Λάθη λειτουργικών κειμένων

Χθες και σήμερα ανέβηκα στο αριστερό αναλόγιο ως βοηθός κα΄ποιου γνωστού μου. Έψαλλε από το βιβλίο του Καραμάνη. Αν και δεν πήγα από την αρχή και δεν έβλεπα, ενδεχομένως, και τόσο καλά, επεσήμανα κάποια λάθη στα λόγια. Π.χ. αντί "τας εμάς εντολάς τηρήσετε" γράφει "τηρήσατε", αντί "διακονήσαι αυτός ελήλυθα" γράφει "ελήλυθας", αντί "τοις σεαυτού μαθηταίς" γράφει "μαθητάς" (νομίζω), αντί "συμφωνεί την πράσιν" γράφει "την πράξιν", αντί "ο της ψυχής ραθυμία" γρ΄φει "ο τη ψυχής ραθυμία", ένα άλλο στα απόστιχα που δεν το θυμάμαι καί ίσως άλλα του δεξιού χορού ή άλλα που δεν τα έχω προσέξει. Γενικώς ο Καραμάνης έχει, δυστυχώς, πολλά τέτοια λάθη. Από του Πρίγγου (ο οποίος προφανώς δεν έχει τόσα λάθη) αναφέρω πρόχειρα το "έσπευδε κολακείαις" αντί του ορθού "κολακείας", εις τον εκ Μαρίας" αντί του ορθού "ει τον εκ Μαρίας", σε ένα ιδιόμελο του τρίτου ήχου (Μ. Πέμπτη εσπέρας) λείπει ολόκληρη φράση, στην αργή καταβασία αντί "τον Κύριον πάντα τα έργα υμνείτε" έχει την φράση παρηλλαγμένη. Συμπέρασμα: Ας κοιτάξουμε ξανά όλοι τα βιβλία μας, διότι σ΄αυτές τις ακολουθίες ο κόσμος κρατεί και βιβλιαράκια, διαβάζει και διερωτάται ποιο είναι το ορθό.
 

Lampadarios

Καλαφάτης Θανάσης
Δεν είναι τόσο για τον κόσμο, αλλά η λανθασμένη φράση μπορεί να αποβεί δογματικό λάθος. Όπως και να χει ευχαριστούμε.
 
Κύριε Καλαφάτη, έχετε δίκαιο! πρωτίστως είναι θέμα σωστής αποδόσεως του νοήματος ή του δόγματος. Αναφέρω ένα φοβερό παράδειγμα, το οποίο ας έχουν υπ΄όψιν όσοι ψάλλουν από το ειρμολόγιο του Ιωάννου (επανέκδοση Πολυχρονάκη). Στην σ. 352 Στην καταβασία "Μυσταγωγούσα φίλους εαυτής την ψυχοτρόφον ετοιμάζει τράπεζαν..." αναγράφεται "την ψυχοφθόρον"! Οποία διαστροφή του νοήματος! Πάντως, για όσους θα ήθελαν να έχουν ένα βοήθημα, θα συνιστούσα ανεπιφύλακτα το βιβλιαράκι τσέπης που μ. αρχιμ. Επιφανίου Θεοδωροπούλου. Αυτό είναι πολύ προσεγμένο, είναι μια κριτική, θα έλεγε κανείς, έκδοση. Τα βιβλία της Αποστολικής Διακονίας έχουν κι αυτά τα λάθη τους.
 
Στο Δοξαστάριον του Πρίγγου, στο Δόξα των αποστίχων της Κυριακής μετά τα Χριστούγεννα έχει την φράση "Ιερέων μνήμη και βασιλέων κλέος / ευφροσύνη γέγονεν ο τόκος σου". Η σωστή φράση είναι "Ιερέων μνήμη και βασιλέων κράτος τε και ευφροσύνη γέγονεν ο τόκος σου". Στην Μουσική Κυψέλη του Στεφάνου λείπει το " τε και". Είναι πιθανόν τα ίδια λάθη να υπάρχουν και σε άλλα δοξαστάρια.
 

tsak77

Χρῆστος Τσακίρογλου
Μία αβλεψία υπάρχει στο Μηναίο Αυγούστου στα κείμενα του π. Leo και συγκεκριμένα εδώ.
Το δοξαστικό των Εσπερίων αναφέρεται ως πλάγιος του Α΄, ενώ τα Μηναία εκ Βενετίας (1863) που παραθέτω και το δοξαστάριο του Κηλτζανίδου σε πλάγιο του Β΄.
 

Attachments

  • Αύγουστος.jpg
    625.8 KB · Views: 11

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Μια άλλη διαφορά (δεν ξέρω ποια εκδοχή αποτελεί αβλεψία) υπάρχει και στο δοξαστικό των αποστίχων του εσπερινού της 7ης Αυγούστου, «Τῆς Θεότητός σου Χριστέ, ἀμυδρὰν αὐγὴν παραγυμνώσας...», το οποίο, αν θυμάμαι καλά (επειδή έτυχε να ψάλλω εκείνο το απόγευμα στην Παράκληση), στο Μηναίο της ΑΔ φέρεται ως του πλ.δ΄ ήχου και έτσι το έχει και το Μηναίο του 1863 (εν Βενετία, διορθωθέν υπό Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανού) και συμφωνεί με τα παραπάνω και η «Μουσική Κυψέλη» του Στεφάνου Λαμπαδαρίου. Το Δοξαστάριο όμως του Κηλτζανίδου το έχει σε πλ. α΄ και συμφωνούν μ' αυτό και το Μηναίο του 1795 (Ενετίησιν) και τα «Λειτουργικά Κείμενα» του π. Leo.
 
Last edited:
Τα λάθη στα λειτουργικά κείμενα του π. Leo είναι πολλά.
Προσοχή δεν υποτιμώ την εργασία του η οποία είναι ανεκτίμητη. Εγώ τα χρησιμοποιώ και με έχουν βοηθήσει απίστευτα. Άλλωστε και του κ. Καραμάνη τα βιβλία όπως αναφέρθηκε έχουν τέτοια λάθη και άλλα πολλά βιβλία που τα αγοράζουμε. Έτσι αισθάνομαι υποχρεωμένος που έχω αυτό τον θησαυρό σε ψηφιακή μορφή και δωρεάν.

Μπορούμε σε αυτό το θέμα ότι βλέπουμε λάθος ή ότι νομίζουμε πως είναι λάθος στα λειτουργικά κείμενα του π. Leo να το λέμε και κάποιος θα τα διορθώνει σιγά σιγά;
Τότε ας πω κάτι που είδα μόλις τώρα στον όρθρο. Στο εξάψαλμο ο πρωτελευταίος ψαλμός αρχίζει
HTML:
Εὐλόγει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ μὴ ἐπιλανθάνου πάσας τὰς ἀνταποδόσεις αὐτοῦ
.
Δε λέμε πρώτα το ...και πάντα τα εντός μου;

Να προσθέσω το σχετικό σύνδεσμο: http://analogion.net/glt/texts/Oro/Orthros.uni.htm
 
Last edited:

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Μια άλλη διαφορά (δεν ξέρω ποια εκδοχή αποτελεί αβλεψία) υπάρχει και στο δοξαστικό των αποστίχων του εσπερινού της 7ης Αυγούστου, «Τῆς Θεότητός σου Χριστέ, ἀμυδρὰν αὐγὴν παραγυμνώσας...», το οποίο, αν θυμάμαι καλά (επιδή έτυχε να ψάλλω εκείνο το απόγευμα στην Παράκληση), στο Μηναίο της ΑΔ φέρεται ως του πλ.δ΄ ήχου και έτσι το έχει και το Μηναίο του 1863 (εν Βενετία, διορθωθέν υπό Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανού) και συμφωνεί με τα παραπάνω και η «Μουσική Κυψέλη» του Στεφάνου Λαμπαδαρίου. Το Δοξαστάριο όμως του Κηλτζανίδου το έχει σε πλ. α΄ και συμφωνούν μ' αυτό και το Μηναίο του 1795 (Ενετίησιν) και τα «Λειτουργικά Κείμενα» του π. Leo.

Αντίστοιχη ασυμφωνία Μηναίων και Δοξασταρίων παρατηρείται και στο προεόρτιο των Φώτων ιδιόμελο ''Ιωάννη Βαπτιστά''. Οι περισσότεροι το παραθέτουν σε πλ. δ, ενώ δεν λείπουν και ευάριθμες συνθέσεις του σε πλ. α, μάλλον σύμφωνα προς κάποια παρανάγνωση του Μηναίου Ιανουαρίου, που πέρασε και στην παρασημαντική.

Δ.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Μια άλλη διαφορά (δεν ξέρω ποια εκδοχή αποτελεί αβλεψία) υπάρχει και στο δοξαστικό των αποστίχων του εσπερινού της 7ης Αυγούστου, «Τῆς Θεότητός σου Χριστέ, ἀμυδρὰν αὐγὴν παραγυμνώσας...», το οποίο, αν θυμάμαι καλά (επειδή έτυχε να ψάλλω εκείνο το απόγευμα στην Παράκληση), στο Μηναίο της ΑΔ φέρεται ως του πλ.δ΄ ήχου και έτσι το έχει και το Μηναίο του 1863 (εν Βενετία, διορθωθέν υπό Βαρθολομαίου Κουτλουμουσιανού) και συμφωνεί με τα παραπάνω και η «Μουσική Κυψέλη» του Στεφάνου Λαμπαδαρίου. Το Δοξαστάριο όμως του Κηλτζανίδου το έχει σε πλ. α΄ και συμφωνούν μ' αυτό και το Μηναίο του 1795 (Ενετίησιν) και τα «Λειτουργικά Κείμενα» του π. Leo.
http://www.analogion.com/forum/showthread.php?t=3765
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Όντως συζητήθηκε εκεί, δεν βγήκε όμως κάποιο συμπέρασμα. Ποια είναι η σωστ(ότερ)η εκδοχή;

Εδώ δεν εφαρμόζεται το αξίωμα κ του Pasquali, αλλά παραλλάσσεται αναγκαστικά ως Recentiores, deteriores (sunt).

Δ.
 
Last edited:

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
dimskrekas;83241...[I said:
Recentiores, deteriores (sunt)[/I]...

= ....?
(εγώ ήμουνα στο ...«πρακτικό»):)
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
= ....?
(εγώ ήμουνα στο ...«πρακτικό»):)

Recentiores non deteriores=

τα νεώ/(ό)τερα χφφ δεν είναι (κατ΄ανάγκην) και χειρότερα (ως προς τις γραφές που παραθέτουν), αποτελεί βασικό αξίωμα της κριτικής των κειμένων.

Στην περίπτωση όμως των ήχων ενός κομματιού, αναγκαστικά το αξίωμα αλλάζει: Recentiores, deteriores (sunt)= Τα νεώ/(ό)τερα χφφ είναι χειρότερα, επομένως τα παλαιότερα χφφ εδώ μας δίνουν αξιόπιστη μαρτυρία. Βέβαια, υπό τον όρο ότι στην αλλαγή ήχου δεν ανακλάται τοπική συνήθεια, που μας μεταφέρει αλλού...

Δ.
 
Last edited:

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος
Μία αβλεψία υπάρχει στο Μηναίο Αυγούστου στα κείμενα του π. Leo και συγκεκριμένα εδώ.
Το δοξαστικό των Εσπερίων αναφέρεται ως πλάγιος του Α΄, ενώ τα Μηναία εκ Βενετίας (1863) που παραθέτω και το δοξαστάριο του Κηλτζανίδου σε πλάγιο του Β΄.

Βρε Χρήστο, με πρόλαβες!!!:D

Μόλις γύρισα από τον εσπερινό, και ήμουνα έτοιμος να το γράψω.
Η πλάκα είναι πως τα είχα κοιτάξει από πριν κι έκατσα και το έγραψα κιόλας για να μην το πω απέξω. Φανταστείτε την έκπληξή μου όταν είδα ότι έγραφε πλ. β΄!
 
Μερικά από τα λάθη ή διορθώσεις που ίσως να πρέπει να γίνουν στα λειτουργικά κείμενα του π. Leo και που συνάντησα σήμερα μέσα από το συνημμένο αρχείο του όρθρου είναι τα εξής:

  • Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρός, τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν. (και του Υιού;)
  • οὐκ ἔστιν εἰρήνη τοῖς ὀστέοις μου (εν τοις οστέοις μου;)
  • ἵνα τὶ Κύριε ἀπωθεῖς τὴν ψυχήν μου (ἀπωθη;)
  • Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ, καὶ ἐπικαλεῖσθε τὸ ὄνομα τὸ ἅγιον… (ότι αγαθός ότι εις τον αιώνα…;)
  • Ἐπίτευσα, διὸ ἐλάλησα (επίστευσα;)


Είναι σε παρένθεση και με ερωτηματικό επειδή μπορεί να είναι και λάθος οι παρατηρἠσεις μου. Συνάντησα και άλλα, αλλά δεν τα θυμάμαι. Ακόμα είναι ο κανόνας. Είναι ο δεύτερος ή ο πρώτος της εορτής; γράφει για χθες Εἶτα ὁ πρῶτος Κανὼν τῆς Ἑορτῆς, καὶ τοῦ Προφήτου ὁ παρών και για σήμερα Οἱ Κανόνες, ὁ πρῶτος τῆς Ἑορτῆς, ὁ τοῦ Ἀποστόλου, καὶ ὁ τῆς Μάρτυρος.
 
Διαφοροποιήσεις αρκετές των λειτουργικών κειμένων του πατρός Leo σε σχέση με τα βιβλία που υπάρχουν στους ναούς μας, έχουν εκτός από αυτά που έγραψα ήδη και πάρα πολλά ακόμα. Δε θα συνεχίσω να τα γράφω γιατί δε βλέπω να αλλάζει κάτι, δεν είδα κάποια διόρθωση, γιατί μπορεί να παρεξηγηθώ πως "κάνω τον έξυπνο", γιατί μπορεί να φανεί πως δεν εκτιμώ το μεγάλο, μοναδικό έργο του π. Leo. Θα ήθελα να είχα τις γνώσεις και το χρόνο να τα διορθώσω. Δε έχω. Θα προσπαθήσω κάποια στίγμη μερικά απλά να φτιάξω, όπως για παράδειγμα η ενάτη ώρα. Αλλά ακόμα είμαι στο ΘΑ. :) Θα ήθελα να έβλεπα αυτά τα κείμενα που έχουμε εδώ σε ψηφιακή μορφή, λειτουργικά σε καθημερινή βάση. Για καθημερινή χρήση δηλαδή και όχι να τα έχουμε για να λέμε πως τα έχουμε για φιλολογικούς, ιστορικούς ή άλλους λόγους.
Για να μη βγω εκτός θέματος ας γράψω άλλο ένα τελευταίο που πρόσεξα χθες και σήμερα. Χθές διαβάζοντας την ενάτη και σήμερα το δεύτερο κάθισμα του ψαλτηρίου που έχουν ένα ψαλμό κοινό το Ως αγαπητά τα σκηνώματά σου Κύριε των δυνάμεων. Το παράξενο είναι πως το ψαλτήριον το έχει σχετικά σωστά ενώ η ενάτη ώρα με τα λάθη που γράφω εδώ. Επομένως ή το analogion.net έχει προσθέσει μερικά παραπάνω όπως το αρχείο με το ψαλτήριον ή ο π. Leo είχε διαφορετικά βιβλία. Ίσως να το αναφέρει και η σελίδα κάπου αυτό.

Θ ώρα πρώτος ψαλμός.
Με πράσινο χρώμα τα "λάθη".



οὗ θήσει τὰ νοσσία αὐτῆς,
ἡ ἀντίληψις αὐτοῦ παρὰ σοί· Κύριε
ἐν τῇ κοιλάδι
ὅτι ἔλεον καὶ ἀλήθειαν ἀγαπᾷ
ἢ οἰκεῖν - ἐν
Κύριε τῶν δυνάμεων μακάριος
 
Top