Περί του ήχου του «Τον Τάφον Σου Σωτήρ»

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Δικό μου συμπέρασμα βάσει των ανωτέρω: Στηριζόμενοι τώρα στη θεωρία των Βυζαντινών περί "Διπλοπαραλλαγής" με τη φθορά του έσω θεματισμού στον Κε έχουμε δεύτερο ως εστί και πρώτος. Καλοδεχούμενα και τα δικά σας συμπεράσματα - ενστάσεις.

Η έναρξη του Β΄ ήχου εκ του Κε αποτελεί μία από τις "μεταβολές" (= καινοτομίες) που εισηγήθηκε ο Γ. Ραιδεστηνός στον πρόλογο της Μ.Εβδομάδας του (σελ. ζ΄-η΄), ως μάλλον σύμφωνη με τη θεωρία των αρχαίων διδασκάλων. Δεν φαίνεται όμως να έτυχε ευμενούς αποδοχής.
 
Last edited:

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Το 1874 ο Ιωάννης Τζέτζης (βλ. άρθρο στην Musipedia) εκδίδει στο Μόναχο την πραγματεία-μπροσούρα "Über die altgriechische Musik in der griechischen Kirche" με σκοπό να αποδείξει a priori την ταυτότητα της ΒΜ με την αρχαία ελληνική μουσική, ανατρέποντας τις υποτιμητικές περί του μουσικού έργου των Βυζαντινών απόψεις του M.Westphal (Metrik der Griechen und Römer, Leipzig 1867). Προς επίτευξη του σκοπού του, στηρίζεται στις μαρτυρίες των Πατέρων της Εκκλησίας και κυρίως στα βυζαντινά και μεταβυζαντινά θεωρητικά συγγράμματα και μουσικά κείμενα. Αφού αποδεικνύει με αδιάψευστα (sic) στοιχεία την συνέχεια της αρχαίας ελληνικής μουσικής μέσω της ΒΜ, καταλήγει στην διατήρηση της "ακεραιότητας" της μουσικής των Ελλήνων (από επιδράσεις της Τουρκικής ή Αραβο-περσικής μουσικής) μέχρι την Μεταρρύθμιση του 1818.
Σύμφωνα με τον Τζέτζη, οι 3 Διδάσκαλοι μετέγραψαν πράγματι στην εφευρεθείσα Νέα Μέθοδο ικανό αριθμό μελών όπως τους τα προσέφερε η προφορική παράδοση της εποχής τους. Σε άλλα, όμως, μέλη εισήγαγαν καινοτομίες και αλλοιώσεις. Αγνοώντας τις πραγματικούς κανόνες της ΒΜ, χρησιμοποίησαν ως οδηγό την μουσική θεωρία των Δυτικών ούτως ώστε να "μεταρρυθμίσουν" και να "προσαρμόσουν" την μουσική της Εκκλησίας τους.
Χρησιμοποιεί ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τον ύμνο "Τον τάφον σου Σωτήρ" τον οποίο η παλαιά παρασημαντική ενέτασε στον Δώριο (Α' ) ήχο. Ισχυρίζεται πως παρατηρώντας, οι Μεταρρυθμιστές, ότι ο πρώτος ήχος των λατίνων (που αυτοί ονόμαζαν Δώριο) αντιστοιχούσε στον φρύγιο και ότι η μελωδία ψαλλόμενη στην κλίμακα του φρυγίου άλλαζε τελείως χαρακτήρα, βρέθηκαν σε μεγάλη δυσκολία και θεώρησαν ως καλύτερη δυνατή επίλυση του προβλήματος το να εντάξουν το μέλος αυτό στο χρωματικό γένος (βλ. σελ. 74 και 55 της πραγματείας).

Η έντονη κριτική που ασκήθηκε στον Ιωάννη Τζέτζη για την υποτίμηση του έργου των 3 Εφευρετών της Νέας Μεθόδου και τις αντιφάσεις και το αβάσιμο των απόψεών του, τον ανάγκασε αργότερα να αναγνωρίσει τα λάθη του ή να τροποποιήσει αρκετά τις απόψεις του (βλ. ενδεικτικά Παρνασσός, τόμ. ΣΤ΄, 1882), ανάγοντας την παρατηρούμενη υπ᾽αυτού "αλλοίωση" της ΒΜ από οθνείες προσμίξεις είτε στην εποχή του Πέτρου του Πελοποννησίου είτε στην εποχή της Αλώσεως.
 
Last edited:

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Ο Ιωάννης Τζέτζης είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση διαφορετικής φύσεως νομίζω από το θέμα που μας απασχολεί εδώ...οι λόγοι που τον οδήγησαν σε αυτές τις απόψεις προερχόντουσαν από άλλες ιδέες...

Από τους ημέτερους "εγκεκριμένους" ψάλτες των αρχών του 20ου αι. ο πρώτος που έθιξε το θέμα αν το κάθισμα αυτό ψαλλόταν σε β' ήχο, ήταν ο Πέτρος Φιλανθίδης. Αυτός με ανακοίνωσή του στον εκκλησιαστικό μουσικό σύλλογο Κωνσταντινουπόλεως η οποία δημοσιεύθηκε και στο περιοδικό του συλλόγου (τεύχος 5 σελ.192-195 του 1902), διατύπωνε θέσεις και ισχυριζόταν ότι ο ήχος του καθίσματος αυτού ταυτίζεται με τον "νάο" (κλάδος του α' ήχου) των βυζαντινών...αυτήν την μελέτη του Π.Φιλανθίδη είχε υπ όψιν του και ο Σ.Καράς...

Πάντως βλέπουμε ότι τα πράγματα δεν είναι όπως θέλουν να τα παρουσιάζουν κάποιοι...εννοώ ότι δεν είναι ο Σ.Καράς ο πρώτος που "τάραξε τα νερά" στο θέμα αυτό από το πουθενά...υπήρχαν από τότε κάποιες φωνές, η ανησυχίες, η προβληματισμοί αν θέλετε τους οποίους καλούμεθα να εξετάσουμε με σοβαρότητα και όχι να καταδικάσουμε a priori λόγω συναισθημάτων προκατάληψης...
 
Last edited:

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Ανέφερα σκόπιμα την περίπτωση του Ιωάννη Τζέτζη (δίνοντας ταυτόχρονα το ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε), ως μια ιστορική μαρτυρία που απηχεί τις "τάσεις" της εποχής και η οποία θα μπορούσε να διαφωτίσει την προϊστορία του θέματος.
Είναι άλλωστε προφανές πως ο ίδιος αμφισβήτησε πρόχειρα την εξήγηση του εν λόγω Προλόγου στη Νέα Μέθοδο (για να στηρίξει τις προκατασκευασμένες απόψεις του), χωρίς να καταπιάνεται ουσιαστικά (= θεωρητικά) με το ζήτημα αναζητώντας ή προτείνοντας λύση.

Ερώτηση : υπάρχει άλλη παλαιότερη μαρτυρία (έστω "νύξης") του προβλήματος ;

Παράκληση : είναι δυνατόν να ανεβεί η ανακοίνωση του Π.Φιλανθίδη ; Ευχαριστώ εκ των προτέρων.
 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Πάντως βλέπουμε ότι τα πράγματα δεν είναι όπως θέλουν να τα παρουσιάζουν κάποιοι...εννοώ ότι δεν είναι ο Σ.Καράς ο πρώτος που "τάραξε τα νερά" στο θέμα αυτό από το πουθενά...υπήρχαν από τότε κάποιες φωνές, η ανησυχίες, η προβληματισμοί αν θέλετε τους οποίους καλούμεθα να εξετάσουμε με σοβαρότητα και όχι να καταδικάσουμε a priori λόγω συναισθημάτων προκατάληψης...

Πολύ σωστά ! Καλούμαστε (και οφείλουμε) να εξετάσουμε με σοβαρότητα τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς γύρω από το θέμα αυτό (1ο επίπεδο ανάγνωσης), αλλά κυρίως το ιστορικο-ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κυοφορήθηκαν και γεννήθηκαν αυτές οι ανησυχίες και αυτοί οι προβληματισμοί (2ο επίπεδο ανάγνωσης).

Δεν είναι π.χ. τυχαίο πως όλες οι συζητήσεις διέπονται από :
1) απροκάλυπτο εθνικισμό (η μουσική των Ελλήνων, των Τούρκων κλπ.),
2) σύμπλεγμα μειονεξίας για την τότε μουσική πραγματικότητα (που έπρεπε επειγόντως να "καθαρθεί" από τα οθνεία στοιχεία και να επιστρέψει στο "αρχαίο [ελληνικό ή/και βυζαντινό] κάλλος").

Μπορεί κανείς, συνεπώς, να ισχυρισθεί πως ο αείμνηστος Σ.Καράς δεν υπήρξε (αρνητικά) προκατειλημμένος έναντι της μουσικής πραγματικότητας της εποχής του όταν συνέχισε, με τον δικό του τρόπο, να "ταράζει τα νερά" στο θέμα αυτό (Τον τάφον σου Σωτήρ) ; :eek:

ΥΓ. Ευελπιστώ πως η διατριβή της Merih Erol (Modernist and Nationalist Discourses in Turkish and Greek Musicological Traditions in the first half of the twentieth century) θα ρίξει αρκετό φως, όταν με το καλό ολοκληρωθεί.
 

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Δεν είναι π.χ. τυχαίο πως όλες οι συζητήσεις διέπονται από :
1) απροκάλυπτο εθνικισμό (η μουσική των Ελλήνων, των Τούρκων κλπ.),

Συμφωνώ μαζί σας αλλά ας μην το θίξουμε γιατί και στην Ελλάδα αλλά και στον ψαλτικό κόσμο "πάσχουμε" ακόμα από τέτοιου είδους "εθνικές" μουσικές αντί βλέπουμε τις μουσικές παραδόσεις της ανατολικής Μεσογείου σαν τα κλαδιά ενός δέντρου που έχει έναν (κοινό) κορμό...εννοώ την λογική του ποιοι πήραν από που κτλ κτλ.

2) σύμπλεγμα μειονεξίας για την τότε μουσική πραγματικότητα (που έπρεπε επειγόντως να "καθαρθεί" από τα οθνεία στοιχεία και να επιστρέψει στο "αρχαίο [ελληνικό ή/και βυζαντινό] κάλλος"

Επίσης μεγάλο θέμα στο οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο και η ιδεολογία του νεοελληνικού κράτους για "απόδειξη" γνήσιας αρχιαοελληνικής μουσικής, αλλά και η διοίκηση της εκκλησίας τότε, όπως και οι διάφορες εκκλησιαστικές οργανώσεις κτλ κτλ.

Μπορεί κανείς, συνεπώς, να ισχυρισθεί πως ο αείμνηστος Σ.Καράς δεν υπήρξε (αρνητικά) προκατειλημμένος έναντι της μουσικής πραγματικότητας της εποχής του όταν συνέχισε, με τον δικό του τρόπο, να "ταράζει τα νερά" στο θέμα αυτό (Τον τάφον σου Σωτήρ);

Είναι και το πως αντιλαμβάνεται κανείς κάποια θέματα.Εδώ δεν θα συμφωνήσω με την διαπίστωση σας, διότι εγώ το βλέπω σαν μια "πινελιά" στην όλη μελέτη της βυζαντινής μουσικολογίας στον 20ο αι. είναι μια άποψη και αυτή η οποία εκφράστηκε όπως σας είπα και από τον Π.Φινανθίδη (ίσως και από άλλους) και δεν θα πρέπει να την απορρίψουμε χωρίς να την ερευνήσουμε. Αυτό το "προκατειλημμένος έναντι της μουσικής πραγματικότητας της εποχής του όταν συνέχισε, με τον δικό του τρόπο, να "ταράζει τα νερά" στο θέμα αυτό (Τον τάφον σου Σωτήρ)" μοιάζει λίγο σαν να απειλούμαστε.
Εξ άλλου αγνοούμε τα στοιχεία και τις πηγές με τα οποία έφτασε σε κάποια συμπεράσματα ο Σ.Καράς, αρκούμενοι να τον κρίνουμε ΜΟΝΟ από τα πορίσματα του. Είναι γνωστό ότι κατείχε μια πλούσια βιβλιοθήκη χειρογράφων (πλέον των 300) έχοντας και πολύ σημαντικούς κώδικες, η οποία δεν έχει μελετηθεί ακόμα.
Μιλάμε για μία υπερχιλιόχρονη μουσική παράδοση και σίγουρα έχει και σκοτεινά θέματα (όπως αυτό της "εξηγήσεως" κ.α.)στα οποία καλείται η βυζαντινή μουσικολογία να ερευνήσει...δεν έχουμε μια ψαλτική η οποία αρχίζει μόλις με τον Ιάκωβο Ναυπλιώτη.
 

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Ανέφερα σκόπιμα την περίπτωση του Ιωάννη Τζέτζη (δίνοντας ταυτόχρονα το ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε), ως μια ιστορική μαρτυρία που απηχεί τις "τάσεις" της εποχής και η οποία θα μπορούσε να διαφωτίσει την προϊστορία του θέματος.
Ναι οι λόγοι που τον είχαν οδηγήσει σε τέτοια συμπεράσματα ήταν διαφορετικοί μη έχοντας σχέση με μουσικά - ψαλτικά τεκμήρια...

Ερώτηση : υπάρχει άλλη παλαιότερη μαρτυρία (έστω "νύξης") του προβλήματος ;
Έχω ακούσει πως και ο Μάρκος Βασιλείου ο Σιατιστινός (1856-1919) είχε κάνει σχετική ανακοίνωση στον εκκλησιαστικό σύλλογο Κωνσταντινούπολης για το ίδιο θέμα αλλά δεν μπορώ να το διασταυρώσω.
Επίσης πολύ σημαντική μαρτυρία την οποία δεν ανέφερα στο χθεσινό μήνυμα μου είναι του Χαραλάμπους Οικονόμου από την Κύπρο. Αυτός λοιπόν στο θεωρητικό του το 1940 αναφέρει τα εξής: "στον στιχηραρικό πρώτο ήχο ο ΔΙ έλκεται υπό του δεσπόζοντος ΓΑ ως ύφεσις, και ο ΒΟΥ, ως δίεσις. Συνέπεια της έλξεως ταύτης, το κάθισμα "Τον τάφον σου Σωτήρ" εξέπεσεν εις ήχον Δεύτερον".
Όπως βλέπεται τελικά δεν είναι ο Σ.Καράς ο μοναδικός ο οποίος "προκαλεί θόρυβον" υπάρχουν και άλλες 2 τουλάχιστον μαρτυρίες παλαιότερων του και θα πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά διότι πρόκειται για ένα θέμα στο οποίο καλείται η επιστήμη της μουσικολογίας να ερευνήσει και όχι να κλείνουμε τα μάτια καταδικάζοντας τα ως αιρετικά χωρίς να τα εξετάζουμε...

Παράκληση : είναι δυνατόν να ανεβεί η ανακοίνωση του Π.Φιλανθίδη ;
Δεν την έχω αλλά μάλλον βρίσκεται εδώ
 

basiliosn

βασιλης νικολοπουλος
Ειτε μας αρεσει ειτε οχι πρεπει να ευγνωμονουμε τον κ.Θωμα ( Εντισον ) ! Συνεπως η Μουσικη μας "αρχιζει" οταν γινονται οι πρωτες φωνητικες καταγραφες . Αρα η συνδεση με το παρελθον ειναι ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ! Οποιοδηποτε αλλο συμπερασμα ειναι αποκυημα νοσηρης Καραικης και οχι μονον φαντασιας .
 
Last edited:

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Ειτε μας αρεσει ειτε οχι πρεπει να ευγνωμονουμε τον κ.Θωμα ( Εντισον ) ! Συνεπως η Μουσικη μας "αρχιζει" οταν γινονται οι πρωτες φωνητικες καταγραφες . Αρα η συνδεση με το παρελθον ειναι ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ! Οποιοδηποτε αλλο συμπερασμα ειναι αποτελεσμα νοσηρης φαντασιας .
Δεν λέω το αντίθετο...μάλλον δεν με κατανοείτε...μην φαντάζεστε άλλα συμπεράσματα...
 

Λάμπρος Λιασής

Παλαιό Μέλος
.
Επίσης πολύ σημαντική μαρτυρία την οποία δεν ανέφερα στο χθεσινό μήνυμα μου είναι του Χαραλάμπους Οικονόμου από την Κύπρο. Αυτός λοιπόν στο θεωρητικό του το 1940 αναφέρει τα εξής: "στον στιχηραρικό πρώτο ήχο ο ΔΙ έλκεται υπό του δεσπόζοντος ΓΑ ως ύφεσις, και ο ΒΟΥ, ως δίεσις. Συνέπεια της έλξεως ταύτης, το κάθισμα "Τον τάφον σου Σωτήρ" εξέπεσεν εις ήχον Δεύτερον".

Κάπου είχα και το άρθρο του Φιλανθίδη, δεν το βρίσκω όμως, αλλά βρήκα αυτό του παπα Χαράλαμπου Οικονόμου
 

Attachments

  • Τον τάφο σου Σωτήρ_Χαρ Οικονόμου.pdf
    1.7 MB · Views: 87

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Φίλτατε,

Εὐχαριστοῦμε, ἀλλὰ εἶναι σὲ χαμηλὴ ἀνάλυση καὶ βγάζει pixel. Ἂν γίνεται κάτι καλύτερο εὐχῆς ἔργο θὰ ἦταν.
 

Hristakis

Παμπάλαιο φθορικό μέλος
Οποιοδηποτε αλλο συμπερασμα ειναι αποκυημα νοσηρης Καραικης και οχι μονον φαντασιας .
Βλέπω ότι τροποποιήσατε το αρχικό σας μήνυμα αναφέροντας πλέον ονοματολογία...
Μήπως ο Π.Φιλανθίδης (1902) και ο π.Χαράλαμπος Οικονόμου (1940) ήταν και αυτοί δέσμιοι της διδασκαλίας του Σ.Καρά???
Μου δίνετε να καταλάβω ότι δεν υπάρχει η διάθεση για μια σοβαρότερη αντιμετώπιση του θέματος...συνεχίστε την λασπολογία μόνος...
ευχαριστώ.
 
Last edited:

spyridon

Ἀρχιμ. Σπυρίδων Σκορδίλης
Συγνώμη, ἀλλά στο φόρουμ συμμετέχουμε κάτι παραπάνω από 3000 μέλη καὶ εἶναι αὐτονόητο ὁτι ὁ καθένας μπορεῖ να ἔχει τὶς ἀπόψεις του.
Δε θά ἦταν πρός το κοινό συμφέρον οἱ ὄποιες ἀπόψεις να κατατίθενται με ἐπιχειρήματα καὶ ὅχι με χαρακτηρισμούς και ἀπόλυτο τρόπο, που στο τέλος ἀποδυναμώνουν τά ίδια τα ἐπιχειρήματα; τα περί Σίμωνος Καρά ἔχουν ἀπασχολήσει καὶ ἀλλού.
Ἀπό τα μέχρι τώρα λεχθέντα εἶναι σαφές ὁτι τα περί διφώνου πρώτου ἠ νάος δεν εἶναι ἀνακάλυψη ἤ ἐφεύρεση του Καρά. Πρός τί οἱ χαρακτηρισμοί;
Νομίζω λίγος σεβασμός σε ὅσους ἐκτιμοῦν τὸ ἔργο του μακαριστοῦ Καρά, και εἶναι ἀρκετοί στό φόρουμ, δεν βλάπτει. Τουλάχιστο να μπορούμε να παρακολουθούμε την συζήτηση ἤ να συμμετέχουμε ὅταν ἔχουμε κάτι να πούμε χωρίς να στεναχωρούμαστε. Διαφορετικά δεν ἀξίζει τὸν κόπο.
Σας εὐχαριστώ και να με συγχωρείτε.
 

basiliosn

βασιλης νικολοπουλος
Επειδη το μουσικο μου "αναστημα" ειναι μικρο και η αποστολη μου στη γη δεν ειναι η ανακαλυψη του τροχου , παραθετω για προβληματισμο ολων μας τη λακωνικη τοποθετηση επι του θεματος , του μακαριστου Αρχοντα Μουσικοδιδασκαλου του Οικουμενικου Θρονου, Κωνσταντινου Πανα ,ενος των εγκυροτερων θεωρητικων και μελοποιων του εικοστου αιωνα .

Υ.Γ 1 Οποιος ενδιαφερεται να δει περισσοτερα για τον Αρχοντα μπορει να το κανει στο οικειο θεμα που ανοιξε χθες.

Υ.Γ 2 "Το λακωνιζειν εστι φιλοσοφειν" .
 
Last edited:

Λάμπρος Λιασής

Παλαιό Μέλος
Επειδη το μουσικο μου "αναστημα" ειναι μικρο και η αποστολη μου στη γη δεν ειναι η ανακαλυψη του τροχου , παραθετω για προβληματισμο ολων μας τη λακωνικη τοποθετηση επι του θεματος , του μακαριστου Αρχοντα Μουσικοδιδασκαλου του Οικουμενικου Θρονου, Κωνσταντινου Πανα ,ενος των εγκυροτερων θεωρητικων και μελοποιων του εικοστου αιωνα .

.

Το θέμα είναι τι είναι τα επείσακτα μέλη?
Γιατί χρησιμοποιήθηκε ο όρος και πότε
Γιατί η χρήση του όρου δεν κατηγορήθηκε όπως κατηγορήθηκαν άλλοι όροι.
Με όλο το σεβασμό στον Κωνσταντίνο Πανα, υπάρχουν πάρα πολλοί θεωρητικοί με εξαιρετικές μουσικές απόψεις. Για όσους δεν γνωρίζουν, ας μελετήσουν το θεωρητικό του Χαράλαμπου Οικονόμου που επανέκδοσαν το 2004 οι εκδόσεις Κουλτούρα για να αξιολογήσουν τη μουσική κατάρτιση του ιδίου, ή Το οκτάηχο σύστημα του Ψάχου, αν θέλουμε να περιοριστούμε στους θεωρητικούς του αιώνα και να μην πάμε πιο πίσω.
 

Λάμπρος Λιασής

Παλαιό Μέλος
Το θέμα του ήχου στον συγκεκριμμένο πρόλογο είναι κάτι το οποίο έχει απασχολήσει θεωρητικούς από πολύ νωρίς. Δεν έχει επιλυθεί και νομίζω ότι αν μη τι άλλο πρέπει να γίνονται σεβαστές όλες οι απόψεις, όταν παρατίθονται επιχειρήματα.
 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Είναι και το πως αντιλαμβάνεται κανείς κάποια θέματα.Εδώ δεν θα συμφωνήσω με την διαπίστωση σας, διότι εγώ το βλέπω σαν μια "πινελιά" στην όλη μελέτη της βυζαντινής μουσικολογίας στον 20ο αι. είναι μια άποψη και αυτή η οποία εκφράστηκε όπως σας είπα και από τον Π.Φινανθίδη (ίσως και από άλλους) και δεν θα πρέπει να την απορρίψουμε χωρίς να την ερευνήσουμε. Αυτό το "προκατειλημμένος έναντι της μουσικής πραγματικότητας της εποχής του όταν συνέχισε, με τον δικό του τρόπο, να "ταράζει τα νερά" στο θέμα αυτό (Τον τάφον σου Σωτήρ)" μοιάζει λίγο σαν να απειλούμαστε.
Εξ άλλου αγνοούμε τα στοιχεία και τις πηγές με τα οποία έφτασε σε κάποια συμπεράσματα ο Σ.Καράς, αρκούμενοι να τον κρίνουμε ΜΟΝΟ από τα πορίσματα του. Είναι γνωστό ότι κατείχε μια πλούσια βιβλιοθήκη χειρογράφων (πλέον των 300) έχοντας και πολύ σημαντικούς κώδικες, η οποία δεν έχει μελετηθεί ακόμα.
Μιλάμε για μία υπερχιλιόχρονη μουσική παράδοση και σίγουρα έχει και σκοτεινά θέματα (όπως αυτό της "εξηγήσεως" κ.α.)στα οποία καλείται η βυζαντινή μουσικολογία να ερευνήσει...δεν έχουμε μια ψαλτική η οποία αρχίζει μόλις με τον Ιάκωβο Ναυπλιώτη.

Εν αναμονή της σχετικής με το θέμα μας ανακοίνωσης του Π.Φιλανθίδη στο Μ.Σύλλογο (ευελπιστούμε σε κάποιον φιλότιμο και καλά εξοπλισμένο "ψαλτολόγιο":wink:), καλό θα ήταν να ρίξουμε μια ματιά στον ενδιαφέροντα Πρόλογο της Αθωνιάδος του (βλ. συνημμένο).
Εμφανώς απογοητευμένος από την τρέχουσα μουσική πραγματικότητα, καταδικάζει, μεταξύ άλλων, την εμμονή στις τετριμμένες, συνήθεις, απλές και ήκιστα καλλιτεχνικές (sic) γραμμές του Δοξασταρίου και του Αναστασιματαρίου του Πέτρου, των οποίων, ούτε λίγο ούτε πολύ, αμφισβητεί την πατρότητα ! Πιστεύει πως η ιερά υμνωδία χρήζει επειγόντως εξωραΐσεως (sic), ανυψώσεως, τελειοποιήσεως και ποικιλίας, καθότι μονότονος !
Δεν είναι, νομίζω, τυχαίο πως ο Πρόλογος του ξεκινά με απορία...

ΥΓ. Δεν πρότεινε κανείς, προς Θεού, να σταματήσει η (απροκατάληπτη, εάν ποτέ είν᾽αυτό δυνατόν..) έρευνα ! Ας προβληματιστούμε όμως από την κοινότητα των απόψεων και, κατά το μάλλον ή το ήττον, της νοοτροπίας που ευνοεί την "διαιώνιση" τέτοιων θεωριών (=υποθέσεων) :
1) υπέρμετρη ενασχόληση με την παλαιά γραφή ως αυθεντικότερη και γνησιότερη (sic)
2) πεποίθηση πληρέστερης, σε διάφορα σημεία, κατανόησής της σε σχέση με τους Εφευρέτες της Νέας Μεθόδου (εξ ου, διορθώσεις και αλλαγές)
3) έμμεση ή άμεση υποτίμηση της Νέας Μεθόδου και του έργου των 3 Διδασκάλων
4) υπέρμετρη εμπιστοσύνη στην προσωπική "επιστήμη" και "έρευνα"
5) παραθεώρηση της αδιάκοπης μουσικής πράξης (ουσιαστικής συνέχειας της ΒΜ).
 

Attachments

  • Filanthidi_Prologos.pdf
    1.3 MB · Views: 31

Λάμπρος Λιασής

Παλαιό Μέλος
ΥΓ. Δεν πρότεινε κανείς, προς Θεού, να σταματήσει η (απροκατάληπτη, εάν ποτέ είν᾽αυτό δυνατόν..) έρευνα ! Ας προβληματιστούμε όμως από την κοινότητα των απόψεων και, κατά το μάλλον ή το ήττον, της νοοτροπίας που ευνοεί την "διαιώνιση" τέτοιων θεωριών (=υποθέσεων) :
1) υπέρμετρη ενασχόληση με την παλαιά γραφή ως αυθεντικότερη και γνησιότερη (sic)
2) πεποίθηση πληρέστερης, σε διάφορα σημεία, κατανόησής της σε σχέση με τους Εφευρέτες της Νέας Μεθόδου (εξ ου, διορθώσεις και αλλαγές)
3) έμμεση ή άμεση υποτίμηση της Νέας Μεθόδου και του έργου των 3 Διδασκάλων
4) υπέρμετρη εμπιστοσύνη στην προσωπική "επιστήμη" και "έρευνα"
5) παραθεώρηση της αδιάκοπης μουσικής πράξης (ουσιαστικής συνέχειας της ΒΜ).

Απόλυτο δίκαιο έχεις στις πιο πάνω απόψεις.
Να τονίσω τα εξής:
1) Δευν υπάρχει κανείς που να αμφισβητεί τη αδιάκοπη μουσική πράξη. Απλά καποια πράγματα αλλοιώνονται και γίνονται εκ των υστέρων συστηματικά λάθη (π.χ ο Στανίτσας - εξ αιτίας της μουσικής και φωνητικής ιδιοφυϊας του - αναγνωρίστηκε και αποτέλεσε σταθμό, φέρον όμως και λάθη όπως π.χ τα αρμονικά ισοκρατήματα τα οποία δεν ήταν στοιχεία της παράδοσης. Η συγκριτική έρευνα της ακουστικής παράδοσης και η θεωρητική κατάρτιση μας οδήγησαν σε άλλα συμπεράσματα.
2) Η επιστήμη και η έρευνα έχουν σκοπό να υπόκεινται πάντοτε σε κριτική και βελτίωση.
3) Θεωρητικά δεδομένα του παρελθόντος επανήλθαν σε λειτουργική πράξη και κανείς δεν τα αμφισβήτησε βλ. πχ τα απηχήματα. Πριν 30 χρόνια επικράτησε και λεγόταν το απήχημα μόνο στον Άγια. γιατί; όλοι οι ήχοι δεν έχουν απηχήματα; τώρα όλο και περισσότερο απηχούνται όλοι οι ήχοι.
4) Η ενασχόληση με την παλαιότερη γραφή έχει ως σκοπό την κατάληξη στο βυζαντινό μέλος με τις λιγότερες εξωτερικές παρεμβάσεις. Σίγουρα η μουσική εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Το παλαιό μέλος δεν είναι το απόλυτο, αλλά βοήθεια για να καταλάβουμε το σημερινό. (αντίληψη μουσικών θέσεων, αναλύσεων κτλ)
5) Κανείς δεν πρέπει να υποτιμά το έργο ούτε των 3 διδασκάλων, ούτε της Επιτροπής κτλ. Απλά ως ανθρώπινες εργασίες υπόκεινται στους φθαρτούς κανόνες της φύσης (λάθη συστηματικά ή σκόπιμα, δεδομένα της εποχής και δυνατότητες της). Άρα δεχόμαστε και επικροτούμε το 99,9% αλλά προσπαθούμε να διαλευκάνουμε τα γκρίζα στοιχεία ή να προσπαθήσουμε να διορθώσουμε τα όποιαδηποτε λάθη, παραλείψεις, που μπορεί τότε λόγω εντονότερης μουσικής παιδείας να μην θεωρήθηκε σκόπιμο να εξηγηθούν, αλλά σήμερα αποτελούν πρόβλημα (δεν υπάρχει σήμερα κάποιο εγχειρίδιο για το πως πρέπει να μιλάμε γιατί υπάρχει έντονη η ακουστική παράδοση. Αν στο μέλλον διακοπή η συνέχεια, οι απόγονοι μας θα μας βρίζουν γιατί δεν γράψαμε το πως θα μιλάμε)
- Αυτή είναι η λογική της μελέτης και της έρευνας.
Για το συγκεκριμμένο θέμα, υπάρχει μία απορία η οποία δεν είναι τυχαία. Γιατί ο πρόλογος γράφει ήχος α΄ και μπαίνει έσω θεματισμός στον Κε και ψάλλεται ως δεύτερος. Δεν είναι ότι γράφει ο πρόλογος, ήχος β΄, ή υπάρχει έσω θεματισμός στον ΔΙ. Άρα είναι ένα θέμα το οποίο προβληματίζει και είναι λογικό να ψάξουμε όπου μπορούμε και θεωρητικά και ακουστικά για να προσπαθήσουμε να το επιλύσουμε. Παρόμοια είναι και όλα τα άλλα μεγάλα θεωρητικά ζητήματα.
 
Top