Μαλαφής Γεώργιος (+ 12/11/2015)

[Dimitri]

Το Χιώτη δάσκαλο Γεώργιο Μαλαφή, γνώρισα πρό ετών στον Πειραιά. Βιογραφικά από εδώ:

(Χίος 1932). Διακεκριμένος πρωτοψάλτης και μουσ/δάσκαλος. Πήρε τα πρώτα μαθήματα βυζ. μουσικής στη γενέτειρά του (από τον πατέρα του Ιωάννη Μαλαφή και τον Μιχ. Περπινιά). Συνέχισε στο Ωδείο Πειραιώς με τον Ιω. Μαργαζιώτη, σπουδάζοντας συγχρόνως και ευρωπ. μουσική (με τον [[Σκλάβος_Γεώργιος|Γ. Σκλάβο]]). Απεφοίτησε το 1959 και για την επόμενη δεκαετία ήταν καθηγητής στη Σχολή Βυζ. Μουσικής της Μητρόπολης Ρόδου και πρωτοψάλτης στον Άγιο Γεώργιο του νησιού. Τότε επίσης συγκρότησε στη Ρόδο βυζ. χορωδία, με την οποία πραγματοποίησε πολλές επιτυχημένες εμφανίσεις. Ο πατριάρχης Αθηναγόρας του απένειμε "Πατριαρχικόν Πιττάκιον". Υπηρέτησε επίσης στη Ράλλειο και στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, κ.ο.κ. Το 1969 μετατέθηκε στη Σχολή Νηπιαγωγών Αθήνας, ενώ παράλληλα προσλήφθηκε στο Ωδείο Πειραιώς ως βοηθός του Ιω. Μαργαζιώτη (τον οποίο και διαδέχθηκε, διδάσκοντας ώς σήμερα). Παράλληλα, υπηρετεί στο Τμήμα Νηπιαγωγών του Παν/μίου Αθηνών (με το βαθμό του Ειδ. Παρέδρου Π.Ι.). Είναι επίσης επόπτης των Σχολών Βυζ. Μουσικής των Μητροπόλεων: Μαντινείας-Κυνουρίας, Σύρου-Τήνου, Φθιώτιδας και μέχρι πρότινος, Τρίκκης-Σταγών, και Καλαβρύτων-Αιγιαλείας. Δίδαξε δεκάδες μαθητές, που σταδιοδρόμησαν λαμπρά. Mεταξύ αυτών και τους: Δημήτριο Αρδανιώτη, Κων/νο Γαλιώτο, Εμμ. Θεουλάκη, Δημήτρη Κανάρη, Ευάγγελο Μένεγα, Αθανάσιο Παπαζαρή, Μιλτιάδη Παπαστεφανάκη, Ευστράτιο Σέρβο, Αντώνιος Ματζουλίνος,Χρήστο Χριστοδούλου, κ.ά.

Έχει κανείς μήπως ηχογραφήσεις του; Ευχαριστώ.

 

[ΑΛΚΗΣ ΑΛΚΗΣ]

Θα παρακαλούσα και εγώ αν κάποιος έχει κατί ας το αναιβάσει,ήταν και δικός μου δάσκαλος

 

[V_Zacharis]

Μόλις είχα τελειώσει από το ωδείο "Πειραϊκός Σύνδεσμος" και σε κάτι επισκέψεις που του έκανα στο ωδείο, έβαλα "αμέτι μουχαμέτι" να τον ηχογραφήσω. Είχα αγοράσει κι ένα καινούργιο κασσετοφωνάκι τότε και ήθελα να γράφω όλο.

Για όσους τον γνώριζαν δεν ήταν καθόλου εύκολος να κάτσει να τον ηχογραφήσουν. Βασική του δικαιολογία ήταν ότι η φωνή του δεν ήταν πλέον στο επίπεδο που έπρεπε. Μου είχε πει μάλιστα "έπρεπε να με άκουγες τον καιρό που ήμουν στην Ρόδο" και είχε αναφέρει κάτι για ηχογραφήσεις από "τω καιρώ εκείνω", τις οποίες εγώ δεν κατάφερα να μου τις δώσει. Κι έτσι μ' αυτά και μ' εκείνα δεν μπορούσα να τον στριμώξω να μου γράψει.
Μέχρι που βρήκα το κουμπί του...Τον καιρό εκείνο δίδασκε μόνο και δεν έψαλλε τακτικά κάπου. Αυτό εμένα με πείραζε και του είχα πει ότι δεν γίνεται να σε έχω δάσκαλο και να μην έχουμε ψάλλει ποτέ σε ψαλτήρι μαζί! Πως θα πάρω ύφος και άλλα τέτοια. Τελικά με κάτι τέτοια τον "τούμπαρα" να μου γράψει κάποια πράγματα, αφού δεν είχε ψαλτήρι να πάω να τον ακούσω.

Τον έβαλα κάτω λοιπόν μια μέρα που συνεννοηθήκαμε να έχει κενό από μαθήματα και αφού είδα κι έπαθα να τον πείσω ν' αφήσει το πιάνο (άλλο κι αυτό-ήθελε να ηχογραφήσει με ισοκράτημα από το πιάνο!!!) και να του ισοκρατώ εγώ, μου έγραψε κάποια πράγματα.

Τον έβαλα λοιπόν να μου γράψει το "Φως ιλαρόν" το αρχαίον και μάλιστα όπως το θυμότανε. Μου είχε πει συγκεκριμένα ότι το έμαθε με τον τρόπο των τεσσάρων δακτύλων (ανα 4 δάκτυλα αλλάζουμε συλλαβή) από ένα θείο του παπά (αν θυμάμαι καλά) ο οποίος ενώ δεν ήξερε μουσικά εν τούτοις το αρχαίο "Φως ιλαρόν" το έλεγε απταίστως. Μάλιστα μου έλεγε, ότι όλος ο κόσμος το ήξερε και το έψελνε από στήθους στην Χιό, τον καιρό που ήταν παιδί. Απ' έξω το είπε (είχε και το βιβλίο εκεί αλλά μόνο για...ομορφιά) κι ας είχε χρόνια να το πει απ' ότι μου είπε μετά. Δεν έκοψα και τα σχόλια στην αρχή και το...πιανάκι του απηχήματος.

Μετά μου έγραψε το Κεκραγάριο του Β' ήχου του Ιακώβου.

Το Σιγησάτω του Ιακώβου. Το έχει πάρει και ψηλούτσικα και του βγαίνει αρκετό γρέζι και σπάσιμο στην φωνή.

Το "Και ευλογημένος" του Μπερεκέτη.

Και τέλος δυο στίχους από τα ανοιξαντάρια του Φωκαέως.

Μετά πήγα ν' αλλάξω πλευρά στην κασσέτα και μου είπε "τα υπόλοιπα αύριο, κουράστηκα". Το αύριο βέβαια ποτέ δεν έγινε, οπότε μόνο αυτά κατάφερα να μου πει.

Επειδή ήξερα ότι ο ίδιος δεν θα ήθελε να βγουν αυτές οι ηχογραφήσεις, δεν του άρεσε η φωνή του όπως μου έλεγε (είχε αρκετό "γρέζι" και βήχα), γι αυτό και μέχρι σήμερα δεν τις είχα δώσει πουθενά. Σήμερα όμως νομίζω ότι πρέπον είναι να τις μοιραστώ μαζί σας "εις μνημόσυνον" του μακαριστού μου δασκάλου.

Σε αυτόν χρωστώ, το δίχως άλλο, την αγάπη μου για την ψαλτική. Ο Θεός ας τον αναπαύσει, να τον αξιώσει της Βασιλείας του και να μας δώσει κι εμάς καμιά γωνίτσα να κάνουμε ισοκράτημα . Αμήν.

Υ.Γ.1
Επισύναψα και δυο φωτογραφίες από την μέρα που έδινα δίπλωμα. Στην μία είμαι εγώ κι ο μακαρίτης ο δάσκαλος. (μες το άγχος εγώ και με κόκκινα μάτια ωσάν βρυκόλακας)

Στην άλλη εγώ κι ο κ.Κουμπαρούλης, φοιτητάκια τότε στον Πειραιά μέναμε κι οι δυο. (Καμίνια-Ν.Φάληρο 10 λεπτά με τα πόδια)

Και μία ακόμα με τον δάσκαλο από κάποιο άλλο δίπλωμα κάποιου συμμαθητή, δεν θυμάμαι τίνος όμως. Αν δεν κάνω λάθος στην άκρη διακρίνεται κι ο κ.Παπαζαρής (μπορεί και να κάνω λάθος βέβαια)
Υ.Γ.2
κ.Διαχειριστά για κοίτα λίγο στο αρχείο σου. Σαν κάπου να θυμάμαι μια φωτογραφία με τους δυο μας και τον Μαλαφή, αν δεν κάνω λάθος στο δίπλωμά μου. Πρέπει να ήταν από την δική σου φωτογραφική μηχανή. Εγώ αυτή δεν την βρήκα πουθενά.

 

[ΓΙΑΝΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ]

χωρίς λόγια....

 

[Dimitri]

Θεός'σχωρέστον κυρ-Μαλαφή. Ας είναι αιωνία η μνήμη του και μακάρι να μάθουμε και άλλα για αυτόν από αυτούς που τον έζησαν και μαθήτευσαν σε αυτόν.

Κάπου θα υπάρχει αυτή η φωτογραφία Βασίλη όντως. Θα χρειαστεί όμως...ανασκαφή.

 

[Νενανώ]

Πολύτιμες οι ηχογραφήσεις, ευχαριστούμε πολύ! Αιωνία του η μνήμη.

 

[dzaxa]

Καλο ταξίδι κυρ-γιωργη άρχοντα..καλός άνθρωπος ,δάσκαλος ,δεινός ψαροντουφεκας,χιωτης παλιός παραδοσιακός με πολλή υπομονή μας δίδαξε βυζαντινή μουσική..Ες αυριον τα σπουδαία δάσκαλε που σου άρεσε πάντα να λες ...αιώνια του η μνήμη!

 

[milt.papastefanakis]

Ο Γεώργιος Μαλαφής υπήρξε ένας άξιος δάσκαλος. Γνώριζε πολύ καλά και την Ευρωπαϊκή μουσική, μα πάνω απ'όλα ήταν ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Θυμάμαι που μου έκανε ατομικά ΔΩΡΕΑΝ φροντηστήριο στο σπίτι του στη Ν.Σμύρνη για να περάσω την Ευρωπαϊκή μουσική. Το μάθημά μας στην Βυζαντινή στον "ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ" γινόταν πάντα συνοδεία πιάνου (το οποίο γνώριζε πάρα πολύ καλά) και ισοκρατούσε με τη φωνή του. Είχε ωραία δυνατή, μεταλλική και γεμάτη φωνή. Έψαλλε σπάνια γιατί όπως μου είπε είχε πάθει φαρυγγίτιδα, αλλά μπορούσα να καταλάβω ότι υπήρξε ένας πολύ καλός εκτελεστής της Βυζαντινής Μουσικής.
ΔΑΣΚΑΛΕ, ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΟΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ.

 

[vtheof1]

Πειραιάς, 4/12/2015 // Αγαπημένε μου Δάσκαλε δέξου, σε παρακαλώ, τη διαδικτυακή μου αυτή καλησπέρα. Καθώς επέστρεφα σήμερα βράδυ της Αγια-Βαρβάρας του 2015 από την Αθήνα και κατέβαινα από τον ηλεκτρικό σταθμό του Πειραιά, είδα έναν καθηγητή μου από τον Πειραϊκό Σύνδεσμο και μου είπε για το αιώνιο ταξίδι σου ! Δεν τον πίστεψα, ίσως έσφαλε, είπα μέσα μου. Δεν γίνεται ! Φέτος το Γενάρη έχασα τον δάσκαλό μου στο πιάνο, τον Γιώργο Μάνεση (Γιώργος κι αυτός κι εσύ, αχ αυτά τα παιχνίδια της μοίρας !) Ήσουν τόσο ζωντανός μέσα στην ψυχή μου και στις σκέψεις μου... Αποκλείεται, είπα μεμιάς. Φτάνοντας στο σπίτι μου όμως, εγώ, ένα παιδί της νέας τεχνολογίας, είπα, ας το ψάξω, ας το επιβεβαιώσω - φευ ! - στο internet, σε αυτόν τον ψηφιακό ενδιάμεσο κόσμο που'φτιαξε ο άνθρωπος, ανάμεσα στον προσωρινό κόσμο που ζούμε κι αισθανόμαστε και σε αυτόν τον υπερβατικό άυλο αιώνιο (ή καλύτερα ά-χρονο) κόσμο όπου μετέβης, και του οποίου αιωνίου κόσμου απαυγάσματα αναφαίνονταν στην θεία τέχνη σου (ιδίως στα αργά παπαδικά μέλη, στα τεριρέμ κλπ). Μπήκα λοιπόν στο analogion και επιβεβαίωσα την αναχώρησή σου από αυτόν τον κόσμο τραγικά, σιωπηλά, μαθαίνοντας με τον αλλοτριωτικό τρόπο του Διαδικτύου την αλλοτριωτική είδηση του χαμού σου, μαζί με άλλους μαθητές σου σε μια ιδιότυπη ψηφιακή επιμνημόσυνη σιωπηρή συζήτηση, με μόνη εξαίρεση της σιωπής τα λίγα ηχητικά δείγματα της φωνής σου που ανηρτήθησαν στο ψηφιακό αυτό forum. Ίσως η σιωπή σου, Δάσκαλε, (αθέλητη λόγω προβλημάτων υγείας σου) στάθηκε τελικά προφητική για τον σιωπηλό τρόπο με τον οποίον θα μάθαινα την τελική ετυμηγορία της Μοίρας... Οι Ιταλοί λένε άλλωστε ότι i grandi dolori sono muti (=οι μεγάλοι πόνοι είναι βουβοί). Μολαταύτα, οι πανάξιοι μαθητές σου που επανδρώνουν τα αναλόγια των ελληνορθόδοξων ναών στα πέρατα της Οικουμένης θα σπάνε αυτή τη θλιβερή σιωπή, αναμέλποντας τις ουράνιες μελωδίες της θείας τέχνης, που με τόση γλυκύτητα, ευγένεια, υπομονή και σοφία μας μεταλαμπάδευσες, σε αυτή την ιδιότυπη διαχρονική λαμπαδηδρομία από τους παλαιότερους στους νεότερους, όπως ήταν ανέκαθεν η βυζαντινή πατρώα μουσική μας παράδοση. Σε ευχαριστώ που είχα την ευκαιρία και την τιμή μαζί σου να γνωρίσω την "άλλη" πλευρά του μουσικού φεγγαριού, εγώ, ένα παιδί που από τα μικράτα μου είχα περισσότερο βιώματα (δυτικο)ευρωπαϊκής κλασικής μουσικής παράδοσης (πιάνο κλπ.). Κοντά σου κατάλαβα ότι τελικά η αρχαία ελληνική μουσική και η κόρη αυτής βυζαντινή μουσική, ναι μεν μπορεί να μην είναι πολυφωνική, όπως αυτή του Bach (ίσως και να μου φαινόταν βαρετή πριν τη σπουδάσω μαζί σου ! - δεν σ'το κρύβω), όμως, πόσο λάθος έκανα: η βυζαντινή μουσική είναι πλουσιότερη στους "τρόπους" από την ευρωπαϊκή μουσική που grosso modo κινείται μόνο σε δύο τρόπους, τον μείζονα και τον ελάσσονα (οι 48 κλίμακες είναι δομημένες με τον συγκερασμό είτε στον μείζονα είτε στον ελάσσονα). Η ευρωπαϊκή απαγγιστρώθηκε από το ματζόρε-μινόρε μόλις στα τέλη 19ου - αρχές 20ού αιώνα και δεν διαθέτει τα μικροδιαστήματα της βυζαντινής, παρά μόνον αν ίσως ακούσει κανείς μοντέρνα έργα της. Επίσης, η βυζαντινή ομοιάζει με την jazz ως προς τον αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα της, απότοκο της κατανυκτικότητός της, που αφήνει τον ερμηνευτή ελεύθερο και δε θέλει εκτελεστή παρτιτούρας (αυτός ο ελευθεριάζων χαρακτήρας της ανατολικής μουσικής μας παραδόσεως αντανακλά τη βαθειά διαφορά μεταξύ Ανατολής, που τη διακρίνει η ελευθερία, και της Δύσης που τη χαρακτηρίζει ο σχολαστικισμός). Περαιτέρω, η βυζαντινή αποδεικνύει κάτι πολύ σπουδαίο, εις πείσμα της κατά τα λοιπά πλουσιωτάτης πολυφωνικής ευρωπαϊκής μουσικής: την εσωτερική νοερή πολυφωνία που αναπτύσσεται από τη συνύπαρξη δύο βασικών φωνών, της φωνής του ιεροψάλτη και του τηρουμένου ίσου. Τέλος, η βυζαντινή μουσική, σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή, υπηρετεί και αναδεικνύει πιο πιστά το ποιητικό κείμενο: ακολουθεί μεν τον τονισμό των λέξεων, όμως τα κείμενα δεν είναι δουλικά ρυθμικά, ούτε το μουσικό μέτρο είναι από την αρχή μέχρι το τέλος λ.χ. μόνον 2/4 ή μόνον 3/4 κλπ. Λόγω του ποιητικού κειμένου, το οποίο η βυζαντινή μουσική υπηρετεί, αναπτύσσεται πολυρρυθμία, μέσα στο ίδιο μέλος έχουμε δίσημους, τρίσημους κλπ ρυθμούς. Σε ευχαριστώ λοιπόν, Δάσκαλε, εγκάρδια για αυτούς τους μουσικούς κόσμους που μου άνοιξες, τους οποίους κόσμους ακόμα προσπαθώ να ανακαλύψω και να "κατανοήσω" (άσχετα αν στην τέχνη αυτή η λέξη κατανόηση είναι φτωχή) ακόμα και τώρα μετά από 12 περίπου χρόνια από τις διπλωματικές μου εξετάσεις..., κόσμους που θα ψάχνω σε όλη μου τη ζωή έχοντας πολύτιμο φυλαχτό όσα μου έμαθες... Ελαφρύ να είναι το χώμα της Αττικής γής που σε αγκάλιασε ! Βασίλης Θεοφιλίδης (vtheof1@yahoo.gr)