Οργανώσεις και εκκλησιαστική μουσική

Status
Not open for further replies.

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης
Αποφάσισα να ανοίξω ένα θέμα που "καίει" και αποτελεί τρόπον τινά "ταμπού" στον εκκλησιαστικό κόσμο. Θέλω να συζητήσω το ρόλο που έπαιξαν (και παίζουν ακόμα) οι οργανώσεις σε σχέση με την εκκλησιαστική μουσική. Κατ' εμέ ο ρόλος τους είναι κατά κύριο λόγο αρνητικός. Και εξηγούμαι πάραυτα:

1. Σνομπάρουν επιδεικτικά την πλούσια μουσική μας παράδοση προτρέποντας να μην ψάλλονται αργά κομμάτια διότι "φυγαδεύεται ο κόσμος από την εκκλησία" (σαν να είναι αυτό το πρόβλημα της μη συμμετοχής του κόσμου στην λατρεία.)

2. Στη θέση παραδοσιακών κομματιών βάζουν εύπεπτα μελωδήματα (τύπου "Φως ιλαρόν") για να "ευχαριστείται ο κόσμος και να συμμετέχει ενεργά στη λατρεία"

3. Ο ευσεβισμός ο οποίος χαρακτηρίζει τις οργανώσεις, διαπερνά και το ψάλσιμο πολλών μελών τους (για να μην είμαι άδικος, όχι όλων), οδηγώντας σε γλυκερές ερμηνείες μέσω των οποίων θέλουν να δείξουν στον κόσμο "δείτε με, είμαι ευσεβής, το ψάλσιμό μου είναι "κατανυκτικό".

4. Στο "μουσικό πανδέκτη" έχουν επέμβει στα περισσότερα κείμενα ώστε να επιτύχουν τον "κατ' έννοιαν χωρισμόν" (τρομάρα τους!) με αποτέλεσμα κομμάτια μεγάλων συνθετών (Π. Λαμπαδαρίου κλπ.) να γίνονται αγνώριστα και να απομακρύνονται και από την ψαλτική πράδοση. Το ίδιο ισχύει και για κομμάτια τα οποία έχουν εκδώσει οι ίδιοι (όπως ένα ανεκδιήγητο σύντομο "Τη υπερμάχω" στον πρώτο τόμο του "Πανδέκτη" το οποίο ευτυχώς δεν έχω ακούσει να το ψάλλει κάποιος).

5. Στον τόμο της θείας Λειτουργίας (αλλά και σε άλλους τόμους), περιλαμβάνουν ανάμεσα στα μελωδήματα μεγάλων συνθετών τα εντελώς αντιπαραδοσιακά χερουβικά, κοινωνικά αλλά και δοξαστικά του Ι. Σακελλαρίδη, δίνοντας έτσι την αίσθηση στον απαίδευτο αναγνώστη ότι ανήκουν και αυτά στη μουσική μας παράδοση!

6. Έχουν εντελώς αυθαίρετα αφαιρέσει τα κρατήματα από όλα τα κομμάτια που τα περιέχουν (π.χ. "Θεοτόκε Παρθένε" Π. Μπερεκέτου) βγάζοντας την ετυμηγορία ότι αυτά απάδουν προς την εκκλησιαστική λατρεία! Ουσιαστικά λογοκρίνουν τους μεγάλους συνθέτες ανάλογα με τα γούστα τους (βασισμένα στην ευσεβίστικη αντίληψη που προείπα).

7. Και το κυριότερο: Οι δάσκαλοι που εμφορούντο από αυτές τις αντιλήψεις έβγαλαν μια γενιά μαθητών οι οποίοι βασίζονται μονάχα στην ωδειακή τους γνώση (είπαμε η Προτεσταντική νοοτροπία πανταχού παρούσα), πολλοί ψέλνουν Βυζ. μουσική με ευρωπαϊκά διαστήματα, αρνούνται οποιαδήποτε αναφορά στη ζώσα ψαλτική παράδοση μένοντας πιστοί στα βιβλία τους, και έχουν καθιερώσει μια άχαρη μετροφωνία έχοντας μάλιστα και τη νοοτροπία ότι έτσι ακολουθούν τη γνήσια μουσική παράδοση!

Αυτά εν ολίγοις, και περιμένω δικές σας απόψεις (και αντιρρήσεις φυσικά).
 

Bασίλης

Παλαιό Μέλος
Αν δεν το ξέρετε σας ενημερώνω ότι έχει αποπλέυσει όλος ο στόλος από τη Σαλαμίνα!!!!! και αν δεν καταφθάσει ο στόλος τώρα δεν θα καταφθάσει ποτέ!!!

Γενικοτερα αν και θα το ξέρετε... "Καταφύγιο Ιδεών" του Γιανναρά είναι κάλο για ξέκινημα....
Μία λέξη τα περιγράφει όλα: ΦΡΙΚΗ! (Μα στη μουσική εννοώ, τα υπόλοιπα είναι για κάποιο άλλο forum...)

Eπισης εκτός από το στόλο και η ΕΥΠ πρέπει να επαγρυπνά... δηλαδή όλοι οι συντονιστές.... διότι το θέμα από ψαλτικό ΄μπορεί να ξεφύγει πολύ εύκολα στο γενικότερο!!!!!!! Θέλει προσοχή Βασιλακη... Θα επανέλθω προσεκτικά...
 

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης
Δεν καταλαβαίνω ακριβώς το πνεύμα του μηνύματός σου Βασίλη. Θεωρείς ότι βγαίνω εκτός θέματος; Σίγουρα το θέμα των οργανώσεων είναι πολύ μεγάλο. Εγώ απλώς περιορίστηκα πάντως μόνο σε ό,τι έχει σχέση με τη μουσική μας.
 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Φίλε μου τα πάντα είναι θέμα επιλογής.
Επιλέγεις να ψάλλεις είτε από τον κομμένο και ραμμένο πανδέκτη, είτε από άλλα παλιότερα ή νεότερα βιβλία που περιέχουν αυτούσια τα μέλη....

Εξάλλου, υπάρχουν και αρκετοι δάσκαλοι που έχουν βγάλει βιβλία με κουτσουρεμενα μαθήματα, ή κατι άλλο, στη θέση του τάδε...

είναι μεγάλο θέμα και καλύτερα να μην ανοίξει...:wink:
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
1. Σνομπάρουν επιδεικτικά την πλούσια μουσική μας παράδοση προτρέποντας να μην ψάλλονται αργά κομμάτια διότι "φυγαδεύεται ο κόσμος από την εκκλησία" (σαν να είναι αυτό το πρόβλημα της μη συμμετοχής του κόσμου στην λατρεία.)

2. Στη θέση παραδοσιακών κομματιών βάζουν εύπεπτα μελωδήματα (τύπου "Φως ιλαρόν") για να "ευχαριστείται ο κόσμος και να συμμετέχει ενεργά στη λατρεία"

3. Ο ευσεβισμός ο οποίος χαρακτηρίζει τις οργανώσεις, διαπερνά και το ψάλσιμο πολλών μελών τους (για να μην είμαι άδικος, όχι όλων), οδηγώντας σε γλυκερές ερμηνείες μέσω των οποίων θέλουν να δείξουν στον κόσμο "δείτε με, είμαι ευσεβής, το ψάλσιμό μου είναι "κατανυκτικό".

4. Στο "μουσικό πανδέκτη" έχουν επέμβει στα περισσότερα κείμενα ώστε να επιτύχουν τον "κατ' έννοιαν χωρισμόν" (τρομάρα τους!) με αποτέλεσμα κομμάτια μεγάλων συνθετών (Π. Λαμπαδαρίου κλπ.) να γίνονται αγνώριστα και να απομακρύνονται και από την ψαλτική πράδοση. Το ίδιο ισχύει και για κομμάτια τα οποία έχουν εκδώσει οι ίδιοι (όπως ένα ανεκδιήγητο σύντομο "Τη υπερμάχω" στον πρώτο τόμο του "Πανδέκτη" το οποίο ευτυχώς δεν έχω ακούσει να το ψάλλει κάποιος).

5. Στον τόμο της θείας Λειτουργίας (αλλά και σε άλλους τόμους), περιλαμβάνουν ανάμεσα στα μελωδήματα μεγάλων συνθετών τα εντελώς αντιπαραδοσιακά χερουβικά, κοινωνικά αλλά και δοξαστικά του Ι. Σακελλαρίδη, δίνοντας έτσι την αίσθηση στον απαίδευτο αναγνώστη ότι ανήκουν και αυτά στη μουσική μας παράδοση!

6. Έχουν εντελώς αυθαίρετα αφαιρέσει τα κρατήματα από όλα τα κομμάτια που τα περιέχουν (π.χ. "Θεοτόκε Παρθένε" Π. Μπερεκέτου) βγάζοντας την ετυμηγορία ότι αυτά απάδουν προς την εκκλησιαστική λατρεία! Ουσιαστικά λογοκρίνουν τους μεγάλους συνθέτες ανάλογα με τα γούστα τους (βασισμένα στην ευσεβίστικη αντίληψη που προείπα).

7. Και το κυριότερο: Οι δάσκαλοι που εμφορούντο από αυτές τις αντιλήψεις έβγαλαν μια γενιά μαθητών οι οποίοι βασίζονται μονάχα στην ωδειακή τους γνώση (είπαμε η Προτεσταντική νοοτροπία πανταχού παρούσα), πολλοί ψέλνουν Βυζ. μουσική με ευρωπαϊκά διαστήματα, αρνούνται οποιαδήποτε αναφορά στη ζώσα ψαλτική παράδοση μένοντας πιστοί στα βιβλία τους, και έχουν καθιερώσει μια άχαρη μετροφωνία έχοντας μάλιστα και τη νοοτροπία ότι έτσι ακολουθούν τη γνήσια μουσική παράδοση!

Αυτά εν ολίγοις, και περιμένω δικές σας απόψεις (και αντιρρήσεις φυσικά).

Φίλε Πέτρο,
αν και σε πολλά σημεία θα μπορούσα να χαρακτηριστώ σαν ψάλτης που περιγράφεις στο Νο 7 εν τούτοις θα απαντήσω :rolleyes:
1. Έχεις δίκιο. Ωστόσο μην ξεχνάς ότι κάποιοι εκκλησιαζόμενοι σκέπτονται έτσι. Μια μακαρίτισσα τώρα θεία μου έλεγε ότι όταν άκουγε το αργό "Τη Υπερμάχω" ήθελε να βαρέσει με την τσάντα τον ψάλτη στο κεφάλι! :rolleyes:
2. Το "Φως ιλαρόν" το έχουμε κουβεντιάσει σε άλλο θέμα.
3. Συμφωνώ απόλυτα. Πολύ σουξέ έχει ο πλ. α΄ στη Θ. Λειτουργία μελωδούμενος ως μινοράκι. Θυμάμαι ότι σε λειτουργία που είχα ψάλλει βαρὐ επτάφωνο με "αστέρι" ιερέα φίλος τέτοιων πεποιθήσεων είχε κάνει σχόλια για έλλειψη κατανυκτικής ατμόσφαιρας κλπ. Όχι ότι του άρεσαν τα ευρωπαϊκά από την άλλη. Προφανώς ήθελε αυτό το μισοκακόμοιρο στυλ! :mad:
4, 5 & 6. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι την εποχή που εκδόθηκε ο μουσικός πανδέκτης της Ζωής, το θεωρητικό του Παναγιωτόπουλου και άλλα συναφή βιβλία δεν κυκλοφορούσαν και τόσα μουσικά βιβλία. Στη Ρουμανία τα βιβλία εκκλησιαστικής μουσικής (τόσο ευρωπαϊκής όσο και βυζαντινής) εκδίδονται από ειδική πατριαρχική επιτροπή (το αν το "ρεπερτόριό τους είναι καλό ή κακό είναι άλλο θέμα), εδώ στην Ελλάδα δεν έγινε ποτέ κάτι τέτοιο...
Η μουσική του Σακελλαρίδη είναι μέρος της μουσικής μας ιστορίας. Για εμάς τους νεώτερους ίσως αυτό να φαίνεται υπερβολικό, ωστόσο υπάρχουν άνθρωποι που μεγάλωσαν με αυτήν (προφανώς και οι επιμελητές του "Μουσικού Πανδέκτη").
Για το 7 τι να πω... Υπάρχουν τόσα αναλόγια κενά που ίσως και κάποιος που εκτελεί ευρωπαϊκά διαστήματα να ήταν χρήσιμος εκεί...
 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Φίλε Πέτρο,
1. Έχεις δίκιο. Ωστόσο μην ξεχνάς ότι κάποιοι εκκλησιαζόμενοι σκέπτονται έτσι. Μια μακαρίτισσα τώρα θεία μου έλεγε ότι όταν άκουγε το αργό "Τη Υπερμάχω" ήθελε να βαρέσει με την τσάντα τον ψάλτη στο κεφάλι! :rolleyes:

Η μουσική του Σακελλαρίδη είναι μέρος της μουσικής μας ιστορίας. Για εμάς τους νεώτερους ίσως αυτό να φαίνεται υπερβολικό, ωστόσο υπάρχουν άνθρωποι που μεγάλωσαν με αυτήν (προφανώς και οι επιμελητές του "Μουσικού Πανδέκτη").
..


Έχεις δίκιο. Έψαλα κάποτε το "την ωραιοτητα" το αργο. Στο τέλος της ακολουθίας ήρθε μια κυρία και μου είπε: " πως το είπες έτσι; μου ήρθε να βγω μπροστά και να το πω εγώ"!!! Δηλαδή, το εκκλησίασμα συμπεριφέρεται όπως το μάθεις. Αν ο προηγούμενος ψάλτης είχε εντελώς διαφορετική αντίληψη από σένα, θα κουραστείς για να περάσεις τη δική σου γραμμή...
Στο χέρι μας είναι να μάθουμε τους πιστούς να ακούνε αυτά που ψάλλουμε... Η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης...
 

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης
Όσον αφορά τα αργά κομμάτια, σίγουρα είναι στο χέρι μας να κάνουμε τον κόσμο να τα συνηθίσει. Όταν ήμουν μικρός, η ώρα του κοινωνικού ήταν η ώρα της βαρεμάρας. Ακόμα και τη Μ. Εβδομάδα, όταν οι ψάλτες έψαλλαν στο τέλος της ωδής την καταβασία αργή, μου φαίνόταν αιώνας. Απλώς εδώ έχει σχέση και η νοοτροπία με την οποία προσεγγίζει κάποιος τη Βυζ. μουσική (ακόμα και αυτός που δεν μαθαίνει μουσική). Δηλαδή έχει γεμίσει το αυτί του με κάποιες εύκολες μελωδίες που όταν δεν τις ακούει δσαρεστείται ή ανοίγει τα αυτιά του για να μπορέσει να ακούσει και τα πιο αργά κομμάτια; Αυτό ακριβώς δεν κατανόησαν οι άνθρωποι των οργανώσεων. Δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις για την προσέλκυση του λαού στη λατρεία. Είναι καθαρά θέμα παιδείας να μπορέσει ο απλός κόσμος να παρακολουθεί τα ψαλλόμενα.
 

stapaman

Εφησυχάζων & ενίοτε προξενών αλγεινάς εντυπώσεις δ
Έχεις δίκιο. Έψαλα κάποτε το "την ωραιοτητα" το αργο. Στο τέλος της ακολουθίας ήρθε μια κυρία και μου είπε: " πως το είπες έτσι; μου ήρθε να βγω μπροστά και να το πω εγώ"!!! Δηλαδή, το εκκλησίασμα συμπεριφέρεται όπως το μάθεις. Αν ο προηγούμενος ψάλτης είχε εντελώς διαφορετική αντίληψη από σένα, θα κουραστείς για να περάσεις τη δική σου γραμμή...
Στο χέρι μας είναι να μάθουμε τους πιστούς να ακούνε αυτά που ψάλλουμε... Η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης...

Τυχερός ήσουν... Εγώ είχα ακούσει το αμίμητο "πώς το ψάλλατε έτσι; Γιατί δεν το ψέλνετε βυζαντινά;" :rolleyes::eek::eek::eek::eek:... Τα ίδια με το αργό "ιδού ο Νυμφίος" και το αργοσύντομο "Τη υπερμάχω". Σε αυτές τις περιπτώσεις ο κάθε ένας και η κάθε μια, έχει βαφτίσει "βυζαντινό" στο μυαλό του ό,τι αυτός/ή νομίζει και από εκεί και πέρα, η γνώμη σου, η γνώση σου και η υπόστασή σου σαν ψάλτης, πάει περίπατο ... :)

Πάντως μετά από δυο-τρεις επαναλήψεις όντως δεν ξανάκουσα τίποτα... :)
 
Last edited:

mmamais

Μαμάης Μιχάλης
Εγώ πάντως που ψέλνω σε μοναστήρι δεν έχω τέτοια προβλήματα. Σου λέει ο άλλος, και να ακούσω κάτι ασυνήθιστο θα είναι τίποτα Αγιορείτικο.

Μπορείς κάλλιστα να χρησιμοποιήσεις αυτή την ατάκα σαν ασπίδα. Δηλ. "Αυτό που είπαμε είναι Αγιορείτικο".
 

Bασίλης

Παλαιό Μέλος
Δεν καταλαβαίνω ακριβώς το πνεύμα του μηνύματός σου Βασίλη. Θεωρείς ότι βγαίνω εκτός θέματος; Σίγουρα το θέμα των οργανώσεων είναι πολύ μεγάλο. Εγώ απλώς περιορίστηκα πάντως μόνο σε ό,τι έχει σχέση με τη μουσική μας.

οχι αντιθλετως είναι πολύ ωραίο!!!!!!! Εισαι εντός θέματος κατα τη γνώμη μου!!!

Απλώς με αυτό που είπα΄ήθελα να καταδείξω τη λεπτότητα του ζητήματος και ότι θέλει προσοχή για να μην ξεφύγει!!!

Αλλα όπωςφαίνεται.... ΄το κρατάμε μια χαρά!!!!

Συμφωνώ με τους προλαλλήσαντες ότι πρέπει να ΄παιδελύουμε το ακροατληριο.... απλά θέλει ΄σιγα σιγα
 

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο
Γιὰ τὰ ὅποια λάθη ὑπάρχουν στὸν 8τομο μουσικὸ πανδέκτη τῆς «Ζωῆς» δὲν νομίζω ὅτι πρέπει νὰ κατηγορήσουμε τὴν ἴδια τὴν ἀδελφότητα οὔτε ὅλες τὶς ἀδελφότητες συλλήβδην. μία τέτοια γενίκευσι νομίζω ὅτι ἀδικεῖ τὴν πραγματικότητα.
Δὲν ἔχουν ὅλες οἱ ὀργανώσεις οὔτε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τῆς ἴδιας ὀργανώσεως τὶς ἴδιες ἀντιλήψεις γιὰ τὴν ψαλτική. θὰ ἔπρεπε κανεὶς νὰ κάμῃ συστηματικὴν ἔρευναν γιὰ ὅλες τὶς ὀργανώσεις καὶ ὅλους τοὺς ψάλτες τους, προτοῦ ἀποφανθῇ τελικῶς. προσωπικῶς ἔχω συμψάλει μὲ ἀνθρώπους «ὀργανωσιακούς» (ὁ χαρακτηρισμὸς μὲ εὐρεῖα ἔννοια καὶ κατὰ συνθήκην, διότι δὲν πολυσυμφωνῶ μὲ τέτοιες διακρίσεις), οἱ ὁποῖοι ἦσαν φανατικοὶ θαυμασταὶ τοῦ Πρίγγου καὶ τοῦ Στανίτσα! καὶ τοὺς θαύμασα κι ἐγὼ μὲ τὴν σειρά μου γιὰ τὴν πιστότητα τῆς ἐκτελέσεώς τους. καὶ ὑπάρχουν ἀπὸ τὴν ἄλλη πολλοὶ σφόδρα ἀντίθετοι στὶς ὀργανώσεις, ἀλλὰ ποὺ ἀρέσκονται ὄχι μόνον στὰ τρίφωνα τοῦ Σακελαρίδη ἀλλὰ καὶ σὲ καθαρὰ εὐρωπαϊκὴ τετραφωνία.
῾Η ἀντίθεσις στὰ ἀρχαῖα καὶ γενικῶς στὰ ἀργὰ μέλη, ἡ προτίμησις σὲ γλυκερὲς καὶ εὔπεπτες καὶ τραγουδιστικὲς μελῳδίες, τὸ ψευδοκατανυκτικὸ ὕφος, τὰ εὐρωπαϊκὰ διαστήματα, καὶ τὰ παρόμοια φαινόμενα εἶναι ἀποκλειστικότης τῶν «ὀργανωσιακῶν»;
Νομίζω λοιπὸν ὅτι εἶναι καλλίτερο νὰ πιάσουμε ἕναν ἕναν τόμο καὶ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὰ θετικὰ ἢ τὰ ἀρνητικά του ἀπὸ μουσικῆς ἀπόψεως, νὰ ἐπισημανθοῦν συγκεκριμένα μουσικὰ λάθη, χωρὶς νὰ μπαίνουμε στὴν διαμάχη περὶ ὀργανώσεων καὶ τὰ τοιαῦτα. τὸ πρῶτο θὰ εἶναι ὠφέλιμο, τὸ δεύτερο δὲν βλέπω σὲ τί θὰ ὠφελοῦσε τὸ παρὸν διαδικτυακὸ βῆμα. οἱ ἐπιλογὲς ποὺ ἔγιναν στὸν μουσικὸ πανδέκτη τῆς «Ζωῆς» νομίζω ὅτι ἐκφράζουν ὄχι τὸν ἐκδοτικὸ φορέα ἀλλὰ τὸν ψάλτη ἢ τοὺς ψάλτας ποὺ εἶχαν τὴν ἐπιμέλεια καὶ ἔκαμαν τὶς ὅποιες διασκευές. ξέρει κανεὶς ποιοί ἦσαν;
 

Π. Δαβίδ

Γενικός συντονιστής
Πιθανολογώ τους Παναγιωτόπουλο, Καψιμάλλη (μέλη της αδελφότητος Ζωἠς και κατόπιν Σωτήρος) και ενδεχομένως και τον Απ. Βαλληνδρά. Δυστυχώς ονόματα δεν αναγράφονται...
 
Last edited:

stapaman

Εφησυχάζων & ενίοτε προξενών αλγεινάς εντυπώσεις δ
Πιθανολογώ τους Παναγιωτόπουλο, Καψιμάλλη (μέλη της αδελφότητος Ζωἠς και κατόπιν Σωτήρος) και ενδεχομένως και τον Απ. Βαλληνδρά. Δυστυχώς ονόματα δεν αναγράφονται...

Τον Πρόλογο του "Αναστασιματαρίου" υπογράφει ο Βαλληνδράς.
 

Dionysios

Διονύσιος Ἀνατολικιώτης, «γηράσκω ἀεὶ διορθούμενο
Σημειώνω μερικὲς πληροφορίες καὶ σκέψεις ἐπὶ τῆς οὐσίας τοῦ θέματος.
1. Τὰ κρατήματα ἀπὸ τὸ «Θεοτόκε παρθένε» τοῦ Μπερεκέτου δὲν τὰ ἀφῄρεσαν οἱ «ὀργανωσιακοὶ» ἐκδόται τοῦ 8τομου μουσικοῦ πανδέκτου. αὐτὸ εἶναι παλαιότερη ἱστορία, καὶ ἔγινε πολὺ πρὶν κἂν ἱδρυθῆ ἡ «Ζωὴ» καὶ μάλιστα μὲ ἐντολὴ ἐπίσημης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς! ἂς ἔχωμε ἐπίσης ὑπόψει μας ὅτι ἡ «Ζωὴ» ἐκυκλοφόρησε φωνοταινίαν μὲ τὸ «Θεοτόκε παρθένε» ψαλλόμενον ἀπὸ τὴν χορῳδίαν τοῦ ᾿Αντωνίου Μπελούση μὲ τὰ κρατήματα κανονικῶς, καὶ 2) ἡ αὐτὴ ὀργάνωσις ἐκυκλοφόρησε φωνοταινίαν μὲ τὸ «Θεοτόκε παρθένε» ψαλλόμενον ἀπὸ τὸν γνωστὸν πρωτοψάλτην Μανώλην Χατζημᾶρκον ἐπίσης μὲ τὰ κρατήματα πλήρη.
2. Τὰ ὅποια μέλη τοῦ Σακελαρίδη (σχετικῶς λίγα νομίζω) μπῆκαν στὸν 8τομο μουσικὸ πανδέκτη τῆς «Ζωῆς», διότι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη συνηθίζονταν πολὺ ἀπὸ τοὺς ψάλτες τῶν ᾿Αθηνῶν καὶ ἄλλων ἀστικῶν κέντρων (νομίζω γύρω στὰ 1935-1940; ἔχει κανεὶς περισσότερες πληροφορίες;). ὑπάρχουν ἐπίσης καὶ μέλη τοῦ Κωνσταντίνου Βυζαντίου, δοξαστικὰ τοῦ Γεωργίου ῾Ραιδεστηνοῦ καὶ ἄλλων παλαιῶν πρωτοψαλτῶν, ἀκόμη καὶ δοξαστικὰ τοῦ Νικολάου Γεωργίου (τοῦ πρωτοψάλτου τῆς ἁγίας Φωτεινῆς στὴν Σμύρνα), τὰ ὁποῖα πολλοὶ τὰ εἶδαν γιὰ πρώτη φορὰ στὴν συλλογὴ αὐτή. παρὰ τὸ ὅτι στὸν πρόλογο τοῦ πρώτου τόμου ὑπάρχει μία φανερὴ ὑποτίμησις (λεκτικὴ μόνο;) γιὰ τὰ ἀργὰ μέλη, τελικὰ στὴν συλλογὴ συμπεριλήφθηκαν ὄχι καὶ λίγα ἀργὰ καὶ ἀργοσύντομα κομμάτια.
3. Πόσοι ψάλτες δὲν εἶδαν γιὰ πρώτη φορὰ καὶ δὲν ἔψαλαν τὸ ἀργοσύντομο «Τῇ ὑπερμάχῳ» τοῦ Γεωργίου ῾Ραιδεστηνοῦ, τὸ «Νῦν αἱ δυνάμεις» σὲ βαρὺ τοῦ Κωνσταντίνου Βυζαντίου, τὸ «Γεύσασθε» ἐπίσης σὲ βαρὺ τοῦ Θεοδώρου Φωκαέως χάρις στὸν 1ο τόμο τοῦ 8τομου μουσικοῦ πανδέκτη τῆς «Ζωῆς»; ἀνήκει κι αὐτὸ στὰ ἀρνητικά; πόσοι θὰ εἶχαν στὰ χέρια τους μία συλλογὴ μὲ ἀργὲς δοξολογίες, πόσοι θὰ ἤξεραν τὶς δύο δοξολογίες τοῦ Γεωργίου Βιολάκη καὶ πολλὲς ἄλλες χωρὶς τὸν β΄ τόμο;
4. Σὲ μιὰ ἐποχὴ ποὺ ἡ τετραφωνία διεκδικοῦσε μὲ δυναμικὸν τρόπον τὴν πρωτοκαθεδρία στοὺς ἑλληνικοὺς ναοὺς ἐξεδόθη αὐτὴ ἡ σειρὰ βυζαντινῆς (= ψαλτικῆς) μουσικῆς ἐνισχύοντας τὴν διάσωσί της καὶ τὴν ἐπικράτησί της ἔναντι τῆς τετραφωνίας. ἡ σαφὴς προτίμησις καὶ προβολὴ τῆς βυζαντινῆς ψαλτικῆς μὲ αὐτὴ τὴν 8τομη συλλογὴ ἐν μέσῳ ἀντιξόων συνθηκῶν, δὲν λαμβάνεται ὑπόψιν;
5. Τὴν ἐποχὴ ποὺ ἐκδόθηκε ὁ 8τομος μουσικὸς πανδέκτης τὰ βιβλία βυζαντινῆς (ψαλτικῆς) μουσικῆς ἦσαν σπάνια καὶ δὲν ὑπῆρχε κάποια ἄλλη σειρὰ πλήρης καὶ φτηνὴ καὶ χρηστικὴ γιὰ ὅλες τὶς ἀκολουθίες καὶ ὅλες τὶς ἡμέρες.
6. ᾿Εκδίδοντας τὸ ἀναστασιματάριον ἡ «Ζωὴ» ἔδωσε τὴν δυνατότητα στοὺς ψάλτες ἐκείνης τῆς ἐποχῆς νὰ διδαχτοῦν τὸ βασικὸ μουσικὸ βιβλίο τῆς ἐκκλησίας. ἀλλιῶς θὰ μάθαιναν διάφορες νεώτερες διασκευές, ποὺ ἤδη δὲν ἦσαν καὶ λίγες τότε. τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ γιὰ ἄλλα μουσικὰ κομμάτια. ἀντὶ νὰ ψάλλουν χερουβικὰ καὶ κοινωνικὰ τοῦ Πέτρου, τοῦ Γρηγορίου, τοῦ Θεοδώρου (Φωκαέως), θὰ ἔψελναν ἀποκλειστικῶς νεώτερες διασκευὲς ἢ νεώτερες συνθέσεις, ὁπότε σήμερα θὰ «ἀνακαλύπταμε» ὄχι τὰ ἀργὰ μαθήματα τοῦ 17ου καὶ 18ου αἰῶνος καὶ παλαιότερα, ἀλλὰ αὐτὰ τοῦ Θεοδώρου Φωκαέως! ὑπῆρχαν βέβαια καὶ ἄλλοι ἐκδότες τέτοιων χρηστικῶν συλλογῶν, ποὺ βοήθησαν τὰ μέγιστα, ἀλλὰ ἐννοῶ ἐδῶ ὅτι καὶ ἡ διάδοσις τῶν τόμων τοῦ μουσικοῦ πανδέκτου μὲ τὰ κλασσικὰ μαθήματα ἦταν σημαντικὸ πρᾶγμα γιὰ ἐκείνη τὴν ἐποχή (διότι οἱ τόμοι ποὺ δὲν εἶχαν κλασσικὰ μαθήματα τελικὰ δὲν εἶχαν τέτοια διάδοσι, δὲν προτιμήθηκαν). καὶ οἱ ἐκδόσεις τῆς «Ζωῆς» ἦσαν πολὺ φθηνότερες ἀπὸ ἄλλες σύγχρονές τους· κι αὐτὸ πολὺ σημαντικό.
7. Οἱ μουσικὲς κυκλοφορίες φωνοταινιῶν (ἤχου) τῆς «Ζωῆς» μὲ ψαλτικὰ μαθήματα μὲ ἕνα μεγάλο ῥεπερτόριο, μὲ τὰ μαθήματα τοῦ ἐνιαυτοῦ ἀπὸ τὴν Μουσικὴ κυψέλη τοῦ Στεφάνου (καὶ ὄχι ἀπὸ τοὺς τόμους 5 καὶ 6 τῆς «Ζωῆς») ἦταν κι αὐτὸ ἀρνητικὸ πρᾶγμα; ὑπῆρχε καὶ ἡ συνεργασία τῆς «Ζωῆς» μὲ τὴν ἑταιρεία «Κολούμπια» τότε, ποὺ τῆς ἔδωσε μία πρωτοπορία στὶς κασσέτες ψαλτικῆς μουσικῆς, ὥστε κάποιοι πρωτοψάλτες (ἀνέφερα ἤδη τὸν Μανώλη Χατζημᾶρκο), νὰ προτιμήσουν νὰ ἐκδώσουν τὶς κασσέτες τους μέσῳ τῆς «Ζωῆς», καὶ μάλιστα ἐκτελῶντας μὲ πιστότητα κλασσικὰ κομμάτια, ποὺ ἴσως σήμερα νὰ μὴν εἴχαμε στὰ χέρια μας αὐτὲς τὶς ἐκτελέσεις τους.
8. ῾Η «Ζωὴ» μὲ τὸ ἀναστασιματάριον καὶ τὸν μουσικὸν πανδέκτη της ἀνεδείχθη καὶ σημαντικὸς παράγων (ἀπέκτησε κάποια «πρωτοκαθεδρία», γιὰ τὸ πῶ ἔτσι) στὴν στοιχειοθεσία (τυπογραφικὴ μέθοδο) βιβλίων βυζαντινῆς μουσικῆς. κάπου μεταξὺ 1930-1950.
9. Ἂς δοῦμε καὶ τὸ θεωρητικὸν τοῦ Δ. Γ. Παναγιωτοπούλου «Θεωρία καὶ πρᾶξις τῆς βυζαντινῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς», ἐκδόσεις «Σωτήρ». ὅταν πρωτοκυκλοφόρησε ἦταν σὲ πολλὰ κεφάλαιά του ἀνώτερο καὶ πολὺ πληρέστερο ἀπὸ ἄλλα θεωρητικὰ ποὺ εἶχαν ἤδη καθιερωθῆ καὶ κυκλοφοροῦσαν εὐρέως στὸν χῶρο, π.χ. σὲ σχέσι μὲ τὸ θεωρητικὸν τοῦ Μαργαζιώτη. ἀκόμη καὶ μέχρι πρόσφατα τὸ κεφάλαιο περὶ ὀρθογραφίας ἦταν ἀπὸ τὰ πληρέστερα καὶ καλλίτερα σὲ θεωρητικὸ τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς. αὐτὸς ποὺ τὸ ἔγραψε ἔκαμε συστηματικὴ ἐργασία μὲ ἀγάπη καὶ μεράκι στὰ κλασσικὰ μαθήματα τῆς ψαλτικῆς μας.

Μὲ τὰ παραπάνω στοιχεῖα, καὶ μὲ ἄλλα ποὺ ἐλπίζω νὰ ἔρθουν στὸ φῶς, νομίζω, γίνεται φανερὸ ὅτι δὲν ὑπάρχει μόνον ἀρνητικὴ ἢ μόνον θετικὴ προσφορὰ στὸ θέμα ποὺ ἐξετάζουμε. προσωπικῶς θεωρῶ ὅτι στὴν ἐποχὴ ἐκείνη οἱ μουσικὲς ἐκδόσεις τῆς «Ζωῆς» παρὰ τὶς ὅποιες ἀτέλειές τους γενικῶς ὠφέλησαν ἀρκετὰ τὴν ὑπόθεσι τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας μουσικῆς.
᾿Επαναλαμβάνω ὅτι θεωρῶ χρησιμώτερο νὰ ἐξετάσουμε συγκεκριμένα θέματα σὲ κάθε ἕναν τόμο. ἂς ποῦμε· α) σὲ ποιά σημεῖα ἔχουν ἀλλοιωθῆ ἢ διασκευασθῆ τὰ κλασσικὰ μαθήματα, β) ποῦ ὑπάρχουν ὀρθογραφικὰ ἢ ἄλλα λάθη (ἂν ὑπάρχουν), γ) κριτικὴ στὰ νεώτερα μαθήματα (διασκευὲς ἢ καὶ συνθέσεις) τῶν ψαλτῶν ποὺ ἐπιμελήθηκαν τὴν ἔκδοσι, καὶ λοιπά.
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Εκτεταμένη αναφορά στα ορθογραφικά και ρυθμικά λάθη του Μουσικού Πανδέκτη και γενικά την "αμάθεια" όπως τη χαρακτηρίζει περί τα Ψαλτικά της αδελφότητας "Ζωή" έκανε ο π. Χαράλαμπος Οικονόμου στο θεωρητικό του "Βυζαντινής Μουσικής Χορδή", 1940, σελ 192 (protoporia.gr). Εάν προλαβαίνει κάποιος ας μεταφέρει τα σχετικά επιχειρήματα.
 
Last edited:

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης
Αγαπητέ Διονύση, το θέμα είναι περισσότερο από ποιά οπτική γωνία βλέπει κανείς τα πράγματα... Λαμβάνοντας υπόψιν λοιπόν τη νοοτροπία που επικρατεί σε αυτούς τους χώρους, εγώ βγάζω αυτά τα συμπεράσματα. Και θεωρώ ότι ο τρόπος με τον οποίο φέρθηκαν στην Εκκλησιαστική μουσική έχει μεγάλη σχέση με την προτεσταντίζουσα νοοτροπία τους.Όταν εκδίδεις ένα έργο χωρίς ονοματεπώνυμο (το οποίο θεωρώ μέγα ατόπημα, καθώς ακόμα και στα συλλογικά έργα καταγράφονται ποιοί είναι οι συγγραφείς που συνεργάστηκαν και μάλιστα ποιό ακριβώς μέρος του έργου επιμελήθηκαν, δεν υπάρχουν "απρόσωπα" έργα), αυτόματα την ευθύνη την παίρνει η οργάνωση και δη όσοι ανήκουν στα ανώτερα κλιμάκια και δίνουν την έγκρισή τους. Σίγουρα το τετράφωνο ψάλσιμο δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των οργανωσιακών. Εγώ αυτό που κρίνω σε αυτήν τη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το πώς αντιμετωπίζουν αυτοί οι άνθρωποι τη μουσική και τί όραμα έχουν για τη μουσική. Δε θα ήθελα ασφαλώς να παραγνωρίσω τα όποια θετικά υπήρξαν από το έργο αυτών των ανθρώπων, αλλά μετράει όπως προείπα το ποιά είναι η γενικότερη αντίληψη περί μουσικής. Όπου και να το ψάξεις το θέμα, πονάει, και έχει απόλυτη σχέση με τη νοοτροπία που επικρατεί σε αυτούς τους χώρους.
 
Last edited:

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Πέτρε, μην το κουράζεις το θέμα.
Πράγματι, προσέφε πολλά η συλλογή του πανδεκτη στους ψάλτες, συγκεντρώνοντας υλικό απο μια τεράστια γκάμα κ εκδιδοντάς το σε χαμηλές τιμές κόστους. Υλικό που μέχρι τότε υπήρχε βέβαια και απο άλλους εκδότες πχ. Πρωγάκης, Θ. Φωκαεύς (ενδεικτικά)κ.α. και πλούτισαν τον κάθε τόμο με μελωδικές γραμμές κ άλλων συνθετών.
Τα μαθήματα που επιλέγησαν και ο τρόπος που τα μετεχειρίσθησαν είναι καθαρά πολιτική των τότε ψαλτων-ιθυνόντων της ΖΩΗΣ. και εξηγούμαι: σε κάποιους άρεσε ο Νικόλαος Σμύρνης, τον έβαλαν, σε κάποιους ο Σακελλαρίδης, τον έβαλαν. Τους άρεσαν τα σύντομα μαθήματα, εκοψαν τα κρατήματα. Όλα είναι θέμα οπτικής γωνίας-πολιτικής των ιθυνόντων...
Γιατί δεν έβαλαν ουτε ένα δοξαστικό απ' τον Κηλτζανίδη;;; δεν ήταν παραδοσιακός;;απλά οι ιθύνοντες δεν έψαλλαν Κηλτζανίδη.

Ας μείνουμε στα θετικά που προσφέρει ο καθένας. Τα αρνητικά δεν τελειώνουν για κανέναν.
 

petrosgrc

Πέτρος Γαλάνης
Γιατί μου φαίνεται ότι αποδεικνύομαι σωστός σε αυτό που είπα στην αρχή: «Αποφάσισα να ανοίξω ένα θέμα που "καίει" και αποτελεί τρόπον τινά "ταμπού" στον εκκλησιαστικό κόσμο». Γιατί το κουράζω; Δεν έχουμε το δικαίωμα να ομιλούμε ελεύθερα για όλα τα θέματα που αφορούν την ψαλτική; Μήπως εγώ επεκτάθηκα σε άλλα θέματα άσχετα προς την ψαλτική; Ή μήπως για αυτά τα θέματα πρέπει να μιλούμε με πολύ προσοχή ώστε να μη θίξουμε κάποιους; Εγώ αποφάσισα να καταθέσω τα επιχειρήματά μου και ο καθένας αντιδρά όπως νομίζει. Είναι το μόνο θέμα στο οποίο δεν κρίθηκαν μόνο οι απόψεις μου αλλά και το γεγονός ότι το άνοιξα... και αυτό νομίζω ότι κάτι λέει...
 

Nikos L.

Παλαιό Μέλος
Ποιος είπε ότι οι απόψεις σου δεν είναι σωστές;;;, ή αν όχι στο συνολό τους, κατά 70%.
Απλά δεν πρέπει να βάζουμε όλες τις οργανώσεις, ή όλα τα μέλη στο ίδιο σακί. είπα ότι ευθύνη φέρουν οι ψάλτες της οργάνωσης-αδελφότητας.
Και για να μην παρεξηγηθώ, δεν ανηκω ΠΟΥΘΕΝΑ.
 

dimitris

Παλαιό Μέλος
Σημειώνω μερικὲς πληροφορίες καὶ σκέψεις ἐπὶ τῆς οὐσίας τοῦ θέματος.
1. Τὰ κρατήματα ἀπὸ τὸ «Θεοτόκε παρθένε» τοῦ Μπερεκέτου δὲν τὰ ἀφῄρεσαν οἱ «ὀργανωσιακοὶ» ἐκδόται τοῦ 8τομου μουσικοῦ πανδέκτου. αὐτὸ εἶναι παλαιότερη ἱστορία, καὶ ἔγινε πολὺ πρὶν κἂν ἱδρυθῆ ἡ «Ζωὴ» καὶ μάλιστα μὲ ἐντολὴ ἐπίσημης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς! ἂς ἔχωμε ἐπίσης ὑπόψει μας ὅτι ἡ «Ζωὴ» ἐκυκλοφόρησε φωνοταινίαν μὲ τὸ «Θεοτόκε παρθένε» ψαλλόμενον ἀπὸ τὴν χορῳδίαν τοῦ ᾿Αντωνίου Μπελούση μὲ τὰ κρατήματα κανονικῶς, καὶ 2) ἡ αὐτὴ ὀργάνωσις ἐκυκλοφόρησε φωνοταινίαν μὲ τὸ «Θεοτόκε παρθένε» ψαλλόμενον ἀπὸ τὸν γνωστὸν πρωτοψάλτην Μανώλην Χατζημᾶρκον ἐπίσης μὲ τὰ κρατήματα πλήρη.


Αγαπητέ Διονύση δώσε αν έχεις χρόνο περισσότερες πληροφορίες για το πως η Εκκλησία ήθελε να αφαιρέσει τα κρατήματα.

Είναι γνωστό ότι ο Οθωνας και οι λοιποί προσπάθησαν να προσαρμώσουν τους Έλληνες σε δυτικό τρόπο λατρείας και κουλτούρας, αναγκάζοντάς τους να τραγουδούν Σούμπερτ στα "κατηχητικά" αντί για χρωματικούς ήχους που είχαν μάθει απ την μαμά τους και να παρελαύνουν σε 4/4 αντί για 7σημο (τσάμικο) που είχαν γονιδιακά στο κινητικό τους σύστημα.
 
Status
Not open for further replies.
Top