Ματαιόδοξοι ύμνοι ή παρείσφρηση στην υμνολογία μας ματαιόδοξων μελών;

[marios geladakis]

Σε κάθε Θ. Λειτουργία, συμμετέχοντες με πνεύμα προσευχής και δοξολογίας στον Τριαδικό Θεό, μας δίδεται η ευκαιρία -αρκεί να συμμετέχουμε με πνεύμα προσευχής και όχι παρακινούμενοι απο μουσικολογικό μόνο ενδιαφέρον- να εμβαθύνουμε περισσότερο στα θεία νοήματά της, στην υψηλή σπουδαιότητα που αχθοφορούν οι λέξεις της, στην ενέργεια που εκπέμπει η χάρις του Κυρίου μας.
Σε τούτο το πλαίσιο κινούμενοι, όταν τελεί την Θ. Λειτουργία ο Αρχιερεύς λογίζεται απ' τους πιστούς ως ιστάμενος είς τύπον και τόπον Χριστού, μή φειδόμενοι -και μάλιστα αξίως- την απόδοση τιμής στο σχήμα που έχει ενδυθεί.
Η απόδοση τιμής στον Αρχιερέα κ' κατ' επέκτασιν στους ιερείς, έχει εισαγάγει σφαλερώς, αυθαιρέτως και ανυποστάτως στις ακολουθίες μας την εκφώνηση ''εις πολλά έτη δέσποτα'' , τις μητροπολιτικές φήμες και τους πολυχρονισμούς. Επί παραδείγματι, αναγιγνώσκεται το ευαγγέλιο απ τον διάκονο στην Λειτουργία και με το πέρας της αναγνώσεως, ο ένας ψάλτης ψέλνει ''δόξα Σοι Κύριε'' και ο άλλος ''εις πολλά έτη δέσποτα''. Εκείνη την στιγμή δοξολογούμε τον Κύριο για τα σωτηριώδη λόγια του ευαγγελίου και ακούς μία αυθαίρετη ευχή για χρόνια πολλά, η οποία δεν στέκει. Φαντασθείτε δύο ανθρώπους, όπου ο ένας καλημερίζει τον άλλο, όμως αντί να του απαντήσει κάτι σχετικό στην ''καλημέρα'' που του απήυθυνε, του αποκρίνεται λέγοντας ''η ώρα είναι πέντε''!!! Δεν υπάρχει καμία συσχέτιση των λόγων μεταξύ των δύο ανθρώπων. Ο ένας βρίσκεται στον κόσμο του. Ακριβώς το ίδιο παρατηρείται και στην λατρεία, η φράση ''εις πολλά έτη δέσποτα'' δεν προὓποθέτει κάποια συμφραζόμενα όταν εκφωνείται, διότι είναι αδέσποτη. Ομοίως και στο ''φώς ιλαρόν'', υμνούμεν την Αγ. Τριάδα και πετάγεται παράλληλα με την υμνωδία ο ψάλτης άδων χρόνους πολλούς στον δεσπότη. Το ίδιο και στα ειρηνικά, το ίδιο και στην απόλυση. Τούτη η συνήθεια πιστεύω ίσως, να επεκράτησε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι της εποχής εκείνης χριστιανοί διά να εξευμενούν τον σουλτάνο, έψαλλον εις εκείνον πολυχρονισμούς, ώστε με την σειρά του ο τελευταίος να επιτρέπει την απόδοση λατρείας στον Κύριο απ τους Ορθοδόξους. Δεν αποκλείεται ακόμη, να έχει την αρχή της στους Ρωμιούς Αυτοκράτορες. Επαναλαμβάνω, είναι ανυπόστατο διότι εμείς έχουμε εσχατολογική θεολογία, δηλαδή οραματιζόμαστε την ώρα που θα μεταβούμε στον Κύριο, στην άλλη διάσταση, στην ζωή που συνεχίζεται μετά τον θάνατο. Όσα έτη δώσει ο Κύριος τα θεωρούμε ευλογημένα, δεν χωράει λόγος περί τούτου. Στην λατρεία όμως δεν είναι δυνατόν να εμπεριέχονται λόγια κολακείας επενδεδυμένα με βυζαντινό μέλος, βαπτιζόμενα ώς ''ιερά παράδοση''
Ειρηνεύετε!

 

[Εμμανουήλ Αβραμίδης]

Το δόξα σοι Κύριε μετά το Ευαγγέλιο δεν είναι αρχαία παράδοση (μόνο πριν)... Το εις πολλά έτη σχετίζεται με την ευλογία με πηνίο. Στην Ελλάδα ίσως επεκράτησαν κάποιοι περιττοί πολυχρονισμοί, αλλά αυτό διορθώνεται εύκολα. Δεν επεκράτησαν οι πολυχρονισμοί κατά την τουρκοκρατία. Διαβάστε Συμεών Θεσσαλονίκης και τα αρχαία τυπικά της Κωνσταντινούπολης. Με τον πολυχρονισμό (πολυχρονείται ο αρχιερέας, ιερός γαρ) επευφημείται ο ίδιος ο Χριστός. Έχει συζητηθεί ξανά.

 

[dimskrekas]

Σε κάθε Θ. Λειτουργία, συμμετέχοντες με πνεύμα προσευχής και δοξολογίας στον Τριαδικό Θεό, μας δίδεται η ευκαιρία -αρκεί να συμμετέχουμε με πνεύμα προσευχής και όχι παρακινούμενοι απο μουσικολογικό μόνο ενδιαφέρον- να εμβαθύνουμε περισσότερο στα θεία νοήματά της, στην υψηλή σπουδαιότητα που αχθοφορούν οι λέξεις της, στην ενέργεια που εκπέμπει η χάρις του Κυρίου μας.
Σε τούτο το πλαίσιο κινούμενοι, όταν τελεί την Θ. Λειτουργία ο Αρχιερεύς λογίζεται απ' τους πιστούς ως ιστάμενος είς τύπον και τόπον Χριστού, μή φειδόμενοι -και μάλιστα αξίως- την απόδοση τιμής στο σχήμα που έχει ενδυθεί.
Η απόδοση τιμής στον Αρχιερέα κ' κατ' επέκτασιν στους ιερείς, έχει εισαγάγει σφαλερώς, αυθαιρέτως και ανυποστάτως στις ακολουθίες μας την εκφώνηση ''εις πολλά έτη δέσποτα'' , τις μητροπολιτικές φήμες και τους πολυχρονισμούς. Επί παραδείγματι, αναγιγνώσκεται το ευαγγέλιο απ τον διάκονο στην Λειτουργία και με το πέρας της αναγνώσεως, ο ένας ψάλτης ψέλνει ''δόξα Σοι Κύριε'' και ο άλλος ''εις πολλά έτη δέσποτα''. Εκείνη την στιγμή δοξολογούμε τον Κύριο για τα σωτηριώδη λόγια του ευαγγελίου και ακούς μία αυθαίρετη ευχή για χρόνια πολλά, η οποία δεν στέκει. Φαντασθείτε δύο ανθρώπους, όπου ο ένας καλημερίζει τον άλλο, όμως αντί να του απαντήσει κάτι σχετικό στην ''καλημέρα'' που του απήυθυνε, του αποκρίνεται λέγοντας ''η ώρα είναι πέντε''!!! Δεν υπάρχει καμία συσχέτιση των λόγων μεταξύ των δύο ανθρώπων. Ο ένας βρίσκεται στον κόσμο του. Ακριβώς το ίδιο παρατηρείται και στην λατρεία, η φράση ''εις πολλά έτη δέσποτα'' δεν προὓποθέτει κάποια συμφραζόμενα όταν εκφωνείται, διότι είναι αδέσποτη. Ομοίως και στο ''φώς ιλαρόν'', υμνούμεν την Αγ. Τριάδα και πετάγεται παράλληλα με την υμνωδία ο ψάλτης άδων χρόνους πολλούς στον δεσπότη. Το ίδιο και στα ειρηνικά, το ίδιο και στην απόλυση. Τούτη η συνήθεια πιστεύω ίσως, να επεκράτησε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι της εποχής εκείνης χριστιανοί διά να εξευμενούν τον σουλτάνο, έψαλλον εις εκείνον πολυχρονισμούς, ώστε με την σειρά του ο τελευταίος να επιτρέπει την απόδοση λατρείας στον Κύριο απ τους Ορθοδόξους. Δεν αποκλείεται ακόμη, να έχει την αρχή της στους Ρωμιούς Αυτοκράτορες. Επαναλαμβάνω, είναι ανυπόστατο διότι εμείς έχουμε εσχατολογική θεολογία, δηλαδή οραματιζόμαστε την ώρα που θα μεταβούμε στον Κύριο, στην άλλη διάσταση, στην ζωή που συνεχίζεται μετά τον θάνατο. Όσα έτη δώσει ο Κύριος τα θεωρούμε ευλογημένα, δεν χωράει λόγος περί τούτου. Στην λατρεία όμως δεν είναι δυνατόν να εμπεριέχονται λόγια κολακείας επενδεδυμένα με βυζαντινό μέλος, βαπτιζόμενα ώς ''ιερά παράδοση''
Ειρηνεύετε!

Ναι μεν αλλά....θα συνιστούσα περισσότερη ανάγνωση κ έρευνα πριν τις όποιες βαρύγδουπες αποφάνσεις, και φειδώ στην τιτλοφόρηση ειδικά όταν δεν έχει προηγηθεί σοβαρή έρευνα...

Καλή χρονιά,
δ.