[Ερώτηση] Προεόρτιο απολυτίκιο Χριστουγέννων-Φώτων

Για ποιο λόγο μόνο το προεόρτιο απολυτίκιο των Χριστουγέννων και των Φώτων τριπλασιάζεται εις το τέλος του εσπερινού , ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο και στις υπόλοιπες δεσποτικές και θεομητορικές εορτές, κατά τις οποίες είτε το προεόρτιο είτε το της εορτής απολυτίκιο (το δεύτερο ισχύει και για τα Χριστούγεννα και τα Φώτα) ψάλλεται άπαξ, είτε μόνο του ,είτε επισφραγίζον απολυτίκιο αγίου που δικαιούται , βεβαίως, να έχει;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Κατ᾿ ἀρχάς γιά τήν ἀκρίβεια, εἶναι 4 τά ἀπολυτίκια, 2 τῶν Χριστουγέννων καί 2 τῶν Φώτων.

Για ποιο λόγο μόνο το προεόρτιο απολυτίκιο των Χριστουγέννων και των Φώτων τριπλασιάζεται εις το τέλος του εσπερινού , ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο και στις υπόλοιπες δεσποτικές και θεομητορικές εορτές, κατά τις οποίες είτε το προεόρτιο είτε το της εορτής απολυτίκιο (το δεύτερο ισχύει και για τα Χριστούγεννα και τα Φώτα) ψάλλεται άπαξ, είτε μόνο του ,είτε επισφραγίζον απολυτίκιο αγίου που δικαιούται , βεβαίως, να έχει;

Ποῦ τό γράφει αὐτό;​

Ἡ πρώτη μου ἀπάντηση ἀφοροῦσε στά ἰσχύοντα (ΤΜΕ, Δίπτυχα, Μηναῖα). Στό ΤΑΣ χρήζουν ἑρμηνείας, ἀλλά δέν φαίνεται πουθενά ἐκ τρίτου.
Αὐτό πού λές τό βλέπω τελικά στόν Ῥήγα καί στόν Μεθόδιο. Ἀγιορείτικη τάξη;

Ἐπειδή ξέρω πώς δέν ρωτᾶς τυχαῖα, σκεπτόμουν μήπως δέν διατυπώνεις καλά τήν ἐξαίρεση τῶν Διπτύχων (καί ὄχι μόνον) «Ἐν τοῖς προεορτίοις τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Φώτων, τὸ προεόρτιον, Δόξα, τοῦ ἁγίου, Καὶ νῦν, πάλιν τὸ προεόρτιον». Αὐτό κάτι δείχνει, πού δέν γνωρίζω νά τό ἑρμηνεύσω. Τό ΣΤ δέν τό υἱοθετεῖ.

 
Πάτερ Μάξιμε , την ευχή σας.
Ευχαριστώ πολύ για την άμεση ανταπόκρισή σας και την υπεύθυνη-όπως πάντα- απάντησή σας . Όντως ισχύει ότι υπήρξε εκ μέρους μου κακή διατύπωση.
Πάντως, δεν το έψαξα το θέμα σε κάποιο Τυπικό απλώς είδα στο Μηναίου Δεκεμβρίου (Εκδόσεως Αποστολικής Διακονίας) να προτάσσεται το πρώτο προεόρτιο απολυτίκιο των Χριστουγέννων του απολυτικίου του αγίου της ημέρας, αλλά και να ορίζεται να ψάλλεται τρις το δεύτερο προεόρτιο απολυτίκιο (της 24ης Δεκεμβρίου) και έτσι ακούω παιδιόθεν να γίνεται στην ενοριακή πράξη και μου κίνησε την περιέργεια η διαφοροποίηση αυτή. Κατά τα ειωθότα, δηλαδή, θα έπρεπε είτε να λέγεται άπαξ το προεόρτιο είτε να επισφραγίζει μετά του « δόξα και νυν» το απολυτίκιο του αγίου .
Εκ των υστέρων , μετά την απάντησή σας , ρίχνοντας μια πρόχειρη ματιά είδα ότι όντως τα πλείστα τυπικά (πλήν του Ρήγα, όπως αναφέρετε) δεν πολυπραγμονούν στο θέμα υπονοώντας ίσως ότι ισχύει η συνήθης τάξη(;) , η των Μηναίων(;) και ποιων Μηναίων; Να προσθέσω ότι το τυπικό της Διονυσίου ακολουθεί την τάξη του Μηναίου μόνο την α΄ ημέρα των προεορτίων , ενώ κατά τις υπόλοιπες την κρατούσαν κατά τις άλλες εορτές. Η δε Ρωσσική εκδοχή του ΤΑΣ σε όλες τις περιπτώσεις φαίνεται να ακολουθεί την συνήθη, κατά τις άλλες εορτές, τάξη.
Εφ’ όσον η τάξη των εν χρήσει Μηναίων δεν γίνεται καθολικά αποδεκτή δεν μπορεί εύκολα να διακινδυνευτεί κάποια ερμηνεία ,τουλάχιστον από εμένα. Υπάρχουν , όμως, στο φιλόξενο πάντα Ψαλτολόγιο αρκετοί άνθρωποι λιπαράς γνώσεως, όπως και εσείς, που έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν το θέμα αποτελεσματικά.
Πάντως τα προεόρτια των δύο αυτών εορτών και ειδικά των Χριστουγέννων φαίνεται να έχουν αυξημένη λειτουργική βαρύτητα σε σχέση με τα προεόρτια άλλων εορτών, όπως φαίνεται και από άλλα στοιχεία.
Εύχεσθε.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Πάντως, δεν το έψαξα το θέμα σε κάποιο Τυπικό απλώς είδα στο Μηναίου Δεκεμβρίου (Εκδόσεως Αποστολικής Διακονίας) να προτάσσεται το πρώτο προεόρτιο απολυτίκιο των Χριστουγέννων του απολυτικίου του αγίου της ημέρας, αλλά και να ορίζεται να ψάλλεται τρις το δεύτερο προεόρτιο απολυτίκιο (της 24ης Δεκεμβρίου) και έτσι ακούω παιδιόθεν να γίνεται στην ενοριακή πράξη και μου κίνησε την περιέργεια η διαφοροποίηση αυτή. Κατά τα ειωθότα, δηλαδή, θα έπρεπε είτε να λέγεται άπαξ το προεόρτιο είτε να επισφραγίζει μετά του « δόξα και νυν» το απολυτίκιο του αγίου .
Εκ των υστέρων , μετά την απάντησή σας , ρίχνοντας μια πρόχειρη ματιά είδα ότι όντως τα πλείστα τυπικά (πλήν του Ρήγα, όπως αναφέρετε) δεν πολυπραγμονούν στο θέμα υπονοώντας ίσως ότι ισχύει η συνήθης τάξη(;) , η των Μηναίων(;) και ποιων Μηναίων; Να προσθέσω ότι το τυπικό της Διονυσίου ακολουθεί την τάξη του Μηναίου μόνο την α΄ ημέρα των προεορτίων , ενώ κατά τις υπόλοιπες την κρατούσαν κατά τις άλλες εορτές. Η δε Ρωσσική εκδοχή του ΤΑΣ σε όλες τις περιπτώσεις φαίνεται να ακολουθεί την συνήθη, κατά τις άλλες εορτές, τάξη.
Μέ τά Μηναῖα ὄντως μπέρδεμα, εἰδικά πού ἀπό τό σπίτι βλέπω τά τοῦ μικροῦ μεγέθους Ἀ. Δ. ...
Γιά ὅλα τά παραπάνω πού γράφεις προβληματίστηκα (κι εὐχαριστοῦμε γιά τό ἔναυσμα) βλέποντας ΤΑΣ, ΤΕ, ΤΣ. Ἀπό ἐκεῖ λαμβάνουμε ἀπαντήσεις γιά ἀρχαιότερες τάξεις ἤ μή ἰσχύουσες πλέον κατά τά ἐπικρατήσαντα. Ἀπό ἐκεῖ δυνατόν νά ἐξηγήσουμε καί τήν ἐξαίρεση τῶν Διπτύχων (καί ὄχι μόνον) «Ἐν τοῖς προεορτίοις τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν Φώτων» μέ ἑορταζόμενο ἅγιο. Γιά μᾶς πλέον δέν εἶναι ἀποδεκτή ἡ ἐπισφράγιση μέ ἀπολυτίκιο ἁγίου. Λογική κατά μία ἔννοια εἶναι. Ἀλλά ἤδη στά Ἀπορούμενα ΤΑΣ ἐπικράτησε ἡ ἰσχύουσα τάξη.

Πάντως τα προεόρτια των δύο αυτών εορτών και ειδικά των Χριστουγέννων φαίνεται να έχουν αυξημένη λειτουργική βαρύτητα σε σχέση με τα προεόρτια άλλων εορτών, όπως φαίνεται και από άλλα στοιχεία.
Αὐτό κατάλαβα κι ἐγώ ἀπό ὅλα τά τυπικά πού ἀναφέραμε καί εἴδαμε καί συμφωνῶ.

 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Δεν ισχύει. (Γ΄2009)
Ἀγαπητέ Γεώργιε,
Αὐτό εἶναι αὐτό πού ἀνέφερα προηγουμένως «εἰδικά πού ἀπό τό σπίτι βλέπω τά τοῦ μικροῦ μεγέθους Ἀ. Δ.» μέ τίς παράτυπες προσθῆκες ἀπολυτικίων ἁγίων. Δές τό μεγάλο Μηναῖο (καί δέν ψεύδεται ὁ Βασίλειος).

APEGRAFETO.JPG

Εἰδικά τό «τῆς ἀπογραφῆς» (ὅπως τό ἀποκαλεῖ τό ΤΕ) στά περισσότερα ἀπό τά προαναφερθέντα τυπικά ὁρίζεται ἐκ τρίτου (καί στό Ὡρολόγιον).
Στήν ΕΟΠ ὁμοίως (καί γιά 5 Ἰανουαρίου). Τό τῆς Κύκκου γιά ὅλες τίς ἡμέρες γράφει στίς 20: «Εἶτα τὸ τρισάγιον καὶ τὸ προεόρτιον ἀπολυτίκιον. Δόξα, τοῦ ἁγίου. Καὶ νῦν, πάλιν τὸ προεόρτιον. (Ἐὰν ὅμως ὁ ἅγιος τῆς ἡμέρας δὲν ἔχῃ δοξαστικόν, ἀπολυτίκιον λέγεται μόνον τὸ προεόρτιον τρίς)». Τό αὐτό καί γιά τῶν Φώτων.

 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Τὸ προεόρτιο ἅπαξ καί, μόνο στὶς 20, 22, 23/12, 4/1, Δόξα, Καὶ νῦν, τοῦ ἁγίου

(ΤΑΣ κεφ. ιε', ιζ').
 

Rethymno force 33

Active member
Τὸ προεόρτιο ἅπαξ καί, μόνο στὶς 20, 22, 23/12, 4/1, Δόξα, Καὶ νῦν, τοῦ ἁγίου

(ΤΑΣ κεφ. ιε', ιζ').
1)Της εορτής δε ψάλλεται πάντα ως θεοτοκίον;
2)Μπορείτε να αναφέρεται τη διάταξη του ΤΓΡ;
 

Rethymno force 33

Active member
1) Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀρχικὴ τάξη.

2) Ἀκολουθεῖ τὴν σύγχρονη τάση προεόρτιο, Δόξα, τοῦ ἁγίου, Καὶ νῦν, προεόρτιο.
1)Εάν ο άγιος δεν δικαιούται απολυτίκιο το ΤΓΡ προβλέπει το προεόρτιο απολυτίκιο να ψάλλεται 3 φορές;
2)Το Τυπικό του Μεθοδίου τι αναφέρει για τα προεόρτια απολυτίκια;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
1) Ναί.

2)
προεόρτιο, Δόξα, τοῦ ἁγίου, Καὶ νῦν, προεόρτιο (20/12),

προεόρτιο ἅπαξ (21/12, 3, 4/1),

προεόρτιο τρὶς (24/12, 2, 5/1),

τοῦ ἁγίου καὶ προεόρτιο (22, 23/12).
 
Top