Λειτουργία προεορτίου ἤ μεθεόρτου Σαββάτου

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Σύμφωνα μὲ τὴν παλαιὰ τάξη, ἡ μνήμη τῶν ἀπελθόντων ἀδελφῶν δὲ αἴρεται ἄνευ κυρίας ἑορτῆς. Ἡ λειτουργία τοῦ Σαββάτου τοὺς συναντᾶ.

«Χρὴ εἰδέναι, ὅτι ἐὰν τύχωσιν ἐν Σαββάτῳ προεόρτια ἤ μεθέορτα καὶ ἅγιος ἔχων λειτουργίαν[1] καὶ ᾠδὴν[2], εἰς τὴν λειτουργίαν ἐν τοῖς μακαρισμοῖς τῆς ἑορτῆς δ’ καὶ τοῦ ἁγίου δ’, εἰ δὲ οὔκ ἔχει ὁ ἅγιος, τῆς ἑορτῆς δ’ καὶ οἱ μακαρισμοὶ τοῦ ἤχου δ’. Τροπάριον τοῦ ἁγίου καὶ νεκρώσιμον» Μνήσθητι Κύριε ὡς ἀγαθὸς τῶν δούλων σου. «Δόξα, κοντάκιον τοῦ ἁγίου, Καὶ νῦν τῆς ἑορτῆς» κοντάκιον. «Προκείμενον, ἀπόστολον, ἀλληλούια, Εὐαγγέλιον καὶ κοινωνικὸν πρῶτον τοῦ ἁγίου, εἶτα νεκρώσιμον»

(χφφ. Ἀπορούμενα τοῦ ΤΑΣ Vat. gr. 782 α’ ἥμισυ ιγ’ αἰ. φ. 207r, Paris. Coisl. gr. 215 τοῦ ἔτους 1360 φ. 208v, Τ. Σταυροῦ 52 ιδ’ αἰ. φ. 204r, Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης Βουλγαρίας 56 ιδ’ αἰ. φ. 257v, Σινὰ 1108 ιε’ αἰ. φ. 39r, Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. ο’). Βλ. καὶ τυπικὸ Εὐεργέτιδος ιβ’ αἰ. σ. 484.


[1] Ἀναγνώσματα καὶ κοινωνικό.
[2] Ὁρισμένη ᾠδὴ ἀπὸ τὸν κανόνα του γιὰ τὴν λειτουργία.
 
Last edited:

billion

Active member
Πραγματικά, τέτοια στοιχεία μας παρακινούν να συγκλονιζόμαστε από το σκεπτικό των χριστιανών εκείνων των χρόνων.

Δίνεται εντύπωση ότι τους πρώτους αιώνες, ουσιαστικά, η μνήμη των αγίων αφορούσε έναν τύπο μνημόσυνου του βίου και του χριστιανού τέλους - μαρτυρικού ή όχι - των αγίων, που "έδενε" με την τρέχουσα περίοδο.

Δηλαδή υπήρχε η απαρέγκλιτη τήρηση του λειτουργικού κύκλου των καθημερινών (τονισμός της Παρακλητικής, σχεδόν καθημερινή χρήση του
"Αλληλούια" στον εσπερινό και στον όρθρο, κορύφωση των πάντων στην Θεία Ευχαριστία όλου του εκκλησιάσματος τουλάχιστον στις ενορίες) και από εκεί και πέρα, αυτή συναντούσε τις εορτές, κινητές και ακίνητες. Οι μόνες εξαιρέσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει παραθέσει στις αρχέτυπες διατάξεις ο κ. Μανόλης, πέρα από τις κυριώνυμες ημέρες των εορτών, ήταν η εορτή των πρωτοκορυφαίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29/6) και η αποτομή του τιμίου Προδρόμου (29/8). Αργότερα ίσως η ανάμνηση των εγκαινίων των ναών και η μνήμη των αγίων των ναών. Μέχρι εκεί.

Οι μνήμες των αγίων δεν "καπέλωναν" τα δόγματα, το κάλεσμα στην μετάνοια, τον τονισμό της συλλειτουργίας της Αγίας Τριάδος με τον κλήρο και τον λαό στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, την Σάρκωση, τον Σταυρό και την Ανάσταση κλπ.

Η αναφορά στους μαρτυρικούς αγώνες αγίων που δεν ήταν και απαραίτητα κληρικοί, ο τονισμός των αγώνων της Εκκλησίας για τις αιρέσεις, τα χαρίσματα των αγίων, οι ασκητικοί αγώνες, το φιλανθρωπικό και συγγραφικό τους έργο, όλα αυτά και άλλα πολλά, γινόταν με έναν τρόπο διακριτικό - απαλά - όπως έλεγε και ο Άγιος Πορφύριος, ως ένα μέρος του λειτουργικού συνόλου και στηριζόμενο σε ένα συγκεκριμένο θεολογικό υπόβαθρο.

Όντως τα στοιχεία αυτά είναι πολύ σημαντικά και ευχαριστούμε που τα μοιράζεστε!
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Οἱ άκολουθίες τοῦ Πεντηκοσταρίου δέν εἶναι παλαιές;
Τά Σάββατα τοῦ Πεντηκοσταρίου ἐξαιροῦνται;

Ἄς εἴμεθα πιό φειδωλοί στά συμπεράσματά μας καί μή δημιουργοῦμε ἀναστάτωση, διασάλευση τῆς τάξεως —τουτέστιν ἀταξία— καί ἀνακάτωμα σέ ἱερεῖς καί ψάλτες.
 
Top