"Ο δια βρώσεως..." Πότε ψάλλεται

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Η επιπλέον καταβασία της Θ' ωδής του σταυρού "Ο δια βρώσεως του ξύλου..." πότε ψάλλεται; Με μια σύντομη έρευνα στο Τυπικό την είδα να αναφέρεται μόνο στην Μεταμορφώσεως και του Σταυρού; Στο εγκόλπιο του Αναγνώστου δεν αναφέρει κάτι. Μήπως πρέπει να λέγεται κάθε φορά που λέγονται οι καταβασίες του σταυρού;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Η επιπλέον καταβασία της Θ' ωδής του σταυρού "Ο δια βρώσεως του ξύλου..." πότε ψάλλεται;
Πολύ καλή ἐρώτηση Σωτήρη!

Με μια σύντομη έρευνα στο Τυπικό την είδα να αναφέρεται μόνο στην Μεταμορφώσεως και του Σταυρού;
Καταλαβαίνω ὅτι μέ τόν ὅρο «Τυπικό» ἐννοεῖς τά Δίπτυχα, ὅπως συνήθως συμβαίνει. Γιατί τό ΤΜΕ μόνον τοῦ Σταυροῦ καί στήν ἀπόδοση τό ἀναφέρει ῥητῶς.

Μήπως πρέπει να λέγεται κάθε φορά που λέγονται οι καταβασίες του σταυρού;
Ὁ π. Κων/νος Παπαγιάννης στό ΣΤ σ. 152, ὑποσημ. 238 (ἀναφερομένη στήν σημερινή ἡμέρα τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου –καί πρώτη περίπτωση καταβασιῶν γιά τό νέο ἔτος, ἀπ᾿ ὅπου ἀρχίζουν καί τά Τυπικά–) γράφει: «Ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ψάλλεται καί ἡ β΄ καταβασία Ὁ διὰ βρώσεως τοῦ ξύλου ὁσάκις ψάλλονται αἱ καταβασίαι Σταυρὸν χαράξας. Ἐν ταῖς ἐνορίαις ὅμως ἡ καταβασία αὕτη ψάλλεται μόνον κατὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ Σταυροῦ καὶ τὴν ἀπόδοσιν αὐτῆς».

Τά Δίπτυχα, ὅπως εἴπαμε, προβλέπουν καί τίς δύο καί τῆς Μεταμορφώσεως. Σέ σχετική ἐρώτησή μου παλαιότερα στόν Διονύσιο, μοῦ εἶπε ὅτι ἀφ᾿ ἑνός συνεχίζει ὅ,τι παρέλαβε ἀπό τόν Παπαχρήστου καί ἀφ᾿ ἑτέρου τό προβλέπει τό Μηναῖο. Καί αὐτό εἶναι σημαντικό (τό ἀφ᾿ ἑτέρου) καθ᾿ ὅσον πολλοί βλέπουν τό Μηναῖο καί μπορεῖ νά σκανδαλιστοῦν καί μετά θεωροῦν τά Δίπτυχα γιά «Τυπικό», χωρίς νά ἔχουν κἄν ὑπ᾿ ὄψει των τόν Βιολάκη.

Βλέπω ὅτι ὁ Παπαχρήστου καί ἄλλο βοήθημα προβλέπουν καί τίς δύο καί γιά σήμερα, ἡμέρα τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου.

Ἀπό τό ΤΑΣ δέν μποροῦμε νά βγάλουμε συμπέρασμα, γιατί δέν κάνει ἀναφορά. Τά Μηναῖα ὅμως εἶναι σύμφωνα μέ τό ΤΑΣ. Ἀκόμη καί τήν Α΄ Αὐγούστου τό Μηναῖο παραθέτει καί τίς δύο.

Τό θέμα τῆς διπλῆς θ΄ ᾠδῆς τοῦ κανόνος τοῦ Σταυροῦ, ὡς γνωστόν εἶναι μέγα καί ἐνδιαφέρον θέμα, πού ἔχει ἀπασχολήσει πολλούς, χωρίς τελικό συμπέρασμα.

Παραπλήσιο θέμα: [Ερώτηση] Βάπτιση-Θ'Ωδή


 
Η επιπλέον καταβασία της Θ' ωδής του σταυρού "Ο δια βρώσεως του ξύλου..." πότε ψάλλεται; Με μια σύντομη έρευνα στο Τυπικό την είδα να αναφέρεται μόνο στην Μεταμορφώσεως και του Σταυρού; Στο εγκόλπιο του Αναγνώστου δεν αναφέρει κάτι. Μήπως πρέπει να λέγεται κάθε φορά που λέγονται οι καταβασίες του σταυρού;

Ο δεύτερος κανόνας της θ΄ ωδής από την παράδοση αναφέρεται ότι δημιουργήθηκε πάλι από τον ίδιο ποιητή, για να αποδείξει ότι αυτός είναι ο ποιητής, όταν χρειάστηκε να γίνει αυτό, μετά από επίπληξη-παράπονο που έκανε σε ψάλτες ότι δεν τον ψάλλουν καλά. (Ίσως κάποιος την θυμάται καλύτερα την ιστορία). Ωστόσο, δεν έχει διατηρήσει αυτόν τον χαρακτήρα, αλλά μιμείται τις διπλές καταβασίες των άλλων εορτών (π.χ. καταβασίες των Θεοφανείων διπλές 1 και 6 Ιανουαρίου), για αυτό και ψάλλεται διπλή μόνο στις περιπτώσεις που αναφέρατε.
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Ευκαιρία για έναν συλλογισμό-προβληματισμό:
Παραλείπουμε π.χ. την β' καταβασία "Ο δια βρώσεως" (όπως είναι το θέμα)
ερώτηση (στον εαυτό μου πρώτα):
ψάλλαμε δ', ε', στ', ζ', η' και θ' ωδή μετά ή άνευ στιχολογίας;
γιατί προβληματιζόμαστε αποκλειστικά για τις Καταβασίες;
 
Ευκαιρία για έναν συλλογισμό-προβληματισμό:
Παραλείπουμε π.χ. την β' καταβασία "Ο δια βρώσεως" (όπως είναι το θέμα)
ερώτηση (στον εαυτό μου πρώτα):
ψάλλαμε δ', ε', στ', ζ', η' και θ' ωδή μετά ή άνευ στιχολογίας;
γιατί προβληματιζόμαστε αποκλειστικά για τις Καταβασίες;

Ταπεινή μου γνώμη: Γιατί πρέπει να οριοθετηθεί το "ιδανικό" (κατά το ΤΜΕ και τα επίσημα βοηθήματα). Και από εκεί και πέρα όποια οικονομία γίνει, ας γίνει κατά την κρίση των προϊσταμένων.
 
Top