές του;
Έχει απογόνους;
Ποιός έχει χειρόγραφά του;

Αν ξέρει κανείς κάτι ή έχει κάποιο/α χειρόγραφο/α άς μάς το/τα παρουσιάσει.

Είναι καλό να μην ξεχνιούνται οι παλαιοί ψάλτες!
 

Diogenes

Νέο μέλος
Από ό,τι μπορώ να καταλάβω από την ηχογράφηση του κου. Γεωργίου Σπανού το επώνυμό του πρέπει να είναι Πρωτοψάλτης.
 

Diogenes

Νέο μέλος
Δημήτριος Λαμψακινός
Έχετε δίκαιο διότι η ιστοσελίδα που αναφέρετε γράφει: «Ο αείμνηστος μεγάλος δάσκαλος Δημήτριος Λαμψακινός ο οποίος και δίδαξε τον πατέρα του...». Σάς ευχαριστούμε.
 

Diogenes

Νέο μέλος
Η ηχογράφηση είναι του κου. Γεωργίου Σπανού ο οποίος έκανε την εν λόγω ραδιοφωνική εκπομπή προ ετών και έχει κανάλι στο youtube και για τον οποίο έχουμε αυτά καταχωρημένα στο Ψαλτολόγιό μας.
 
Last edited:
Top