Κωνσταντίνου Ν. Γεώργιος, Θεωρία και Πράξη της Εκκλησιαστικής Μουσικής, τόμοι Β΄ & Γ΄

[sekyritsis]

Κυκλοφορεί εντός των ημερών ο Β΄ και ο Γ΄ τόμος της σειράς ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ του Γεωργίου Ν. Κωνσταντίνου, οι οποίοι αντιστοιχούν στο Αναστασιματάριον του Ιωάννου Πρωτοψάλτου και στο Αναστασιματάριον του Πέτρου Εφεσίου (Επιτομή). Καλύπτουν κατά μεγάλο μέρος τις ανάγκες τόσο των σπουδαστών του δευτέρου έτους του Αναλυτικού Προγράμματος των ωδείων και των σχολών βυζαντινής μουσικής όσο και αυτών που διακονούν στα ιερά αναλόγια.
Από τον Πρόλογο των βιβλίων αντλούμε ότι τα μουσικά κείμενα έχουν εκτυπωθεί δίχρωμα και καταγράφηκαν με βάση τα όσα αναφέρουν ο Χρύσανθος στα θεωρητικά του συγγράμματα και η Μουσική Πατριαρχική Επιτροπή του 1881-83 στο πόνημά της, όσα απορρέουν από τα χειρόγραφα των Εξηγητών και τα πρώτα έντυπα βιβλία και όσα η πράξη καθιέρωσε και αναφέρονται στην ανάδειξη της δομικής λειτουργίας των ήχων (ρυθμική σήμανση, έλξεις, χρήση της οξείας, ισοκρατήματα). Περιέχεται επίσης δίσκος ακτίνας (Cd), ο οποίος περιλαμβάνει και τα δύο έντυπα Αναστασιματάρια σε ψηφιακή μορφή συμπληρωμένα με όλα εκείνα τα σημάδια που αναδεικνύουν, υποδηλώνουν και περικλείουν ποικίλματα της προφορικής παράδοσης αξιοποιώντας ποικιλοτρόπως και δυνητικά το συνοπτικό μουσικό κείμενο δίδοντάς του έτσι την αξία που είχε ανέκαθεν στη μουσική του διαδρομή: Όχι αυτήν του αυτοσκοπού αλλά του μέσου, του δρόμου (καθοδήγησης) και της υπενθύμισης.
Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.
Σελίδες: Β΄τόμος 752, Γ΄ τόμος 210
Βιβλιοδεσία: Καλλιτεχνική, σκληρή (Β΄ τόμος) και μαλακή (Γ΄ τόμος)
ISMN: 979-0-9016026-5-6 & 979-0-9016026-6-3
Έκδοση: Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2015
Λιανική Τιμή: Οι δύο τόμοι πωλούνται μαζί στην τιμή των 30 ευρώ ( + ταχυδρομικά)
Παραγγελίες: pek@vatopedi.gr, gnkonou@yahoo.gr

 

[dimskrekas]

Κυκλοφορεί εντός των ημερών ο Β΄ και ο Γ΄ τόμος της σειράς ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ του Γεωργίου Ν. Κωνσταντίνου, οι οποίοι αντιστοιχούν στο Αναστασιματάριον του Ιωάννου Πρωτοψάλτου και στο Αναστασιματάριον του Πέτρου Εφεσίου (Επιτομή). Καλύπτουν κατά μεγάλο μέρος τις ανάγκες τόσο των σπουδαστών του δευτέρου έτους του Αναλυτικού Προγράμματος των ωδείων και των σχολών βυζαντινής μουσικής όσο και αυτών που διακονούν στα ιερά αναλόγια.
Από τον Πρόλογο των βιβλίων αντλούμε ότι τα μουσικά κείμενα έχουν εκτυπωθεί δίχρωμα και καταγράφηκαν με βάση τα όσα αναφέρουν ο Χρύσανθος στα θεωρητικά του συγγράμματα και η Μουσική Πατριαρχική Επιτροπή του 1881-83 στο πόνημά της, όσα απορρέουν από τα χειρόγραφα των Εξηγητών και τα πρώτα έντυπα βιβλία και όσα η πράξη καθιέρωσε και αναφέρονται στην ανάδειξη της δομικής λειτουργίας των ήχων (ρυθμική σήμανση, έλξεις, χρήση της οξείας, ισοκρατήματα). Περιέχεται επίσης δίσκος ακτίνας (Cd), ο οποίος περιλαμβάνει και τα δύο έντυπα Αναστασιματάρια σε ψηφιακή μορφή συμπληρωμένα με όλα εκείνα τα σημάδια που αναδεικνύουν, υποδηλώνουν και περικλείουν ποικίλματα της προφορικής παράδοσης αξιοποιώντας ποικιλοτρόπως και δυνητικά το συνοπτικό μουσικό κείμενο δίδοντάς του έτσι την αξία που είχε ανέκαθεν στη μουσική του διαδρομή: Όχι αυτήν του αυτοσκοπού αλλά του μέσου, του δρόμου (καθοδήγησης) και της υπενθύμισης.
Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.
Σελίδες: Β΄τόμος 752, Γ΄ τόμος 210
Βιβλιοδεσία: Καλλιτεχνική, σκληρή (Β΄ τόμος) και μαλακή (Γ΄ τόμος)
ISMN: 979-0-9016026-5-6 & 979-0-9016026-6-3
Έκδοση: Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2015
Λιανική Τιμή: Οι δύο τόμοι πωλούνται μαζί στην τιμή των 30 ευρώ ( + ταχυδρομικά)
Παραγγελίες: pek@vatopedi.gr, gnkonou@yahoo.gr

Τί να πρωτοσχολιάσει κανείς! Και μετά από χρόνια θα λένε, καλή ώρα, δια χειρός και νόου Γεωργίου· το πέρασμα από τη Νέα Μέθοδο, στη μετα-νέα....!

 

[dimitrios.zaganas]

Σε εποχές κρίσης και ακρίβειας σαν τη δική μας παρατηρείται να πληθαίνουν οι απομιμήσεις προϊόντων. Κι ο χώρος της ΒΜ φαίνεται να μην αποτελεί εξαίρεση. Δεν απομένει λοιπόν παρά να επιστήσουμε, για άλλη μια φορά, την προσοχή στο φιλόμουσο κοινό σχετικά με όσα ένθεν κακείθεν αλλοιώνουν το πνεύμα και το γράμμα της Ν. Μεθόδου (ρυθμική σήμανση, έλξεις, οξεία, καραδόφωνα).

 

[petros]

Σε εποχές κρίσης και ακρίβειας σαν τη δική μας παρατηρείται να πληθαίνουν οι απομιμήσεις προϊόντων. Κι ο χώρος της ΒΜ φαίνεται να μην αποτελεί εξαίρεση. Δεν απομένει λοιπόν παρά να επιστήσουμε, για άλλη μια φορά, την προσοχή στο φιλόμουσο κοινό σχετικά με όσα ένθεν κακείθεν αλλοιώνουν το πνεύμα και το γράμμα της Ν. Μεθόδου (ρυθμική σήμανση, έλξεις, οξεία, καραδόφωνα).

Πολύ μεγάλη απαξίωση πέφτει !!! Εάν είναι τόσο "επικίνδυνος" ο Κωνσταντίνου να φυλακιστεί αμέσως... όπως τότε και ο Χρύσανθος. Ο καλύτερος θεματοφύλακας της μουσικής είναι ο χρόνος (θα δείξει αν θα παραμείνει το έργο του).

 

[ΑΛΕΞΙΟΣ ΝΙΚΟΛΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ]

Βασιλικόν, καλώς ποιούντα κακώς ακούειν.

 

[nikosthe]

Πολύ μεγάλη απαξίωση πέφτει !!! Εάν είναι τόσο "επικίνδυνος" ο Κωνσταντίνου να φυλακιστεί αμέσως... όπως τότε και ο Χρύσανθος. Ο καλύτερος θεματοφύλακας της μουσικής είναι ο χρόνος (θα δείξει αν θα παραμείνει το έργο του).

Όση σχέση έχει η βυζαντινή μουσική με τα βαλς, άλλο τόσο έχουν σχέση οι θεωρίες του Γιώργου του Κωνσταντίνου με το Χρύσανθο... Έχω επισημάνει εδώ (σελ. 17 κ.εξ.) το τελείως διαφορετικό γράμμα και πνεύμα του Χρυσάνθου σε σχέση με όσα αναγράφονται στο θεωρητικό του Καρά (άρα και στον Α' τόμο του θεωρητικού του Κωνσταντίνου, που αποτελεί περίληψή του), αλλά και με όσα νεοφανή ανεγράφησαν στη λεγόμενη "κριτική" έκδοση του λεγομένου Αυτογράφου του Χρυσάνθου. Επίσης εδώ και εδώ, μεταξύ άλλων, έχω δείξει το προβληματικό των συγκερασμών των βυζαντινών κλιμάκων στο θεωρητικό του Καρά και της χρήσης "μισών" στη θεωρία του (7.5, 6.5 κλπ.), σκεπτικό το οποίο δέχεται και ο Γιώργος Κωνσταντίνου, έχοντας εξάγει τις κλίμακες των ήχων από τη μέθοδο Καρά. Είναι πραγματικά πρόκληση να λέει κανείς ότι γράφει σύμφωνα με την Επιτροπή του 1883, όταν η μουσική γραφή, με τα λεγόμενα "καραδόφωνα" και οι κλίμακες των ήχων, για να πάρουμε τα πιο ουσιώδη (του β' ήχου βασικά, αλλά και των υπολοίπων, εφόσον θεωρείται θεμιτή η μέθοδος Καρά με την αυθαίρετη χρήση "μισών"), είναι τελείως διαφορετικά από τα όσα γράφει η Επιτροπή στο σύγγραμμά της.

Όλ' αυτά όμως είναι περιττά, αφού με το από 28-5-2012 ανακοινωθέν, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου "Ἀπορρίπτει καί καταδικάζει τάς εἰς βάρος τοῦ κύρους τῶν ἀποφάσεων τῆς Μητρός Ἐκκλησίας διενεργουμένας αὐτοβούλους, ἀνευθύνους καί κραυγαλέας παλινῳδίας, ὡς καί προσπαθείας διαδόσεως τοῦ ὡς ἄνω χαρακτηρισθέντος παρῳχημένου καί ὀθνείου πρός τήν ἐπικρατοῦσαν κανονικήν τάξιν τῆς θεωρίας καί πράξεως τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν Μουσικῆς «Θεωρητικοῦ»". Δηλαδή η μέθοδος Καρά (και επομένως όλες όσες βασίζονται σ' αυτήν) έχει χαρακτηριστεί σύγγραμμα "οθνείο" προς την κανονική τάξη της θεωρίας της εκκλησιαστικής μουσική. Επομένως τι χρείαν έχομεν μαρτύρων;

Απλώς θα περίμενε κανείς, μετά το ως άνω ανακοινωθέν, να πάψουν σταδιακά να υποστηρίζονται τέτοιου είδους θεωρίες. Όμως θα περάσουν πολλά χρόνια, όπως φαίνεται, για να εξοβελιστούν από τη μουσική μας οι παραφθορές αυτές. Ίδωμεν. Αλλά έως τότε, στώμεν καλώς, όπως πολύ σωστά επεσήμανε ο Δημήτρης Ζαγκανάς.

 

[domesticus]

Πολύ μεγάλη απαξίωση πέφτει !!! Εάν είναι τόσο "επικίνδυνος" ο Κωνσταντίνου να φυλακιστεί αμέσως... όπως τότε και ο Χρύσανθος. Ο καλύτερος θεματοφύλακας της μουσικής είναι ο χρόνος (θα δείξει αν θα παραμείνει το έργο του).

Δὲν εἶναι ζήτημα ἀπαξίωσης, ἀλλὰ προσοχῆς στὸ τὶ κυκλοφορεῖ ... Ἄλλωστε αὐτὰ ποὺ ἔγραψε παραπάνω ὁ dimitrios.zaganas ἐν συντομία, ἔχουν συζητηθεῖ πάμπολλες φορὲς στὸ φορουμ κι εὔκολα ὁ καθεὶς ἀναζητᾶ καὶ βρίσκει τὸν ἀντίλογο στὴν συγκεκριμένη ἔκδοση.

 

[greek487]

Συγχαρητήρια στον Δρ. Γεώργιο Ν. Κωνσταντίνου για δύο ακόμη εκδόσεις υψηλής ποιότητας. Αναρωτιόμουν εδώ και χρόνια εάν θα είχε συνέχεια η <<Θεωρία και Πράξη της Εκκλησιαστικής Μουσικής>> (η Α' Έκδοση βγήκε το Νοέμβριο του 1997), επειδή το βιβλίο δήλωνε Α' Τόμος. Επιτέλους, λοιπόν :wink:. Και εις ανώτερα.

Ιδιαίτερα με ενδιαφέρουν οι επιλογές στα ισοκρατήματα και στα ρυθμικά μέτρα. Γενικά παρατηρώ στα έργα του Κωνσταντίνου μια ακριβέστατη επεξεργασία των κειμένων εν σχέση με τα ισοκρατήματα και τα ρυθμικά μέτρα. Κάτι που δεν συναντώ πάντα σε άλλες εκδόσεις.

Όντως τα ζητήματα που αναφέρονται έχουν συζητηθεί αλλού. Να υπενθυμίσω μόνο ότι ο Ἄρχων Μουσικοδιδάσκαλος τῆς Μ.τ.Χ.Ε. Αβραάμ X. Ευθυμιάδης (1911-2005) και ο Κωνσταντίνος Ψάχος (1866-1949) χρησιμοποιούσαν ρυθμικά μέτρα και έλξεις στα κείμενα τους. Προφανώς, ο Σίμων Κάρας (1903-1999) συνέχισε την πρακτική, δεν την εφεύρε.

Όσο για την χρήση των παλαιών σημαδιών, η έκδοση του Δρ. Κωνσταντίνου φαίνεται να έχει δύο κείμενα - το κείμενο στα βιβλία που δεν έχει τα παλαιά σημάδια, και το κείμενο στο CD που έχει τα παλαιά σημάδια. Οπότε δεν είναι απαραίτητη η χρήση των παλαιών σημαδιών.

Να σημειώσω επίσης ότι μάλλον ακόμα υπάρχει σύγχηση σχετικά με τα παλαιά σημάδια, ότι οι επαγγελματίες που τα χρησιμοποιούν ισχυρίζονται ότι την ίδια χρήση είχαν στην αρχαία εποχή κτλ., κάτι που ο Δρ. Κωνσταντίνου στο Θεωρητικό του σαφέστατα εξηγεί λέγοντας, "Η χρησιμοποίηση τους (των παλαιών σημαδιών δηλ.*) δεν αφορά στην ενέργεια που είχαν όταν ήταν σε χρήση η παλαιά γραφή" (σελ. 54, Δ' Έκδοση).

* παρένθεση δική μου

Καλό φθινόπωρο και καλά ψαλσίματα.

Υ.Γ. Πρόσφατη ανακοίνωση στη Πεμπτουσία.

 

[dimskrekas]

Συγχαρητήρια στον Δρ. Γεώργιο Ν. Κωνσταντίνου για δύο ακόμη εκδόσεις υψηλής ποιότητας. Αναρωτιόμουν εδώ και χρόνια εάν θα είχε συνέχεια η <<Θεωρία και Πράξη της Εκκλησιαστικής Μουσικής>> (η Α' Έκδοση βγήκε το Νοέμβριο του 1997), επειδή το βιβλίο δήλωνε Α' Τόμος. Επιτέλους, λοιπόν :wink:. Και εις ανώτερα.

Άξιος ο νεοεκλεγείς άγιος Τρίκκης! Θα δούμε πάλιν κ πολλάκις πόσο άξιος είναι ο εκδότης με τα έργα των χειρών του. Ασφαλώς συνεχίζουν το δίκην ταχυφαγείου ευληπτότερο θεωρητικό σύγγραμμα που μεταπράττει τις εν πολλοίς προκλητικές θεωρίες του μεγάλου δασκάλου Σ. Καρά. Όσοι ασφαλώς αρέσκονται σε αυτά τα συγγράμματα, δεν μπορούν παρά να χειροκροτήσουν και να ευχηθούν συνέχιση.

Ιδιαίτερα με ενδιαφέρουν οι επιλογές στα ισοκρατήματα και στα ρυθμικά μέτρα. Γενικά παρατηρώ στα έργα του Κωνσταντίνου μια ακριβέστατη επεξεργασία των κειμένων εν σχέση με τα ισοκρατήματα και τα ρυθμικά μέτρα. Κάτι που δεν συναντώ πάντα σε άλλες εκδόσεις.

Αν τόσα χρόνια από το 1821 και δώθε το κυρίως desideratum ήταν η κατάργηση των αρμονικών ισοκρατημάτων και η επαναφορά του φαινόμενου ως κάλλους της απλής μελωδίας, το ξέρει η ψαλτική κοινότητα. Το περί ρυθμικής σήμανσης νομίζω είναι ένα άλλο στοιχείο που και να γελοιοποιήσει τον ψάλλοντα μπορεί αφού σύμπασα η ψαλτική κοινότητα μέχρι προσφατα δίδασκε σε μη συνεπτυγμένο τα μαθήματα του Αναστασιματαρίου.

Όντως τα ζητήματα που αναφέρονται έχουν συζητηθεί αλλού. Να υπενθυμίσω μόνο ότι ο Ἄρχων Μουσικοδιδάσκαλος τῆς Μ.τ.Χ.Ε. Αβραάμ X. Ευθυμιάδης (1911-2005) και ο Κωνσταντίνος Ψάχος (1866-1949) χρησιμοποιούσαν ρυθμικά μέτρα και έλξεις στα κείμενα τους. Προφανώς, ο Σίμων Κάρας (1903-1999) συνέχισε την πρακτική, δεν την εφεύρε.

Και μόνο η επίκληση Ευθυμιάδη και Ψάχου πιστοποιεί την κραυγαλέα γύμνωση και γενική ένδεια του συντάκτη, ωσάν η ελκτική και ρυθμική σήμανση να ειναι ίδιον αυτών και του Σ. Καρά! Η συλλογιστική αυτή παροδηγεί και απλώς επικαλείται ονόματα ισχυρά προκειμένου να διεγείρει το θυμικό....

Όσο για την χρήση των παλαιών σημαδιών, η έκδοση του Δρ. Κωνσταντίνου φαίνεται να έχει δύο κείμενα - το κείμενο στα βιβλία που δεν έχει τα παλαιά σημάδια, και το κείμενο στο CD που έχει τα παλαιά σημάδια. Οπότε δεν είναι απαραίτητη η χρήση των παλαιών σημαδιών. Να σημειώσω επίσης ότι μάλλον ακόμα υπάρχει σύγχηση σχετικά με τα παλαιά σημάδια, ότι οι επαγγελματίες που τα χρησιμοποιούν ισχυρίζονται ότι την ίδια χρήση είχαν στην αρχαία εποχή κτλ., κάτι που ο Δρ. Κωνσταντίνου στο Θεωρητικό του σαφέστατα εξηγεί λέγοντας, "Η χρησιμοποίηση τους (των παλαιών σημαδιών δηλ.*) δεν αφορά στην ενέργεια που είχαν όταν ήταν σε χρήση η παλαιά γραφή" (σελ. 54, Δ' Έκδοση).

* παρένθεση δική μου

Καλό φθινόπωρο και καλά ψαλσίματα.

Υ.Γ. Πρόσφατη ανακοίνωση στη Πεμπτουσία.

Το βασικό ιδίωμα της εν λόγω έκδοσης φαίνεται να είναι η αυθαίρετη, αρχαιοπινίζουσα χρήση κατά το δοκούν παλαιών σημαδίων... Πασίδηλος ο φανατισμός του συντάκτη του στερεί το οπτικό πεδίο του προφανέστατου: ότι η παράλληλη χρήση δύο αρχικώς ίδιων κειμένων, σε ίδια σελιδαρίθμηση υποβάλλει πολλά περισσότερα από όσα διανοείται ο ίδιος...Αν κάτι μπορεί να αναγνωρισθεί στον εκδότη είναι -πέρα από τον ζήλο- η συστηματική συνέπεια στα δόγματα της σχολής που πρεσβεύει και το δηλώνει ευθαρσώς. Βέβαια, λίγα χρόνια νωρίτερα σε φαινομενικά διαφορετικά και μάλλον αναλυτικά κείμενα, παρά την αυτοσυγκράτησή του όπου μπορεί να μην εξικνείται σε αυθαιρεσίες ισόκυρες των παρουσών,εν τούτοις και εκεί η διορθωτικότητά του αλλοίωσε πνεύμα και νόημα συνθέτη που' χε πεθάνει μόλις πριν 50 χρόνια! Σε άλλο χώρο ο γράφων μίλησε για πλαστογραφία, και φιμώθηκε με παντελώς γελοίο και αυτόχρημα αυταρχικό τρόπο. Και είναι να διερωτάται κανείς ποιό το κέρδος από μια τοποθέτηση όταν ο τύφος δεν επιτρέπει την πιστοποίηση του προφανούς και αυτονόητου: αυτό είναι ολοφάνερο σε όποιον ψάλλει το κείμενο του δείγματος όπως τα παρασήμανε ο Εφέσιος όσο και ο Ιωάννης. Ο ζητών ευρίσκει...το κίβδηλο από το αυθεντικό....

 

[nikosthe]

Όντως τα ζητήματα που αναφέρονται έχουν συζητηθεί αλλού. Να υπενθυμίσω μόνο ότι ο Ἄρχων Μουσικοδιδάσκαλος τῆς Μ.τ.Χ.Ε. Αβραάμ X. Ευθυμιάδης (1911-2005) και ο Κωνσταντίνος Ψάχος (1866-1949) χρησιμοποιούσαν ρυθμικά μέτρα και έλξεις στα κείμενα τους. Προφανώς, ο Σίμων Κάρας (1903-1999) συνέχισε την πρακτική, δεν την εφεύρε.

Εσείς οι της γνωστή σχολής δεν παίζεστε: μας βγάλατε τον Καρά συνεχιστή του... Ευθυμιάδη και του Ψάχου! Επειδή δηλαδή τις 5 έλξεις των κλασσικών βιβλίων, αυτοί τις κάνανε 10, σημαίνει ότι εμείς μπορούμε να τις κάνουμε... 100 και μάλιστα να δημιουργήσουμε και καινούργια σχολή που να χρησιμοποιεί τις 100 αυτές έλξεις ως βασικό σύστημα γραφής;

Δεν είπαμε ότι απαγορεύεται να χρησιμοποιεί κανείς με έναν ορισμένο τρόπο την υπάρχουσα γραφή, για να εκφράσει καλύτερα τρόπους ερμηνείας γνωστούς στο παραδοσιακό ψάλσιμο. Άλλος γράφει πιο αναλυτικά, άλλος προτιμά τα παρεστιγμένα, άλλος θα βάλει κάποιες κορώνες. Όλοι όμως ξέρουμε σε τι αναφέρονται οι γραφές αυτές, γιατί παραπέμπουν σε έναν παραδοσιακό τρόπο εκτέλεσης των μελών από μεγάλους ψάλτες. Στο πλαίσιο αυτό, ο Ψάχος κι ο Ευθυμιάδης χρησιμοποίησαν περισσότερες έλξεις, για να δηλώσουν τα λεπτά διαστήματα που δημιουργούνται από το σύρσιμο αυτό της φωνής ή για να επισημάνουν την προσοχή στα διαστήματα σε ορισμένα σημεία δύσκολα για κάποιον μη έμπειρο. Κανείς όμως δεν δημιούργησε δικό του τρόπο γραφής και δικό του τρόπο εκτέλεσης, όπως ο Καράς. Είμαστε τώρα σοβαροί να συγκρίνουμε τόσο ανόμοια πράγματα;

Να σημειώσω επίσης ότι μάλλον ακόμα υπάρχει σύγχηση σχετικά με τα παλαιά σημάδια, ότι οι επαγγελματίες που τα χρησιμοποιούν ισχυρίζονται ότι την ίδια χρήση είχαν στην αρχαία εποχή κτλ., κάτι που ο Δρ. Κωνσταντίνου στο Θεωρητικό του σαφέστατα εξηγεί λέγοντας, "Η χρησιμοποίηση τους (των παλαιών σημαδιών δηλ.*) δεν αφορά στην ενέργεια που είχαν όταν ήταν σε χρήση η παλαιά γραφή" (σελ. 54, Δ' Έκδοση).

Ευτυχώς που έχει ωριμάσει κάπως η γνωστή σχολή και παραδέχεται και τα αυτονόητα, γιατί αν κοιτάξετε διάφορες θεωρητικές τους σημειώσεις, θα δείτε ότι μόλις προ ολίγων ετών σχεδόν όλοι έγραφαν και ισχυρίζονταν π.χ. ότι "Μα στη θέση αυτή υπήρχε οξεία ή ισάκι στην παλαιά γραφή και το εκτελούσαν έτσι όπως το λέει ο Καράς! Απλώς οι τρεις διδάσκαλοι το παρέλειψαν για ευκολία..." και άλλα τέτοια φαιδρά. Αφού λοιπόν δέχεστε ότι πρόκειται για νεώτερης εμπνεύσεως ερμηνεία σημαδιών, τα οποία δεν υπάρχουν στην εν χρήσει μουσική γραφή, γιατί επιμένετε να προπαγανδίζετε τη χρήση τους; Και αφού γνωρίζετε ότι το σύστημα έχει χαρακτηριστεί "οθνείο" επισήμως από το Πατριαρχείο, γιατί το αναπαράγετε; Και ποιος ο λόγος να υπάρχον "δύο γραφές" (!) στο Αναστασιματάριο; Μία κανονική και μία "οθνεία"; (ο χαρακτηρισμός δεν είναι δικός μας...)

Και μην εμφανιστεί κάποιος τώρα και ξαναπεί "μα αυτές οι ενέργειες των σημαδιών γίνονται από παραδοσιακούς ψάλτες!". Μα τόσα άλλα που γίνονται, και μάλιστα σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα (όπως η κλασσική πατριαρχική ανάλυση του ψηφιστού στο ολίγον και τα κεντήματα) εσείς γιατί δεν τα κάνετε και δεν τα έχετε παρασημάνει; Και αυτά ακόμα που έχετε παρασημάνει, τις έλξεις και τις αναλύσεις, γιατί τα εκτελείτε με λογική ευρωπαϊκού σοφλέζ (δηλ. σαν διεσοϋφέσεις και προσθέσεις φθόγγων), όπως ο Καράς στους δίσκους του, και όχι όπως τα ξέρουμε να εκτελούνται από παραδοσιακούς ψάλτες, τους οποίους επικαλείστε; (αυτό θυμίζει την κασσέτα με τις αναλύσεις του Σφήκα, αν δεν απατώμαι, που είχε βγάλει ο Λυκούργος Αγγελόπουλος, για να στηρίξει, και καλά, τις αναλύσεις του καραϊκού συστήματος και τίποτα απ' ό,τι έκανε -με τον τρόπο που τα έκανε- ο Σφήκας δεν είχε υιοθετήσει ο εκδότης! -ο Θεός να τον αναπαύει, να τον θυμάστε συχνά τον αείμνηστο και να προσεύχεστε για την ψυχή του, γιατί, ανεξάρτητα από τις απόψεις του, είχε αφιερώσει όλη του τη ζωή στη μουσική μας-).

Αυτά έχουν συζητηθεί άπειρες φορές εδώ μέσα και δεν επιζητώ απαντήσεις, διότι δεν υπάρχουν. Αλλά η συνέχιση εκδόσεων βυζαντινών μουσικών βιβλίων, βάσει διδασκαλίας -επισήμως πλέον- εκτός παράδοσης και τα συγχαρητήρια και ο έπαινος για την εκ νέου προσπάθεια αλλοίωσης των παραδεδομένων, με ύφος σα να μη συμβαίνει τίποτα, δεν μπορεί να μας αφήνουν αδιάφορους.

 

[Emmanouil Giannopoulos]

Απλώς να σημειώσω πολύ πρόχειρα και βιαστικά, ότι στην Δ' έκδοση του Θεωρητικού του ο Ευθυμιάδης είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι διαστολές δεν χρειάζονται (σ. 508) και παρέπεμπε στις παλαιές εκδόσεις του 19ου αιώνα.

 

[Emmanouil Giannopoulos]

Τώρα που το βλέπω πιο άνετα, το παραθέτω κιόλας για να μην τα λέω με δικά μου λόγια. Σημειώνω ότι ο αείμνηστος πρόσθεσε μια τελευταία εκτενή ενότητα στο θεωρητικό του ώστε να ενσωματώσει πράγματα στα οποία οδηγήθηκε, εν τω μεταξύ, μέσα από την πολυχρόνια εμπειρία του. Το γράφει αυτό στον Πρόλογο της Δ' έκδοσης. Αρκετές φορές καταχωρούσε νέες θέσεις του, ή έπαυε να υποστηρίζει παλαιότερες. Στην γ' (αν θυμάμαι καλά) έκδοση του θεωρητικού είχε βάλει στην αρχή 1-2 σελίδες όπου ανέφερε ποιες λέξεις προηγούνται κατά τους τονισμούς. Μετά τις έβγαλε και μου είχε εξηγήσει ότι σταδιακά είχε καταλάβει ότι δεν ήταν σωστά, και παρέθεσε στην Δ' έκδοση τις επεξεργασμένες νέες θέσεις του.
Στην αρχή του κεφαλαίου αυτού που παραθέτω λέει ότι αναφέρεται σε όσα γράφονται στις σσ. 52-59 και στην παρ. 94 του θεωρητικού. Ουσιαστικά διαφοροποιείται από όσα έλεγε, ή έστω προχωρά ένα βήμα παραπέρα, μιλώντας για την μεγάλη σημασία της γνώσης και κατανόησης του ποιητικού λόγου και του βιώματος, ώστε να τονίζονται σωστά τα κείμενα χωρίς την απαραίτητη χρήση διαστολών, οι οποίες προέρχονται από το Ευρωπαϊκό πεντάγραμμο.
Το συγκεκριμένο θέμα επισημαίνει σε κείμενό του για την αναγκαιότητα ή μη των διαστολών ο κ. Δημοσθένης Φιστουρής στα Πρακτικά του συνεδρίου ΙΒΜ 2009 που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Εκεί υπάρχει και σχετικό κείμενο του Άρχοντος κ. Δημητρίου Νερατζή.

 

[apostoloskalpakidis]

Επιβεβαιώνει κι η ταπεινότητα μου τα λεγόμενα του φίλτατου Μανώλη Γιαννοπουλου ,ως αυτήκοος μάρτυς του μακαριστού δασκάλου .
Ας είναι αιώνια του η μνήμη .

 

[greek487]

Ευχαριστούμε κ. Γιαννόπουλε για τις πληροφορίες σχετικά με τον Ευθυμιάδη και το ερώτημα εάν είναι απαραίτητες οι διαστολές. (Προσωπικά θεωρώ τις διαστολές χρήσιμες και ιδανικές στην ολοκληρωμένη επεξεργασία του μουσικού κειμένου, αλλά όχι εντελώς απαραίτητες και αναγκαίες.)

Να σε παρακαλέσω μόνο Δημήτρη (τα Χρόνια πολλά! τα είπαμε ... :wink εάν έχεις την καλοσύνη, να αποσύρεις το παρακάτω σχόλιο σου που αναφέρεται σε γεγονότα του Facebook ...

Σε άλλο χώρο ο γράφων μίλησε για πλαστογραφία, και φιμώθηκε με παντελώς γελοίο και αυτόχρημα αυταρχικό τρόπο.

Επειδή όπως καταλαβαίνω από τους συντονιστές, το Ψ δεν είναι χώρος συνέχισης του Facebook ή άλλων social media. Παραιτέρω, μια λεπτομερή αφήγηση δεν θα σε τιμούσε. Προτιμώ να μείνω στο ωραίο ψάλσιμο σου και στις επάξιες ψαλτικές σου δραστηριότητες. Ευχαριστώ.

 

[Nikolaos]

μου είχε εξηγήσει ότι σταδιακά είχε καταλάβει ότι δεν ήταν σωστά

Οι πραγματικά μεγάλοι δεν έχουν κανένα πρόβλημα να παραδεχθούν το λάθος τους, και αυτό τους κάνει ακόμη μεγαλύτερους.

 

[lagoudakis]

Στην αρχή του κεφαλαίου αυτού που παραθέτω λέει ότι αναφέρεται σε όσα γράφονται στις σσ. 52-59 και στην παρ. 94 του θεωρητικού.

Επεξεργασμένες οι εικόνες του αποσπάσματος από το Θεωρητικό του Ευθυμιάδη για να διαβάζεται λίγο πιο εύκολα.

 

[dimitris]

Ἴσως θά πρέπει νά ἐπιμένουμε στήν ὁλοκληρωτική ἀπόσυρση εὐρωπαικῶν στοιχείων ἀπ τήν ἐκκλησιαστική , μουσική.
Καλό εἶναι νά διδάσκονται μετρήσεις ρυθμῶν γιά δημοτικά καί χορευτικά ἀλλά κάπου πρέπει νά διατηρήσουμε τήν μουσική ὅπως τήν παρελάβαμε ἀπό τούς μεγάλους κλασικούς διδασκάλους.
Χωρίς διαστολές.
Κάπου ἔχουμε παρασυρθεῖ καί τά ρίχνουμε ὅλα στά Καραδοσύμβολα.
Κι ὅμως ἓνα ἰσάκι καί μερικά ἀκαταλαβίστικα γιά μένα, κάνουν λιγότερη ζημιά (ἄν κάνουν) ἀπό τήν ἐμμονή τῶν ωδειακῶν καί ἄλλων ἐπιστημόνων νά ἐπέμβουν στήν ἐκκλησιαστική μουσική.
Ἔχουν παρασυρθεῖ καί μεγάλοι ψάλτες. Π.χ. διαβάζουμε κρατήματα σέ τρίσημο πού ἀκουστικά δέν ἔχει καμία σχέση μέ τό κράτημα ὅπως τό ἔψαλλαν αὐτοί πού τό ἔγραψαν σέ τρίσημο.
Προσωπικά χρησιμοποιῶ τό εὐρωπαικό μέτρο μόνο ὅταν πρίν τήν μαρτυρία ἔχει 2-3 τελίτσες, μέ βολεύει.
Ἡ τύχη μέ ἔφερε νά γνωρίσω στήν Ἀθήνα μακαριστούς Κων/τες διδασκάλους οἱ ὁποῖοι διήυθυναν μέ ἀπλό μέτρο, ποτέ μέ τρίσημα καί πάντα σεμνά χωρίς μεγάλες χειροκινήσεις, ἀπλά γιά νά δίνουν τό χρόνο.
Έπειδή ἔχω καί τό κουσούρι νά γράφω κάνα κομματάκι παρασύρθηκα στό μεγάλο λάθος τῆς προσωδίας, (βλέπε Τριαντάφυλλο). Ἐάν δέν εἴχαμε ἐπηρεαστεῖ ἀπ τήν εὐρωπαική μουσική δέν θά εἴχαμε τέτοιο πρόβλημα.
Είχα γράψει ἕνα θεωρητικό- ἀσκήσεις γιά τους μαθητές μου καί ἔκατσα φέτος καί τό χώρισα σέ μέτρα γιατί ἔτσι μέ παρότρυναν ὅλοι γιατί δέν φαινόταν σοβαρό (ωδειακό) θεωρητικό.
Ἔριξα μιά ματιά σέ ἄλλα θεωρητικά πού κυκλοφοροῦν καί διαπίστωσα πλῆθος λαθῶν. Διότι ἐντάξει σέ ἕνα μέλος θέτουμε διαστολές σύμφωνα μέ τόν τονισμό ἀλλά τί γίνεται ὅταν δέν ὑπάρχει τονισμός καί πρόκειται μόνο γιά ἀσκήσεις ἀρχαρίων; Βάζουμε τίς διαστολές ὅπως λάχει ἀρκεῖ νά κάνουμε τρίσημα καί τετράσημα; Φυσικά καί δέν θά δείξω κραυγαλέα παραδείγματα.
Μετά λές. Αὐτοί εἶναι οἱ ἐπιστήμονες πού ἐπιμένουν στήν ρυθμοποίηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς; Δηλαδή χωρίζουμε ἓνα κείμενο κατά τό δοκοῦν σέ τρίσημα, τετράσημα καί συνεπτιγμένο καί πάνω σ΄ αὐτό δίνουμε καί ἐξετάσεις γιά δίπλωμα;
Νά καταλήξω, ἐπαναλαμβάνοντας ὅτι τή μεγάλη ζημιά τήν ἔκαναν οἱ ὠδειακοί γιά νά δείξουν κι αὐτοί κάτι ἐφόσον δέν ἤξεραν νά ψάλλουν (μιλάω γιά πολλά χρόνια πρίν) καί πολύ λιγότερη ζημιά ἄλλες σχολές.

 

[Laosynaktis]

Με ὀλο τον σεβασμό προς τον αείμνηστο Α. Ευθυμιάδη, συγκεχυμένα, ασαφή και γενικόλογα, ανιστόρητα, αντιφατικά ἠ και λανθασμένα πράγματα υπάρχουν μέσα σ' αὐτές τις σελίδες, τα οποία, δυστυχῶς, γίνονται εδῶ δεκτά αβασάνιστα.

Δεν θα σχολιάσω εκτενῶς, διότι μάλλον θα είναι μάταιος ο κόπος και ο χρόνος [θα τεθοῦν προφανῶς ερωτήματα "και ποιός είσαι σύ;" κλπ]. Για ὀποιον ενδιαφέρεται να μάθει κάτι κι από μένα, υπάρχει η διατριβή μου [αν και δεν επεκτείνεται στη σημερινή μουσική, δίνει απάντηση στὰ περί μέτρου, ρυθμού κλπ ζητήματα] καθώς και η ομιλία μου στην Κέρκυρα (σε βίντεο).

 

[Nikolaos]

Με ὀλο τον σεβασμό προς τον αείμνηστο Α. Ευθυμιάδη, συγκεχυμένα, ασαφή και γενικόλογα, ανιστόρητα, αντιφατικά ἠ και λανθασμένα πράγματα υπάρχουν μέσα σ' αὐτές τις σελίδες, τα οποία, δυστυχῶς, γίνονται εδῶ δεκτά αβασάνιστα.

Κακό δεν είναι το να σφάλλει κανείς, αλλά νουθετούμενος να επιμένει στις πλάνες του. Μεγάλη η διαφορά.

 

[greek487]

Με ὀλο τον σεβασμό προς τον αείμνηστο Α. Ευθυμιάδη, συγκεχυμένα, ασαφή και γενικόλογα, ανιστόρητα, αντιφατικά ἠ και λανθασμένα πράγματα υπάρχουν μέσα σ' αὐτές τις σελίδες, τα οποία, δυστυχῶς, γίνονται εδῶ δεκτά αβασάνιστα.

Δεν θα σχολιάσω εκτενῶς, διότι μάλλον θα είναι μάταιος ο κόπος και ο χρόνος [θα τεθοῦν προφανῶς ερωτήματα "και ποιός είσαι σύ;" κλπ]. Για ὀποιον ενδιαφέρεται να μάθει κάτι κι από μένα, υπάρχει η διατριβή μου [αν και δεν επεκτείνεται στη σημερινή μουσική, δίνει απάντηση στὰ περί μέτρου, ρυθμού κλπ ζητήματα] καθώς και η ομιλία μου στην Κέρκυρα (σε βίντεο).

Κάτι είδα στη σελίδα 509 στη δεύτερη γραμμή του <<Δεύτε εκκαθάρωμεν>> του Ιακώβου Πρωτοψάλτου, στο << ... εκκαΘΆ- ...>> που βάζει διαστολή τρεις χρόνους μετά το ΘΆ. Σίγουρα χρειάζεται αμέσως στο ΘΆ αφού είναι τονιζόμενη συλλαβή και ο ρυθμός της μουσικής εκεί πατάει.

Επίσης, στη σελίδα 510, στο τέλος της πρώτης γραμμής στο <<...Θεού >> δεν βάζει διαστολή αμέσως στην τονιζόμενη συλλαβή -ού, αλλά μετά από δύο χρόνους.

Σαν αρχάριος στην εκ βάθους ρυθμική ανάλυση είπα να μην γράψω, αλλά τέτοια λαθοι δεν πιστεύω να γίνονται από 'μεγάλους'.

Κακό δεν είναι το να σφάλλει κανείς, αλλά νουθετούμενος να επιμένει στις πλάνες του. Μεγάλη η διαφορά.

Μάλλον για ένα σωρό άλλα αναφέρεται ο όντως μέγας Αρβανίτης, και όχι απλά εάν οι διαστολές είναι "λάθος" ή όχι, κάτι που δεν θα μπορούσα να ισχυριστώ. Αφού "ο ρυθμός είναι η ψυχή της μουσικής," όπως λέμε. Οπότε, λάθος είναι να τον εκτιμήσουμε; Ο καθηγητής Γρηγόριος Στάθης γιατί χρησιμοποιεί ρυθμικά μέτρα; Μετανόησε και αυτός και δεν το ξέρουμε; (Με όλο το σεβασμό προς τον αείμνηστο και στον κ. καθηγητή.)

Θα συνιστούσα σε προηγούμενο μήνυμα να συμβουλευτούμε και τον Αρβανίτη σε όποια θέματα προκύπτουν από τις νέες εκδόσεις του Κωνσταντίνου, αλλά δεν ήθελα αφού υπάρχει ατμόσφαιρα που καταδικάζει τους μεν ό,τι καλά να έχουν και αγκαλιάζει τους δε ό,τι λαθοι να δηλώνουν.

Η ομιλία στη Κέρκυρα ... Καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής και Πρωτοψάλτης κ. Ιωάννης Αρβανίτης Διδάκτωρ του Ιονίου Πανεπιστημίου με θέμα: "Θεωρία και πράξη του ρυθμού στη Βυζαντινή Μουσική"

... και η διατριβή του ...
Ο Ρυθμός των Εκκλησιαστικών Μελών Μέσα από τη Παλαιογραφική Έρευνα και την Εξγηση της Παλαιάς Σημειογραφίας ".

Δάσκαλε, μακάρι να μπορούσα να καταλάβω πλήρως την διατριβή σας. Κάποια μέρα, ίσως. Εύχεσθαι. Επίσης, ευχαριστούμε για την υπενθύμιση των έργων σας. Όπως βλέπετε, τα έχουμε ανάγκη.