Ποῖος ὁ α΄ στίχος τῆς μεγ. δοξολογίας τά Χριστούγεννα καί τά Θεοφάνεια;

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Κατέστη πλέον ἔθος ὁ α΄ στίχος τῆς μεγ. δοξολογίας τά Χριστούγεννα καί τά Θεοφάνεια νά εἶναι τό ἀκροτελεύτιον τοῦ Καὶ νῦν τῶν αἴνων, λαμβανόμενον ὐπό τοῦ δεξιοῦ, διακοπτομένου τοῦ ἀριστεροῦ.
Αὐτό δέν μαρτυρεῖται ἀπό τά λειτουργικά μας βιβλία, οὔτε ἀπό τά παλαιά τυπικά.
Πρωτοεμφανίζεται αὐτό στό ΤΜΕ μόνον γιά τά Χριστούγεννα καί συμπαρασύρει καί τά Θεοφάνεια.
Ποία ἡ γνώμη σας καί ἡ ἐμπειρία σας;

Σχετικά θέματα στό φόρουμ:
http://www.analogion.com/forum/showthread.php?t=297
http://www.analogion.com/forum/showthread.php?t=3446


 

nikosthe

Νίκος Θεοτοκάτος
Εγώ δεν έχω γνώμη, καθώς δεν γνωρίζω καλά από τυπικό. Απλώς δήλωσα εδώ ότι δεν λέω δύο φορές δόξα, π.χ. στα Θεοφάνεια λέω "Δόξα τω φανέντι" και κατευθείαν "Υμνούμεν σε" από τον αριστερό. Δε λέω ότι είναι σωστό, απλώς το κάνω από συνήθεια. Είμαι κι εγώ περίεργος να δω τι κάνουν οι άλλοι συνάδελφοι.
 

V_Zacharis

Παλαιό Μέλος
π. Μάξιμος;23055 said:

Πρωτοεμφανίζεται αὐτό στό ΤΜΕ μόνον γιά τά Χριστούγεννα καί συμπαρασύρει καί τά Θεοφάνεια.
Δε λέω ότι είναι σωστό, απλώς το κάνω από συνήθεια.
Αυτή ακριβώς την πράξη γνωρίζω κι εγώ.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Είχα γράψει ότι "Νομίζω ότι αυτό το περίεργο <τρικ> με τις τελευταίες λέξεις στην Δοξολογία είναι εφεύρεση του Τ.Μ.Ε.
Προσωπικά την ημέρα των Χριστού γεννών έψαλα δοξολογία σε α΄ Πέτρου Μπερεκέτη μετά του Ασματικού.
Ο λαμπαδάριος είπε όλο το μέλος του Και νύν σε β΄ ήχο και ξεκίνησα μετά το ¨εν ανθρώποις ευδοκία¨ από τον α΄ στίχο ¨Δόξα σοι τω δείξαντι το φώς¨." και τελικά ο π. Μάξιμος με δικαίωσε πως είναι εφεύρεση του ΤΜΕ.

Πιστεύω ότι μπορεί μεν να είναι "έξυπνο" αυτό που πράττει το ΤΜΕ, δεν το θεωρώ όμως ούτε πρακτικό, ούτε ακριβές, ούτε και απαραίτητο να γίνει.
Δεν είναι ούτε υποχρεωτικό ο ήχος να είναι β' εκείνη την μέρα (το διαβάσαμε αυτό---> απλά είθισται), ούτε απαγορεύεται να ψαλεί αργή Δοξολογία (το ακούσαμε κι αυτό!).
Αυτό θα πράξουμε και φέτος. Θα ψαλλεί το ιδιόμελον όλο με το υπέροχο μέλος του "Δόξα εν υψίστοις Θεώ..." και μετά αφού ολοκληρωθεί το ιδιόμελον θα γίνει απήχημα ώστε να ψαλλεί η Μεγάλη Δοξολογία.
 

ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Παλαιό Μέλος
Δεν είναι παρατυπία ούτε το κόψιμο του Και νυν στη λέξη "βοώμεν" ουτε το να ψαλεί δις το "Δόξα εν υψίστοις Θεώ" Απλά με το κόψιμο του Και νυν παραλείπεται συνήθως το "Δόξα σοι τω δείξαντι το φως". Η πρώτη περίπτωση προβλέπεται από το Τ.Μ.Ε. ενω τα κείμενα σαφώς τελειώνουν το ιδιόμελο με τις λέξεις που άρχεται ο πρώτος στίχος της Μεγ. Δοξολογίας. Επομένως δεν είναι παρατυπο να ακουσθεί δις το "Δόξα εν υψίστοις Θεώ" με το "Δόξα σοι τω δείξαντι το φως" Άλλωστε έχει ήδη ακουσθεί μετα τον Ν'ψαλμό.
Σκεφθείτε το Πάσχα πόσες φορές λέμε το "Χριστός ανέστη". (Αλλά και πόσες το .. καταλιμπάνουμε.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Συμμαζεύω σχετικά μηνύματα πού γράφτηκαν ἀλλοῦ.

ἡ δὲ δοξολογία τῶν Φώτων ἀρχίζει «Δόξα ἐν ὑψίστοις...».
«Δόξα ἐν ὑψίστοις...».;;; Και το: "Δόξα τω φανέντι Θεώ και επί γης οφθέντι και φωτίσαντι τον κόσμον" πού πάει?????:confused::confused::confused::eek::eek::eek: (Καλοπροαίρετα ρωτώ με φιλομαθή πρόθεση.... Μην παρεξηγηθώ...)
Αὐτὸ λέγεται στὸ δοξαστικό, χωρὶς νὰ ὑποκαθιστᾶ τὸν πρώτο καὶ σημαντικότερο στίχο τοῦ ἑπομένου ὕμνου.
Προσωπικά, αυτό που έχω παραλάβει απ' όσους με δίδαξαν είναι ότι ξεκινά ο Δεξιός Χορός την Δοξολογία με την κατάληξη του Και νυν: Δόξα τω φανέντι Θεώ και επί γης οφθέντι και φωτίσαντι τον κόσμον"
Πάντως κ. Θεοδωράκη, δεν πρέπει να είναι τυχαίο που α) είναι γραμμένο ακριβώς πάνω στη δομή του Καί νύν των Χριστουγεννων, β) τοποθετείται ακριβώς πριν τη Δοξολογία, γ) ρυθμοτονικά είναι πανομοιότυπο με το Δόξα εν υψίστοις Θεώ.

Μέ ὅσα ἔγραψα παραπάνω ἤθελα νά τονίσω καί τήν ἐνδεχόμενη ἀδικία πού ὑφίσταται ὁ ἀριστερός διακοπτόμενος ἀφ᾿ ἑνός, ἀλλά καί τήν ἐκ τούτου τοῦ ἔθους παγίωση τοῦ ἤχου τῆς μεγ. δοξολογίας (κάτι σάν τοῦ Σταυροῦ) ἀφ᾿ ἑτέρου.
Ἐπίσης τήν ἀναντιστοιχία τοῦ ΤΜΕ μεταξύ τῆς σχετικῆς διατάξεως καί τῆς Προθεωρίας, ὅπου στήν σελ. 29 γράφει ὅτι «κατά πᾶσαν ... Δεσποτικήν ... ἑορτήν ... ψάλλεται ἡ λεγομένη Μεγάλη Δοξολογία». Αὐτή ἔχει ὡς πρῶτον στίχον· Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς. Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.
Τό ὅτι τά σχετικά ἰδιόμελα καταλήγουν ἀπό πλευρᾶς κειμένου μέ πρόταση πού θυμίζει τή δοξολογία, αὐτό δέν νομίζω ὅτι εἶναι ἰσχυρός λόγος, ὅπως γράφτηκε. Αὐτή ἡ τελευταία πρόταση εἶναι ἐνταγμένη νοηματικά στόν ὕμνο καί ὄχι στήν δοξολογία. Ἐπίσης καί ἀπό ὅλα, νομίζω, τά μουσικά βιβλία δέν εὐοδοῦται κάτι τέτοιο.
Πάντως κατέστη ἔθος καί νοηματοδοτεῖ πλέον τή διαφορετικότητα τῶν δύο αὐτῶν ἡμερῶν στή μεγ. δοξολογία.
Ἄν δέν ὑπάρχει ἔνσταση ἀπό ἀριστερούς καί ἀπό πρωτοψάλτες, ὅπως φάνηκε, τότε ἄς γίνωνται τά πράγματα ὅπως ἔχουν ἐπικρατήσει κατά τόπους, ἴσως πλέον καί γενικευμένα.

Υ.Γ. Περί τοῦ ἤχου καί τοῦ εἴδους (σύντομη - ἀργή) τῶν δοξολογιῶν αὐτῶν τῶν δύο ἠμερῶν ἐπαναλαμβάνω ὅτι ἔχουν γραφεῖ σχετικά καί ἐδῶ. Ἄν δέ, τηρεῖται καί ἡ σχετική διάταξη τοῦ ΤΜΕ στήν προμνημονευθεῖσα παραπομπή τῆς Προθεωρίας τοῦ ΤΜΕ, ὅτι ὁ ἦχος τῆς δοξολογίας πρέπει νά εἶναι αὐτός τοῦ δοξαστικοῦ, στήν προκειμένη περίπτωση τοῦ Καὶ νῦν, ἄρα αὐτός εἶναι ὁ δεύτερος. Ἄν καί δέν τηρεῖται αὐτό πάντα.


 
Παρόμοια συνήθεια απαντάται και μετά το «Αναστάσεως ημέρα» των Όρθρων και των Εσπερινών της Διακαινησίμου οπότε το Χριστός ανέστη ψάλλεται δις διότι εψάλλη ήδη μια φορά στο τέλος του δοξαστικού αυτού.
Εδώ τι ισχύει; Το Χριστός ανέστη λέγεται δύο ή τρεις φορές μετά το Αναστάσεως ημέρα;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Παρόμοια συνήθεια απαντάται και μετά το «Αναστάσεως ημέρα» των Όρθρων και των Εσπερινών της Διακαινησίμου οπότε το Χριστός ανέστη ψάλλεται δις διότι εψάλλη ήδη μια φορά στο τέλος του δοξαστικού αυτού.
Εδώ τι ισχύει; Το Χριστός ανέστη λέγεται δύο ή τρεις φορές μετά το Αναστάσεως ημέρα;
Κύριε Δήμου,
Τό θέμα σας ἔμεινε γιά εὐθετώτερο καιρό, πιό ἐπίκαιρο. Δέν τό παραθεωρήσαμε. Ἐκεῖ θά τό συνεχίσουμε.
Προσωπικά δέν νομίζω ὅτι ἀμέσως συνδέεται, δηλαδή δέν ὑπάρχει ἀκριβῶς ἀντιστοιχία. Μπορεῖ φαινομενικά ἐμμέσως. Ἀλλά θά γράψουμε ἀργότερα ἐκεῖ καί ὄχι ἐδῶ (κατά τή γνώμη μου).
Καλά Χριστούγεννα !!!
 

apostolos

Απόστολος Κομπίτσης
Και εγώ, από όταν ήμουν πιο νέος, έλεγα την Δοξολογία των Χριστουγέννων από το "Δόξα εν υπίστοις Θεώ". Όμως, κάποιο χρόνο, έκανα μια μικρή "έρευνα" και διαπίστωσα ορισμένα πράγματα, τα οποία είναι ως εξής:
  1. Το ΤΜΕ, εις την Περίπτωση Α' σχετικά με την εορτή των Χριστουγέννων, γράφει το εξής στην σελ. 124: "Και νύν Σήμερον ο Χριστός μέχρι του ημείς δε ακαταπαύστως βοώμεν, και άρχεται ευθύς η Μεγάλη Δοξολογία..." Τώρα: η "Μεγάλη Δοξολογία" αρχίζει με το "Δόξα σοι τω δείξαντι το φως...". Το ΤΜΕ δεν αναφέρει πουθενά ότι ο δεξιός χορός αρχίζει την Δοξολογία από το "Δόξα εν υπίστοις Θεώ". (Εάν κάπου το γράφει, παρακαλώ κάποιος να μου το επιδείξη, γιατί εγώ δεν το βρήκα.)
  2. Το ίδιο ακριβώς γίνεται και με την Δεσποτική Εορτή των Θεοφανείων στην σελ. 143: "... Και νυν Σήμερον ο Χριστός και η Μεγάλη Δοξολογία." Και πάλι, δεν αναφέρει το ΤΜΕ ότι ο Α' χορός λέει το "Δόξα τω φανέντι Θεώ..." και παραλείπετε ο πρώτος στίχος της κυρίας Δοξολογίας μόνο και μόνο γι' αυτόν τον λόγο.
  3. Με αποτέλεσμα, δεν νομίζω να είναι εφεύρεση αυτή του ΤΜΕ.
  4. Τέλος, όσοι από σας έχετε την σειρά ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ της ΖΩΗΣ, κοιτάξτε στον 2ο Τόμο, και σχετικά στην σελίδα 149, όπου βρίσκεται η "Δοξολογία Αργοσύντομος" του Νικολάου Κανακάκη. (Ακόμα προσπαθώ να καταλάβω γιατί την ονομάσανε "αργοσύντομος" αυτή την Δοξολογία.... καθαρώς ειρμολογική είναι, οπότε σύντομος!) Την υποσημείωση την διαβάσατε; Για όσους δεν τον έχετε τον τόμο, γράφει, Η Δοξολογία αυτή θεωρείται κατάλληλος δια την εορτήν των Χριστουγέννων, οπότε θ'αρχίση δια του "Δόξα εν υπίστοις Θεώ" κλπ. και διά την εορτήν των Θεοφανείων, οπότε θ'αρχίση δια του "Δόξα τω φανέντι Θεώ και επί γης οφθέντι και φωτίσαντι τον κόσμον." Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η εφεύρεση είναι ΤΗΣ ΖΩΗΣ, και ΟΧΙ του ΤΜΕ! :)

Θεωρώ, λοιπόν, κατά την ταπεινή μου γνώμη, ότι στον μεν Όρθρο των Χριστουγέννων να σταματήση ο Β' χορός εκεί που λέει το ΤΜΕ στο Και νυν, δηλαδή στο ημείς δε ακαταπαύστως βοώμεν, και η Δοξολογία να αρχίση κανονικά, στον δε Όρθρο των Θεοφανείων να ψαλλή ΟΛΟ το Και νυν και η Δοξολογία κανονικά.

Απόστολος
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ἀγαπητέ μας κ. Ἀπόστολε,
Κατ᾿ ἀρχήν «Χρόνια Πολλά» καί εὐλογημένα!
Εὐχαριστοῦμε γιά τήν συνεισφορά σας καί τήν κατάθεση τῆς ἐμπειρίας σας.
Ἡ λέξη «ἐφεύρεση» πού χρησιμοποίησα εἶναι ἴσως ἄστοχος γιατί αὐτή ἡ πρακτική καταγράφεται καί στό πρῶτο Τυπικό τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, αὐτό τοῦ Κωνσταντίνου Πρωτοψάλτου τοῦ Βυζαντίου, τό ὁποῖο σαφῶς καταγράφει —καί δέν ἐφευρίσκει— παράδοση καθιερωθεῖσα, τήν ὁποία, ὅπως γράφτηκε, καταγράφει καί ὁ Ἄγγ. Βουδούρης.
Τό δεύτερο πού ἤθελα νά σημειώσω —καί νά διορθώσω— εἶναι ὅτι τελικά ὁ πρῶτος στίχος τῆς Δοξολογίας εἶναι Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. Τό Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς εἶναι τό τελευταῖο ἀπό τά διάφορα ἐφύμνια τῶν ψαλμῶν τῶν αἴνων στόν ᾀσματικό Ὄρθρο. Τό πρῶτο εἶναι Σοὶ πρέπει ὕμνος τῷ Θεῷ, πού ἔχει παραμείνει καί στόν μοναχικό στούς δύο πρώτους στίχους. Αὐτό τό τελευταῖο ἐφύμνιο πέρασε στόν μοναχικό Ὄρθρο ὡς ἔναρξη τῆς Μ. Δοξολογίας.
Ἔτσι, λοιπόν, γιά τά Χριστούγεννα μπορεῖ, σύμφωνα μέ τό ΤΜΕ, νά διακόψει ὁ ἀριστερός στό ἀκαταπαύστως βοῶμεν καί νά ἀρχίσει ἡ Δοξολογία ἀπό τοῦ Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ. Αὐτό πρέπει νά ὑπονοεῖ καί ὁ Μ. Θεοδωράκης γιά τόν α΄ στίχο ὅταν γράφει «ἡ δὲ δοξολογία ἀρχίζει "Δόξα ἐν ὑψίστοις..."», ὁ ὁποῖος ἔχει γράψει καί στήν Συμβολή 19, 30 περί τοῦ κειμένου τῆς Μ. Δοξολογίας.
Περί τοῦ ὅτι ἡ Δοξολογία ἀρχίζει μέ τό Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί τοῦ ὅτι τό Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς εἶναι τό τελευταῖο ἀπό τά διάφορα ἐφύμνια τῶν ψαλμῶν τῶν αἴνων στόν ᾀσματικό Ὄρθρο, τό διαβάζουμε καί στά ἔργα Π. Ν. Τρεμπέλα, Εὐχολόγιον Β΄, σελ. 199 καί Δ. Μπαλαγεώργου, Ἡ Ψαλτική Παράδοση..., σελ. 167.
Ἡ μαρτυρία σας καί γιά τό βιβλίο τῆς ΖΩΗΣ, πού καταγράφει τήν ἤδη ἐπικρατήσασα συνήθεια εἶναι σημαντική. Καλῶς ἤ κακῶς ἔτσι γίνεται «κατέστη ἔθος καί νοηματοδοτεῖ πλέον τή διαφορετικότητα τῶν δύο αὐτῶν ἡμερῶν στή μεγ. δοξολογία» ὅπως ἔγραφα παραπάνω.
Ἡ ἔνσταση, ὅτι αὐτό δέν πρέπει νά συμβαίνει τά Θεοφάνεια, εἶναι καί αὐτή δεκτή.


 
Last edited:

ΠΛΗΘΩΝ ΜΒ

Παλαιόν Μέλος
Και ο Σύρκας έχει Δοξολογία σε Β΄ (σύντομη), που έχουν ανεβάσει τα παιδιά νομίζω στην ιστοσελίδα "Ψαλτήρι" , υποτίθεται κατάλληλη για Χριστούγεννα και Θεοφάνεια, έχοντας ξεχωριστά στο τέλος τους δύο αντιστοίχους στίχους, για να ψαλλούν στην αρχή της Δοξολογίας των δύο εορτών. Δεν νομίζω δε να ακολουθούσε τη "ΖΩΗ" όταν την έβαλε στο βιβλίο του...
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τὸ τοῦ Διονυσίου, ὅτι διὰ τὸ ἔχειν τὸ τέλος τοῦ ἰδιομέλου [Σήμερον ὁ Χριστὸς ἐν Βηθλεὲμ γεννᾶται] τὸ Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, ἀρχόμεθα τῆς δοξολογίας ἀπὸ τὸ Ὑμνοῦμεν σε (Τινὲς δέ, ὅ καὶ κρεῖττον, ποιοῦσιν οὕτως· ἵσταται ὁ ἀριστερὸς χορός, ὁ ψάλλων τὸ Σήμερον μέχρι τοῦ Ἀκαταπαύστως βοῶμεν, καὶ ἄρχεται ὁ ἕτερος τῆς δοξολογίας εὐθὺς τοῦ Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ).

Τυπικὸν συνοπτικὸν τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος μεθ' ἑτέρων γραφῶν κατὰ τὸ χφ ἀρ. 26 (22) τῆς Μονῆς Κωνσταμονίτου, τὸ συνοπτικὸν Τυπικὸν τῆς Μονῆς Δοχειαρίου, τὸ συνοπτικὸν Τυπικὸν τῆς Μονῆς Ἰβήρων, καὶ χφ Ναθαναὴλ ἱερομονάχου. χφ. [ἄν. ἀρ.] τοῦ ἔτους 1841, ἐν D III, σ. 584 (καί ἐν Εὐαγγελίας Χ. Σπυράκου, Οἱ χοροί τῶν ψαλτῶν κατά τήν βυζαντινή παράδοση, Ἀθήνα 2008, σ. 375).
 

Attachments

  • D III 584.pdf
    76.6 KB · Views: 1
Last edited:

Λάτρης Β.Μ.

Παράφωνος ερασιτέχνης!
Τα τελευταία χρόνια αφήνω την ολοκλήρωση του ''Σήμερον ο Χριστός'' από κάποιον βοηθό μου (δεν έχω β' χορό) και αρχίζω κανονικά την δοξολογία με το ''Δόξα σοι το δείξαντι το φως'', ψάλλοντας (συνήθως) ή την αργοσύντομη δοξολογία του Ν. Κανακάκη, ή την σύντομη του Καββάδα. Δεν το βλέπω λάθος αυτό, ούτε επίσης έχει γραφεί πουθενά να ψάλλεται δοξολογία ΜΌΝΟ σε β' ήχο τα Χριστούγεννα. Οι άλλοι ήχοι δεν υμνούν το Θεό;:eek::eek:
Τα ίδια κάνω και τα Θεοφάνεια.

Πάντως η συγκεκριμένη δοξολογία (Κανακάκη) είναι... αστέρι!!
 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Επειδή το βρήκα έτσι από παλιούς ψάλτες (όχι ψαλτάδες), που τώρα αναπαύονται στη γειτονιά των αγγέλων, συνεχίζω την παραδοση. Μετά το "ακαταπαύστως βοώμεν" ξεκινά ο α΄χορός - ψάλτης από του "δόξα εν υψίστοις..." & "δόξα τω φανέντι Θεώ" αντίστοιχα.
συμφωνω, λοιπόν με τον Θεοτοκάτο κ τον Ζάχαρη, γιατί έτσι το βρήκα, σαν παραδοση......
 

Λάτρης Β.Μ.

Παράφωνος ερασιτέχνης!
Το μικρό τυπικό στην υποσημείωση 19 της σελίδας 75 αναφέρει:
''Αμφίβολον αν ούτως προβλέπεται υπό των παλαιών τυπικών''.
(για τα Θεοφάνεια)
 

pasapoyn

Παναγιώτης Σαπουντζής
Στην ηχογράφηση Πρίγγου-Στανίτσα από το πατριαρχείο ο λαμπαδάριος ψάλει ολόκληρο το Σήμερον ὁ Χριστὸς όπως είναι γραμμένο στα μουσικά βιβλία. Το ίδιο κάνει και ο Ναυπλιώτης εδώ.

Επομένως η συνήθεια να ψάλει ο λαμπαδάριος μέχρι του ακαταπαύστως βοῶμεν είναι μάλλον καινούρια συνήθεια, τουλάχιστον για τον πατριαρχικό ναό.
 
Στην ηχογράφηση Πρίγγου-Στανίτσα από το πατριαρχείο ο λαμπαδάριος ψάλει ολόκληρο το Σήμερον ὁ Χριστὸς όπως είναι γραμμένο στα μουσικά βιβλία. Το ίδιο κάνει και ο Ναυπλιώτης εδώ.

Επομένως η συνήθεια να ψάλει ο λαμπαδάριος μέχρι του ακαταπαύστως βοῶμεν είναι μάλλον καινούρια συνήθεια, τουλάχιστον για τον πατριαρχικό ναό.


Ορθώς! Θα πρέπει, βέβαια, να ληφθεί υπ΄ όψιν ότι η πρώτη ηχογράφηση που αναφέρετε είναι από την εορτή του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ενώ η δεύτερη είναι ηχογράφηση σε στούντιο, οπότε θα ήταν άτοπο να διακόψει ο Ναυπλιώτης το μέλος.

Υ.Γ. Ξέρει κανείς ποια πρακτική ακολουθείται στο Άγιον Όρος σχετικώς με το εν λόγω θέμα;
 
Εγώ δεν έχω γνώμη, καθώς δεν γνωρίζω καλά από τυπικό. Απλώς δήλωσα εδώ ότι δεν λέω δύο φορές δόξα, π.χ. στα Θεοφάνεια λέω "Δόξα τω φανέντι" και κατευθείαν "Υμνούμεν σε" από τον αριστερό. Δε λέω ότι είναι σωστό, απλώς το κάνω από συνήθεια. Είμαι κι εγώ περίεργος να δω τι κάνουν οι άλλοι συνάδελφοι.

Το ίδιο κάνω και εγώ
 

Laosynaktis

Παλαιό Μέλος
Στις παλαιές παπαδικές (14ος-15ος αι) η Δοξολογία είναι μόνο σε Β΄ ήχο. Ο πρώτος στίχος καλοφωνικά από τον Δομέστικο (εκ του domesticus. Κάθε ομοιότητα με πρόσωπα είναι εντελώς τυχαία:)) και το υπόλοιπο σε απλόν και σύντομο μέλος οι Ιερείς (περισσότερα βλ. σε γραπτά του κ. Γρ. Στάθη). Έτσι, θα μπορούσε ο αριστερός χορός να ψάλλει όλο το Σήμερον... μέχρι τέλους και να συνεχίζουν οι Ιερείς. Τώρα δεν ψάλλουν οι ιερείς, άρα κάποια λύση έπρεπε να βρεθεί, και για να υπάρχει η κανονική έναρξη και εναλλαγή των χορών, γίνεται μάλλον αυτό που γίνεται [αυτά που λέω, είναι φυσικά μια πιθανή εκδοχή και όχι υποχρεωτικά έτσι).
Πάντως, ότι ο ήχος είναι Δεύτερος φαίνεται και από ένα σύνολο Θεοτοκίων που υπάρχουν σε 2-3 παλαιοβυζαντινά χφφ (γραφής "αδιαστηματικής", πρό του 12ου αι), όπως π.χ. στο Βατοπαιδίου 1488. Τα θεοτοκία (ή Σταυροθεοτοκία) αυτά επιγράφονται "εις το Δόξα εν υψίστοις", βρίσκονται σε Κυριακες της Μ. Τεσσαρακοστής και του Πεντηκοσταρίου, είναι μελοποιημένα στούς 8 ήχους (σε ένα ήχο το καθένα δηλ.), αλλά αποτελούν όντως εισαγωγή στην Δοξολογία (με κατάλληλα λόγια δηλ.) και, ενώ ψάλλονται στον δείνα ήχο, μόλις φτάσουν στην Δοξολογία βάζουν μαρτυρία Β' ήχου, βάζοντας την ίδια μελωδία που βρίσκεται και στα στιχηρά Σήμερον ο Χριστός των Χριστουγέννων και Θεοφανείων. Μια μικρή εξαίρεση αποτελούν κάποια απ' αυτά που ανήκουν στον πλ. Β' και δανείζονται την μελωδία του "Δόξα ...ειρήνη" του Ιδιομέλου των Χριστουγέννων (σε πλ.Β) που αρχίζει με αυτά τα λόγια (που το ψάλλουμε στον Ν').
Σε παλιά στιχηράρια που μελετώ για την διατριβή μου (11ου-14ου αι), το Σήμερον των Θεοφανείων τελειώνει όπως το αντίστοιχο των Χριστουγέννων, δηλ. "Δόξα εν υψίστοις Θεώ...ευδοκία". Σε ένα (μάλλον 14ου) τελειώνει ως "Δόξα τω φανέντι Θεώ δια φιλανθρωπίαν και φωτίσαντι τον κόσμον".

Για την Δοξολογία σε άλλους ήχους, ίσως η πρώτη να είναι η του Μελχισεδέκ σε πλΑ, όπως έχει γράψει και ο κ. Γρ. Στάθης. Υπάρχουν όμως και από τους Κρήτες μουσικούς νομίζω (τουλάχιστον μία σε πλΒ του Βενέδικτου Επισκοπόπουλου;) Ο Μ. Γιαννόπουλος μπορεί ίσως να μας πεί αν προηγούνται αυτοί.

Καλά Θεοφάνεια!
 

Laosynaktis

Παλαιό Μέλος
........
Για την Δοξολογία σε άλλους ήχους, ίσως η πρώτη να είναι η του Μελχισεδέκ σε πλΑ, όπως έχει γράψει και ο κ. Γρ. Στάθης. Υπάρχουν όμως και από τους Κρήτες μουσικούς νομίζω (τουλάχιστον μία σε πλΒ του Βενέδικτου Επισκοπόπουλου;) Ο Μ. Γιαννόπουλος μπορεί ίσως να μας πεί αν προηγούνται αυτοί.

Καλά Θεοφάνεια!
Αλλά, τί ρωτάω;!:):)

"Μπετοβενάκης" λέγονταν πού 'φτειαξε συμφωνίες.
Έχουμε σ' όλα την πρωθιά, και σ' τση Δοξολογίες!

Μ' ένα σκοπό το λέγανε, το Δόξα εν υψίστοις,
μα ο Κρητικός το ξόμπλιασε, βούϊξ' ο Ψηλορείτης.
:)
 
Top