Πατριαρχική Ψαλτική παράδοση - ύφος και κλασικά μέλη (επίκαιρο άρθρο εκ του ΟΦΕΛΠ)

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Η συζήτηση μάλλον καλό είναι να ξεχωρίσει σε επιμέρους υπο-θέματα.

Ποιά είναι τα στοιχεία του Ναυπλιώτη που τον κάνουν Μεγαλοπρεπή, και κατά πόσο αυτά είναι πανθομολογούμενα.

Σε όλα τα ενδιαφέροντα που γράφονται ας προστεθεί και μια παράμετρος που την τονίζουν όσοι τον άκουσαν δια ζώσης: ότι οι ηχοληψίες που έχουμε τον αδικούν κατά πολύ, αν δεν παραμορφώνουν τη φωνή του κιόλας.

Δεν είναι κακό να μη σου αρέσουν οι ηχογραφήσεις του που έχουμε ακουστικά. Τα προβλήματα αρχίζουν αν δεν μπορείς να διακρίνεις στο αφτί σου την αύρα αυτού του ύφους. Αυτό όμως θέλει τριβή.

Πχ. αυτή η εκτέλεση εδώ οδηγεί σε αυτήν και στην (με λίγες πινελιές) κορύφωσή της κατ᾽ εμέ εδώ· Από την ίδια ᾽᾽πηγή᾽᾽, τον Ιάκωβο, αντλεί και η Θεσσαλονίκη-για να μείνουμε σε αυτήν. Πχ εδώ και εδώ. Εννοείται ότι και των λοιπών Θεσσαλονικέων αν βρείτε τις ανάλογες εκτελέσεις θα φανεί η σχέση αυτή μαθητείας στον Ιάκωβο μέσω Πρίγγου. Εξ άλλου όλοι πορεύθηκαν στη βαριά σκιά του Ιακώβου, αλλά και στην ακόμη βαρύτερη (λόγω αυτηκοΐας) του Πρίγγου.


Δεν αξιώθηκα να ακούσω εν ζωή τον μακαριστό Διακο-Διονύση Φιρφιρή. Δε θα ξεχάσω όμως τα λεγόμενα ψάλτη καλού, που δεν είχε εντυπωσιαστεί φωνητικά μεν από τις ηχογραφήσεις που κυκλοφορούσαν, αλλά όταν τον άκουσε σε πανήγυρη της Ξηροποτάμου έμεινε ενεός από το κάλλος και το ύφος.

Χριστός ανέστη!

δ.
 
Καλός ο διάλογος, αλλά καλύτερο είναι να καταλαβαίνουμε κ' τι γράφει ο "συνομιλιτής" μας διαφορετικά πολύ φοβάμαι οτι γεμίζουμε απλώς σελίδες. Κανείς δεν μίλησε για τους ποικίλλους "χρωματισμούς" (γενικά) της παραδοσής μας αλλα για "αλλοίωση" αυτής!
Σας ζητώ συγγνώμη. Δεν φημίζομαι για την αντίληψή μου και την οξύνοια μου.

Διαφωνώ όμως εκ βάθρων με την αυτονόμηση της εκκλησιαστικής μουσικής ως τέχνης και επιστήμης, Έξω από τα όρια που περιχαρακώνουν το εκκλησιαστικό γεγονός. Η ανάμειξη της τερπνής μελωδίας με τά δυσνόητα θεολογικά νοήματα, όπως λέει ο Άγιος Βασίλειος, δεν έγινε για να εξυπηρετήσει την πολιτιστική εξέλιξη της Ελλάδος, ούτε την σπουδή και μύηση στην μακραίωνη παράδοση των νεότερων μουσικών, αλλά για να ωθήσει τους ανθρώπους προς την αρετή με ευκολότερο τρόπο. Έχοντας ως αφετηρία μία τέτοια σκέψη ασφαλίζουμε τη μουσική μας αφ`ενός από την παγίδα του αισθητισμού (μουσική ως τέχνη κ επιστήμη) και αφετέρου από την ανάδειξή της σε αυτοσκοπό.
Εάν τώρα ο Ιάκωβος ενσάρκωνε όλα τα στοιχεία που η Εκκλησία ζητάει από τους Ιεροψάλτες να έχουν, τότε θα συμφωνήσω κι εγω με το Τιτανοτεραστιομέγιστος. Εάν όχι, και απλά στις ερμηνείες του εντοπίζουμε κάποια τεχνικά στοιχεία δηλωτικά και εκφραστικά της παράδοσης της Πόλης, τότε ας μείνουμε σ`αυτά χωρίς σημαίες και λάβαρα.
 

Greekψαλτης

Ψαλῶ τῶ Θεῶ μου, ἕως ὑπάρχω.
Σας ζητώ συγγνώμη. Δεν φημίζομαι για την αντίληψή μου και την οξύνοια μου.
Εχω εκφραστεί σχετικά με τη χρήση της ειρωνίας στο ψαλτολόγιο κ' δεν υπάρχει λόγος να το ξανακάνω, παρα μόνο θα πώ, πως σχεδόν πάντα αυτου του είδους οι απαντησεις μόνο απαξίωση κρύβουν για τους άλλους πίσω απο την υποτιθέμενη συγγνώμη.
Διαφωνώ όμως εκ βάθρων με την αυτονόμηση της εκκλησιαστικής μουσικής ως τέχνης και επιστήμης, Έξω από τα όρια που περιχαρακώνουν το εκκλησιαστικό γεγονός. Η ανάμειξη της τερπνής μελωδίας με τά δυσνόητα θεολογικά νοήματα, όπως λέει ο Άγιος Βασίλειος, δεν έγινε για να εξυπηρετήσει την πολιτιστική εξέλιξη της Ελλάδος, ούτε την σπουδή και μύηση στην μακραίωνη παράδοση των νεότερων μουσικών, αλλά για να ωθήσει τους ανθρώπους προς την αρετή με ευκολότερο τρόπο. Έχοντας ως αφετηρία μία τέτοια σκέψη ασφαλίζουμε τη μουσική μας αφ`ενός από την παγίδα του αισθητισμού (μουσική ως τέχνη κ επιστήμη) και αφετέρου από την ανάδειξή της σε αυτοσκοπό.
Κ. Παπαδοπουλε με συγχωρείτε, αλλα προφανώς δεν μπήκατε καν στο κόπο να διαβασετε τι έγραψα (όσο ενδεχομένως ασήμαντα κ' αν τα θεωρείτε) με αποτέλεσμα, ξαναλέω, να γεμίζουμε απλώς σελίδες, κ' ιδού δια του λόγου το αληθές:
Ως προς το θέμα της αισθητικής της Εκκλησιαστικής μας μουσικής, τα πράγματα ειναι απλά, δεδομένα, κ' απορώ γιατί το κουράζουμε ενώ όλοι μας γνωρίζουμε την απάντηση.
Οπωσδήποτε το άκουσμα πρέπει να ειναι ευχάριστο, ο Ιεροψάλτης πρέπει να έχει φωνητικά προσόντα (τα οποία φυσικά ποικίλλουν), όμως όλα αυτά διαμορφώνονται υπο το πρίσμα του σκοπού τον οποίο εξυπηρετεί αυτή η μουσική, όπου δεν είναι άλλος απο την απόδοση, πρωτίστως, των Θεολογικών νοημάτων των ιερων ύμνων της Ορθοδόξου λατρείας!
Λέμε κάτι το διαφορετικό? Κ' μη μου πείτε οτι επίσης δεν φημιζεστε για το οτι διαβάζετε τι γράφουν οι άλλοι πριν απαντήσετε, διότι στην περίπτωση αυτή κινδυνεύετε να εκτεθείτε.
 
Last edited:
Συγνώμη στον Greekψαλτη.
Δεν έκανα τις σωστές παραθέσεις και φάνηκαν ως παραθέσεις προς αυτόν, ενώ προσπαθούσα να συμπληρώσω τις σκέψεις μου απέναντι στην ωραία απάντηση του Γιώργου.
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Πολύ αντιφατικά δεν είναι αυτά τα δύο συμπεράσματα; Για μάς είσαι γίγας, οι άλλοι δεν αντέχουν να σε ακούνε!!!! Σαν πόση ομφαλοσκόπηση να αντέξει η ρημάδα η εκκλησιαστική μας μουσική;;;;
Έτσι φαίνεται! Αλλά δεν είναι. Για να ακούσεις Ναυπλιώτη, πρέπει να υποστείς τα παράσιτα του δίσκου, ενδεχομένως τη φωνητική παραμόρφωση κλπ, πρέπει να συνηθίσεις και το ηχόχρωμα της εποχής. Ακόμη, το ιδανικό για μένα δεν είναι να γίνεις μαγνητόφωνο, ήτοι προσωπικότης μηδέν, αλλά να αφομοιώσεις τα στοιχεία που θεωρείς οφέλιμα. Ο Ναυπλιώτης στην εποχή του συνήρπαζε, δεν κούραζε. Και ο μελετητής που ολοκληρώνει το ψάλσιμό του με τη σπουδή στο έργο του, αν έχει τα κατάλληλα προσόντα, μπορεί να καταφέρει το ίδιο!
 

Pappous43

Παλαιό Μέλος
Σας ζητώ συγγνώμη. Δεν φημίζομαι για την αντίληψή μου και την οξύνοια μου.

Διαφωνώ όμως εκ βάθρων με την αυτονόμηση της εκκλησιαστικής μουσικής ως τέχνης και επιστήμης, Έξω από τα όρια που περιχαρακώνουν το εκκλησιαστικό γεγονός. Η ανάμειξη της τερπνής μελωδίας με τά δυσνόητα θεολογικά νοήματα, όπως λέει ο Άγιος Βασίλειος, δεν έγινε για να εξυπηρετήσει την πολιτιστική εξέλιξη της Ελλάδος, ούτε την σπουδή και μύηση στην μακραίωνη παράδοση των νεότερων μουσικών, αλλά για να ωθήσει τους ανθρώπους προς την αρετή με ευκολότερο τρόπο. Έχοντας ως αφετηρία μία τέτοια σκέψη ασφαλίζουμε τη μουσική μας αφ`ενός από την παγίδα του αισθητισμού (μουσική ως τέχνη κ επιστήμη) και αφετέρου από την ανάδειξή της σε αυτοσκοπό.
Εάν τώρα ο Ιάκωβος ενσάρκωνε όλα τα στοιχεία που η Εκκλησία ζητάει από τους Ιεροψάλτες να έχουν, τότε θα συμφωνήσω κι εγω με το Τιτανοτεραστιομέγιστος. Εάν όχι, και απλά στις ερμηνείες του εντοπίζουμε κάποια τεχνικά στοιχεία δηλωτικά και εκφραστικά της παράδοσης της Πόλης, τότε ας μείνουμε σ`αυτά χωρίς σημαίες και λάβαρα.

Εχω εκφραστεί σχετικά με τη χρήση της ειρωνίας στο ψαλτολόγιο κ' δεν υπάρχει λόγος να το ξανακάνω, παρα μόνο θα πώ, πως σχεδόν πάντα αυτου του είδους οι απαντησεις μόνο απαξίωση κρύβουν για τους άλλους πίσω απο την υποτιθέμενη συγγνώμη.

Θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά διαφωνήσω (δέν είρωνεύομαι)!
Ὁ κ. Ἠ.Παπαδὀπουλος μέ τά δείγματα γραφὴς στό Ψ,
εἶναι ἄνθρωπος πιστός, σοβαρός, εὐγενικός καἰ ἀμερὀληπτος.
Καί δέν νομίζω ὅτι εἰρωνεὐεται, δῆτε σᾶς ζητᾶ συγνώμην διά δευτέραν φοράν.

Ὅμως διά νά διευκολυνθῇ τό θέμα ἔστω ὅτι εἶναι πιθανόν
1% ὅτι εἶναι εἰρωνία, καί διατί ὄχι
1% ὅτι εἶναι ἐλαφρόν Ἄγγλικόν humor (οἱ Ἄγγλοι συνηθίζουν νά κατηγοροῦν ἑαυτούς).

Μήπως σεῖς προτιμᾶτε νά γίνονται συζητήσεις χωρίς τά προσχήματα εὐγενίας;
Ἀλλά τότε κλιμακοῦται καί ἐκτροχιάζεται ἡ συζήτησις, μἐ προσβολές κάποτε καί εἰς τό πλέον ἐνδιαφέρον σημεῖον.
Καί τότε ἔρχεται ὁ Συντονιστής, ὅστις θέλω νά πιστεύω εἶναι ἀμερὀληπτος καί εὐγενικός
καί σέβεται τά μέλη, αλλά λόγῳ τοῦ κανονισμοῦ κλείνει τό θέμα.
Νομίζω ὅτι δέν προτιμᾶτε τέτοιο (ἄγριον) Ψαλτολόγιον ἀλλά καλύτερα ἕνα ἄλλο ἔστω μέ ἐλαφρόν ἄρωμα χιοῦμορ.
 
Last edited:

Greekψαλτης

Ψαλῶ τῶ Θεῶ μου, ἕως ὑπάρχω.
Θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά διαφωνήσω (δέν είρωνεύομαι)!
Ελεύθερα! Δημοκρατία έχουμε, υποτίθεται!
Ὁ κ. Ἠ.Παπαδὀπουλος μέ τά δείγματα γραφὴς στό Ψ,
εἶναι ἄνθρωπος πιστός, σοβαρός, εὐγενικός καἰ ἀμερὀληπτος.
Δεν υπήρξε κάποιο προσωπικό θέμα με τον κ. Παπαδόπουλο (όπως δυστυχώς δίνετε την εντύπωση με την άνευ λόγου κ' αιτίας παρέμβαση σας), κ' δεν μπορεί να υπάρξει με τον οιονδήποτε, καθώς εδω μέσα συζητούμε θέματα που άπτωνται της Εκκλησιαστικής μας μουσικής κ' παράδοσης κ' ως εκ τούτου ού χρείαν έχομεν διαμεσολαβητού!
Μήπως σεῖς προτιμᾶτε νά γίνονται συζητήσεις χωρίς τά προσχήματα εὐγενίας;
Ἀλλά τότε κλιμακοῦται καί ἐκτροχιάζεται ἡ συζήτησις, μἐ προσβολές κάποτε καί εἰς τό πλέον ἐνδιαφέρον σημεῖον....
Νομίζω ὅτι δέν προτιμᾶτε τέτοιο (ἄγριον) Ψαλτολόγιον ἀλλά καλύτερα ἕνα ἄλλο ἔστω μέ ἐλαφρόν ἄρωμα χιοῦμορ.
Είχα αποφασίσει να μη σχολιάσω το μνμ σας αλλά ειλικρινά απορώ (όπως έχω ξαναπεί) κάποιες φορές με τα αυθαίρετα συμπεράσματα κάποιων οι οποίοι -δεν ξέρω πώς- (παρ)ερμηνεύουν τα γραφόμενα κ' γενικά τη στάση των άλλων, όχι απλά κατα το δοκούν, αλλά κατα τα πρότυπα σεναρίου επιστημονικής φαντασίας! Συμφωνώ απόλυτα με αυτά που λέτε μόνο που είναι εκτός τόπου κ' χρόνου αφού τ' απευθύνετε (αναίτια) σε λάθος άτομο!
Χριστός Ανέστη!

Υ.Γ. Με συγχωρείτε για την εκτός θέματος παρεμβασή μου, αλλά δυστυχώς το φαινόμενο του "άλλα διαβάζω, άλλα καταλαβαίνω κ' ότι θέλω λέω" καλά κρατεί κ' ως εκ τούτου είναι απαραίτητες κάποιες φορές οι ανάλογες διευκρινίσεις. Δεν είναι καλό να μένουν αίωρες οι όποιες λανθασμένες εντυπώσεις κάποιοι (ηθελημένα-αθέλητα) δημιουργούν! Χάριν της ομαλής λειτουργίας του φόρουμ, καλό θα ήταν οι κ. συντονιστές να διαγράψουν κ' τα 2 εκτός θέματος μνμ!
 
Last edited:

dimitris

Παλαιό Μέλος
Διαφωνώ όμως εκ βάθρων με την αυτονόμηση της εκκλησιαστικής μουσικής ως τέχνης και επιστήμης, Έξω από τα όρια που περιχαρακώνουν το εκκλησιαστικό γεγονός. Η ανάμειξη της τερπνής μελωδίας με τά δυσνόητα θεολογικά νοήματα, όπως λέει ο Άγιος Βασίλειος, δεν έγινε για να εξυπηρετήσει την πολιτιστική εξέλιξη της Ελλάδος, ούτε την σπουδή και μύηση στην μακραίωνη παράδοση των νεότερων μουσικών, αλλά για να ωθήσει τους ανθρώπους προς την αρετή με ευκολότερο τρόπο. Έχοντας ως αφετηρία μία τέτοια σκέψη ασφαλίζουμε τη μουσική μας αφ`ενός από την παγίδα του αισθητισμού (μουσική ως τέχνη κ επιστήμη) και αφετέρου από την ανάδειξή της σε αυτοσκοπό.
Εάν τώρα ο Ιάκωβος ενσάρκωνε όλα τα στοιχεία που η Εκκλησία ζητάει από τους Ιεροψάλτες να έχουν, τότε θα συμφωνήσω κι εγω με το Τιτανοτεραστιομέγιστος. Εάν όχι, και απλά στις ερμηνείες του εντοπίζουμε κάποια τεχνικά στοιχεία δηλωτικά και εκφραστικά της παράδοσης της Πόλης, τότε ας μείνουμε σ`αυτά χωρίς σημαίες και λάβαρα.
Κοκκίνισα αὐτά πού συμφωνῶ.
Κατά τόν Πλάτωνα σκοπός τῆς Παιδείας είναι αὐτό πού ἀναφέρεις νά ὠθήσει τόν ἄνθρωπο στήν ἀρετή καί τίποτα λιγότερο περισσότερο.
Ἡ ἐπιστήμη κατά τόν Πλάτωνα ἔχει διαφορετική ἔννοια ἀπό τήν σημερινή.
π.χ. ὁ Ναυπλιώτης δέν εἶχε κάποιο διδακτορικό κορνιζαρισμένο στό σαλόνι.
Ὁ Φιρφιρής μόνο εἰκόνες στό κελί του.
Κάπου τούς φύλαξε ὁ Θεός ἀπό τήν ευρωλαγνεία πού μαστίζει τήν Ἕλλάδα τά τελευταία 200 χρόνια γιά τό ἐθνικό νόμισμα, τήν τέχνη καί ὁτιδήποτε.
Παρακολουθῶ τήν παιδεία ὅπου τά νέα ρεύματα παγκοσμίως ἐπιστρέφουν στόν Πλάτωνα κι ἐμεῖς πού ἔχουμε πατέρα τόν Πλάτωνα ἀκολουθοῦμε κατά πόδας τους ξένους στίς θεωρίες πού ειχαν παλαιότερα κι ἔχουν ἀπορίψει.
Πιστεύω ὅτι θά ἐπιστρέψουμε στόν Πλάτωνα ὄχι λόγω νοημοσύνης ἀλλά ἐπειδή θά ἔχουν ἐπιστρέψει οἱ ξένοι.
Ὁ Ναυπλιώτης, ὁ Καζαντζίδης, ὁ Παπασιδέρης καί χιλιάδες ψάλτες εἶναι οἱ ἐπιστήμονες πού θά ἔπρεπε και οἰ εὐρωπαῖοι νά σκύψουν τό κεφάλι καί νά μάθουν καί ὄχι αὐτοὶ πού κρέμασαν ντοκτορά στό σαλόνι (καί φράγκα στήν τσέπη):D γιά νά τούς ἀναλύσουν.
Στό.. ἰατρεῖς κατηνάλωσα τόν ἄπαντά μου βίον, ὁ Σύρκας τό παρατονίζει, πολύ καλή θέση. Καί μοῦ εἶχε ἐξηγήσει ὅτι τό τόνισε γιατί , πονάει ...γενικά ὅλους μας.
 

vaiacum

Ποιος είπε ότι ο Δημήτρης Μητροπάνος δεν ζει πια;;
Ὁ Ναυπλιώτης, ὁ Καζαντζίδης, ὁ Παπασιδέρης καί χιλιάδες ψάλτες εἶναι οἱ ἐπιστήμονες πού θά ἔπρεπε και οἰ εὐρωπαῖοι νά σκύψουν τό κεφάλι καί νά μάθουν καί ὄχι αὐτοὶ πού κρέμασαν ντοκτορά στό σαλόνι (καί φράγκα στήν τσέπη):D γιά νά τούς ἀναλύσουν.

Ο Καζαντζίδης κι ο Παπασιδέρης είναι προς ανάλυσιν;;;;; Που τραγουδάνε συγκερασμένα;;;;;; Με δυτικολυγούρικα διαστήματα;;;;;;; Θα σάς ...κατασπαράξουν οι μεγάλοι λάτρεις της ελληνορθοδόξου μας μουσικής!!!:D:D:D
 

dimitris

Παλαιό Μέλος
Ο Καζαντζίδης κι ο Παπασιδέρης είναι προς ανάλυσιν;;;;; Που τραγουδάνε συγκερασμένα;;;;;; Με δυτικολυγούρικα διαστήματα;;;;;;; Θα σάς ...κατασπαράξουν οι μεγάλοι λάτρεις της ελληνορθοδόξου μας μουσικής!!!:D:D:D
Τά ἴδια εἶναι. Αὐτοί ἔχουν τόν Μπάχ ἐμεῖς τό άχ σκέτο.:D
 
Κοκκίνισα αὐτά πού συμφωνῶ.
Κατά τόν Πλάτωνα σκοπός τῆς Παιδείας είναι αὐτό πού ἀναφέρεις νά ὠθήσει τόν ἄνθρωπο στήν ἀρετή καί τίποτα λιγότερο περισσότερο.
Ἡ ἐπιστήμη κατά τόν Πλάτωνα ἔχει διαφορετική ἔννοια ἀπό τήν σημερινή.
π.χ. ὁ Ναυπλιώτης δέν εἶχε κάποιο διδακτορικό κορνιζαρισμένο στό σαλόνι.
Ὁ Φιρφιρής μόνο εἰκόνες στό κελί του.
Κάπου τούς φύλαξε ὁ Θεός ἀπό τήν ευρωλαγνεία πού μαστίζει τήν Ἕλλάδα τά τελευταία 200 χρόνια γιά τό ἐθνικό νόμισμα, τήν τέχνη καί ὁτιδήποτε.
Παρακολουθῶ τήν παιδεία ὅπου τά νέα ρεύματα παγκοσμίως ἐπιστρέφουν στόν Πλάτωνα κι ἐμεῖς πού ἔχουμε πατέρα τόν Πλάτωνα ἀκολουθοῦμε κατά πόδας τους ξένους στίς θεωρίες πού ειχαν παλαιότερα κι ἔχουν ἀπορίψει.
Πιστεύω ὅτι θά ἐπιστρέψουμε στόν Πλάτωνα ὄχι λόγω νοημοσύνης ἀλλά ἐπειδή θά ἔχουν ἐπιστρέψει οἱ ξένοι.
Ὁ Ναυπλιώτης, ὁ Καζαντζίδης, ὁ Παπασιδέρης καί χιλιάδες ψάλτες εἶναι οἱ ἐπιστήμονες πού θά ἔπρεπε και οἰ εὐρωπαῖοι νά σκύψουν τό κεφάλι καί νά μάθουν καί ὄχι αὐτοὶ πού κρέμασαν ντοκτορά στό σαλόνι (καί φράγκα στήν τσέπη):D γιά νά τούς ἀναλύσουν.
Στό.. ἰατρεῖς κατηνάλωσα τόν ἄπαντά μου βίον, ὁ Σύρκας τό παρατονίζει, πολύ καλή θέση. Καί μοῦ εἶχε ἐξηγήσει ὅτι τό τόνισε γιατί , πονάει ...γενικά ὅλους μας.

«ἐπειδή γάρ εἶδε τό Πνεῦμα τό ἅγιον δυσάγωγον πρός ἀρετήν τό γένος τῶν ἀνθρώπων, καί διά τό πρός ἡδονήν ἐπιρρεπές τοῦ ὀρθοῦ βίου καταμελοῦντας ἡμᾶς τί ποιεῖ; Τό ἐκ τῆς μελωδίας τερπνόν τοῖς δόγμασιν ἐγκατέμιξεν, ἵνα τῶ προσηνεῖ καί λείω τῆς ἀκοῆς τό ἐκ τῶν λόγων ὠφέλιμον λανθανόντως ὑποδεξώμεθα» (Βασιλείου, λόγος εις τόν Α΄ ψαλμό P.G 29,212B).

Σε αυτό αναφέρομαι. Και νομίζω ότι είναι διαχρονική κ υπερεθνική άποψη και μας χαλαρώνει και λίγο από τις ιεροψαλτικές αγκυλώσεις και σμικρύνσεις. Η επίσημη Εκκλησία βέβαια καθορίζει τα επί μέρους.
 
Top