Μέγα Απόδειπνο Α' εβδομάδος Νηστειών

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Ανανφέρθηκε από τον π. Μάξιμο σε άλλο θέμα

Κάποιοι ἐσφαλμένως ἑρμηνεύοντες τό Ὡρολόγιον διατείνονται ὅτι τήν α΄ ἑβδομάδα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, τό Μ. Ἀπόδειπνον τό ἀρχίζουμε ἀπό τό «Ὁ Θεός, εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες...» καταλιμπάνοντες ὅλα τά προηγούμενα...!!!

Επείδή δεν έχω καταλάβει, τελικά τι ακριβώς γίνεται την α' εβδομάδα των νηστειών στα Μ. Απόδειπνα; Τι σημαίνει το σχόλιο του Ωρολογίου; Ψάλλεται όλο το Μ. Απόδειπνο και ψάλλεται και το ανάλογο τμήμα του Μ. Κανόνος;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Πρὸ τοῦ ἐξαψάλμου λέγεται τὸ Ὁ Θεὸς εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες (κατάληλη εἰσαγωγὴ στὸν μεγάλο κανόνα) καὶ τὸ τμῆμα τοῦ θρηνητικοῦ κατανυκτικοῦ κανόνος, ποὺ δὲν ἁρμόζει μετὰ τὴν δοξολογία, ἀκολουθεῖ ὁ ἐξάψαλμος καὶ ἡ λοιπὴ ἀκολουθία ἄνευ τοῦ Ὁ Θεὸς εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες (Dmitrievskij τ. 3 σσ. 16, 610). Μετὰ τὴν δοξολογία ἴσως ψαλλόταν καὶ θεοτοκάριον (εἴδηση μετὰ τὸν ἑσπερινὸ τῆς Κυριακῆς τῆς ἀπόκρεῳ ἑσπέρας στὸ τριῴδιον, ἀπὸ τὸ ΤΑΣ κεφ. κθ').
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Ἡ ὁδηγία τοῦ Ὡρολογίου
Καὶ εὐθύς, εἰ μέν ἐστι πρώτη ἑβδομὰς τῆς μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἀρχόμεθα τοῦ·
Ὁ Θεός, εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες...​

διασώζει τήν παλαιάν καί νῦν τηρουμένην εἰς τά Μονάς τάξιν κατά τήν ὁποίαν ὁ Μ. Κανών τήν α΄ ἑβδομάδα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς παρεμβάλλεται στήν ἀρχή τοῦ Μ. Ἀποδείπνου, προοιμιαζόμενος τρόπον τινα μέ αὐτόν τόν ψαλμόν, ὁ ὁποῖος δέν ἐπαναλαμβάνεται στή οἰκείαν θέσιν.
Στό παλαιό Ὡρολόγιον (δεῖτε ἐδῶ σελ. 128) ὑπάρχει ὑποσημείωση μέ ἀστερίσκο (*) —πού ἐξέπεσε στίς ἐπανεκδόσεις τῆς Ἀ.Δ.— πού γράφει ὅτι ὁ Μ. Κανών σήμερον ψάλλεται μετά τήν δοξολογίαν, ὅπως οἱ κανόνες τοῦ Θεοτοκαρίου τίς λοιπές ἑβδομάδες [πρβλ. Ἰω. Μ. Φουντούλη, Λειτουργική, τεῦχ. Ε΄, Ἀκολουθίαι τοῦ Νυχθημέρου (Σημειώσεις πρός χρῆσιν τῶν φοιτητῶν), Θεσσαλονίκη 1969, σελ. 71· ΣΤ, σελ. 611, ὑποσημ. 1173 καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἐκδ. Ρηγόπουλου, σελ. 404 στήν ὑποσημ.]. Ἄρα αὐτή ἡ ὁδηγία ἔχει ἄμεση σχέση μέ τήν ψαλμῳδία τοῦ τμήματος τοῦ Μ. Κανόνος, πού σήμερα δέν ἰσχύει (μᾶς εἶναι ἀδιάφορος) γιά τήν τάξη τῶν ἐνοριῶν.

Τό ΤΜΕ (σελ. 332, § 23) εἶναι σαφές γιά τήν ἔναρξη «Τῇ Δευτέρᾳ τῆς α΄ ἑβδομάδος» πού εἶναι ἡ αὐτή καί γιά τίς ὑπόλοιπες, ἤτοι·
Μετά τό· «Εὐλογητός ὁ Θεός...», «Βασιλεῦ οὐράνιε...», Τρισάγιον κτλ. «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» (γ΄), καί ἀρχόμεθα τῆς ἀναγνώσεως τῶν Ψαλμῶν ὡς συνήθως ἀπό τοῦ Ψαλμοῦ (δ΄) · «᾽Εν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου ὁ Θεός...».
Μετά τήν Δοξολογίαν ψάλλεται διά τήν σήμερον τμῆμα τοῦ Μεγάλου Κανόνος, τό ἐν τῷ Τριῳδίῳ μετά στίχου «᾽Ελέησόν με, ὁ Θεός, ἐλέησόν με».

Ἡ μή συμβούλευσις τοῦ Τυπικοῦ γιά τήν διεξαγωγή τῆς ἀκολουθίας καί ἡ ἰδιωτική καί αὐθαίρετος ἑρμηνεία τοῦ (ἐλλιποῦς) Ὡρολογίου ὁδήγησε σέ δύο τινά:
1) Ἁπλῶς κάποιοι ν᾿ ἀρχίζουν τό Μ. Ἀπόδειπνον κατά τήν α΄ ἑβδομάδα τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς ἀπό τό «Ὁ Θεός, εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες...» καί μετά τό «Ἐν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου, ὁ Θεὸς τῆς δικαιοσύνης μου...», ἔτσι, ὡς μία ἰδιοτροπία θά λέγαμε τῆς α΄ ἑβδομάδος, χωρίς νά μποροῦν νά τήν ἑρμηνεύσουν, καί
2) Κάποιοι —πιό σοφοί καί ἐν ταὐτῷ "ἔξυπνοι" ἤ ὑστεροβούλως σκεπτόμενοι— νά καταλιμπάνουν σχεδόν πάντα τά οὐσιαστικά καί θεμελιώδη τοῦ Μ. Ἀποδείπνου («Μεθ' ἡμῶν ὁ Θεός», «Ἡ ἀσώματος φύσις», «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν», «Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε», ψαλμούς, εὐχές κ.λπ.) νά λέγουν μόνον τό «Ὁ Θεός, εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες...» καί τήν δοξολογία, τό τμῆμα τοῦ Μ. Κανόνος, τό «Κύριε τῶν δυνάμεων» κ.λπ. καί τελείωσαν (!!!), διατεινόμενοι δέ ὅτι «οἱ Πατέρες σοφά τά οἰκονόμησαν τήν α΄ ἑβδομάδα πού ἔχουμε καί τόν Μ. Κανόνα» (SIC). Αὐτοί εἶναι οἱ ἀλιβάνιστοι πού λέει κάποιος, μή γνωρίζοντας ὅτι κανών προβλέπεται καί τίς ἄλλες ἑβδομάδες, ἄσχετα ἐάν κακῶς στίς ἐνορίες καταλιμπάνεται. Ἐνδιαφέροντα τά εἰς τά ΔΙΠΤΥΧΑ 2009, σσ. 77 καί 78 καταχωρούμενα περί τῶν κανόνων ἐν τῷ μεγάλῳ ἀποδείπνῳ κατά τάς λοιπάς τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς ἑβδομάδας.


 
Last edited:

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου


Τό ΤΜΕ (σελ. 332, § 23) εἶναι σαφές γιά τήν ἔναρξη «Τῇ Δευτέρᾳ τῆς α΄ ἑβδομάδος» πού εἶναι ἡ αὐτή καί γιά τίς ὑπόλοιπες, ἤτοι·
Μετά τό· «Εὐλογητός ὁ Θεός...», «Βασιλεῦ οὐράνιε...», Τρισάγιον κτλ. «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» (γ΄), καί ἀρχόμεθα τῆς ἀναγνώσεως τῶν Ψαλμῶν ὡς συνήθως ἀπό τοῦ Ψαλμοῦ (δ΄) · «᾽Εν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου ὁ Θεός...».
Γέροντα, στὶς 2 ἐκδόσεις τοῦ ΤΜΕ ποὺ ἔχω (τοῦ 1888 καὶ τοῦ Σαλιβέρου) δὲν ὑπάρχει τὸ ἔντονο μέρος τοῦ μηνύματός σας. Ἀντ' αὐτοῦ: "... Δόξα Καὶ νῦν, Δεῦτε προσκυνήσωμεν γ΄, καὶ ἄρχεται τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου ὁ ἀναγνώστης". Δὲν βλέπω κάποια ἀναφορὰ οὔτε στὴν διάταξη τοῦ ὡρολογίου περὶ τοῦ 69ου ψαλμοῦ, οὔτε στὴν μὴ τήρησή της. Μοῦ διαφεύγει κάτι;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Γέροντα, στὶς 2 ἐκδόσεις τοῦ ΤΜΕ ποὺ ἔχω (τοῦ 1888 καὶ τοῦ Σαλιβέρου) δὲν ὑπάρχει τὸ ἔντονο μέρος τοῦ μηνύματός σας. Ἀντ' αὐτοῦ: "... Δόξα Καὶ νῦν, Δεῦτε προσκυνήσωμεν γ΄, καὶ ἄρχεται τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου ὁ ἀναγνώστης". Δὲν βλέπω κάποια ἀναφορὰ οὔτε στὴν διάταξη τοῦ ὡρολογίου περὶ τοῦ 69ου ψαλμοῦ, οὔτε στὴν μὴ τήρησή της. Μοῦ διαφεύγει κάτι;
Τό ἔντονο εἶναι ἐπεξήγηση (= ἤτοι) πού ὑπῆρχε στά Δίπτυχα 2007 ὡς «Εἴδησις» καί στά Δίπτυχα 2008 ὡς ὑποσημείωσις καί πού δυστυχῶς δέν ἐπαναλήφθηκε ἔκτοτε.

DIPTYXA7.jpg DIPTYXA8.jpg

Τό ΤΜΕ δέν κάνει καμμία ἀναφορά στό Ὡρολόγιον, ἀλλά δίδει τήν πλήρη διάταξη γιά ὅλες τίς ἡμέρες τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς (ἀπό Δευτέρας ἕως Πέμπτης) μέ τή μόνη διαφορά γιά τήν ψαλμωδία Μ. Κανόνος ἤ Θεοτοκαρίου (σ. 333, ὑποσ. 17). Ὡς ἐκ τούτου «εἶναι σαφές γιά τήν ἔναρξη» μέχρι τήν ἀπόλυση, ὅπως σαφέστατο εἶναι καί τό προηγούμενο μήνυμά μου, τμῆμα τοῦ ὁποίου παραθέτεις, μέ τίς δέουσες ἐξηγήσεις καί βιβλιογραφία.

 
Top