Ο χορός στην αρχαιότητα

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ. 81

''Ο νόμος ήταν αρχαιότατη μορφή θρησκευτικού ύμνου με ρυθμική δομή εξαμέτρου που αδόταν πρός τιμήν του Απόλλωνα. Το ικετευτικό στοιχείο που εμπεριείχε τον φέρνει, σύμφωνα με τον Πρόκλο, πολύ κοντά στον παιάνα΄ ο ιδιαίτερα ιερατικός μεγαλοπρεπής τόνος του αποτελούσε το κατεξοχήν προσδιοριστικό του χαρακτηριστικό. Τα μέρη του ήσαν αρχικά τέσσερα:
''αρχά''(Ι), ''κατατροπά'' (ΙΙΙ), ''ομφαλός'' (V), ''σφραγίς'' (VI). Σύμφωνα με την παράδοση, ο Τέρπανδρος προσέθεσε άλλα τρία, παρεμβάλλοντας την ''μεταρχά'' (ΙΙ) και την ''μετακατατροπά'' (IV) και υιθετώντας τον ''επίλογο'' η ''εξόδιον'' για το τέλος. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εμφάνιση του νόμου 86 στον όμηρικό ύμνο στον Απόλλωνα.'' 86

"Ο Πρόκλος 88 μας πληροφορεί ότι ο νόμος ως ποιητική μορφή ακολούθησε την πορεία της υπόλοιπης ελληνικής ποίησης από τα επικά στα λυρικά μέτρα. Είναι πιθανό ότι η διπλή σημασία της λέξεως ''νόμος'' (μορφή ύμνού - συνήθεια, δίκαιο) εμφανίζεται γιά πρώτη φορά στον ομηρικό ύμνο 89. Σύμφωνα με τον Πρόκλο, πρίν από τις μεταρυθμίσεις που επέφερε ο Χρυσόθεμις ο Κρης, ο νόμος αδόταν από χορό συνοδεία αυλού η λύρας ενώ ο ''ὁ δὲ κυρίως ὕμνος πρὸς κιθάραν ᾔδετο ἑστώτων''.
Η σχέσει ανάμεσα στο έπος και στο νόμο είναι προφανώς άμεση* ο συσχετισμός που προτείνει ο ποιητής του ομηρικού ύμνου (όπου ο ''νόμος ωδής'' ταυτίζεται στην ουσία με τον ίδιο τον ύμνο) είναι νόμιμος και ίσως μορφολογικά εφικτός αφού το εξάμετρο αποτελούσε τη συνήθη μετρική μορφή του νόμου.''


86. Ομ. Υμν. Απ. 19-21
88. Πρόκλ. Xρηστ. (Φωτ. Βιβλ.) 32Q-33.
89. Ιδέ Lyra Graeca, (Loeb) Εκδ. J. M. Edmond, τόμος ΙΙΙ, σελ. 674

HH 3 19

πῶς τ᾽ ἄρ σ᾽ ὑμνήσω πάντως εὔυμνον ἐόντα;
πάντη γάρ τοι, Φοῖβε, νόμοι βεβλήατ᾽ ἀοιδῆς,
ἠμὲν ἀν᾽ ἤπειρον πορτιτρόφον ἠδ᾽ ἀνὰ νήσους:


μετάφραση καί ἐπιμέλεια Γιάννη Τριτσιμπίδα

19 Μά πῶς νά σέ ὑμνήσω πολυτραγουδισμένε μου;
Χάρη σέ σένα Φοῖβε ἔγινε ἡ ὠδή κανόνας παντοῦ 3
στή στεριά τή δαμαλοτρόφα καί στά νησιά.

3. «ΝΟΜΟΣ ΒΕΒΛΗΑΤΑΙ ΩΔΗΣ», καί ἡ λέξη νόμος, ἐκτός ἀπό τό δίκαιο‐ θεσμό‐συνήθεια,
ὁρίζει ἕναν ἀρχαιότατο τύπο θρησκευτικοῦ ἄσματος μέ καθωρισμένα μέρη πού
τραγουδοῦσε παίζοντας συγχρόνως τήν κιθάρα ὁ ἀοιδός.



BIBLIOTHÈQUE DE PHOTIUS PROCLUS


Ὁ μέντοι νόμος γράφεται μὲν εἰς Ἀπόλλωνα, ἔχει δὲ καὶ τὴν ἐπωνυμίαν ἀπ΄ αὐτοῦ·
Νόμιμος γὰρ ὁ Ἀπόλλων, Νόμιμος δὲ ἐκλήθη ὅτι τῶν ἀρχαίων χοροὺς ἱστάντων καὶ πρὸς αὐλὸν ἢ λύραν ᾀδόντων τὸν νόμον, Χρυσόθεμις ὁ Κρὴς πρῶτος στολῇ χρησάμενος ἐκπρεπεῖ καὶ κιθάραν ἀναλαβὼν εἰς μίμησιν τοῦ Ἀπόλλωνος μόνος ᾖσε νόμον, εὐδοκιμήσαντος δὲ αὐτοῦ διαμένει ὁ τρόπος τοῦ ἀγωνίσματος· Δοκεῖ δὲ Τέρπανδρος μὲν πρῶτος τελειῶσαι τὸν νόμον, ἡρῴῳ μέτρῳ χρησάμενος, ἔπειτα Ἀρίων ὁ Μηθυμναῖος οὐκ ὀλίγα συναυξῆσαι, αὐτὸς καὶ ποιητὴς καὶ κιθαρῳδὸς γενόμενος. Φρῦνις δὲ ὁ Μιτυληναῖος ἐκαινοτόμησεν αὐτόν· τό τε γὰρ ἑξάμετρον τῷ λελυμένῳ συνῆψε καὶ χορδαῖς τῶν ζʹ πλείοσιν ἐχρήσατο. Τιμόθεος δὲ ὕστερον εἰς τὴν νῦν αὐτὸν ἤγαγε τάξιν.
Ἔστι δὲ ὁ μὲν διθύραμβος κεκινημένος καὶ πολὺ τὸ ἐνθουσιῶδες μετὰ χορείας ἐμφαίνων, εἰς πάθη κατασκευαζόμενος τὰ μάλιστα οἰκεῖα τῷ θεῷ καὶ σεσόβηται μὲν καὶ τοῖς ῥυθμοῖς καὶ ἁπλουστέρως κέχρηται ταῖς λέξεσιν. Ὁ δὲ νόμος τοὐναντίον διὰ τὸν θεὸν ἀνεῖται τεταγμένως καὶ μεγαλοπρεπῶς καὶ τοῖς ῥυθμοῖς ἀνεῖται καὶ διπλασίοις ταῖς λέξεσι κέχρηται. Οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ταῖς ἁρμονίαις οἰκείαις ἑκάτερος χρῆται· ὁ μὲν γὰρ τὸν φρύγιον καὶ ὑποφρύγιον ἁρμόζεται, ὁ νόμος δὲ τῷ συστήματι τῷ τῶν κιθαρῳδῶν λυδίῳ. Ἔοικε δὲ ὁ μὲν διθύραμβος ἀπὸ τῆς κατὰ τοὺς ἀγροὺς παιδιᾶς καὶ τῆς ἐν τοῖς πότοις εὐφροσύνης εὑρεθῆναι· ὁ δὲ νόμος δοκεῖ μὲν ἀπὸ τοῦ παιᾶνος ῥυῆναι (ὁ μὲν γάρ ἐστι κοινότερος, εἰς κακῶν παραίτησιν γεγραμμένος, ὁ δὲ ἰδίως εἰς Ἀπόλλωνα)· ὅθεν τὸ μὲν ἐνθουσιῶδες οὐκ ἔχει, ὡς ὁ διθύραμβος. Ἐκεῖ μὲν γὰρ μέθαι καὶ παιδιαί, ἐνταῦθα δὲ ἱκετεῖαι καὶ πολλὴ τάξις· καὶ γὰρ αὐτὸς ὁ θεὸς ἐν τάξει καὶ συστήματι κατεσταλμένῳ περιέρχεται τὸν κρουσμόν.

^
Ἐλέγετο δὲ τὸ προσόδιον ἐπειδὰν προσίωσι τοῖς βωμοῖς ἢ ναοῖς, καὶ ἐν τῷ προσιέναι ᾔδετο πρὸς αὐλόν· ὁ δὲ κυρίως ὕμνος πρὸς κιθάραν ᾔδετο ἑστώτων.


Χρυσόθεμις
Γιος του Καρμάνορος, εκ Κρήτης. Αναφέρεται ως ο πρώτος νικητής αγώνων μουσικής που διεξήχθηκαν στους Δελφούς. Στον αγώνα αυτόν ψάλλονταν ύμνοι στον Απόλλωνα με την συνοδεία κιθάρας.
 

Attachments

  • 1.jpg
    1.jpg
    228.5 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985


σελ.85

Ο παιάν, η δεύτερη μορφή ύμνου που αναφέραμε, απαντάται δύο φορές στον Όμηρο:

1) Ιλ. 427-424

2) Ιλ. Χ. 331-392

[...]

Γενικότερα μπορούμε να πούμε ότι ο παιάν ήταν αρχικά ένα τραγούδι προς τιμήν του Απόλλωνα που χαρακτηριζόταν από τη συχνή επανάλήψη της φράσης ''ιη παιάν'' και που συνεχίστηκε και αξιοποιήθηκε και από λυρικούς ποιητές 92.

92. Ιδέ A. Fairbanks, ''Study of the Greek Paean''.

Homer, Iliad
book 1, card 458: ... οἳ δὲ πανημέριοι μολπῇ θεὸν ἱλάσκοντο καλὸν ἀείδοντες παιήονα κοῦροι Ἀχαιῶν μέλποντες ἑκάεργον: ὃ δὲ φρένα τέρπετ᾽


book 22, card 367: ... κεῖθι φίλου μεμνήσομ᾽ ἑταίρου. νῦν δ᾽ ἄγ᾽ ἀείδοντες παιήονα κοῦροι Ἀχαιῶν νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσι νεώμεθα, τόνδε δ᾽

Και άμα εφάγαν κι έπιαν όσ’ ήθελε η ψυχή τους,
ξέχειλο εβάλαν το κρασί τ’ αγόρια στους κρατήρες
κι έδωκαν σ’ όλους απαρχές στα ολόγεμα ποτήρια,
κι εξιλεώναν τους θεούς με άσματα ολημέρα
καλόν παιάνα ψάλλοντας των Αχαιών τ’ αγόρια
και ο μακροβόλος άκουε κι ευφραίνετο η ψυχή του.

[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]



Τώρα, παιδιά των Αχαιών, ας γύρωμε στα πλοία
με τούτον και ας σηκώσωμε παιάνα νικηφόρον.
Νίκην λαμπρήν επήραμε. Φονεύσαμε τον θείον
Έκτορα, οπού τον δόξαζαν ωσάν θεόν οι Τρώες.».

[Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]



Word frequency information for Παιάν


~~~~~~~~~

Παιὰν καὶ ὑπόρχημα εἰς τὸν θεὸν [Ἀπόλλωνα] - μέλος
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985



''Δε φαίνεται να υπήρχε μεγάλη και ευδιάκριτη διαφορά μεταξύ παιάνος και υπορχήματος. Κύριο χαρακτηριστικό του τελευταίου ήταν, κατά πάσαν πιθανότητα, ότι συνόδευε ένα χορευτικό σχήμα που *περιλάμβανε στιχεία μιμήσεως 93.
Υποστηρίχτηκε 94 ότι μνείεα σε υπόρχημα έχουμε στο Σ590 της Ιλιάδας όπου βρίσκεται η περίφημη περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα. Το κείμενο αυτό, ιδιαίτερα πολύτιμο όπως ξέρουμε γιά τις πληροφορίες που παρέχει σηχετικά με τη γέννηση της λυρικής ποιήσεως, περιγράφει χορό αγοριών και κοριτσιών που συνοδύεται από ένα αοιδό που παίζει κιθάρα (φορμίζοντα) και δύο ''κυβιστητήρες'' 95. Η αναφορά εκτελέσεως ιδιαιτέρων σχηματισμών από τους χορευτές καθώς και η παρουσία των δύο κυβιστύρων στο μέσο δίνουν την εικόνα ενός χορού με αρκετά συγκεκριμένο μιμητικό προσανατολισμό 95. Ο Muller θεωρεί ότι το υπόρχημα, κρητικής 97 καταγωγής όπως και ο παιάνας 98, είχε ως κύριο θέμα την ιστορία της Λητούς, τη Δήλο και τη γέννηση του Απόλλονα.''

Karl Otfried Müller
The History and Antiquities of the Doric Race


hyporcheme


93. Boeck, De Metris Pindari, σ. 20

94. L. Farnell, ''Grekk Lyric Poetry'' κεφ. ''Revial of metric poetry''

95. Ομ Ιλ. Σ 603-606

96 πβ. Λουκ. ''De Saltat.'' 16 και Αθην. XIV, 628.


Hom. Il. 18.590

book 18, card 590: ... ἱμερόεντα χορὸν περιίσταθ᾽ ὅμιλος τερπόμενοι: δοιὼ δὲ κυβιστητῆρε κατ᾽ αὐτοὺς μολπῆς ἐξάρχοντες ἐδίνευον κατὰ μέσσους.

Εσκάλισε κι ένα χορό ο φημισμένος τεχνίτης με τα κυρτά πόδια
όμοιο μ᾽ εκείνον που έφτιαξε κάποτε στην απλόχωρη Κνωσσό
ο Δαίδαλος για την καλλίκομη Αριάδνη.
Εκεί εχορεύαν νέοι ανύπαντροι και παρθένες βαρύτιμες,
κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου στον καρπό.
Οι γυναίκες φορούσαν αραχνοΰφαντα φορέματα,
οι άντρες χιτώνες με τέλεια ύφανση, που αχνοφέγγιζαν από το λάδι.6
Εκείνες έφεραν ωραία στεφάνια, εκείνοι είχανε χρυσά μαχαίρια
που κρέμονταν από αλυσίδες ασημένιες·
με ασκημένα πόδια άλλοτες έτρεχαν αβίαστα,
όπως όταν ένας κεραμέας καθιστός
δοκιμάζει ανάμεσα στις παλάμες του
το ζυγισμένο τροχό
να δει αν γυρίζει·
άλλοτε πάλι έτρεχαν σε δυο σειρές αντικρυστά.
Μέγα πλήθος όρθιο γύρω τους χαίρονταν τον χορό
που ξυπνάει τον πόθο· και δίπλα τους δυο ακροβάτες
άρχιζαν το τραγούδι και στροβιλίζονταν εκεί στη μέση.

(μετάφραση Θ. Κ. Στεφανόπουλος)



Λουκιανού
ΠΕΡΙ ΟΡΧΗΣΕΩΣ


[16] Ἐν Δήλῳ δέ γε οὐδὲ αἱ θυσίαι ἄνευ ὀρχήσεως ἀλλὰ σὺν ταύτῃ καὶ μετὰ μουσικῆς ἐγίγνοντο. παίδων χοροὶ συνελθόντες ὑπ᾽ αὐλῷ καὶ κιθάρᾳ οἱ μὲν ἐχόρευον, ὑπωρχοῦντο δὲ οἱ ἄριστοι προκρι- θέντες ἐξ αὐτῶν. τὰ γοῦν τοῖς χοροῖς γραφόμενα τούτοις ᾄσματα ὑπορχήματα ἐκαλεῖτο καὶ ἐμπέπληστο τῶν τοιούτων ἡ λύρα.

16. Εις την Δήλον ούτε αι θυσίαι εγίνοντο χωρίς όρχησιν, αλλά και μετά μουσικής. Εσχηματίζοντο χοροί παίδων και εχόρευον υπό τους ήχους αυλού και κιθάρας, οι δε διακρινόμενοι εξ αυτών συνώδευον και με άσματα τον χορόν, και τα άσματα τα οποία εποιούντο δια τον χορόν εκαλούντο υπορχήματα, ήσαν δε πολυάριθμα.
Μτφρ. Ιωάννη Κονδυλάκη


Athenaeus, The Deipnosophists (ed. Charles Burton Gulick)

book 1, chapter 37: ... παθητική τε καὶ πολυπρόσωπος, ἡ δὲ Βαθύλλειος ἱλαρωτέρα καὶ γὰρ ὑπόρχημά τι τοῦτον διατίθεσθαι. Σοφοκλῆς δὲ πρὸς τῷ καλὸς γεγενῆσθαι


book 5, chapter 10: ... εἲ σ᾽ ἔβαλόν περ. ὅθεν καὶ Κρητικὰ καλοῦσι τὰ ὑπορχήματα: Κρῆτα μὲν καλέουσι τρόπον, τὸ δ᾽ ὄργανον


book 14, chapter 25: ... τηροῦντες αἰεὶ τὸ εὐγενὲς καὶ ἀνδρῶδες ἐπ᾽ αὐτῶν, ὅθεν καὶ ὑπορχήματα τὰ τοιαῦτα προσηγόρευον. εἰ δὲ τις ἀμέτρως διαθείη


Word frequency information for κυβιστητήρ
 

Attachments

  • 018_l (1).jpg
    018_l (1).jpg
    36.6 KB · Views: 1
  • greeklyricpoet00farn_0025.jpg
    greeklyricpoet00farn_0025.jpg
    116.8 KB · Views: 1
  • greeklyricpoet00farn_0026.jpg
    greeklyricpoet00farn_0026.jpg
    113.2 KB · Views: 1
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ. 84

Η ιστορία της Λητούς εκτίθεται στο δηλιακό ύμνο του ομηρικoύ ύμνου στον Απόλλονα και ένα αρκετά σαφή υπαινιγμό προσφέρει ο στίχο 159 του ίδιου κειμένου:

Hymn 3 to Apollo

HH 3 159
κοῦραι Δηλιάδες, ἑκατηβελέταο θεράπναι:
αἵ τ᾽ ἐπεὶ ἂρ πρῶτον μὲν Ἀπόλλων᾽ ὑμνήσωσιν,
αὖτις δ᾽ αὖ Λητώ τε καὶ Ἄρτεμιν ἰοχέαιραν,
μνησάμεναι ἀνδρῶν τε παλαιῶν ἠδὲ γυναικῶν
ὕμνον ἀείδουσιν, θέλγουσι δὲ φῦλ᾽ ἀνθρώπων.
πάντων δ᾽ ἀνθρώπων φωνὰς καὶ βαμβαλιαστὺν
μιμεῖσθ᾽ ἴσασιν: φαίη δέ κεν αὐτὸς ἕκαστος
φθέγγεσθ᾽: οὕτω σφιν καλὴ συνάρηρεν ἀοιδή.


τίς Δηλιάδες κόρες, τοῦ μακροβόλου ἀκόλουθες.
158 ᾿Αφοῦ αὐτές τόν ᾿Απόλλωνα πρῶτα ὑμνήσουν καί τή Λητώ
καί τήν τοξεύτρα ῎Αρτεμη,
ἄντρες ἀρχαίους καί γυναῖκες ἀναθυμοῦνται καί τραγουδοῦν,
καί τά γένη τῶν ἀνθρώπων καταμαγεύουν.
162 Τῶν θνητῶν ὅλων τή λαλιά καί τῶν κροτάλων παίξιμο
ξέρουν νά μιμοῦνται,
κι ὁ καθένας θά ᾿λεγε πώς εἶν᾿ ὁ ἴδιος πού μιλεῖ,
ατός του πως μιλεί· τόσο όμορφα ταιριάζουν το τραγούδι.

Μετ. Γιάννη Τριτσιμπίδα


[...]

...αναφέρεται στο τραγούδι των Δηλιάδων και περιέχει έντονο το στοιχείο της μιμήσεως.

[...]

Το συμανδικό διακριτικό στοχείο που διαφοροποιεί τον ύμνο αυτό από το
νόμο είναι και πάλι η ''μίμησις''. Στην περίπτωση αυτή δέν εντοπίζεται στους βηματισμούς του χορού (αν και δέν πρέπει να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο
χορευτικών βηματισμόν) αλλά στο τραγούι των Δηλιάδων. Πρόκειται νομίζω,
για ένα απόσπασμα που συμπτοματικά συμπυκνώνει τις βασικές συνιστώσες της ελληνικής ποίσεως και, ταυτόχρονα, της Απολλώνειας θρησκείας.99


~~~~~~~~


'' ῾Η Δῆλος γίνεται τό κέντρο σύναξης τῶν ᾿Ιώνων ἀπ᾿ ὅλο τό γύρω Αἰγαῖο. Στό μεγάλο αὐτό προσκύνημα ‐ πανηγύρι τοῦ ᾿Απόλλωνα γίνονται ἀγῶνες πυγμαχίας καί διαγωνισμοί χορευτικοί καί ποιητικοί ὅπου συρρέουν ἐπαγγελματίες σάν τόν ἀοιδό τοῦ ὕμνου μας.
᾿Εδῶ ἐμφανίζεται κι ἡ παράξενη ὁμάδα τῶν Δηλιάδων κορῶν πού τραγουδοῦν τούς ἀρχαίους, χαμένους πιά γιά μᾶς μυθικούς κύκλους, πού ἐλάχιστα ἀπομεινάρια τους μαντεύουμε στά ὁμηρικά ἔπη καί σ᾿ ἄλλα ἔργα.
Μ᾿ αὐτές τίς συνάξεις τήν ἐποχή τοῦ προφορικοῦ λόγου στό Αἰγαῖο διατηροῦσαν καί ἀνανέωναν τήν λογοτεχνία, τή θρησκεία καί τίς γνώσεις τους, ἀνέπτυσσαν τίς ἀνταλλαγές.
Οἱ Δηλιάδες κόρες «ΠΑΝΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΦΩΝΑΣ ΚΑΙ ΚΡΕΜΒΑΛΙΑΣΤΥΝ» ξέρουν νά μιμοῦνται.
Αὐτές οἱ ῾῾φωνές᾿᾿ εἶναι οἱ διάλεκτοι τοῦ ἑλληνικοῦ χώρου καί οἱ λαλιές τῶν ἄλλων γύρω λαῶν ἤ κάποιες τελετουργικές ἐκφράσεις τῆς λατρείας τοῦ ᾿Απόλλωνα ἀπό ξένες ἀνατολικές γλῶσσες. Αὐτό πού μπορεῖ κανείς νά συμπεράνει πάντως εἶναι πώς ἐδῶ, σέ μόνιμη ἄς ποῦμε βάση, μάθαιναν αὐτές τίς διάφορες ῾῾φωνές᾿᾿ καί τραγουδοῦσαν τά κατορθώματα καί τά ἔπη «ΑΝΔΡΩΝ ΠΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ».
῞Οσο γιά τήν κρεμβαλιαστύν ἤ βαμβαλιαστύν τῶν γυναικῶν, τό κροτάλισμα, ὑπάρχουν πολλά ἐνδεχόμενα: πρόκειται γιά ἁπλά ἐλαφρά κρουστά, κρέμβαλα, κύμβαλα, κρόταλα, ζίλια καί καστανιέτες πού συνοδεύουν τά ἔγχορδα, τό τραγούδι, τήν ἀπαγγελία ἤ τό χορό; Πρόκειται γιά κάποιον ἦχο πού παρήγαγαν μέ τό χτύπημα τῶν δοντιῶν ἤ γιά ἄναρθρες κραυγές πού ἔβγαζαν μέ ἄλλη στοματική τεχνική; ῍Ας θυμηθοῦμε ἴσως ἐδῶ τά μακρόσυρτα ἐπαναλαμβανόμενα γιού ‐ γιού ἤ τζαγρίτ στά τραγούδια τῶν γυναικῶν τῆς βόρειας ᾿Αφρικῆς.
Οἱ ῎Ιωνες ἐντοπίζονται ἀρχικά στά νησιά καί τίς ἀκτές γύρω ἀπό τό Αἰγαῖο. Στή Μικρά ᾿Ασία, ἀπό τή Σμύρνη ἕως τήν ῾Αλικαρνασσό καί στήν Κιλικία. Στή Χαλκιδική, τή Θράκη, τή Σαμοθράκη, Θάσο, ῎Ιμβρο, Λῆμνο, Χίο, Σάμο καί ᾿Ικαρία, Κυκλάδες καί Σποράδες, Εὔβοια καί ᾿Αττική. Στόν ῾Ελλήσποντο, τήν Προποντίδα, καί στό μεγαλύτερο μέρος τῶν ἀκτῶν τοῦ Εὐξείνου πόντου. Στή Σαλαμίνα τῆς Κύπρου.
᾿Αποικίες τους εἶναι ὁ Πύργος, ἡ Κύμη, ἡ Ποσειδωνία κι ἡ ᾿Ελέα στήν ᾿Ιταλία, ἡ Κατάνη στή Σικελία, καί ἡ περιοχή ἀπό τή Μασσαλία ὡς τό ᾿Εμπορεῖον στήν ἰβηρική γῆ.
12. ῾Ο ὕμνος στό Δήλιο ᾿Απόλλωνα τελειώνει μέ μιά εὐτράπελη συνομιλία τοῦ ποιητῆ μέ τίς κόρες τῆς Δήλου, στά πλαίσια προφανῶς τοῦ ποιητικοῦ διαγωνισμοῦ πού ᾿χει σάν κατάληξη νά τοῦ ἀπονείμουν τά πρωτεῖα.
῾Ο ποιητής εὐλογεῖ τά γένια του: «ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ ΑΡΙΣΤΕΥΟΥΣΙ ΑΟΙΔΑΙ».
13. «ΚΙΘΑΡΙΣ» ‐ «ΦΟΡΜΙΞ» ‐ Λύρη εἶναι τρία παρεμφερῆ ἔγχορδα μέ μικρές διαφορές ὡς πρός τό μέγεθος, τό βάθος, τοῦ ἠχείου καί τήν ἔνταση ἤ τή χροιά τοῦ ἤχου (ἡ κίθαρις θεωρεῖται γλυκύτερη τῆς λύρας πού ἔχει ἦχο δυνατώτερο καί ἠχεῖο πιό βαθύ). Στόν ὁμηρικό ὕμνο ἀναφέρονται μόνον ἡ κίθαρις καί ἡ φόρμιξ καί οἱ δυό ὀνομασίες ἐναλλάσσονται χωρίς καμιά διάκριση.
Τά ὄργανα αὐτά ἀποτελοῦνται ἀπό δύο κυρτές κεραῖες ἀπό κέρατο ἤ ξύλο (πήχεις) πού πλησιάζουν μεταξύ τους ἐπάνω καί κάτω, προσαρμοσμένες σέ ἠχεῖο ἀπό καύκαλο χελώνας ἤ βαθουλωμένο ξύλο. Τά πάνω καί κάτω πλησιέστερα μεταξύ τους σημεῖα, ἑνώνουν δυό κάθετα ξυλάκια ἤ κέρατα (ζυγόν καί ὑπολύριον ἤ χορδοτόνιον) πού κρατοῦν τεντωμένες μέ τή βοήθεια στροφίγγων (κόλλοπες) τίς ἐπτά (ἱερός ἀριθμός τοῦ ᾿Απόλλωνα) ἤ τέσσερις χορδές (νευραί). Τά ὄργανα παίζονται μέ τά δάχτυλα ἤ μέ πλῆκτρο.
14. ῾Ο ᾿Απόλλων ἐμφανίζεται νά παίζει τήν κιθάρα καί ὄχι νά τραγουδάει κι αὐτό εἶναι σταθερό γνώρισμα τῆς σχέσης του μέ τήν μουσική.
15. ᾿Αζαντίδα ἤ ᾿Αζανίδα κόρη, πού ἐπρόκειτο νά παντρευτεῖ στήν ᾿Αζανία τῆς ᾿Αρκαδίας, εἶναι ἡ Κορωνίς, κόρη τοῦ πολεμικοῦ Φλεγύα. ῾Ο ᾿Απόλλων ἔσμιξε μαζί της, ἐκείνη ὅμως παντρολογιόταν μέ τόν ῎Ισχυ, γυιό τοῦ βασιλιᾶ τῆς ᾿Αρκαδίας ᾿Ελάτου. ῾Ο ᾿Απόλλων ὀργισμένος ἐπενέβη καί σκότωσε γαμπρό καί νύφη, ἔσωσε ὅμως μέσα ἀπό τήν νεκρική πυρά τόν ἀγέννητο γυιό του τόν ᾿Ασκληπιό πού παρέδωσε στόν κένταυρο Χείρωνα γιά νά τόν ἀναθρέψει. ῎Αλλη παραλλαγή θέλει τόν ᾿Ασκληπιό νά γεννήθηκε στήν ᾿Επίδαυρο ὅπου ἔφτασε ἡ ἔγγυος Κορωνίς μέ τόν πατέρα της Φλεγύα.
῾Ο Φόρβας ἦταν γυιός τοῦ Ποσειδῶνα καί βασιλιάς τῶν Κουρήτων. ᾿Εξεστράτευσε κατά τῶν ᾿Αθηναίων, σκοτώθηκε ὅμως ἀπό τόν ᾿Ερεχθέα.
῾Ο Τριόπας ἤ Τρίοψ ἦταν θεσσαλός, γυιός κι αὐτός τοῦ Ποσειδῶνα ἤ τοῦ Φόρβαντα, στόν ὕμνο ὅμως παρουσιάζεται σάν πρόγονός του.''



~~~~~~~~~~

Ι.Θ. Κακριδής

Aρχαίοι Έλληνες και οι ξένες γλώσσες


Και κάτι πού θα μείνει αξέχαστο για πάντα, θάμα μέγα,
του Μακροσαγιτάρη οι λάτρισσες, της Δήλος οι παρθένες,
που, τραγουδώντας, τον Απόλλωνα δοξολογούνε πρώτα,
και τη Λητώ και την Αρτέμιδα μετά τη δοξαρούσα.
Αλλοτινές γυναίκες έπειτα κι’ άντρες παλιούς θυμούνται
και τους δοξάζουν στο τραγούδι τους, κι’ αναγαλλιάζει ο κόσμος.
Ξέρουν ακόμα και τα κούρταλα και των ανθρώπων όλων
Να κάνουν τις φωνές. Ακούγοντας καθένας τους νομίζει

Ομηρικός Ύμνος Απόλλωνος 156 κκ., μετάφρ. Ι. Κακριδή

''Βρισκόμαστε στην περιοχή της αρχαϊκής ποίησης· δω θα συναντήσουμε το μοναδικό ελληνικό χωρίο, που φαίνεται να μιλεί γι’ ανθρώπους πολύγλωσσους. Λέω φαίνεται γιατί το πράγμα κάθε άλλο παρά σίγουρο είναι: Στον Ομηρικό Ύμνο στον Απόλλωνα, κι’ αυτόν από τον 7° αι., ο ποιητής μέσα σ’ άλλα. περιγράφει την ολόχαρη γιορτή των Ιώνων στη Δήλο, και από τις διάφορες εκδηλώσεις της εξαίρει ιδιαίτερα το χορό και το τραγούδι των παρθένων του νησιού, που υπηρετούσαν στο ναό του Απόλλωνα. Ας ακούσουμε τους σχετικούς στίχους:
Και κάτι πού θα μείνει αξέχαστο για πάντα, θάμα μέγα,
του Μακροσαγιτάρη οι λάτρισσες, της Δήλος οι παρθένες,

[...]


Ο κόρες του νησιού ήξεραν λοιπόν να μιμηθούν με το στόμα όχι μόνο τα κρόταλα, το ρυθμικό χτύπημα από τις καστανιέτες, αλλά και τις φωνές των ανθρώπων όλων — τόσο πιστά, που ό κάθε ακροατής να νομίζει πως ακούει τον εαυτό του να μιλεί. Ποιο λατρευτικό έθιμο κρύβεται πίσω από το πολύγλωσσο αυτό τραγούδι των Δηλιάδων, δεν ξέρουμε και ίσως δε θα το μάθουμε ποτέ. Έξω από τους στίχους αυτούς δε μας σώζεται καμιά άλλη μαρτυρία που να μιλεί για τη συνήθεια αυτή, και οι υποθέσεις των φιλολόγων, που παλεύουν να λύσουν το αίνιγμα, παίρνουν και δίνουν. Μέσα σ’ άλλα είπαν πως οι παρθένες φαίνεται πως τραγουδούσαν διάφορα λατρευτικά ελληνικά τραγούδια, το καθένα στη διάλεχτό του. Κανείς ωστόσο δέν μπορεί ν’ αποκλείσει τη δυνατότητα, οι Δηλιάδες να τραγουδούσαν και ξενόγλωσσους εντελώς ύμνους, την ώρα που ξέρουμε πως στο πανηγύρι της Δήλου έρχουνταν και πολλοί ξένοι από τη Μικρασία και στο ποίημα τονίζεται πώς οι κοπέλες ήξεραν να μιμηθούν όλων των ανθρώπων, όχι όλων των Ελλήνων τις φωνές. Όπως και να έχει το πράγμα, χαρακτηριστικό είναι πως ο ποιητής αντικρίζει την ικανότητα αυτή σαν κάτι μοναδικό· θαύμα μέγα την αποκαλεί, που η δόξα του δε θα λησμονηθεί ποτέ. Αυτό δείχνει πως μέσα στην Ελλάδα τότε δε θα βρισκόταν εύκολα άνθρωπος, που να ξέρει να τραγουδεί σκοπούς ξένους με ξένα λόγια.''

~~~~~~~~~~~

ΑΣΤΕΡΙΗ ΦΙΛΟΜΟΛΠΟΣ:Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΛΑΤΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ

http://phdtheses.ekt.gr/eadd/handle/10442/9903
 

Attachments

  • Picture201347162743.jpg
    Picture201347162743.jpg
    154.2 KB · Views: 2
  • silver-stater.jpg
    silver-stater.jpg
    42.4 KB · Views: 1
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ. 115

''Η κατασκευή της πρώτης λύρας, που στοίχισε τη ζωή (''αιώνα'') μιάς χελώνας γιά να εξασφαλίσει την αιωνιότητα του εμβλήματος που συμβολίζει τη μουσική, συνδέεται άμεσα με την προσωπικότητα του Ερμή και, για τη φιλολογική έρευνα, με τον πρώτο ομηρικό ύμνο πρός το θεό αυτό.

[...]

Ο Raingeard συνδέει το ραβδί του θεύ με τα μουσικά όργανα που μαρτυρούνται ως εμβληματά του αναφερόμενος στην ''ψυχαγωγική'' ικανότητα της μουσικής με την κυριολεκτική έννοια του όρου θεωρώντας ότι ''καθώς το ραβδί του του εξασφάλιζε στον κόσμο των πνευμάτων την ίδια δύναμη με τη λύρα η τη σύριγγα, μπορούσε εύκολα να παραιτηθεί από τα εμβλήματα αυτά''. (σ.427)3.
Η σχέση του Ερμή με τη λύρα ερμηνεύτικε εξάλλου σε αντιστοιχία με τη σχέση του με το θάνατο και τη μουσική των νεκρών. 4 Συχνή είναι, όπως ξέρουμε η παρουσία της λύρας στις επιτύμβιες αναπαραστάσεις κάθε είδους πιθανότατα χάρη στην ''ψυχαγωγική'' ικανότητα της μουσικής, ικανότητα που μοιράζεται με τον Ερμή 5.

Η μουσική αυτή του θεού συνδέεται ίσως με το αόρατο ''΄περασμά του που γινόταν, σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, αντιληπτό από τη σιωπή που το συνοδεύει: μία μουσική χωρίς ήχους, μουσική των νεκρών, μία ''ενταση'' της ατμόσφαιρας πλαισιωμένη από μία εύγλωττη σιωπή.



5. Ιδέ (Raingeard, op. cit. συμ. Ι)
''Ο Ερμής κατασκευάζει τη λύρα, σύμβολο (Talisman) των νεκρών: εικόνες κιθαριστών συγκαταλέγονται στις προσφορές που βρέθικαν στούς τάφους του κικλαδικού πολιτισμού... ένας λυρωδός εμφανίζεται πάνω στη σαρκοφάγο της Αγίας Τριάδας. Η λύρα αποκοιμίζει τον Κέρβερο, ακολουθείται από τα πνεύματα: ο Αμφίων σέρνει πίσω του τις πέτρες και οι πέτρες είναι στοιχιωμένες. Ο Απόλλων παίζει λύρα ανάμεσα σε δύο Σειρήνες. Αλλού η Σειρήνα η ίδια παίρνει τη λύρα: όρθια πάνω στην επιτύμβια στήλη έχει ως ακροατές δύο γεννειοφόρους άντρες που συνοδέύονται από σκυλιά και που δείχνουν να την ακούν προσεκτικά. Ο μελαγχολικός μουσικός, που γύρισε από τη χώρα των Ϊσκιων για να καθίσει πάνω στη στήλη, γοητεύει με τη λύρα τους περαστικούς ''καθώς και την τεκμηρίωση που προτείνει. Ιδέ επίσης A. Delatte ''La Musique au Tombeau Dans l' Antiquite'' Rev. Arch., XX, Παρίσι, 1913.

P. Raingeard: Hermès Psychagogue, Essai sur les origines du culte d'Hermès.

Αναζήτηση στο βιβλίο




Roscher, Lexicon... Hermes.


Pauly-Wisowa (Real. Enc.)
 

Attachments

  • 36_119465.jpg
    36_119465.jpg
    22 KB · Views: 2
  • Odessa_2008-36.jpg
    Odessa_2008-36.jpg
    276.9 KB · Views: 0
  • 16FF4.jpg
    16FF4.jpg
    113.6 KB · Views: 0
  • HermesLyre.jpg
    HermesLyre.jpg
    25.6 KB · Views: 0
  • THM_0000368069.jpg
    THM_0000368069.jpg
    5.4 KB · Views: 37
  • sarkofagos_agia_triada_megalh.gif
    sarkofagos_agia_triada_megalh.gif
    80.5 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ. 122

Μετά τη γέννησή του ο Ερμής, θέλοντας να βρεί τα βόδια του Απόλλωνα, βγήκε από τη σπηλιά και συνάντησε μία χελώνα που βοσκούσε. Από το καυκαλό της θα φτιάξει τη λύρα* ο προορισμός του ζώυ δε γεννά την παραμικρή αμφιβολία στο μυαλό του θεικού παιδιού και η μελοντική αξιοποίηση του μουσικύ οργάνου με τρόπο ''εμπορικό'' ως επί το πλείστον τείνει να υπονοείται από τον ωφελιμιστικό τόνο που διαπνέει το χερετισμό του στη χελώνα. 13

[...]
Η J. Duchemin 14 θεωρεί ότι '' οι μαγικές δυνάμεις της μουσικής που συνδέονται με την εκτέλεση της μουσικής μπορούν κάλλιστα να αποδοθούν σε εκείνο το θεό πού, σύμφωνα με τον ομ. ύμνο επινόησε τη λύρα όπως και σε εκείνον που συχνότερα στην ελληνική μυθολογία διατηρεί το θεικό αυτό προνόμιο: θεραπευτικές η μουσικές οι υπερφυσικές αυτές δυνάμεις είναι κατ΄ αρχήν οι ίδιες''. Η J. Duchemin υπενθυμίζει εξάλλου, ώς πρός τον Ερμή του ομηρικού ύμνου, την ειδική σχέσει μουσικής και ποιήσεως στην αρχαία Ελλάδα (σελ. 25.).



13. σύμβολον ἤδη μοι μέγ᾽ ὀνήσιμον: οὐκ ὀνοτάζω.
χαῖρε, φυὴν ἐρόεσσα, χοροιτύπε, δαιτὸς ἑταίρη,
ἀσπασίη προφανεῖσα: πόθεν τόδε καλὸν ἄθυρμα
αἰόλον ὄστρακον ἕσσο χέλυς ὄρεσι ζώουσα;
ἀλλ᾽ οἴσω σ᾽ ἐς δῶμα λαβών: ὄφελός τι μοι ἔσσῃ,
35οὐδ᾽ ἀποτιμήσω: σὺ δέ με πρώτιστον ὀνήσεις

Εἲς Ἑρμῆν

HH 4 30


14. J. Duchemin ''La Houlette et la Lyre'', Παρίσι, 1960, σελ. 164.
 

Attachments

  • HermesChelys01.jpg
    HermesChelys01.jpg
    37.9 KB · Views: 0
  • GZRYUTCAVYATJTCAKA6MCNCAE20VXOCAXN0JQ8CA5P2UTVCA2SJQQ2CAJMYEP5CA3LD9ABCATTUFL2CARB0X2XCA7V32WJCA.jpg
    GZRYUTCAVYATJTCAKA6MCNCAE20VXOCAXN0JQ8CA5P2UTVCA2SJQQ2CAJMYEP5CA3LD9ABCATTUFL2CARB0X2XCA7V32WJCA.jpg
    5.8 KB · Views: 35
  • Testudo_marginata_sarda.jpg
    Testudo_marginata_sarda.jpg
    375.3 KB · Views: 0
  • Testweis2_JerSpeyb.jpg
    Testweis2_JerSpeyb.jpg
    164.2 KB · Views: 0
  • 000017.jpg
    000017.jpg
    104.7 KB · Views: 1
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

Η L. Kahn αναφέρεται στις μαγικές ιδιότητες της χελώνας που χρησιμοποιείται ως έχμα κατά της μαγείας συνδέοντας τες με το μαγικό αποτέλεσμα της λυρικής μουσικής 15. Διαφωνεί έτσι με τον Raingeard 16 που θεωρεί ότι η λύρα δέν γοητεύει τον Απόλλωνα χάρη στη μαγική λειτουργία της και ότι το χθόνιο στοιχείο της χελώνας δεν κληροδοτεί τις ιδιότητές του στη λύρα. Θεωρεί εντούτοις τη λύρα ''Talisman'' = (περίαπτο) των νεκρών και προβαίνει στο σχολιασμό των σχετικών αγγειογραφικών και πλαστικών παραστάσεων που προσφέρει η επιτάφια τέχνη.



15. L. Kahn, Hermès passe, ou Les Ambiguïtés de la communication , Παρίσι 1978
...η λύρα, άν είναι ένα τεχνικό αντικείμενο, είναι κυρίως αποτελεσματική σα θαυματοποιία: λύρα νεκρή-ζωντανή, γίνεται, στο παράδοξο αυτό, θαυμαστό έργο΄το τραγούδι του Ερμή είναι ταυτόχρονα μηχανικό και μαγικό (σ. 127.)

~~~~

Πρόκειται για επιτύμβιο άγαλμα που πιθανών να έστεκε σε μνημείο ως κορωνίδα του. Βρέθηκε δίπλα στην νεκρική στήλη του Δεξίλεω. Η Σειρήνες συμβόλιζαν τη μουσική και υποτίθεται ότι ως επιτύμβιο άγαλμα συμβόλιζαν το επιθανάτιο άσμα και τον θρηνητικό αηδό.

Σειρήνα
Είδος Τέχνης γλυπτό
Έτος κατασκευής περ. 370 π.Χ.
Διαστάσεις σωζόμενο 83 εκ.
Μουσείο Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο
Αριθμός καταλόγου 774

~~~~~~~

Αρχαίο Ανακτόριο - Επιτύμβιο ανάγλυφο που παριστάνει άνδρα που παίζει λύρα και συγχρόνως τραγουδάει από το Ανατολικό νεκροταφείο της πόλης (αρχές 5ου αι. π.Χ.)
Ιστότοπος Μνημείων Αχαΐας - Αιτωλοακαρνανίας

~~~~~~~~

Μαρμάρινη επιτύμβια λήκυθος με ζωγραφιστή διακόσμηση. Άγνωστης προέλευσης. 420 - 410 π.Χ.
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Φέρει παράσταση καθιστής μορφής με λύρα, η οποία συνοδεύεται από άνδρα και πιθανώς θεραπαινίδα. Η παράσταση συμπληρώνεται με ανθέμια στον ώμο και στο κάτω μέρος του αγγείου, φολιδωτό κόσμημα στον λαιμό, ιωνικό κυμάτιο πάνω από την κυρίως παράσταση και ταινία με μαίανδρο κάτω από αυτήν.

~~~~~~~

O σπουδαιότερος χορικός ποιητής της αρχαιότητας, ο Πίνδαρος, με λύρα και ένα μικρό παιδί, σε επιτύμβια στήλη των μέσων του 5ου π.X. αι., για την οποία έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι τον απεικονίζει. [?]

~~~~~~~~

πήλινες μικρές λύρες

«ΨΑΠΦΑ ΕΡΩΤΙΟΥ ΧΑΙΡΕ»
 

Attachments

  • Sirenenstatue.jpg
    Sirenenstatue.jpg
    246.9 KB · Views: 0
  • 17835-max.jpg
    17835-max.jpg
    101.5 KB · Views: 0
  • 17-07-08_241239_191.jpg
    17-07-08_241239_191.jpg
    32.4 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ. 125

''Ο συσχετισμός του Ερμή με τον Ηρακλή είναι εξάλλου γενικότερος όπως δηλώνει η παράξενη σύλληψη του ''Ερμηρακλέους''. Η σχέση πάντως του Ηρακλή
με τη μουσική δε φαίνεται ιδιαίτερα στενή ( ιδέ C.H. Dugas ''Heracles Musikos''
Rev. Et. Gr. LVII., Παρίσι, 1944). Τη μουσική του εξάλλου παιδεία βαρήνει ο
φόνος του Λίνου τον οποίο ο Ηρακλής σκότωσε χτυπώντας τον με την κιθάρα
όταν εκείνος διδάσκοντάς τον τον επέπληξε.''

[Αξίζει να γίνει έρευνα -> πολεμιστής - μουσκή. Η σχέση φαίνεται ιδιαίτερα στενή. :) Αχιλλέας με φόρμιγξ. Ζ.Σ.]

Céramique où l'on voit Hercule en train de tuer Linos (base Beazley).

Coupe attique à figures rouges - 470 av. J.-C.

Paris, BNF, Cabinet des Médailles

Attic black figured hydria.
Late archaic period, ca. 525-475 BC
Munich. Antikensammlungen.
Exhibition “Die Unsterblichen Götter Griechenlands”
 

Attachments

  • linos.jpg
    linos.jpg
    74.6 KB · Views: 0
  • linos (1).jpg
    linos (1).jpg
    83.2 KB · Views: 0
  • 8035931503_6340ce74b0_z.jpg
    8035931503_6340ce74b0_z.jpg
    219 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ.125

ο θράξ Θάμυρις τυφλώθηκε
ο Μαρσύας γδάρθηκε
ο Ορφέας δολοφονήθηκε
Λίνος Ομ. Ιλ. Σ. 569
τραγούδι του Μάνερου
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ. 126

[συνάντησης με τη χελώνα]

''...η χελεώνα είναι χαρακτηριστική κληρονόμος και σύμβολο.''

K. Jung - K. Kerenyi ''Introduktion l' Esence de la Mythologie, Παρίσι, 1974.

...R. Egger, από το ελληνική λέξη ταρταρούχα, κυρίαρχη των Ταρτάρων, του
ποιό αρχαίου στρώματος του σύμπαντος.

[...]

''...αμήχανο έρωτα:
αἰὼν παῖς ἐστι παίζων πεσσεύων· παιδὸς ἡ βασιληίη.''
Ο αιώνας είναι ένα παιδί που παίζει, ρίχνοντας ζάρια· ενός παιδιού η βασιλεία.


[...]

''...αρχικά εξαρτημένη από προικισμένους, εφευρετικούς ερασιτέχνες που την τιμούν με ευχαρίστηση, η μουσική περνάει προοδευτικά στα χέρια ''επαγγλματών'' που
συντελούν κατά πάσα πιθανότητα στη σοβαρή αξιοποίησή της' το πέρασμα της λύρας από τον Ερή στον Απόλλωνα, από τον κατασκευαστή στον καλλιτέχνη,
από τον λυροποιό στον λυρωδό...''


~~~~~~~~

THE DAPHNĒ LYRE

The reconstructed Daphnē tortoise carapace.
Modern Testudo Marginata carapace with its plaques identifijied.
The reconstructed Daphnē tortoise carapace with its plaques identifijied.
 

Attachments

  • 22129758_001_01_S06_i0030_thmb.gif
    22129758_001_01_S06_i0030_thmb.gif
    23.9 KB · Views: 23
  • 22129758_001_01_S06_i0031_thmb.gif
    22129758_001_01_S06_i0031_thmb.gif
    23.6 KB · Views: 22
  • 22129758_001_01_S06_i0032_thmb.gif
    22129758_001_01_S06_i0032_thmb.gif
    30.6 KB · Views: 22
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ. 133

''Επιμένει ακόμα στο θέμα της σύριγγος, οργάνου με άμεση ποιμενική φόρτιση,
το οποίο θεωρεί ως πρωταρχικό στο μύθο που διηγείται ο ομηρικός ύμνος 25.

25. Κατά τη J. Duchemin ''οι στίχη 511-512 μοιάζουν να είναι η πρόσθετη
υπενθύμιση ενός αρχαίου δίστιχου.

HH 4 512
αὐτὸς δ᾽ αὖθ᾽ ἑτέρης σοφίης ἐκμάσσατο τέχνην:
συρίγγων ἐνοπὴν ποιήσατο τηλόθ᾽ ἀκουστήν.

''Η λεπτομέρεια αυτή συναντάται και στον Απολλόδωρο (ΙΙΙ. Χ. 115 ) ο οποίος, χάρη σε άλλες συμπληρωματικές λεπτομέρειες και, κυρίως, χάρη στη σημασία που
αποδίδει στις ιστορίες που αναφέρονται στη σύριγγα, μας επιτρέπει, παρότι, αγνούμε τις πηγές του, να υποψιαστούμε την προταρχική σημασία που είχε στο
μύθο το θέμα της σύριγγος έναντι του θέματος της λύρας.''

Apollod. 3.10.2

Μαῖα μὲν οὖν ἡ πρεσβυτάτη Διὶ συνελθοῦσα ἐν ἄντρῳ τῆς Κυλλήνης Ἑρμῆν τίκτει. οὗτος ἐν σπαργάνοις ἐπὶ τοῦ λίκνου κείμενος, ἐκδὺς εἰς Πιερίαν παραγίνεται, καὶ κλέπτει βόας ἃς ἔνεμεν Ἀπόλλων. ἵνα δὲ μὴ φωραθείη ὑπὸ τῶν ἰχνῶν, ὑποδήματα τοῖς ποσὶ περιέθηκε, καὶ κομίσας εἰς Πύλον τὰς μὲν λοιπὰς εἰς σπήλαιον ἀπέκρυψε, δύο δὲ καταθύσας τὰς μὲν βύρσας πέτραις καθήλωσε, τῶν δὲ κρεῶν τὰ μὲν κατηνάλωσεν ἑψήσας τὰ δὲ κατέκαυσε: καὶ ταχέως εἰς Κυλλήνην ᾤχετο. καὶ εὑρίσκει πρὸ τοῦ ἄντρου νεμομένην χελώνην. ταύτην ἐκκαθάρας, εἰς τὸ κύτος χορδὰς ἐντείνας ἐξ ὧν ἔθυσε βοῶν καὶ ἐργασάμενος λύραν εὗρε καὶ πλῆκτρον. Ἀπόλλων δὲ τὰς βόας ζητῶν εἰς Πύλον ἀφικνεῖται, καὶ τοὺς κατοικοῦντας ἀνέκρινεν. οἱ δὲ ἰδεῖν μὲν παῖδα ἐλαύνοντα ἔφασκον, οὐκ ἔχειν δὲ εἰπεῖν ποῖ ποτε ἠλάθησαν διὰ τὸ μὴ εὑρεῖν ἴχνος δύνασθαι. μαθὼν δὲ ἐκ τῆς μαντικῆς τὸν κεκλοφότα πρὸς Μαῖαν εἰς Κυλλήνην παραγίνεται, καὶ τὸν Ἑρμῆν ᾐτιᾶτο. ἡ δὲ ἐπέδειξεν αὐτὸν ἐν τοῖς σπαργάνοις. Ἀπόλλων δὲ αὐτὸν πρὸς Δία κομίσας τὰς βόας ἀπῄτει. Διὸς δὲ κελεύοντος ἀποδοῦναι ἠρνεῖτο. μὴ πείθων δὲ ἄγει τὸν Ἀπόλλωνα εἰς Πύλον καὶ τὰς βόας ἀποδίδωσιν. ἀκούσας δὲ τῆς λύρας ὁ Ἀπόλλων ἀντιδίδωσι τὰς βόας. Ἑρμῆς δὲ ταύτας νέμων σύριγγα πάλιν πηξάμενος ἐσύριζεν. Ἀπόλλων δὲ καὶ ταύτην βουλόμενος λαβεῖν, τὴν χρυσῆν ῥάβδον ἐδίδου ἣν ἐκέκτητο βουκολῶν. ὁ δὲ καὶ ταύτην λαβεῖν ἀντὶ τῆς σύριγγος ἤθελε καὶ τὴν μαντικὴν ἐπελθεῖν: καὶ δοὺς διδάσκεται τὴν διὰ τῶν ψήφων μαντικήν. Ζεὺς δὲ αὐτὸν κήρυκα ἑαυτοῦ καὶ θεῶν ὑποχθονίων τίθησι.
 

Attachments

  • THM_0000338456.jpg
    THM_0000338456.jpg
    9.1 KB · Views: 66
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ.133

Όποια και αν ήταν η σημασία της σύριγγας στο μύθο του ίδιου του Ερμή,
είναι πάντως πιθανό ότι καταλάμβανε μία εξέχουσα θέση στη βουκολική μυθική
μουσική παράδοση. Ο Raingeard 26 θυμίζει ότι ''τη σύριγγα απέσπασαν από
τον Ερμή άλλοτε ο Απόλλων η η Αθηνά στις μεταγενέστερες εκδοχές, και άλλοτε ο Πάν, ο Μαρσύας ο Όλυμπος η ο Ύαγνις. [...]''
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Οι θεότητες της Μουσικής στην ομηρική και αρχαϊκή ποίηση. Μενέλαος Χριστόπουλος. Αθήνα 1985

σελ.134

Η σχέση του Πανός με τη μουσική διαγράφεται από τις δύο άτυχες ερωτικές
του ιστορίες, με τη Σύριγγα και την Ηχώ.
Ερωτευμένος με τη νύμφη Σύριγγα ο Πάν την κυνήγηγε θέλοντας να
κατακτήσει. Γιά να γλυτώσει, η νύμφη παρακάλεσε τη γή (η τις ποτάμιες
νύμφες) να τη βοηθήσουν και έτσι μεταμορφώθηκε καλαμιά* από αυτήν ο
θεός κατασκέυασε το ομώνυμο μουσικό όργανο που αποτελεί το εμβλημά του
28.

[...η ανεκπλήρωτη ερωτική επιθυμία που μετατρέπεται σε μουσική δημιουργία...]
 

Attachments

  • Arundo_donax_3.jpg
    Arundo_donax_3.jpg
    311.1 KB · Views: 0
  • Pan.JPG
    Pan.JPG
    29.5 KB · Views: 0
  • THM_0008676518.jpg
    THM_0008676518.jpg
    5.8 KB · Views: 64
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ

34. Ἀπόλλωνος

''παντός∙ σοὶ δ' ἀρχή τε τελευτή τ' ἐστὶ μέλουσα,
παντοѳαλής, σὺ δὲ πάντα πόλον κιѳάρηι πολυκρέκτωι
ἁρμόζεις, ὁτὲ μὲν νεάτης ἐπὶ τέρματα βαίνων,
ἄλλοτε δ' αὖѳ' ὑπάτης, ποτὲ Δώριον εἰς διάκοσμον
πάντα πόλον κιρνὰς κρίνεις βιοѳρέμμονα φῦλα,
ἁρμονίηι κεράσας {τὴν} παγκόσμιον ἀνδράσι μοῖραν,
μίξας χειμῶνος ѳέρεός τ' ἴσον ἀμφοτέροισιν,
ταῖς ὑπάταις χειμῶνα, ѳέρος νεάταις διακρίνας,
Δώριον εἰς ἔαρος πολυηράτου ὥριον ἄνѳος.''

κιѳάρηι
πολυκρέκτωι
ἁρμόζεις
νεάτης
ὑπάτης
Δώριον


εσύ φροντίζεις για την αρχή καί το τέλος, καί κάνεις να θάλλουν τα πάντα· εσύ
συναρμόζεις κάθε πόλον με την κιθάραν, πού έχει μεγάλον ήχον άλλοτε μεν βαδίζων
προς τα τέρματα της νεάτης (της κατωτάτης χορδής), άλλοτε πάλιν προς την ύπάτην
(την ύψηλοτάτην χορδήν), άλλοτε δε συμμειγνύων κάθε πόλον είς την Δωρικήν
διακοσμησιν (διάταξίν). Διαχωρίζεις τα διατηρούμενα είς την ζωήν φύλα συγκεράσας δια
της αρμονίας την παγκόσμιον μοίραν των ανθρώπων (την μοίραν τήν θέσιν των
ανθρώπων είς όλον τον κόσμον)· άνέμειξες εξ ίσου καί με τα δύο (καί με την νεάτην καί
με την ύπάτην) τον χειμώνα καί το θέρος, διεχώρισες δε τον χειμώνα είς υπάτας καί το
θέρος με τάς νεάτας καί έσχημάτισες το ώραίον Δωρικόν άνθος του
πολυαγαπημένου έαρος

''Το 1967 ο αστρονόμος Κ.Χασάπης έφερε μια επανάσταση στη χρονολόγηση των Ορφικών Ύμνων. Στη διατριβή του με τίτλο «Η Ελληνική αστρονομία της β΄ π.Χ χιλιετίας κατά τους Ορφικούς ύμνους» υποστήριξε πως οι Ορφικοί ύμνοι, ως προς το περιεχόμενο ανάγονται τουλάχιστο στον 14ο π.x αιώνα. Βασισμένος στον ύμνο προς τον Απόλλωνα και ιδιαίτερα στο στίχο «μίξας χειμώνος θέρεός τ’ ίσον αμφοτέροισιν», απέδειξε αστρονομικά πως η ισότητα αυτήν των εποχών (χειμώνα –καλοκαιριού) συνέβη κατά το έτος 1366 π.Χ.''

''Σχετικά με τη χρονολόγησή τους ή είναι "κείμενα παλαιότερα και των Ομηρικών επών ή μεταγενέστερα, κατά μια άποψη έργα της σχολής των Νεοπλατωνικών. Πάντως, οι μαρτυρίες βεβαιώνουν πως υπήρχαν τουλάχιστο τον 6ο αι. π.Χ.. Ο αστρολόγος Κων. Χασάπης υποστήριξε πως η ηλικία των Ορφικών Ύμνων, ως προς το περιεχόμενο, ανάγεται τουλάχιστο στον 14ο αι. π.Χ., βασισμένος στον ύμνο (34) του Απόλλωνος και ιδιαίτερα στο στίχο "μίξας χειμώνος θέρεός τ' ίσον αμφοτέροισιν". Απέδειξε, αστρονομικά, πως η ισότης των εποχών, χειμώνος και θέρους, συνέβη το 1366 π.Χ..''

~~~~~~~~~~

Ο χρονικός ιστορικός εντοπισμός της γένεσης της Ορφικής φιλοσοφικής κοσμολογίας μπορεί, κατά τον αστρονόμο Κ. Χασάπη, να γίνει μέσα από τα αστρονομικά στοιχεία που καταγράφουν οι λατρευτικοί Ορφικοί Ύμνοι. Ο Κ. Χασάπης δημοσίευσε στη διδακτορική του διατριβή "Η Ελληνική αστρονομία της Β' χιλιετηρίδας π.Χ., κατά τους Ορφικούς Ύμνους" (Αθήναι, 1967) ότι σε δύο Ορφικούς Ύμνους αναφέρεται η περιοδική εμφάνιση, ανά περίπου 10.000 χρόνια, μιας συγκεκριμένης ζωδιακής ιδιομορφίας (στο εξής ΣΖΙ), η οποία επικρατεί για χρονικό διάστημα περίπου 500 ετών. Μετά την παρέλευση των περίπου 500 αυτών ετών, η ΣΖΙ παραχωρεί τη θέση της στη συνήθη χωροταξική κανονικότητα των ζωδίων. Οι ΣΖΙ αυτές επανέρχονται, ως προειπώθηκε, περίπου κάθε 10.000 χρόνια. Η διασταυρούμενη αυτή διπλή αστρονομική αναφορά, μέσα στους Ορφικούς Ύμνους, της περιοδικώς εμφανιζόμενης αυτής ΣΖΙ, επιτρέπει να επιχειρηθεί μια αντικειμενική αστρονομική χρονολόγηση των Ορφικών Ύμνων, διότι, προφανώς, ο συνθέτης αυτών των Ύμνων έζησε κάτω από μια τέτοια ΣΖΙ. Ποια όμως είναι αυτή η ΣΖΙ; Η πιο πρόσφατη ΣΖΙ (στο εξής ΣΖΙ, -1841) επικρατούσε, κατά τον Χασάπη, περίπου από το -1841 έως το -1366 [1]. Η αμέσως προηγούμενη ΣΖΙ εμφανίστηκε περίπου 10.000 χρόνια πριν, οπότε, οπισθοχωρώντας ανάλογα πίσω από τον χρονικόν ορίζοντα του-1841, φθάνουμε στο περίπου -11841, καθώς 1841+10.000= 11.841. Αυτή είναι η (ΣΖΙ-11841). Η χρονολόγηση αυτή, ως (ΣΖΙ,-11841), για τους Ορφικούς Ύμνους, αν και προτάθηκε από τον Χασάπη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ως η περισσότερο ορθή, δεν έγινε αρμοδίως αποδεκτή για πολλούς θλιβερούς και απαράδεκτους λόγους. Έτσι, η ως άνω διατριβή, τελικώς, διαδήλωσε αναγκαστικά τον οπωσδήποτε εσφαλμένο ορίζοντα της (ΣΖΙ, -1841). Για την ιστορία, ας σημειωθεί ότι ο Χασάπης δεν αποδέχθηκε την πεντακοσάδα των ετών -1841 έως και -1366, ως προσδιοριστική της χρονολόγησης των Ορφικών κειμένων, διότι δεν ήταν δυνατόν να ζούσε κατά την (ΣΖΙ, -1841) ο Ορφεύς που φαίνεται ότι πρέπει να ήταν σύγχρονος του Τρωικού Πολέμου. Η χρονολόγηση εξάλλου της σύρραξης αυτής συνεχώς οπισθοβατεί, κατά τις ανανεούμενες έρευνες, με τάση να διολισθαίνει, ολονέν και βαθύτερα, πίσω από τον ορίζοντα του -3.500.

Δύο αντικειμενικές ενδείξεις οδήγησαν τον γράφοντα σε μια σειρά διαπιστώσεων που αποκτούν αυτονόητη επισήμανση νέων ανακατατάξεων στη διαμόρφωση πρόδηλων και μάλιστα αβίαστων συμπερασμάτων σε πολλούς τομείς. Το πρώτον αντικειμενικό στοιχείο είναι η χρονολόγηση της διάρκειας της τήξης των πάγων, μεταξύ του περίπου -20.000 μέχρι του περίπου -8.000. Πλείστες όσες έρευνες ειδικών επιστημόνων προσδιορίζουν τον τελευταίον κατακλυσμόν, τον ονομαζόμενο του Δευκαλίωνος, στα έτη περίπου του -12.000[2]. Μέσα στην παρατεταμένη κατακλυσμική αυτή καταστροφή, γύρω στο -12.000, αλλά και μέσα από εξελισσόμενες ταυτόχρονες γεωλογικές καταστροφές του πλημμυρισμένου Ελληνικού χώρου, λογικώς, αποκλείεται η περίπτωση να γίνει αποδεκτή η νομιμοποίηση της πολύπλευρης σκοπιμότητας να είχε συνθέσει ο Ορφεύς Ύμνους μέσα σε ένα τέτοιο τοπίο γεωλογικού ολέθρου. Ένα σοβαρότατον αντικειμενικό στοιχείο διαμορφώνεται από την παντελή παρασιώπηση οιουδήποτε κατακλυσμού μέσα στο κείμενο της "θεογονίας" του Ησιόδου. Η παρασιώπηση αυτή φαίνεται να μη δικαιολογείται. Πράγματι, επειδή ο Ησίοδος έζησε περίπου το -750, δηλ. μετά από τον κατακλυσμόν, αναμένεται ότι λογικώς έπρεπε να αναφέρει το γεγονός αυτό στη "θεογονία", η οποία είναι μια ιδιότυπη περιγραφή της "ιστορίας" του ανθρώπινου γένους. Η παράλειψη ενός τόσο σημαντικού γεωφυσικού γεγονότος, μέσα σε ένα περιγραφικό της "ιστορίας" της ανθρωπότητας κείμενο, στοιχειοθετεί την αντίληψη ότι ίσως δεν είναι συνθέτης της "θεογονίας" ο Ησίοδος, αλλά κάποιος, ο οποίος, επειδή έζησε πριν από τον κατακλυσμό του -12.000, λογικώς δεν τον αναφέρει πράγματι μέσα στη "Θεογονία". Στη περίπτωση αυτή, ίσως ο Ησίοδος να κατέγραψε ό,τι άκουσε. Η "θεογονία" όμως του Ησιόδου, περιέχει Ορφικούς κοσμολογικούς όρους, όπως το "χάος", ο "Έρως" και η "Νύξ". Η ύπαρξη αυτών των Ορφικών όρων, επιτρέπει την αναπόφευκτη υπόθεση ότι ο άγνωστος συνθέτης του κειμένου της "Θεογονίας" γνώρισε την ύπαρξη Ορφικών κοσμολογικών όρων. Οι όροι αυτοί θα πρέπει να αναχθούν στη χρονική περίοδο της Συγκεκριμένης Ζωδιακής Ιδιομορφίας που, πριν από το -11840, σχηματίστηκε γύρω στο -21840, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα για τη σχέση των επαναλαμβανόμενων Συγκεκριμένων Ζωδιακών Ιδιομορφιών (ΣΖΙ) και χρονολόγησης, κατά τον Χασάπη, των Ορφικών Ύμνων. Ύστερα από αυτές τις επισημάνσεις, κυρίαρχο αντικειμενικό συμπέρασμα είναι ότι ο Ορφεύς είχε, κατά πάσαν πιθανότητα, την ακμή του περίπου κατά το -21840. Ως δεύτερο συμπέρασμα έρχεται η δίκαιη απόδοση στον Ελληνικό Πνευματικό πολιτισμό ενός καταρχήν χρονικού εύρους αναπνοής, κατ' αντίθεση προς το διεθνώς καταδικασμένο να συμπιεσθεί ιστορικό γίγνεσθαι" του Ελληνικού λαού. Ο δήθεν ευρηματικός, άλλωστε, ισχυρισμός ότι το όνομα Ορφεύς καλύπτει συλλογική θεολογική προσπάθεια ομάδας, στην οποία θα μπορούσε να αποδοθεί η ίδρυση της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας, δεν ευσταθεί, διότι ουδεμία θρησκεία ιδρύθηκε ποτέ από συλλογική εργασία. Όλες οι γνωστές θρησκείες έχουν ένα και μοναδικό ιδρυτή. Συνδυάζοντας τόσο την κορυφαία θέση του Ορφέως, όσον και ότι πρώτος παρουσίασε την πιο ολοκληρωμένη φιλοσοφική κοσμολογία, γίνεται κατανοητό, γιατί σχεδόν όλοι οι επόμενοι Έλληνες φιλόσοφοι ασπάσθηκαν τις κοσμολογικές θέσεις του Ορφέως. Η θεολογική αναμόρφωση που επέφερε ο μέγιστος αυτός θεολόγος των Ελλήνων έγινε αποδεκτή από τον Πυθαγόρα, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τους διαδόχους του Πλάτωνος. Σε αντίθεση προς τον Σπεύσιππο, ο Αριστοτέλης δεν κατανόησε την Ορφική παράδοση και η αδυναμία του αυτή ήταν η κύρια αιτία που τον απομάκρυνε νομίμως από το να γίνει διάδοχος του Πλάτωνος στην Ακαδημία. Η Ορφική θεολογική αναμόρφωση διαχέεται σ' όλη την αρχαία Ελληνική γραμματεία. Η αναμόρφωση αυτή πέρασε μέσα στους Μυστηριακούς ορίζοντες, σε τέτοιο βάθος, ώστε η αρχαία Ελληνική μυστηριακή πραγματικότητα, η πολυποίκιλη, να οχοδρομηθεί πάνω στις εξαγγελθείσες από τον Ορφέα αντιλήψεις του περί αντικειμενικής υλικής πραγματικότητας. Πώς όμως όλα αυτά συνδυάζονται;''

Σπυροδήμος Ανεμογιάννης-Σινανίδης,
Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών

[Σ. Ανεμογιάννη-Σινανίδη, "Χώρος και χρόνος εις τα Ορφικά αποσπάσματα", Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήναι 1978]


Περισσότερα: http://www.schizas.com/site3/index.php?option=com_content&task=view&id=52&Itemid=38#ixzz2T4c4ABok




http://www.schizas.com/site3/index.php?option=com_content&task=view&id=52&Itemid=38
 

Attachments

  • BKS.0270788.jpg
    BKS.0270788.jpg
    7.7 KB · Views: 54
  • 59974_448629765226787_774245391_n (1).jpg
    59974_448629765226787_774245391_n (1).jpg
    44.2 KB · Views: 0
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Το συγκεντρωμένο υλικό, αρχικά (από το 1996) σε βάση δεδομένων του συστήματος CLIO (που είχε αναπτυχθεί από το Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΙΤΕ), μεταφέρεται σταδιακά στον ιστοχώρο www.ancient-theater.gr, όπου μικρό μέρος των στοιχείων που έχουν καταχωρισθεί – κυρίως δραματικά μνημεία, αλλά επίσης λίγοι τεχνίτες του Διονύσου και ορισμένα δοκίμια – είναι επισκέψιμο (οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να χρησιμοποιούν το όνομα guest και το σύνθημα bravissimo).

http://www.ancient-theater.gr/theater/info_gr.htm


http://www.ancient-theater.gr/theater/gr/signon.htm
 
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Εἲς Δημήτραν
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3atext%3a1999.01.0137%3ahymn%3d13

Δημήτηρ᾽ ἠύκομον, σεμνὴν θεάν, ἄρχομ᾽ ἀείδειν,
αὐτὴν καὶ κούρην, περικαλλέα Περσεφόνειαν.
χαῖρε, θεά, καὶ τήνδε σάου πόλιν: ἄρχε δ᾽ ἀοιδῆς.

~~~~~

HOMERO HYMNUS
(Homer?). Benedetto Marcello. Estro poetico-harmonico.
Venetia 1724. "Parte di canto greco del Modo Hippolido Sopra un' Inno d'Omero
a Cerere".

Benedetto Marcello

mp3 17. Homero Hymnus

~~~~~~~~~

Estro poetico armonico : parafrasi sopra li salmi. tomo terzo /
υπό Marcello, Benedetto, 1686-1739.
Studio per Edizioni Scelte, 1989.
Θέματα Giustiniani, Girolamo Ascanio -- Musical settings.

Cantatas, Sacred -- Scores.

Solo cantatas, Sacred -- Scores.

Psalms (Music) -- 15th Psalm.

Psalms (Music) -- 16th Psalm.

Psalms (Music) -- 17th Psalm.

Psalms (Music) -- 18th Psalm.

Σειρές Archivum musicum. Cantata barocca ; 27

Ομοιόμορφος τίτλος: Estro poetico-armonico. Selections

Φυσική περιγραφή: 1 score (viii, 22, cxli p.) ; 35 cm.

Σημειώσεις/Περιεχόμενα: Adaptation in Italian of the psalms by Girolamo Ascanio Giustiniani.
Marcello uses two presumably ancient Greek melodies : hymn no. 4 of Mesomedes on p. 15 (16th Psalm) and spurious melody on p. 132 (18th Psalm).
Also Ebrew intonations in Psalms 15th (p. 11 'degli ebrei tedeschi'), 16th (p. 23 'degli ebrei spagnuoli'), 17th (p. 71 'degli ebrei spagnuoli'and p. 94 'degli ebrei tedeschi'), 18th (p. 135 'degli ebrei spagnuoli').
Cantatas for vocal soloists and continuo.
Italian with original Latin words, printed as texts at the beginning of the volume.
Facsimile reprint. Originally published: Venezia, 1724.

Πρόσθετη αναγραφή: Giustiniani, Girolamo Ascanio.

~~~~~

Θέατρο εποχών μοντέρνων Εμφάνιση Λεπτομερειών

υπό Marcello, Benedetto, 1686-1739.
Μίλητος, 2007.

''ΕΝ ΠΡΩΤΟΙΣ, δεν θα πρέπει ο Μοντέρνος ποιητής να έχει διαβάσει, ούτε και να διαβάσει ποτέ του αρχαίους συγγραφείς, Λατίνους η Έλληνες, για τον απλούστατο λόγο ότι κανείς από τους παραπάνω δεν διάβασε ποτέ του τους Μοντέρνους.'' :)


~~~~~~~~

''...προσπάθειες που έχουν γίνει κατά καιρούς για τον ανασχηματισμό των αρχαίων μελωδιών, με βάση όσα στοιχεία διαθέτουμε γι' αυτές και πραγματικά είναι εντυπωσιακές:
- τον 17ο αι. ο γερμανός Athanasius Kircher παρουσιάσε το έργο του "Musurgia Universalis". Σε αυτό επεχείρησε ανασχηματισμό της αρχαίας μελωδίας στους στίχους της πρώτης Πυθικής ωδής του Πινδάρου
- στα τέλη 17ου - αρχές 18ου αι. ο Benedetto Marcello ανασχημάτισε αρχαία μελωδία για τον ομηρικό ύμνο στη Δήμητρα
- κατά το 19ο αι. πολλοί επίσης ήταν εκείνοι οι συνθέτες που επεχείρησαν να μελοποιήσουν αρχαία ποίηση, όπως οι C.Hubert, H. Parry, Tertius Noble, Xavier Leroux, G.A. Macfarron, C. Wood και άλλοι
- τον 20ο αι. πάλι σημειώθηκε ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον ανασχηματισμό αυτό των αρχαίων μελωδιών. Ενδεικτικά αναφέρω την ηχογράφηση από την εταιρία Parlophon του τραγουδιού του Σεικλου και του ύμνου προς τον Ήλιο του Μεσομήδη, από χορωδία καθώς και τους δίσκους με τίτλο "ancient and oriental music, by E. Wellesz" το 1957. Ενώ στην Ελλαδα αναφέρω ενδεικτικά τον Κωσταντίνο Αγαθόφρονα Νικολόπουλο, τον Ιωάννη Σακελλαρίδη, τον Γ. Πακτίκο, τον Θ. Πολυκράτη, τον Ι. Ρεμαντά και τον Κ. Ψάχο που έχουν μελοποιήσει κείμενα της αρχαίας ελληνικής ποίησης.''

http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=152




Περισσότερα: http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=152#ixzz2TNwWpC8l
 

Attachments

  • Picture2013511131512.jpg
    Picture2013511131512.jpg
    202 KB · Views: 4
  • 200px-Benedetto_Marcello_by_Vincenzo_Roscioni.jpg
    200px-Benedetto_Marcello_by_Vincenzo_Roscioni.jpg
    12.1 KB · Views: 51
Last edited:

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
Παρουσίαση

Ο Οδηγός αυτός προσφέρει μιαν ευρύτατη κλίμακα απεικόνισης των συνθηκών που επικρατούσαν στις παραστάσεις και του υποβάθρου στο οποίο στηρίχθηκε το θέατρο στον κλασσικό κόσμο, από τον Όμηρο μέχρι το τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τα δοκίμια των διακεκριμένων ιστορικών και ειδικών που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτόν εξετάζουν το ευρύ κοινωνικο-πολιτιστικό πλαίσιο πάνω στο οποίο θεμελιώθηκε το κλασσικό θέατρο και οι διάφορες μορφές ψυχαγωγίας. Στον Οδηγό περιλαμβάνεται επίσης ένα χρήσιμο γλωσσάριο των θεατρολογικών όρων και ένας κατάλογος συγγραφέων και έργων. Οι συντελεστές του έργου ανταποκρίνονται στις ανάγκες των σπουδαστών Κλασικών Σπουδών και Θεατρικών Σπουδών, καθώς και στον καθένα που ενδιαφέρεται για την ιστορία του θεάτρου και την πρακτική του και θέλει να γνωρίζει περισσότερα για όλες τις πλευρές μιας παράστασης στον αρχαίο κόσμο. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Περιεχόμενα

Σημείωμα του μεταφραστή
Κατάλογος εικόνων
Οι συνεργάτες τον τόμου
Εισαγωγή
MARIANNE McDONALD KAII MICHAEL WALTON
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΥΜΦΡΑΖΟΜΕΝΑ
1 Εξιστορήσεις: Μια παραστασιακή παράδοση από τον Όμηρο ως την παντόμιμο όρχηση
MARK GRIFFITH
2 Το αρχαίο θέατρο και ο πολιτισμός της σκηνικής δράσης
RICHARD P. MARTIN
3 Θρησκεία και Δράμα
FRITZ GRAF
4 Η κοινωνικοπολιτική διάσταση της αρχαίας τραγωδίας
JOHN HESK
5 Η "Ποιητική" του Αριστοτέλη και η αρχαία δραματική θεωρία
DAVID WILES
6 Ο Αριστοφάνης και η πολιτική: Προσοχή, κίνδυνος!
GONDA VAN STEEN
7 Κωμωδία και κοινωνία από τον Μένανδρο ως τον Τερέντιο
SANDER GOLDBERG
8 Χαμένες θεατρικές και σκηνικές παραδόσεις από την Ελλάδα και την Ιταλία
HUGH DENARD
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
9 Τέχνη και θέατρο στον αρχαίο κόσμο
RICHARD GREEN
10 Εορτές και θεατές στην Αθήνα και στη Ρώμη
RUSH REHM
11 Θεατρικοί χώροι: προσωρινοί και μόνιμοι
RICHARD BEACHAM
12 Χορός και χορεία στον αρχαίο κόσμο
ΓΙΑΝΝΑ ΖΑΡΙΦΗ
13 Τα προσωπεία του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού θεάτρου
GREGORY McCART
14 Η υλική πλευρά: κοστούμια, σκηνικά αντικείμενα και σκηνικές μηχανές GRAHAM LEY
15 Το θέατρο ως καταναλωτικό αγαθό: άστοχα ερωτήματα
J. MICHAEL WALTON
16 Η θεατρική κληρονομιά του μύθου: ο Οιδίπους στην όπερα, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο
MARIANNE McDONALD
Γλωσσάριο τεχνικών όρων
Δραματουργοί και έργα
Γλωσσάριο ελληνικών και λατινικών λέξεων και όρων
Επιλογή Βιβλιογραφίας
Ευρετήριο
Λεπτομέρειες
Ξενόγλωσσος τίτλος THE CAMBRIDGE COMPANION TO GREEK AND ROMAN THEATRE
ISBN13 9789603542834
Εκδότης ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ
Χρονολογία Έκδοσης Οκτώβριος 2011
Αριθμός σελίδων 460
Διαστάσεις 24x17
Μετάφραση ΛΙΑΠΗΣ ΒΑΙΟΣ
Επιμέλεια MCDONALD MARIANNE, WALTON MICHAEL
Κωδικός Πολιτείας 2230-0395
Θέμα
ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΦΙΛΟΛΟΓΙΑarrow
e5439bb2-74ac-4cc9-843d-3bdfe3474c97.jpg e5439bb2-74ac-4cc9-843d-3bdfe3474c97.jpg
20 K Προβολή Λήψη αρχείου


~~~~~~~~


ΓΙΑΝΝΑ ΣΙΣΤΟΒΑΡΗ
Η Γιάνα Σιστοβάρη (γνωστή και ως Γιάνα Ζαρίφη) είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια του θεατρικού σχήματος «Θίασος» και Επίτιμος Ερευνητικός Εταίρος στο Royal Holloway College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Ο «Θίασος» δημιουργήθηκε από την προσήλωσή της στην αναπαράσταση του αρχαίου ελληνικού δράματος μέσα από τη χρήση ανατολικών θεατρικών παραδόσεων. Το ενδιαφέρον της για τις διαπολιτισμικές τελετουργίες και τον αρχαίο χορό υπήρξε μακροχρόνιο. Υπήρξε συνεργάτης του εγχειριδίου The Cambridge Companion of Greek and Roman Theatre (επιμέλεια Marianne McDonald και J. Michael Walton). Συνεργάστηκε επίσης στον υπό έκδοση τόμο Ancient Dancer in the Modern World τον οποίο επιμελείται η Fiona Macintosh για το Oxford University Press. Η συνεισφορά της εδώ είναι ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στο έργο του Staniewski και φέρει τον τίτλο Staniewski’s Alphabet of Dance- Body and Metaphysics. ΄Εχει γράψει μελέτες και δώσει διαλέξεις με θέματα τον σατυρικό χορό, τον πολωνικό θίασο Gardzienice και τον παραλληλισμό του περσικού θεάτρου Ta’Ziyeh με το αρχαίο ελληνικό δράμα. Η Γιάννα Ζαρίφη σκηνοθέτησε τον Ιππόλυτο και τις Βάκχες του Ευριπίδη το 2001 και 2004 αντιστοίχως καθώς και τους Πέρσες του Αισχύλου το 2006 κι έδωσε παραστάσεις στην Πάφο, το Κούριο και τη Λευκωσία στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος.
 

Zambelis Spyros

Παλαιό Μέλος
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Περιοδική Έκθεση
«Μυθικοί Χοροί της Μεσσηνίας»

Η ΛΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων διοργανώνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας στην Καλαμάτα περιοδική έκθεση με τίτλο «Μυθικοί Χοροί της Μεσσηνίας».
Ο χορός και η μουσική είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη και την ανάγκη έκφρασης της ψυχής. «Κίνηση», «ρυθμός», «τελετουργία», «όρχηση», «κάθαρση» είναι μερικές μόνο από τις όψεις του πολύπτυχου της μουσικοχορευτικής τέχνης. Ακολουθώντας αυτήν την διαχρονία οι επιμελητές της έκθεσης χρησιμοποιούν τον χορό ως εννοιολογικό όχημα για την παρουσίαση αρχαίων αντικειμένων, συμβόλων, εννοιών, γραπτών μαρτυριών που προέρχονται από τη Μεσσηνία και συνδέονται εν γένει με την μουσική και το χορό.
Σκοπός της έκθεσης είναι να επικοινωνήσει όλα τα παραπάνω στο ευρύ κοινό, ειδικό και μη, ανοίγοντας μια άμεση συνομιλία μεταξύ αρχαιότητας και σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής στην Καλαμάτα, που έχει καθιερωθεί ως πόλη χορού μέσω του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού ήδη από το 1995.
Η περιοδική έκθεση «Μυθικοί Χοροί της Μεσσηνίας» θα περιλαμβάνει εικοσιπέντε (25) αρχαία αντικείμενα από τις μόνιμες εκθέσεις των μουσείων της Μεσσηνίας αλλά και υλικό από τις ανασκαφές της Αρχαίας Μεσσήνης και του Ανακτόρου του Νέστορος, που θα εκτεθούν για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό.
Η έκθεση θα εγκαινιαστεί τον προσεχή Ιούνιο και προγραμματίζεται να διαρκέσει έως τον Σεπτέμβριο του 2014.

Επιμέλεια έκθεσης

Γενικός Συντονισμός:
Άννα – Βασιλική Καραπαναγιώτου, αν. Προϊσταμένη ΛΗ΄ΕΠΚΑ

Μουσειολογική Μελέτη:
Μαίρη Τσουλάκου, αρχαιολόγος ΛΗ΄ΕΠΚΑ
Πένυ Τσακανίκου, αρχαιολόγος ΛΗ΄ΕΠΚΑ

Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός - Μουσειογραφική Μελέτη:
Χρυσαυγή Ιορδανίδου, αρχιτέκτων μηχανικός

Εποπτεία Μουσειογραφικής Μελέτης:
Δήμητρα Πίκουλα, Προϊσταμένη Τμήματος Αρχαιολογικών Έργων ΛΗ΄ΕΠΚΑ


https://www.facebook.com/ArchaiologikoMouseioMessenias


~~~~~~

Οι Καλαματιανοί σέρνουμε το χορό μας από τα προϊστορικά χρόνια κι ας το αγνοούν σήμερα όσοι χορεύουν τον περήφανο καλαματιανό, όπως κι εκείνοι που θεσμοθέτησαν στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού, θέτοντας έτσι την Καλαμάτα στο διεθνή πολιτιστικό χάρτη με έμφαση στο χορό.
Είναι σαφές ότι ο τόπος αυτός, εκτός από λάδι και ελιές, παρήγαγε μουσικοχορευτικούς βηματισμούς όπως δείχνει η αρχαιολογική έρευνα, η οποία τεκμηριώνει την παραπάνω παραδοχή με σχετικά ευρήματα που θα παρουσιασθούν σε λίγες μέρες στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καλαμάτας με τον τίτλο «Μυθικοί χοροί της Μεσσηνίας».
Την πρωτότυπη αυτή έκθεση οργανώνει η ΛΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών-Κλασικών Αρχαιοτήτων, και αναφερόμενη η έφορος Άννα-Βασιλική Καραπαναγιώτου στο σκεπτικό της στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο επισήμανε ότι «στις προϊστορικές κοινωνίες ο χορός σχετιζόταν άμεσα με τη θρησκεία, αλλά και με ταφικές πρακτικές».
Αργότερα, στους ιστορικούς χρόνους «η μουσική, ο έμμετρος λόγος και ο χορός (σε συνδυασμό) ήταν μέρος της εκπαίδευσης του πολίτη, διατηρώντας πάντοτε τη σύνδεση με τη θρησκεία. Η επίδραση ήταν διττή: όσα πήγαζαν από την απολλώνεια σφαίρα, επενεργούσαν στο ήθος και είχαν παιδευτική αξία, ενώ όσα σχετίζονταν με τον Διόνυσο επιδρούσαν στα άλογα μέρη της ψυχής και μέσω της κάθαρσης λειτουργούσαν θεραπευτικά», σύμφωνα με την κα Καραπαναγιώτου.
Έτσι, επελέγησαν για το άνοιγμα της έκθεσης αντικείμενα της Ύστερης Εποχής του Χαλκού που απεικονίζουν σκηνές τελετουργικών πράξεων οι οποίες εμπεριέχουν κίνηση, ρυθμό και μουσική. Θα παρουσιαστούν θεότητες που συνδέονται με τη μουσική και το χορό, μουσικά όργανα και χορός μαινάδων. Οι αρχαιολόγοι επιχειρούν, επίσης, να ανοίξουν ένα γόνιμο διάλογο του παρόντος με το παρελθόν, κάνοντας ευρεία χρήση οπτικοακουστικού υλικού. Συνδέουν τη σύγχρονη χορευτική δημιουργία του Φεστιβάλ Καλαμάτας με την τοπική χορευτική παράδοση και εν τέλει τον καλαματιανό χορό.
Τα έργα που θα εκφράσουν αυτό το σκεπτικό προέρχονται από τις μόνιμες εκθέσεις του Αρχαιολογικού Μουσείου Μεσσηνίας και του Αρχαιολογικού Μουσείου Χώρας, από το υλικό της επανέκθεσης του Αρχαιολογικού Μουσείου Πύλου, αλλά και από τις ανασκαφές της Αρχαίας Μεσσήνης και του Ανακτόρου του Νέστορος, από τις αποθήκες της Εφορείας, που δεν έχει ξαναεκτεθεί στο παρελθόν.
Η έκθεση έγινε δεκτή μετά πολλών επαίνων από το ΚΑΣ, γιατί ακριβώς προάγει την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς μαζί με τα στοιχεία της παράδοσης και τη σύγχρονη πολιτιστική δράση.
Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ - See more at: http://www.tharrosnews.gr/news/content/από-την-αρχαιότητα-ο-καλαματιανός-χορός…#sthash.cyXcPxgk.dpuf


http://www.tharrosnews.gr/news/content/από-την-αρχαιότητα-ο-καλαματιανός-χορός…
 

Attachments

  • 1017568_229891040532543_1025509507_n.png
    1017568_229891040532543_1025509507_n.png
    101.7 KB · Views: 0
  • 06xoros-2.jpg
    06xoros-2.jpg
    30.9 KB · Views: 0
  • 23-1--3-thumb-medium.jpg
    23-1--3-thumb-medium.jpg
    26 KB · Views: 0
  • 2014030500806_121831388_type12713.jpg
    2014030500806_121831388_type12713.jpg
    23.5 KB · Views: 0
  • orfeas.jpeg
    orfeas.jpeg
    30 KB · Views: 0
  • ceb3cf85cebdceb1ceb9cebaceb5ceafceb1-ceb5ceb9ceb4cf8ecebbceb9ceb1-cebaceb1ceb9-ceadcebdceb1-cebf.jpg
    ceb3cf85cebdceb1ceb9cebaceb5ceafceb1-ceb5ceb9ceb4cf8ecebbceb9ceb1-cebaceb1ceb9-ceadcebdceb1-cebf.jpg
    73.3 KB · Views: 0
Last edited:
Top