Περί του ήχου του απολυτικίου της αγίας Βαρβάρας

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Στα Ωρολόγια και στα Μηναία, αναφέρεται ότι ο ήχος του Απολυτίκιου της Αγίας είναι ο τέταρτος, παρ' όλ' αυτά, τόσο στο δοξαστάριο του Πέτρου Λαμπαδαρίου και Κηλτζανίδου (έκδοση Ρηγόπουλου) όσο και στην Κυψέλη του Στεφάνου, γράφεται σε πλ. του τετάρτου. Ποιός ο λόγος;
 

V_Zacharis

Παλαιό Μέλος
Ναι έχεις δίκιο. Η πρώτη έντυπη καταγραφή του απολυτικίου αυτού απ' όσο γνωρίζω είναι στην "Συλλογή Ιδιομέλων" του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος (Κων/πολις 1831) και είναι όπως βλέπετε σε πλ.Δ' τρίφωνο.
View attachment Ag.Barbara.jpg
Και σε άλλα απολυτίκια νομίζω (δεν θυμάμαι ακριβώς όμως σε ποια) ότι έχω δει να συμβαίνει αυτό. Δεν ξέρω αν πρόκειται για λάθος των λειτουργικών βιβλίων ή των μελοποιών, αλλά μου φαίνεται δύσκολο να μελοποίησαν κάτι, αν δεν το έψαλλαν σε αυτό τον ήχο. Προφανώς το έψαλλαν έτσι, τότε τουλάχιστον...
 

greek487

Tasos N.
Εχω ιδει το ιδιο φαινομενο και στο απολυτικιον των αγιων Κωνσταντινου και Ελενης "Του Σταυρου σου τον Τυπον." Μερικες δυτικες χορωδιες το λενε σε Πλ του Δ, ενω ο δασκαλος μου και τα βυζαντινα βιβλια που εχω ιδει λενε οτι ειναι σε Ηχ Δ.
 

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Είναι αλήθεια ότι συμβαίνει και σε άλλα απολυτίκια...κάποτε το είχα ψάξει αρκετά και είχα διαπιστώσει ότι δεν ήταν τυπογραφικό λάθος,αλλά και σε άλλα πολλά και παλαιές εκδόσεις μάλιστα υπήρχε ο ίδιος ήχος...τώρα δεν έχω κάποια απάντηση αλλά χωρίς να θέλω να αναζωπυρώσω μια νέα αντιπαράθεση νομίζω πως αυτό το φαινόμενο μας αποδεικνύει το πόσο εύκολα άλλαξαν μέλος κάποια απολυτίκια,δηλαδή ενώ παρέμεινε ο ήχος άλλαξε το μέλος τους.Ίσως κάπως έτσι άλλαξε και ο πρόλογος "τον τάφον σου σωτήρ" δοθέντος ότι εκεί ήταν και πιο εύκολο λόγω της σχέσεως και των διαστημάτων.Το περίεργο είναι πως κάποια άλλα απολυτίκια από πλ.δ έγιναν β ήχος(και το αντίθετο)που δεν υπάρχει καμία σχέση τα διαστήματα των δύο αυτών ήχων.Ίσως κάποιοι άλλοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν περισσότερο(κ.Κωνσταντίνου κ.Αρβανίτης....)
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Επίσης, σε μία παλιά έκδοση του ωρολόγιου του Μπεκατόρου (δεν θυμάμαι χρονολογία) το Απολυτίκιο αυτό παρουσιάζεται σε δεύτερο ήχο :eek: Καλά χαμός... Ίσως κάπου το πετύχουμε και μελοποιημένο οκτάηχο :)
 
Τόσο ο Βουδούρης (Μηνολόγιον), όσο και ο Πρίγγος (Δοξαστάριον) το έχουν σε πλ.δ΄ τρίφωνο
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Το Απολυτίκο της Αγ. βαρβάρας είναι προσόμοιο προς το Αναστάσιμον ''Εξ ύψους κατήλθες ο εύσπλαγχνος'', άρα πλ. δ' τρίφωνος.

Γ. Αρβ.

Σημαντικότατη η πληροφορία κ. Αρβανίτη, αλλά υπάρχει λόγος που δεν αναγράφεται στα λειτουργικά βιβλία ο προσομοιακός χαρακτήρας του απολυτικίου; Έχετε υπ' όψιν σας παρόμοιες περιπτώσεις;

ευχαριστώ!
Δ.
 

Laosynaktis

Παλαιό Μέλος
Σημαντικότατη η πληροφορία κ. Αρβανίτη, αλλά υπάρχει λόγος που δεν αναγράφεται στα λειτουργικά βιβλία ο προσομοιακός χαρακτήρας του απολυτικίου; Έχετε υπ' όψιν σας παρόμοιες περιπτώσεις;

ευχαριστώ!
Δ.

Έχω την εντύπωση ότι σε κάποιο λειτουργικό βιβλίο το έχω δεί, αλλά δεν είμαι σίγουρος εάν και πού. Τώρα γιατί δεν γράφεται συνήθως ότι είναι προσόμοιο, δεν ξέρω. Υπάρχουν πάντως στιχηρά ιδιόμελα που είναι μεταξύ τους προσόμοια και αυτό δεν αναγράφεται στα βιβλία (π.χ. το Αι πορείαι σου ο Θεός 1ης Σεπτ. και Δοξ. προδρόμου Ως του Πνέυματος εραστής)
 

Emmanouil Giannopoulos

Emmanouil Giannopoulos
Παρόμοιο θέμα με το "Ει και εν τάφω".
Νομίζω, πάντα ο πλ. δ' "υποφέρει" μεταβαλλόμενος.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Σημαντικότατη η πληροφορία κ. Αρβανίτη, αλλά υπάρχει λόγος που δεν αναγράφεται στα λειτουργικά βιβλία ο προσομοιακός χαρακτήρας του απολυτικίου; Έχετε υπ' όψιν σας παρόμοιες περιπτώσεις;

ευχαριστώ!
Δ.


Βλ. ἐδῶ καὶ ἐδῶ.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Εχω ιδει το ιδιο φαινομενο και στο απολυτικιον των αγιων Κωνσταντινου και Ελενης "Του Σταυρου σου τον Τυπον." Μερικες δυτικες χορωδιες το λενε σε Πλ του Δ, ενω ο δασκαλος μου και τα βυζαντινα βιβλια που εχω ιδει λενε οτι ειναι σε Ηχ Δ.


Βλ. καὶ ἐδῶ.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Στα Ωρολόγια και στα Μηναία, αναφέρεται ότι ο ήχος του Απολυτίκιου της Αγίας είναι ο τέταρτος, παρ' όλ' αυτά, τόσο στο δοξαστάριο του Πέτρου Λαμπαδαρίου και Κηλτζανίδου (έκδοση Ρηγόπουλου) όσο και στην Κυψέλη του Στεφάνου, γράφεται σε πλ. του τετάρτου. Ποιός ο λόγος;


Βλ. καὶ ἐδῶ.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Το Απολυτίκο της Αγ. βαρβάρας είναι προσόμοιο προς το Αναστάσιμον ''Εξ ύψους κατήλθες ο εύσπλαγχνος'', άρα πλ. δ' τρίφωνος.

Γ. Αρβ.
Κι ἐγώ ἐπαναλαμβάνω ὅτι εἶναι πολύ σημαντική αὐτή ἡ πληροφορία καί σᾶς εὐχαριστοῦμε.
Φέτος μάλιστα, πού ἡ μνήμη τῆς ἁγίας μαζί μέ τοῦ ὁσίου συμπίπτουν σέ Κυριακή πλ. δ΄, στήν ἑνότητα τῶν ἀπολυτικίων (ἀντίφωνον) δέν θά ἀλλάξουμε καθόλου ἦχο καί τό τῆς ἁγίας προσόμοιον θά ψαλεῖ μετά ἀπό τό αὐτόμελον.


 
E

emakris

Guest
Κι ἐγώ ἐπαναλαμβάνω ὅτι εἶναι πολύ σημαντική αὐτή ἡ πληροφορία καί σᾶς εὐχαριστοῦμε.
Φέτος μάλιστα, πού ἡ μνήμη τῆς ἁγίας μαζί μέ τοῦ ὁσίου συμπίπτουν σέ Κυριακή πλ. δ΄, στήν ἑνότητα τῶν ἀπολυτικίων (ἀντίφωνον) δέν θά ἀλλάξουμε καθόλου ἦχο καί τό τῆς ἁγίας προσόμοιον θά ψαλεῖ μετά ἀπό τό αὐτόμελον.
Και το απολυτίκιο του οσίου Ιωάννου του Δαμασκηνού στον ίδιο ήχο. Εγώ όμως, όπως φαντάζομαι και οι λοιποί Καρδιτσιώτες συνάδελφοι, θα ψάλω απαραιτήτως και το απολυτίκιο του αγίου Σεραφείμ (επισκόπου Φαναρίου και Νεοχωρίου, +1601) σε α΄ ήχο ("Των Αγράφων τον γόνον..."), οπότε θα "σπάσει" το πράγμα... Τη βοήθειά του να έχουμε!
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Και το απολυτίκιο του οσίου Ιωάννου του Δαμασκηνού στον ίδιο ήχο. Εγώ όμως, όπως φαντάζομαι και οι λοιποί Καρδιτσιώτες συνάδελφοι, θα ψάλω απαραιτήτως και το απολυτίκιο του αγίου Σεραφείμ (επισκόπου Φαναρίου και Νεοχωρίου, +1601) σε α΄ ήχο ("Των Αγράφων τον γόνον..."), οπότε θα "σπάσει" το πράγμα... Τη βοήθειά του να έχουμε!
Κι ἐμεῖς μόνον στή λειτουργία. Γιά τέλος ἑσπερινοῦ (δέν ἔσπασε) καί ἀρχή ὄρθρου δέν θά σπάσει...
Ἄν χρησιμοποιήσατε ἀκολουθία τοῦ ἱερομάρτυρος ἡ ἀκολουθία τοῦ ὁσίου (μετά τοῦ ἀπολυτικίου του) ἐν τοῖς ἀποδείπνοις. Ἄν δέν χρησιμοποιήσατε ἀκολουθία τοῦ ἱερομάρτυρος δέν προβλέπεται ἀπολυτίκιον αὐτοῦ στό τέλος τοῦ ἑσπερινοῦ καί στήν ἀρχή τοῦ ὄρθρου.


 
E

emakris

Guest
Ο π. Μάξιμος με γείωσε και καλά έκανε! Κάποιος πρέπει να μας υπενθυμίζει την ακρίβεια του τυπικού...
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τὸ «Βαρβάραν τὴν ἁγίαν τιμήσωμεν...» μαρτυρεῖται σὲ ἦχο πλ. δ’ στὸ Ὡρολόγιον ἐκδ. 1563, 1604, στὴ Συλλογὴ ἰδιομέλων Μανουὴλ πρωτοψάλτου 1831 καὶ τὸ τυπικὸ Κωνσταντίνου πρωτοψάλτου 1838 σ. 39.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Tὰ παλαιὰ τυπικὰ ἔχουν τὸ «Ἡ ἀμνὰς σου Ἰησοῦ...», τὸ δὲ νεώτερο «Βαρβάραν τὴν ἁγίαν τιμήσωμεν...» τὸ συναντῶ σὲ ἦχο β' στὸ ὡρολόγιο ἐκδ. 1900 σ. 227, σὲ ἦχο δ' στὰ ὡρολόγια ἐκδ. 1757 σ. 220, 1830 σ. 282, 1832 σ. 245, 1851 σ. 215, Πανθέκτη ἐκδ. 1817 τ. 1 σ. 651, στὸ τυπικὸ τῆς Μ. Διονυσίου τοῦ ἔτους 1909 σ. 97 καὶ στὰ σημερινὰ μηναῖα καὶ ὡρολόγια, ἐνῶ σὲ πλ. δ' (ἐσφαλμένη ἐπιρροὴ ἀπὸ τὸ ἀπολυτίκιο τοῦ Ἰ. Δαμασκηνοῦ) στὸ τυπικὸ τοῦ Κωνσταντίνου ἐκδ. 1838 σ. 39.

Το Απολυτίκο της Αγ. βαρβάρας είναι προσόμοιο προς το Αναστάσιμον ''Εξ ύψους κατήλθες ο εύσπλαγχνος'', άρα πλ. δ' τρίφωνος.

Γ. Αρβ.

Τὸ «Βαρβάραν τὴν ἁγίαν τιμήσωμεν...» μαρτυρεῖται σὲ ἦχο πλ. δ’ στὸ Ὡρολόγιον ἐκδ. 1563, 1604, στὴ Συλλογὴ ἰδιομέλων Μανουὴλ πρωτοψάλτου 1831 καὶ τὸ τυπικὸ Κωνσταντίνου πρωτοψάλτου 1838 σ. 39.
Στά «Σιναϊτικά Δίπτυχα» 2015 καί στό Τυπικό πού καταρτίσθηκε ἀπό τόν Διονύσιο Μπιλάλη Ἀνατολικιώτη, σέ ὑποσημείωση τῆς 4ης Δεκεμβρίου σχετικά μέ τά ἀπολυτίκια, γράφει ὅτι τό εἰδικόν τῆς ἁγίας ἀπολυτίκιον εἶναι σέ πλ. δ΄ (ὁ δ΄ ἦχος προέρχεται ἀπό σύγχυση τοῦ ἤχου τοῦ παλαιοτέρου κοινοῦ «Ἡ ἀμνάς σου Ἰησοῦ») καί εἶναι προσόμοιον μέ τό μαρτυρικόν κάθισμα τοῦ πλ. δ΄ «Γενναίως τὸν δρόμον τελέσαντες» (στιχηροκαθισματάριον τοῦ Τριωδίου, τῇ Πέμπτῃ πρωί).
Στό νέον Τριώδιον Ἀ. Δ. ἀφενός συμπληρώνεται στό τέλος ἠ λέξη «μάρτυρες» καί ἀφετέρου ἄνωθεν αὐτοῦ καταγράφεται ἡ ὁδηγία «Ἐξ ὕψους κατῆλθες».

Γενναίως τὸν δρόμον τελέσαντες,
τυράννοις ἀντέστητε, μάρτυρες·
τὰ γὰρ σώματα νεκρώσαντες ἐν γῇ,
ἀπελάβετε οὐράνιον ζωὴν, ἅγιοι μάρτυρες.


Βαρβάραν τὴν ἁγίαν τιμήσωμεν·
ἐχθροῦ γὰρ τὰς παγίδας συνέτριψε,
καὶ ὡς στρουθίον ἐρρύσθη ἐξ αὐτῶν,
βοηθείᾳ καὶ ὅπλῳ τοῦ Σταυροῦ ἡ πάνσεμνος.


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἀπὸ τὶς Ὑμνολογικὲς διερευνήσεις:

«Ἦχος πλ. δ’. Βαρβάραν τὴν ἁγίαν τιμήσωμεν...»

(χφφ. Κρυπτοφέῤῥης Α.β.V πραξαπόστολος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1025-1100 φ. 181r, Vat. gr. 2068 πραξαπόστολος ια’ αἰ. φ. 204r, ἁγ. Σάβα 63 μηναῖα ιβ’ αἰ. φ. 97v, R φ. 29v, ΚΣ σ. 60, χφφ. μηναῖα Σινὰ 638 ιγ’ αἰ. φ. 176v, Paris. gr. 1571 τοῦ ἔτους 1253 φ. 7v, 1572 ιγ' αἰ. φ. 9r, Vallicelliana 61 τυπικὸ Κασούλων β’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φ. 8r, Vat. gr. 1072 τυπικὸ τοῦ ἔτους 1301 φ. 179v, χφ. Σινὰ 1098 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1392 φ. 74r, B 21 φ. 279v, χφφ. Σινὰ 2036 ὡρολόγιο ιε’ αἰ. φ. 209v, Vat. gr. 1546 ὡρολόγιο ιστ’ αἰ. φ. 49v, Ὡρολόγιον ἐκδ. 1535, 1563, 1604, ΛΚ σ. 339, ΩΚ σ. 239, στὴ Συλλογὴ ἰδιομέλων Μανουὴλ Πρωτοψάλτου 1831 καὶ τὸ ΤΚΠ σ. 39).
 
Top