Δέν θά ἔγραφα τίποτε γι᾿ αὐτό τό θέμα, ἐπειδή μοῦ φαίνεται ἰδιαίτερης ἱερατικῆς λεπτομερείας καί δέν ἀφορᾶ τήν πλειονότητα τῶν μελῶν καί τῶν ἀναγνωστῶν τοῦ φόρουμ. Πρόκειται γιά μή προβλεπόμενη διάταξη σύμφωνα μέ τό ἰσχῦον τυπικό, ὁ δέ π. Κων/νος Παπαγιάννης αὐτήν τήν διάταξη τήν ἔχει ἐντός ἀγκυλῶν μέ τήν ὑποσημείωση, ὅτι αὐτά στίς ἐνορίες παραλείπονται. Καί ἄν ὑπάρχει κάποιος ἐκ τοῦ ἱερατικοῦ καταλόγου μέλος ἤ ἀναγνώστης σέ μονή ἤ ἀλλοῦ πού θά τά τηροῦσε, νομίζω, ὅτι γνωρίζει τί θά πράξει.
Ἐπίσης ἐκεῖνο πού μοῦ ἔκανε ἰδιαίτερη ἐντύπωση εἶναι ὅτι τό ὀρθόν δέν ἀντιπαραβάλλεται κατά πρῶτον μέ τό λειτουργικόν βιβλίον Τριῴδιον, ὅπου διαγράφεται αὐτή ἡ τάξη τοῦ ΤΑΣ ἤ μέ αὐτό τό ΤΑΣ ἤ ἀκόμη, ἀφοῦ ἡ ἐρώτηση ἀφορᾶ σέ συγκεκριμένη εὐχή, μέ αὐτό τό ΤΜΕ.
Διότι αὐτή ἡ εὐχή τοῦ Ἑσπερινοῦ τῶν καθημερινῶν τῆς ἀγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἄν πρόκειται νά ἀναγνωσθεῖ, ἀντί στό τέλος τοῦ Ἑσπερινοῦ, στό τέλος τοῦ ἐπισυναπτομένου μέρους τῶν Τυπικῶν εἰς τήν Θ΄ Ὥραν, σαφῶς προβλέπεται καί ἀπό τό ΤΜΕ.
Ὄντως αὐτή ἡ εὐχή εἶναι τοῦ Ἑσπερινοῦ καί δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τά Τυπικά.
Εὐχαριστοῦμε τόν Μανόλη γιά τόν τόσο κόπο τῆς παραθέσεως τόσων παραπομπῶν, ἀλλά δέν χρειαζόταν. Καί βεβαίως αὐτή ἡ εὐχή δέν ἔχει σχέση μέ τά Τυπικά ἀνέκαθεν καί μέχρι σήμερα.
Βεβαίως ὑπάρχει στὴν διάταξη τῆς καθαρᾶς Δευτέρας στὰ ἔντυπα ΤΑΣ ἀπὸ τὸ 1545 καὶ στὰ τριῴδια ἀπὸ τὸ 1522, ἀλλά στό τέλος τοῦ Ἑσπερινοῦ.
Αὐτή ἡ εὐχή γιά ἄγνωστο λόγο, καί νομίζω ὄχι ἀπό παλιά, σήμερα σύμφωνα μέ τό ἰσχῦον Τυπικό, τίς φυλλάδες τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς καί τά Ὡρολόγια μεταφέρεται στό τέλος τοῦ ἐπισυναπτομένου μέρους τῶν Τυπικῶν (αὐτό ἐννοεῖ ἴσως ὁ Μανόλης σέ κάποιες ἀπό τίς παραπομπές του) εἰς τήν Θ΄ Ὥραν καί πρό τῆς ἀπολύσεως αὐτῆς, ὅταν πρόκειται στόν ἐπακολουθοῦντα Ἑσπερινό νά ἐπισυναφθεῖ καί ἡ ἀκολουθία/λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων, ἥτις ἔχει διάφορον διάταξιν πρό τῆς ἀπολύσεως, μέ τήν εἰδικήν ὀπισθάμβωνον εὐχήν, ἀντίστοιχον τῶν ἄλλων λειτουργιῶν τοῦ βυζαντινοῦ τύπου.
Τώρα γιατί ὁ π. Κων. Παπαγιάννης στό ΣΤ καί στό ἐντός ἀγκυλῶν τμῆμα (ἐπισύναψη Μακαρισμῶν κλπ.) τῆς ὑπό τοῦ ΤΑΣ καί τοῦ Τριῳδίου προβλεπομένης ἀπολύσεως τῆς Θ΄ Ὥρας τῆς Μ. Παρασκευῆς προβλέπει καί τήν εὐχήν Παναγία Τριὰς τὸ ὁμοούσιον κράτος, ἔχομεν κάποιας ἐξηγήσεις:
1) Μπορεῖ νά σκέφθηκε ὅτι ἀφοῦ ὁ Ἑσπερινός τῆς Ἀποκαθηλώσεως πού ἀκολουθεῖ, ὡς ἔχων ἀπόλυσιν τοῦ Ἑσπερινοῦ τῶν ἑορτῶν, δέν προβλέπει τήν συγκεκριμένην εὐχήν, θά ἔπρεπε αὕτη, καθόσον εὑρισκόμεθα σέ πένθιμον περίοδον, νά μεταφερθεῖ στό τέλος τῆς Θ΄ Ὥρας.
2) Μπορεῖ νά σκέφθηκε τήν ἀπό τά παλαιά τυπικά μαρτυρουμένη ὄντως Προηγιασμένη τῆς Μ. Παρασκευῆς.
3) Μπορεῖ νά ἔγινε τυπογραφικό λάθος. Τέλος,
4) Μπορεῖ ὄντως νά ἔγινε λάθος. Τίποτε δέν εἶναι τέλειο.
Αὐτή πάντως ἡ λεπτομέρεια οὐδόλως μπορεῖ στό ἐλάχιστο νά ἀποτελέσει ὑποτίμηση τῆς μεγάλης ἀξίας αὐτοῦ τοῦ «ἔργου ζωῆς» τοῦ σπουδαίου, σημαντικοῦ καί πολύτιμου, πού ἀπηχεῖ μαζί μέ ἄλλα σημαντικότατα ἔργα τήν σπουδαιότητα καί μεγίστη ἀξία τοῦ εἰρημένου αἰδεσιμιολογιωτάτου πρωτοπρεσβυτέρου πατρός Κωνσταντίνου Παπαγιάννη καί οὔτε κἄν νά συζητεῖται.
Υ.Γ. Ἀλήθεια Μανόλη, τό «Εἶναι ἰδιωτικὴ εὐχὴ (ἑνικὸς ἀριθμός), μεταγενέστερη ἀναδίπλωση-ἀνάπτυξη τοῦ «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος...»» τό βρῆκες κάπου ἤ εἶναι δική σου ἐκτίμηση; Μπορεῖ νά στηριχθεῖ καί ἀντίθετη ἄποψη. Ὅτι τό «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος...» ἐνέπνευσε τήν σύνταξη αὐτῆς τῆς εὐχῆς.
