Επιτρέψτε μου να θεωρήσω αυτονόητα τα αναλυτικώς αναφερόμενα περί της θεωρίας του κλιτού. Γνωρίζουν οι γράφοντες εδώ, ότι τίθεται επί του φθόγγου Δι.
Αν όμως η χρόα αυτή τεθεί επί άλλου φθόγγου (όπως π.χ. στον Πολυέλεο Χουρμουζίου επί του Γα, στο "τριάδι" Α΄ ήχου Πρίγγου επί του του άνω Πα κτο), την ίδια μελωδία παράγει. Το αυτό πράττει και στον κάτω Νη της απαγγελίας των αρχαίων λειτουργικών και στον άνω Νη των αναγνωσμάτων, όπως ήδη έχω επισημάνει.
Το ζήτημα εδώ ήταν μόνον ποιά τονική θέσις, Δι ή Νη, είναι η πλέον παραδοσιακή για τα αρχαία λειτουργικά.
Για να γενικεύσω, το χαρακτηριστικό της ζώσας παράδοσης είναι ότι, όπως και η γλώσσα, δεν υποτάσσεται σε "καλούπια" αλλά τα ξεπερνάει. Αυτή η ζώσα παράδοση είναι ο μόνος ασφαλής και υπαρκτός ψαλτικός κρίκος με το χθές -αυτό για τους ψάλτες. Ψήγματα αυτής καταθέτει και η ταπεινότητά μας, στον πολύ χαμηλό βαθμό που την κατέχει. Τα υπόλοιπα συνιστούν εξόχως ενδιαφέρον μουσικολογικό πεδίο που σαφώς ενέχει και ρίσκο.