Νηλέας Καμαράδος (1847 - +1922)

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Αυτό πρέπει να είναι! Ευχαριστώ.
 

μάρκελλος

Μάρκελλος Πιράρ, Γενικός συντονιστής
Ἰδοὺ τὰ περιεχόμενα τοῦ πονήματος τοῦ Γεωρίου Δ. Καμαράδου, Βιογραφία Νήλεως Καμαράδου Μουσικοδιδασκάλου (Ἀθῆναι 1976):
Βιογραφικὰ στοιχεῖα - Τὸ θεωρητικό του ἔργο - Προσπάθειες κατασκευῆς τελειοτέρου μουσικοῦ ὀργάνου - Συμβολὴ στὴ βυζαντινὴ μουσικὴ καὶ μουσικὴ δραστηριότητα - Δημοτικὰ τραγούδια καὶ πανηγυρικὰ ἄσματα - Μουσικὴ συνεργασία Καμαράδου-Ψάχου - Βασίλειος Καμαράδος ἄρχων μουσικοδιδάσκαλος - Ὀνομαστοὶ μαθηταὶ τοῦ Νήλεως - Τὰ τελευταῖα χρόνια - Τὸ τέλος - Νεκρολογία γραμμένη ἀπὸ τὸν Κ. Ψάχο. (Τὸ βιβλίο περιλαμβάνει καὶ τὰ ἑξῆς μέλη ἰδιοχείρως γραμμένα: Κύριε ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις, Ἄξιον ἐστίν πλ. Α').
Αυτὰ πρὸς τὸ παρόν. Σὲ λίγο θὰ παραθέσω κάποια σημαντικὰ ἀποσπάσματα.
 
Last edited:

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Περιμένοντας τα στοιχεία του Μάρκελλου, ιδού και τα βιογραφικά του Βουδούρη για το Νηλέα Καμαράδο από τα Μουσικοκριτικά (τ. 17, σελ. 396-400). Υπάρχουν και άλλες πολλές αναφορές φυσικά σε άλλα σημεία. Τώρα όποιος έχει όρεξη να τα πληκτρολογήσει αυτά, άξιος ο μισθός και ευχαριστούμε.
 

Attachments

  • Boudouris_Vol_17_p_009_p_0396.png
    132.3 KB · Views: 36
  • Boudouris_Vol_17_p_009_p_0397.png
    142.4 KB · Views: 9
  • Boudouris_Vol_17_p_009_p_0398.png
    144.7 KB · Views: 6
  • Boudouris_Vol_17_p_009_p_0399.png
    142.3 KB · Views: 8
  • Boudouris_Vol_17_p_009_p_0400.png
    131.2 KB · Views: 12

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Σεμινάριο Δημοσθένους Παϊκοπούλου στη Θεσσσαλονίκη, Σάββατο 30-1-2010. Σε ερώτηση ο άρχων παρουσιάζει συνοπτικά τις διαφορές.

Ευχαριστώ Γιάννη. Λέει ο κυρ-Δημοσθένης οτι το ύφος του Καμαράδου ήταν επηρρεασμένο από αυτό του Νικολάου Σμύρνης (το οποίο επίσης παρατηρεί οτι παραδόθηκε και διατηρείται στο Άγιον Όρος) και δίνει παράδειγμα εκτελέσεως θέσεως με περισσότερους λαρυγγισμούς και ίσως με χαλαρώτερο χρόνο (δεν ακούγεται καθαρά) από ότι οι πατριαρχικοί. Ίσως και για αυτό ρώτησε ο Δημήτρης Λέκκας πρίν

Παρατηρούμε ότι οι μαθηταί του Καμαράδου έκαναν περισσότερους λαρυγγισμούς;
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Ευχαριστώ Γιάννη. Λέει ο κυρ-Δημοσθένης οτι το ύφος του Καμαράδου ήταν επηρρεασμένο από αυτό του Νικολάου Σμύρνης

Δες επίσης αυτό που λέει ο Στανίτσας εδώ.
 

μάρκελλος

Μάρκελλος Πιράρ, Γενικός συντονιστής
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ πόνημα τοῦ κ. Γεωργίου Δ. Καμαράδου-Βυζαντίου
Βιογραφία Νήλεως Καμαράδου Μουσικοδιδασκάλου (Ἀθῆναι 1976).

[ἡ μοίρα τῆς βιβλιοθήκης]
1. Ἀπὸ τὰ προλεγόμενα
(…)
σ. 10/ Γι’ αὐτὰ τὰ ἀνέκδοτα μουσουργήματα [τοῦ Νήλεως], ὁ βιογράφος του Γεώργ. Παπαδόπουλος γράφει τὸ 1929, ὅτι «κρίνονται, ὡς δείγματα ἐξόχου μουσικῆς τέχνης καὶ μουσικοῦ ταλάντου» καὶ ὅτι «ἡ φιλοτημία καὶ τὸ καθῆκον τῶν μαθητῶν τοῦ μακαρίτου δὲν θ’ ἀφήσῃ τὰ μουσουργήματα αὐτὰ ὑπὸ τὸν μόδιον». Δυστυχῶς καὶ μετὰ 55 χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ Δασκάλου, τὰ μουσουργήματα αὐτὰ ἀντὶ νὰ τοποθετηθοῦν κάτω ἀπὸ τὸ φῶς, κρατοῦνται ἀκόμη στὸ σκοτάδι.
Μὲ τὴ νοοτροπία ποὺ εἶχε ὁ ἀείμνηστος Μουσικοδιδάσκαλος, νὰ μεταλαμπαδεύει τὰ μουσικά του φῶτα σὲ ὅσους ζητοῦσαν τὴν ἐπιστημονική του συνδρομή, ἕνα μεγάλο μέρος ἀπὸ τὸ ἔργο του καὶ ἰδιαίτερα οἱ μελέτες του γιὰ τὴ θεωρία τῆς μουσικῆς διέρρευσαν καὶ χάθηκαν. Ἀλλὰ καὶ αὐτὸ ποὺ πέρασε στὰ χέρια τοῦ Ν. Βλαχοπούλου [γαμπροῦ καὶ μαθητῆ τοῦ Νήλεως], ποὺ καὶ αὐτὸς ἀκολουθοῦσε τὴν ἴδια τακτικὴ μὲ τὸ δάσκαλό του, «τῆς ἀφειδοῦς συνδρομῆς πρὸς τοὺς αἰτοῦντας», βρίσκεται σήμερα ἀφημένο στὴν τύχη του, μέσα σ’ ἕνα κιβώτιο, χωρὶς νὰ εἶναι γνωστὸ τὸ ἀκριβὲς περιεχόμενό του ἢ ποιὰ ἐπίδραση εἶχε ὁ χρόνος ποὺ πέρασε, πάνω στὰ χειρόγραφα.
Χειρότερη ἦταν ἡ τύχη τῆς μουσικῆς του βιβλιοθήκης μὲ τὶς σπανιότατες μουσικὲς ἐκδόσεις καὶ τὰ παλαιὰ μουσικὰ χειρόγραφα βυζαντινῆς, ἀραβοπερσικῆς καὶ ἀρμενικῆς μουσικῆς.
Τὰ χρυσοδερματόδετα μὲ ὁμοιόμορφο δέσιμο βιβλία, ἢ πέρασαν στὴν κατοχὴ φίλων καὶ συνεργατῶν ἢ τὰ πούλησαν «ἀντὶ πινακίου φακῆς». (…). σ. 11/ Σὲ ταξίδι της [δηλ. τῆς μεγαλύτερης θυγατρὸς τοῦ Νήλεως] στὴν Ἀθήνα τὸ 1919, μετέφερε καὶ μερικὰ ἀπὸ τὰ σπάνια βιβλία καὶ χειρόγραφα μὲ προφανῆ σκοπὸ τὴν ἐκποίηση. Μετὰ τὸ θάνατό του, οἱ μουσικὲς συνθέσεις καὶ ἡ βιβλιοθήκη πέρασαν στὴν κατοχὴ τῶν δύο ἀγάμων θυγατέρων του. Ἡ μεγαλύτερη, ποὺ εἶχε καὶ τὴ διαχείριση, χάρισε στὸν Νικ. Βλαχόπουλο μὲ τὸν ὁποῖο συγκατοικοῦσαν τότε καὶ ποὺ εἶχε ἀναλάβει τὴ συντήρησή τους, τὶς μουσικὲς συνθέσεις μὲ μερικὰ βιβλία τῆς ἐκλογῆς του. Ὅ,τι ἀπέμεινε ἀπὸ τὴ βιβλιοθήκη καὶ εἶχε κάποια ἀξία τὰ πούλησε, ἄλλα στὴν Πόλη καὶ ἄλλα στὴν Ἀθήνα, γιὰ νὰ καλύψει βιοτικὲς ἀνάγκες. (…).

2. Ἀπὸ τὰ Βιογραφικὰ στοιχεῖα
σ. 15/ Ὁ Νηλεὺς γεννήθηκε τὸ 1847 στὸ Διπλοκιόνιο (Μπεσικτὰς) τοῦ Βοσπόρου καὶ μεγάλωσε στὸ Μέγα Ρεῦμα. Ἀπὸ τὴν παιδική του ἡλικία εἶχε προσκολληθεῖ στὸ ἀναλόγιο τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ταξιαρχῶν τοῦ Μεγάλου Ρεύματος, «τῇ δευτέρᾳ ταύτῃ σχολῇ, τῇ ἀσυγκρίτως τελειοτέρᾳ καὶ διασημοτέρᾳ», ὅπως γράφει ὁ Δάσκαλος τοῦ Γένους Ἠλίας Τανταλίδης στὸ «Βίο τοῦ Στεφάνου Καραθεοδωρῆ». Ἀφιερώθηκε στὴ σπουδὴ τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας μουσικῆς μὲ δάσκαλο τὸν διαπρεπῆ ἱεροψάλτη Γεράσιμο Κανελλίδη, ὀνομαστὸ γιὰ τὴν ἀπαράμιλλη εὐστροφία τῆς φωνῆς του καὶ τὴ γόνιμη μουσικὴ φαντασία. Ἀργότερα εἶχε δασκάλους τοὺς θεωρητικοὺς τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, τὸν Παναγιώτη Κηλτζανίδη (θεωρία καὶ πράξη), τὸν Ἰωάσαφ τὸ Ρῶσο (θεωρία) καὶ τὸν ἱερέα Φιλοξένη Κυριακὸ (θεωρία).
Ἀφοσιώθηκε μὲ μεγάλη ἐπιμέλεια στὴ μελέτη τῆς θεωρίας τῆς Μουσικῆς καὶ στὴν ἐκμάθηση τῆς εὐρωπαϊκῆς καὶ ἀραβοπερσικῆς φωνητικῆς καὶ ἐνοργάνου. Ἦταν κάτοχος τῆς θεωρίας τοῦ κλειδοκυμβάλου καὶ τῆς Ἀρμενικῆς μουσικῆς γραφῆς (σύστημα Ἀμπαρτσούν), τὴν ὁποία διδάχθηκε ἀπὸ τὸν διάσημο ἀνακτορικὸ μουσικὸ Λεβὸν Χαντζιάν. (…).

 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Ευχαριστούμε πολύ Μάρκελλε. Θα προσπαθήσω να βρώ το βιβλίο ολόκληρο καθώς φαίνεται ενδιαφέρον.

[ἡ μοίρα τῆς βιβλιοθήκης]

Είναι να κλαίς... Δόξα τω Θεώ και για αυτά που διασώθηκαν.
 

μάρκελλος

Μάρκελλος Πιράρ, Γενικός συντονιστής
Μέχρι τὴν Κυριακὴ θὰ παραθέσω καὶ ἄλλα ἀποσπάσματα.
Υγ. Δημήτρη, τὸ βιβλίο εἶναι μᾶλλον δυσεύρετο. Τυπώθηκε μὲ δαπάνη τοῦ συγγραφέα σὲ περιορισμένο ἀριθμὸ αντιτύπων γιὰ τοὺς φίλους τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς σὰν μιὰ προσφορὰ στὴν μνήμην του πάππου του Νηλέως.
 

μάρκελλος

Μάρκελλος Πιράρ, Γενικός συντονιστής
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ πόνημα τοῦ κ. Γεωργίου Δ. Καμαράδου-Βυζαντίου
Βιογραφία Νήλεως Καμαράδου Μουσικοδιδασκάλου (Ἀθῆναι 1976).

Ὀνομαστοὶ μαθητὲς τοῦ Νηλέως
Σ. 63/ (…) Βασίλειος Καμαράδος (υἱός του), Κωνσταντῖνος Ψάχος, Νικόλαος Βλαχόπουλος (γαμπρός του), Εὐστάθιος Τιμωνίδης, Κωνσταντῖνος Μπεκιάρης, Γεώργιος Πρωγάκης, Νικόλαος Ἀντωνίου, Δημήτριος Βαφειάδης, Δημήτριος Βουτσινάς, Θεοδόσιος Γεωργιάδης, Ρίζος Γεωργιάδης, Ἰωάννης Δούκας, Διονύσιος ὁ Ἱερομόναχος, Σταμάτιος Ζωγράφος, Ἀλέξανδρος Καρπατσόγλου, Μάρκος Ἱερομόναχος Μεγαρευμιώτης, Ἀρίσταρχος Μακρίδης, Ἰωάννης Παλλάσης, Κωνσταντῖνος Παπαδόπουλος, Σωκράτης Παπαδόπουλος, Ἰωάννης Παναγιωτάκης, Σωτήριος Πάγκαλος, Ἀντώνιος Σύρκας, Δημήτριος Φωκαεύς, Μιχαὴλ Χατζηαθανασίου.
[πιστὴ ἀντιγραφὴ τῶν ὀνομάτων ὡς ἔχουν στὸ βιβλίο]
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Αξίζει να αναφερθεί (και εδώ) η τραγική ιστορία του γιού του Νηλέως, Βασιλείου Καμαράδου, οφφικιάλου «άρχοντος εντίμου Μουσικοδιδασκάλου της Πατριαρχικής Αυλής». Για αυτόν αναφέρει και ο Α. Βουδούρης και ο Φ. Οικονόμου λίγα βιογραφικά. Αναφέρεται οτι ήταν γνωστός και καλός μουσικοδιδάσκαλος, τιμημένος με οφφίκιο από το πατριαρχείο. Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1922 ήρθε στην Αθήνα το 1923 όπου προσελήφθη σαν νεωκόρος στον Ι. Ν. Μεταμορφώσεως στην Πλάκα. Απογοητευμένος για το γεγονός οτι δεν εκτιμήθηκε η μουσική αξία του, έδωσε τραγικό τέλος στη ζωή του μέσα στην ίδια την εκκλησία που εργαζόταν. Βρέθηκε απαγχονισμένος από τον άμβωνα (κατ' άλλους από το γυναικωνίτη ή τον πολυέλαιο).

Παρά την πλειάδα μαθητών του Νηλέως, δεν φαίνεται να έχουμε ηχογραφήσεις τους δυστυχώς. Ίσως του Αντωνίου Σύρκα να υπάρχει κάτι.

Με το Σωκράτη Παπαδόπουλο, εκ των μαθητών του Νηλέως, συνεργάστηκε στενά και έτρεφε μεγάλη εκτίμηση ο κυρ-Αβραάμ Ευθυμιάδης (βλ. εδώ).
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Εδώ ο Αρχων Καραμάνης τονίζει ιδιαιτερα ότι είναι μαθητής των μαθητών του Νηλέως (η ηχογράφηση είναι από εδώ). Αυτό μάλιστα δεν σημάνει ότι και ο ίδιος είναι της σχολης του Καμαράδου, αλλα έχει ενδιαφέρον η παρατήρηση του.
 

Attachments

  • Karamanis_Kamarados.mp3
    646.7 KB · Views: 72

Shota

Παλαιό Μέλος
Θεοδόσιος Γεωργιάδης περί Ιωάννη Παλάση (Θεοδοσίου Β. Γεωργιάδου, Η Νέα Μούσα-Συνοπτική Ιστορική και Τεχνική Μουσική Μελέτη, εν Σταμπούλ, 1936), από εδώ:

Ούτος, μη δυνάμενος ή μη θελήσας να ακολουθήση την πιστήν μουσικήν παράδοσιν του διδασκάλου του (Νηλέως Καμαράδου), εξέκλινεν εκ της πιστής εκτελέσεως των ιερών ημών ασμάτων, και ακολουθεί εν κράμα μουσικής, απάδον ουσιωδώς τη ιερά ημών Εκκλησία.

Αλήθεια, έχει κανεις αυτό το βιβλίο του Γεωργιάδου;
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Στο βιβλίο του «Ακάθιστος Ύμνος» ο Αντώνιος Σύρκας περιλαμβάνει «Χαίρε Νύμφη» όπως λέει ο ίδιος «του διδασκάλου μου Νειλέως (sic) Καμαράδου» καθώς και αργό «Την Ωραιότητα» αναλελυμένο υπό του Νηλέως.
 

dimitris

Παλαιό Μέλος
Γράφω χωρίς παραπομπές για τα παραπάνω γενικά.

Συνήθως οι αυτοκτονίες έχουν βασική αιτία κάποια ερωτική ή άλλη απογοήτευση από την αμείλικτη καθημερινή πραγματικότητα.
Και για άλλον αείμνηστο συνάδελφο έχει προσδιοριστεί "ακριβώς" η αιτία πράγμα ανόσιο και ανούσιο.
Μερικά πράγματα μόνο ο Θεός τα ξέρει.

Ο Θεοδόσης, ο Βουδούρης κ.α. καταδικάζουν ιστορικά την φήμη ψαλτών σύμφωνα με δικές τους ατομικές εκτιμήσεις πράγμα που δεν είναι δημοκρατικό άρα και δίκαιο ή και όσιο γράφοντας και εκδίδοντας κατά βούληση όντες οι κρινόμενοι εν ζωή.
Ισως έγραψαν επηρεασμένοι κάπως από την βιοτική μέριμνα ή από ευγενή άμιλλα.

Κάπου αναγκάζεται να πει και γερο-Σύρκας ότι στην Αθήνα όλοι το "έπαιζαν" πατριαρχικοί, μουσικοί, κλπ...

Για το Σμυρναίικο ύφος που αναρωτιόμαστε για τον Καμαράδο, δεν είναι κακό αλλά είναι υπό εξέταση.
Οι δάσκαλοι του Νηλέα ήσαν ο Κηλτζανίδης από την Προύσσα και ο Κανελίδης μαθητής του Φωκαέως (Εφεσος).
Τι να πούμε; ότι ο Φωκαέας και ο Κανελίδης παρεκτράπηκαν από την παράδοση;
Αν δεν κάνω λάθος και τα μαθήματα του Φωκαέα τα είχαν εξαιρέσει από την λίστα του Πατριαρχείου αν και είναι βυζαντινότατος.
 

Shota

Παλαιό Μέλος
Γράφω χωρίς παραπομπές για τα παραπάνω γενικά.

Συνήθως οι αυτοκτονίες έχουν βασική αιτία κάποια ερωτική ή άλλη απογοήτευση από την αμείλικτη καθημερινή πραγματικότητα.
Και για άλλον αείμνηστο συνάδελφο έχει προσδιοριστεί "ακριβώς" η αιτία πράγμα ανόσιο και ανούσιο.
Μερικά πράγματα μόνο ο Θεός τα ξέρει.

Ο Θεοδόσης, ο Βουδούρης κ.α. καταδικάζουν ιστορικά την φήμη ψαλτών σύμφωνα με δικές τους ατομικές εκτιμήσεις πράγμα που δεν είναι δημοκρατικό άρα και δίκαιο ή και όσιο γράφοντας και εκδίδοντας κατά βούληση όντες οι κρινόμενοι εν ζωή.
Ισως έγραψαν επηρεασμένοι κάπως από την βιοτική μέριμνα ή από ευγενή άμιλλα.

Το ίδιο συμβάινει και στην περίπτωση του λ.χ. Ξενοφώντα, Θουκυδίδη, Πλούταρχο η οπωσδήποτε άλλο συγγραφέα (μήπως και στην περίπτωση σας :D ). Αυτό όμως δεν σημάνει ότι δεν μπορούμε να ασχοληθούμε (κριτικά) με τα έργα τους.

Για το Σμυρναίικο ύφος που αναρωτιόμαστε για τον Καμαράδο, δεν είναι κακό αλλά είναι υπό εξέταση.
Οι δάσκαλοι του Νηλέα ήσαν ο Κηλτζανίδης από την Προύσσα και ο Κανελίδης μαθητής του Φωκαέως (Εφεσος).
Τι να πούμε; ότι ο Φωκαέας και ο Κανελίδης παρεκτράπηκαν από την παράδοση;

O καθένας καταλάβει τι σημάνει παράδοση κατά τον δικό του τρόπο και γι'αυτό τέτοιες ερωτήσεις είναι άκαρπες.

Επίσης όπως είπα και πριν άλλο ο μαθητής άλλο ο δάσκαλος. Ο κ. Αγγελοπουλος ήταν μέλος της χορωδίας της μητροπόλεως με τον Περιστερη και τον Τζελα. Ο πατήρ της ωδειακής σχολης ήταν μαθητής του Ευστρατίου Παπαδοπουλου (παραδοσιακότατου σύμφωνα με τον γερο-Σύρκα) κτλ.
 
Last edited:

Nikolaos Giannoukakis

Παλαιό Μέλος
Έχω μια απορία.

Γιατί δίδασκε στην πρώτη τάξη (αρχάριους) του εν Κωνσταντινουπόλει Μουσικού Συλλόγου (και άλλες σχολές της εκείνης εποχής) ο Ιάκωβος Ναυπλιώτης, ενώ την τέταρτη τάξη (δηλ. τους προχωρημένους) τους δίδασκε ο Νηλέας, ο Καμπούρης και ο Ψάχος;

ΝΓ.
 

Dimitri

Δημήτρης Κουμπαρούλης, Administrator
Staff member
Καλή ερώτηση. Και εμένα με ενδιαφέρει εάν υπάρχουν στοιχεία. Υποθέσεις μπορεί να δώσει κανείς. Ίσως για να ξεκινούν οι μαθητές με έγκυρα πατριαρχικά (παραδοσιακά) ακούσματα. Ίσως επειδή ο Ιάκωβος είχε ήδη βαρύτατο ψαλτικό πρόγραμμα στον πατριαρχικό ναό και δεν ήθελε να αναλάβει πολύ βάρος. Ίσως στα ανώτερα έτη ζητούσαν θεωρητικά θέματα που δεν ενδιέφεραν τόσο τον «εκτελεστή» Ιάκωβο, αν και κατά πάσα πιθανότητα θα τα κατείχε και αυτός. Ίσως το γεγονός οτι ο Καμαράδος, Ψάχος και ο Γεώργιος Παπαδόπουλος (διευθυντής της σχολής του Μουσικού Συλλόγου) ήταν κατά το Βουδούρη «κόμμα» εναντίον των πατριαρχικών ψαλτών έπαιξε κάποιο ρόλο. Όλα αυτά υποθέσεις όμως και τίποτα άλλο.
 
Top