Νικόλαος Σαλτάρης

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ψαγμένος...
Μᾶς ἔκανες νά ψάχνουμε κι ἐμεῖς...
Ὁ Ἄρχων Δημήτριος Ἰωαννίδης γνωρίζει!
Ἔχει γράψει:
http://analogion.com/forum/showthread.php?p=82511#post82511
Πολλοί ίσως σκεφτούν να πούν : Και επειδή το είπε ο Σαλτάρης, είναι και γεγονός ; Τους συμβουλεύω ΝΑ ΜΗΝ ΤΟ ΣΚΕΦΤΟΫΝ ΚΑΝ. Και για να καταλάβουν τι εστί Σαλτάρης, θα αφηγηθώ 2 - 3 περιστατικά.
Είναι γνωστό και το έχω πεί επανειλημμένως, ότιο εάν υποτεθεί ότι γνωρίζω μερικά κολυβογράμματα, πάνω στην Βυζαντινή Μουσική, το οφείλω ανεπιφύλακτα στον Νίκο τον Σαλτάρη, ο οποίος από το 1957 που διορίστηκα στο Δεξιό Αναλόγιο της Αγίας Βαρβάρας Σαλαμίνος, με παρακολούθησε συνεχώς, πάνω από 25 χρόνια. Δύο με τρείς Τετάρτες ΄κάθε μήνα, πήγαινα στην Κούλουρη ( γύρω στις 15.30΄ με 16.00 ΄) και έφευγα με το τελευταίο καραβάκι των 24.00΄. Όλες αυτές τις ώρες, μου έβγαζε κυριολεκτικά τον Ανανία, βάζοντάς με να του ψάλλω, απ' όλα τα γνωστά μουσικά βιβλία που υπάρχουν, ενώ ταυτόχρονα μου εξηγούσε και ανέλυε το κάθε τί.
Κάποια Τετάρτη του 1958, πήγα και δεν τον βρήκα. Η Μητέρα του μου είπε ότι άκουσε κάτι σε μία ταινία και αμέσως έκοψε τηλεφωνικά εισητήριο και έφυγε με το πρώτο αεροπλάνο για την Πόλη. Την επόμενη Τετάρτη, ενώ δεν ήταν στο πρόγραμμα για να πάω, πήγα περισσότερο από περιέργεια. Μου άνοιξε βλοσυρός και χωρίς να πεί οτιδήποτε, μου έβαλε να ακούσω την ταινία. Αμέσως ξεχώρισα την φωνή του Πρίγγου. Όταν με ρώτησε τι άκουσα, δεν μπορούσα να δώσω απάντηση για πολλούς λόγους. 1) διότι αυτός που έψαλλε ήταν ο ΠΡΙΓΓΟΣ. 2) Δεν είχα πολυπροσέξει για να είμαι ειλικρινής, το τί ακριβώς άκουγα. Θύμωσε και το ξανάβαλε πάλι, λέγοντάς μου : Άκου και πές μου τι ακούς, αλλιώς σήκω και φύγε. Αναγκαστικά έδωσα προσοχή και άκουσα. Χωρίς να θυμάμαι ακριβώς τι Μάθημα ήταν, ξεχώρισα αμέσως, κάτι για το οποίον ο Σαλτάρης, μου είχε τρίψει τη μούρη με χοντρό γυαλόχαρτο, μέχρι να το χωνέψω. Ο Πρίγγος ( στο Διατονικό Γένος ) κατέβαινε μέχρι τον Κε και ξανανεβαινε αμέσως, αλλά εκτελούσε τον Ζω ελλαττωμένο ( αυτό ήταν και είναι κύριο γνώρισμα του Πρίγγου και της Σχολής του ), ενώ θέλει τον Ζω φυσικό και τον Κε να κολλάει πάνω του. Πάλι δίσταζα να το βγάλω. Ποιός ήμουν εγώ, ένα 18χρονο παιδί που θα κριτικάριζα έναν Πρίγγο ;
Με αγριοκύτταξε και απαίτησε να δώσω απάντηση λέγοντάς μου, ότι πάβω σ' αυτά τα θέματα, δεν σήκωνε να κάνω λάθος, γιατί είχαμε φάει πολλές ώρες.
Δειλά - δειλά του είπα για τον Ζω, οπότε με ανακούφιση μου είπε : Αυτό είναι. Γι' αυτό δεν με βρήκες εδώ την περασμένη Τετάτρη. Πήγα στην Πόλη, έκανα μπάνιο στον Πρίγγο και ήρθα. Περίεργος εγώ, ρώτησα : Καλά και Πρίγγος τί έκανε ; Τίποτα ! Καθόταν προσοχή με την κεφάλα κάτω και στο τέλος μου ζήτησε συγνώμη για το λάθος. Όταν τον ρώτησα τι του είπε, απάντησε : Όλοι οι Ψάλτες στην Ελλάδα, δικαιούνται να κάνουν τέτοια λάθη. Εσύ απαγορεύεται να το κάνεις, γιατί θα πούν, ότι αφού το λέει ο Πρίγγος, έτσι είναι το σωστό.
Το 1970, πήγα μιά Κυριακή στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, όπου έψαλλε ο Γέρο - Χατζηθεοδώρου. Με καλοδέχτηκε και απ' ότι μου είπαν διάφοροι Μαθηταί του που τον βοηθούσαν στο Αναλόγιο, ήμουν ο μοναδικός άνθρωπος, που παρεχώρησε το Αναλόγιό του και κάθησε δίπλα σε μιά καρέκλα. Όταν τελειώσαμε και πήγαμε για το πρωινό, του έδωσα μία λευκή επιταγή, λέγοντάς του, να συμπληρώσει εκείνος το ποσόν. Όταν με ρώτησε τον λόγο, του ζήτησα να μου μάθει Ορθογραφία και τα ουσούλια ( Αραβικούς Ρυθμούς ). Ανεβήκαμε στο κελλί του και μου είπε : Έχω ακούσει ότι ακούς και γράφεις οτιδήποτε. είναι αλήθεια ; Και μου έδωσε μιά ταινία από μία εγγραφή στον Ραδιοφωνικό Σταθμό, με Μαθήματα της Μ. Εβδομάδος. Έγραψα ένα Τροπάριο, το είδε και με ρώτησε που έμαθα Ορθογραφία. Του απάντησα στον Νίκο τον Σαλτάρη. Ξέρετε τι μου είπε ;Εφ' όσον στο είπε ο Νίκος ο Σαλτάρης, πάει και τελείωσε. Τι θέλεις να σου πώ εγώ ;
Αυτά τα ανέφερα για να καταλάβουν μερικοί τι εστί Σαλτάρης.
http://analogion.com/forum/showthread.php?p=71199#post71199
Άλλος λόγος - και αυτός πολύ σπουδαίος - είναι ότι αυτά δεν τα έβγαλα από την κοιλιά μου, αλλά τα έμαθα δίπλα στο μεγαλύτερο "Μουσικό" κεφάλι του περασμένου αιώνα. Τον Νίκο τον Σαλτάρη, ο οποίος με είχε αναλάβει από τα 18 μου χρόνια ( 1958 ) μέχρι το 1988. Μ' αυτόν τον άνθρωπο συναντιώμασταν 2 με 3 φορές το μήνα και συζητούσαμε από τις 4 το απόγευμα, μέχρι τις 11.30 το βράδυ. Ήταν ένας άνθρωπος, για τον οποίον ο αείμνηστος γέρο - Χατζηθεοδώρου, μου είχε πεί από το 1972 όταν του ζήτησα να με διδάξει Ορθογραφία, ότι " αφού ο Νίκος ο Σαλτάρης στο είπε έτσι, να μην έχεις αμφιβολίες. Τα λόγια του Σαλτάρη, να τα παίρνεις σαν Ευαγγέλιο.
http://analogion.com/forum/showthread.php?p=155025#post155025
Οι πηγές μου σταχυολογήθηκαν "εξ' απαλών ονύχων"από όλους τους κορυφαίους Πρωτοψάλτες των δεκαετιών 1948 - 1960, από τους οποίους λόγω της "τρέλλας μου" με τους Κανόνες, βύζαινα κυριολεκτικά, κάθε άγνωστο τότε σε νένα Ειρμό και παρακαλώντας τους, να μου ψάλλουν κάποιους άλλους που άκουγα διαφορετικά. Επίσης από Κώδικες τους οποίους μου υπαγόρευε ο Νίκος ο Σαλτάρης, αλλά και από τους Αγιορείτες Φιρφιρή, Κάρτσωνα και κάποιον άγνωστο σε μένα γέροντα των Δανιηλαίων, τους οποίους τποχρέωσε ( ο Σαλτάρης ) να ηχογραφήσουν Ειρμούς που δεν ψάλλονται στίς πόλεις, αλλά ψάλλονται στο Όρος.
http://www.ieropsaltis.com/psalt_Ioannidis.htm
Εάν όμως όπως λένε πολλοί, γνωρίζει σήμερα μερικά πράγματα, γύρω από την πατρώα μουσική μας, αυτό το οφείλει στον Νίκο το Σαλτάρη, τον Κουλουριώτη Μουσικολόγο, ο οποίος από τα 17 του χρόνια, τον παρακολουθούσε ανελλιπώς και τουλάχιστον 2 με 3 φορές το μήνα, συζητούσαν επί ώρες για διάφορα θέματα, γύρω από την Βυζαντινή Μουσική. Αυτή η επικοινωνία, κράτησε για 30-35 χρόνια.
Κάτι ἄλλο ἐδῶ
http://www.symbole.gr/component/content/article/73-mthhip/901-fapko
῾Ο Φώτιος Κόντογλου ἦταν ἐπίσης ἕνας ἀπὸ τοὺς πρωτοπόρους ἱδρυτὲς τοῦ «Συλλόγου Φίλων τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς - ᾿Αθηνῶν». ἡ ὑπογραφή του «Κόντογλους Φ.» βρίσκεται στὸ πρακτικὸ ἱδρύσεως τοῦ συλλόγου στὶς 15 ὀκτωβρίου 1948. ἐκείνη τὴν ἡμέρα 35 ἄνθρωποι, σχεδὸν ὅλοι μὲ καταγωγὴ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολι καὶ τὴν Μικρὰ ᾿Ασία, ἀποφάσισαν νὰ ἱδρύσουν τὸν σύλλογο. μαζὶ μὲ τὸν Κόντογλου ὑπογράφουν ὁ μητροπολίτης Σάμου Εἰρηναῖος καὶ ἄλλοι τέσσερις μητροπολῖτες, ὁ λογοτέχνης Στρατῆς Μυριβήλης, ὁ μουσικοδιδάσκαλος Νικόλαος Σαλτάρης, ὁ ᾿Ιωάννης Ναυπλιώτης, ὁ ποιητὴς ῞Ομηρος Μπεκὲς καὶ ἄλλοι ἄνθρωποι τοῦ πνεύματος, τῶν γραμμάτων καὶ τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς. (βλέπε Παναγιώτου Σ. ᾿Αντωνέλλη, «῾Η Βυζαντινὴ ᾿Εκκλησιαστικὴ Μουσική», ᾿Αθῆναι 1956.)
Βασίλειος Κατσιφῆς γιά Δημ. Ἰωαννίδη
http://analogion.com/forum/showthread.php?p=23446#post23446
Η γνωριμία του με τον σοβαρό Μελετητή – Θεωρητικό μακαριστό Κουλουριώτη Νικόλαο Σαλτάρη, υπήρξε μια ευτυχής συγκυρία και έγινε το μέσον, που σιγά – σιγά, τον καθιέρωσε στην κρίση της Ιεροψαλτικής Τάξης, ως σοβαρού γνώστη της Εθνικής μας Μουσικής.
Καί ἀπό τήν Κούλουρη μικρό βιογραφικό
http://neamenemenh.blogspot.gr/2014/06/blog-post_9.html
Νίκος Σαλτάρης ( 1907 -1988 ) λαογράφος της Σαλαμίνας. Ήταν γνώστης της Βυζαντινής μουσικής . Διέσωσε πολλά παραδοσιακά τραγούδια και χορούς της Σαλαμίνας . Συγκέντρωσε ότι ήταν σχετικό με τα παλαιά ήθη και έθιμα του νησιού και τα δημοσίευσε σε βιβλία του , περιοδικά και εφημερίδες . Έχει τιμηθεί με το χρυσό μετάλλιο της Πόλεως από το Δήμο Σαλαμίνας (1982).
 

Τσακιτζής

Παλαιό Μέλος
Μήπως παρ' ελπίδα υπάρχουν τίποτε ηχογραφήσεις του;
Ευχαριστώ.

Αγαπητέ Φίλε, ΔΥΣΤΥΧΩΣ δεν υπάρχουν ηχητικά από τον Νίκο το Σαλτάρη, για τον απλούστατο λόγο, ότι δεν είχε φωνή. Αυτή που διέθετε, ήταν δυνατή μεν, αλλά βραχνή. Πολλές φορές, όταν ήθελε να ακούσει κάποιος ένα Μάθημα, με καλούσε και το έψαλλα εγώ. Εκείνος απλά κουνούσε επιδοκιμαστικά το κεφάλι του και συμφωνούσε ή διέκοπτε και με ότι φωνητικό διέθετε, εντόπιζε το λάθος. Αυτά όμως αφορούσαν ΜΟΝΟ τα της φωνής, διότι στα της Θεωρίας!!!!!!! Εκεί ΔΕΝ χαμπάριαζε με τίποτα. Πολλές φορές - για να μην πώ κάθε Κυριακή - με έπαιρνε γύρω στις 12 το μεσημέρι τηλέφωνο και με ρώταγε : Δε μου λές Δημήτρη, στην τάδε Εκκλησία, ποιος ψάλλει δεξιά; Τον πήρα και του έκανα μπάνιο και τού' δωσα το τηλέφωνό σου, για να του πείς μερικά πράγματα, μπάς και γίνει άνθρωπος ! Ή άλλες φορές : Να πάρεις τον Δεξιό της τάδε Εκκλησίας και να του δώσεις συγχαρητήρια για το ύφος του, ή τις χρονικές αγωγές που ψάλλει και άλλα πολλά.
Θα ήθελα όμως να μάθω, εσύ από που κι ως πού, έμαθες και ζήτησες πληροφορίες για το Σαλτάρη ;;;; Εάν θέλεις, πάρε με στο 210 - 48 - 24 - 725 και φρόντισε να βρεθούμε, προκειμένου να μάθεις κι άλλα πολλά.
Εαν πάλι υπάρχει και από άλλους ενδιαφέρον, μπορούμε - και εδώ μπαίνει στη μέση ο π. Μάξιμος - να διοργανώσουμε μία διάλεξη και να έλθω να μιλήσω εκτεταμένα γι' αυτή τη μεγάλη Μορφή της Μουσικής μας - ίσως κατά την ταπεινή μου γνώμη την μεγαλύτερη - του 20ου αιώνα.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Κι ἐγώ, μετά ἀπ᾿ ὅσα βρῆκα γραπτά τοῦ Ἄρχοντος Ἰωαννίδη καί μετέφερα στό παρόν θέμα, κατάλαβα (ἀλλά δέν ἔγραψα) ὅτι δέν πρέπει νά ἔψαλλε.
Μεγάλη ὅμως μορφή καί προσωπικότητα τῆς ἐκκλησιαστικῆς καί παραδοσιακῆς μουσικῆς μας.
Ὄντως θά ἄξιζε μιά διάλεξη γιά τόν ἀείμνηστο ἀπό τόν Ἄρχοντα.

ΥΓ. Μετά ἀπ᾿ αὐτά, μετέφερα τό θέμα ἀπό τίς ἠχογραφήσεις (μέ μόνιμη ἀνακατεύθυνση) στίς βιογραφίες.


 
Top