Κυριακή του Θωμά (ζητήματα τυπικού)

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Έβαλα ένα γενικό τίτλο για τις διαφοροποιήσεις των παλαιών τυπικών την Κυριακή του Θωμά, με αφορμή παλαιότερη συζήτηση για τις Καταβασίες αυτής της εορτής.

Τα ΤΕ και ΤΣ προβλέπουν σε αντίθεση με Τ.Α.Σ. και Τ.Μ.Ε.:
Αναβαθμούς και προκείμενον του α' ήχου.
(Αναβαθμοί, το α' αντίφωνον του δ' ήχου και Προκείμενον της εορτής τα ΤΑΣ και ΤΜΕ)
Καταβασίες επανάληψη των ειρμών της εορτής του Θωμά.
("Αναστάσεως ημέρα" κατά το ΤΑΣ και το ΤΜΕ)
Δόξα Καινυν "Μεθ' ημέρας οκτώ" κατά το ΤΜΕ και Τ.Ε. (Δόξα "Μεθ' ημέρας οκτώ" Και νυν "Υπερευλογημένη" κατά το ΤΑΣ και το ΤΣ*)
* θεωρώ επιπόλαιες τις σημειώσεις επιμελητών επανεκδόσεων του ΤΑΣ περί "οφθαλμοφανούς λάθους" ή παραδρομής!!!
Καθημερινά Αντίφωνα μετά του Απολυτικίου ως εφύμνιον στο γ' αντίφωνο
(Τυπικά Μακαρισμοί το ΤΑΣ, αντίφωνα και εισοδικόν του Πάσχα το ΤΜΕ)
Κοντάκιον του Θωμά (και κατά το ΤΑΣ, το ΤΜΕ προβλέπει το "Ει και εν τάφω")

Υ.Γ. Το παρόν θέμα είναι απλά για να καταγράψει τις διαφοροποιήσεις, να γίνει συζήτηση επί των διαφορών αυτών και της εξελίξεως των τυπικών διατάξεων και δεν αποτελεί κανενός είδους "παρότρυνση" για τυχόν διαφοροποιήσεις στην πράξη από το Τ.Μ.Ε. και τα ΔΙΠΤΥΧΑ 2013.
 
Last edited:
Τα ΤΕ και ΤΣ προβλέπουν σε αντίθεση με Τ.Α.Σ. και Τ.Μ.Ε.:
Αναβαθμούς και προκείμενον του α' ήχου.
(Αναβαθμοί, το α' αντίφωνον του δ' ήχου και Προκείμενον της εορτής τα ΤΑΣ και ΤΜΕ)
Καταβασίες επανάληψη των ειρμών της εορτής του Θωμά.
("Αναστάσεως ημέρα" κατά το ΤΑΣ και το ΤΜΕ)

Οι Ειρμοί αυτοί παραδίδονται από τον Πέτρο στα αργά Ειρμολόγια (Π. Εφεσίου σ. 35 και Ιωάννου σ. 26).
Σχετική συζήτηση εδώ.
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Λόγῳ τοῦ μικροῦ μήκους τῆς ἀκολουθίας τοῦ ὄρθρου, προτείνεται ψαλμωδία ὁλόκληρου τοῦ κανόνα, στιχολογία τῶν ψαλμῶν τῶν αἴνων, στὴν λειτουργία ἐκτενὴς καὶ συναπτὲς πιστῶν, ἀνάλογα μὲ τὸν χρόνο.
 
Πάντως αγαπητοί συνάδελφοι θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με το Τυπικό του Όρθρου της Κυριακής του Θωμά . Και αναφέρομαι στο σημείο όπου σύμφωνα με το ισχύον Τυπικό πρέπει να ψαλλούν Καταβασίες " Αναστάσεως ημέρα " . Διαφωνώ καθέτως με αυτό διότι παρά το γεγονός οτι έχουμε Πάσχα εντούτοις η Κυριακή του Θωμά ή αλλιώς Κυριακή του Αντίπασχα θεωρείται (κατά τη γνώμη μου) μια ιδιαίτερη Δεσποτική Εορτή μέσα στο Πάσχα . Θεωρώ λάθος να μην ψαλλούν Καταβασίες " Άσωμεν πάντες λαοί " οι οποίες περιλαμβάνονται και στο Ειρμολόγιο του Πέτρου ( αργές και σύντομες ) . Και εκτός αυτού στο Συναξάρι της ημέρας διαβάζουμε οτι " τα εγκαίνια εορτάζομεν της Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού " ...
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Πάντως αγαπητοί συνάδελφοι θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με το Τυπικό του Όρθρου της Κυριακής του Θωμά . Και αναφέρομαι στο σημείο όπου σύμφωνα με το ισχύον Τυπικό πρέπει να ψαλλούν Καταβασίες " Αναστάσεως ημέρα " . Διαφωνώ καθέτως με αυτό διότι παρά το γεγονός οτι έχουμε Πάσχα εντούτοις η Κυριακή του Θωμά ή αλλιώς Κυριακή του Αντίπασχα θεωρείται (κατά τη γνώμη μου) μια ιδιαίτερη Δεσποτική Εορτή μέσα στο Πάσχα . Θεωρώ λάθος να μην ψαλλούν Καταβασίες " Άσωμεν πάντες λαοί " οι οποίες περιλαμβάνονται και στο Ειρμολόγιο του Πέτρου ( αργές και σύντομες ).
Καί προηγουμένως δίδεται σύνδεσμος γιά προϋπάρχον θέμα: Καταβασίες Κυριακής του Θωμά.
Τό «σωστό» καί τό «λάθος» εἶναι σχετικά σέ θέματα τυπικοῦ:wink:.


Και εκτός αυτού στο Συναξάρι της ημέρας διαβάζουμε οτι " τα εγκαίνια εορτάζομεν της Αναστάσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού " ...
Ἄν καταλαβαίνεις τί σημαίνει αὐτό, τότε αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού προβλέπονται καταβασίες «Ἀναστάσεως ἡμέρα»:cool:.

Περισσότερα στό θέμα πού δίδεται παραπομπή.


 

antonios

Αετόπουλος Αντώνιος
Είναι και η ύπαρξη ή μη του Άγιος Κύριος στα εξαποστειλάρια (αν έχει συζητηθεί συγγνώμη) .
 

Χρύσανθος80

Παλαιό Μέλος
Μου δημιουργήθηκε απορία σχετικά με την υποσημείωση 10 στις διατάξεις τυπικού όσο αφορά την Κυριακή του Θωμά.

Το Άγιος Κύριος προ των εξαποστειλαρίων δεν ψάλλεται κανονικά ή όχι ;
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Είναι και η ύπαρξη ή μη του Άγιος Κύριος στα εξαποστειλάρια (αν έχει συζητηθεί συγγνώμη) .

Μου δημιουργήθηκε απορία σχετικά με την υποσημείωση 10 στις διατάξεις τυπικού όσο αφορά την Κυριακή του Θωμά.
Το Άγιος Κύριος προ των εξαποστειλαρίων δεν ψάλλεται κανονικά ή όχι ;
Ὑπό τόν ὅρον «ἀρχαῖον Τυπικόν» δέν γνωρίζουμε τί ἀκριβῶς ἐννοεῖ ὁ Βιολάκης. Ὁπωσδήποτε τό ΤΑΣ, ἀλλά καί ἀρχαῖα Κωνσταντινουπολίτικα τυπικά. Πάντως τό ΤΑΣ δέν τό ἀναφέρει οὔτε στίς ἑπόμενες Κυριακές, σαφῶς ὡς ἐννοούμενο, ὅπως φαίνεται καί στό Β΄ κεφ. γενικό γιά τήν ἀκολουθία τῆς Κυριακῆς. Περισσότερο σαφές γιά τήν ὕπαρξη τοῦ «Ἅγιος Κύριος» τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ εἶναι τό ΜΖ΄ κεφ. τῶν Ἀπορουμένων. Σαφές εἶναι καί τό Πεντηκοστάριον, ἀλλά καί ἡ § 30 τῆς Προθεωρίας ΤΜΕ (καθώς καί τό ΤΚΠ). Δέν χωρεῖ ἀμφιβολία, συνεπῶς, γιά τήν ὕπαρξη τοῦ «Ἅγιος Κύριος» τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ.

Εἶναι λίγο περίεργη αὐτή ἡ Κυριακή, ὅπως περιγράφεται καί στό 1ο μήνυμα (καί σέ ἄλλα θέματα), ἀλλά θά ἐπαναλάβω κι ἐγώ μαζί μέ τόν Δημ. Καλπακίδη, τή δυσφορία μου στίς σημειώσεις καί τῶν δύο ὑπομνηματιστῶν τῶν δύο νεωτέρων ἐπανεκδόσεων τοῦ ΤΑΣ κατά τοῦ «Καὶ νῦν, Ὑπερευλογημένη».

 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


«Καὶ νῦν, Ὑπερευλογημένη»

(τυπικὸ Μεσσήνης σ. 257, χφφ. ΤΑΣ Σινὰ 1095 ιβ' αἰ. φ. 139r, 1096 ιβ' αἰ. φ. 188v, 1097 σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1214 φ. 55v, χφφ. πεντηκοστάρια Μ. Λαύρας Δ-41 ια' αἰ. φ. 37r, Δ-45 ια' αἰ. φ. 320v καὶ Λειμῶνος 81 ια'-ιβ' αἰ. φ. 57r).
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἀπὸ τὴν «Κυριακὴ τῆς λαμπροφόρου, τὸ ἀντίπασχα»

(χφ. Σινὰ 211 Εὐαγγελιάριον θ’ αἰ. φ. 13r),



τοῦ Θωμᾶ, ἐπανέρχεται τὸ «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» στὸν ἑσπερινὸ



(τυπικὸ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 256, χφ. Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. (Dmitrievskij τ. 3 σ. 65), ἁγ. Σάβα 312 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1201 φ. 116v, Σινὰ 1097 τυπικὸ Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Σινὰ τοῦ ἔτους 1214 φ. 55r, Τ. Σταυροῦ 73 ΤΑΣ ιγ’ αἰ. φ. 107r-v, τυπικὸ Μήλι τοῦ ἔτους 1292 (Dmitrievskij τ. 1 σ. 888), χφφ. Σινὰ 1101, Σιναϊτικὸ τυπικὸ τοῦ ἔτους 1311 φφ. 87v, 89r, 1103 Σιναϊτικὸ τυπικὸ ιδ’ αἰ. φφ. 146r, 147r)



μετὰ τό «Χριστὸς ἀνέστη...» γ’.

Τὰ παλαιὰ τυπικὰ δὲν παραλείπουν τὸ ἀρχικὸ τρισάγιο ἤ «Δεῦτε προσκυνήσωμεν...» τῶν ἄλλων ἀκολουθιῶν

(βλ. ΤΑΣ Δευτέρα τοῦ Ἀντίπασχα).
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Τὴν νέα Κυριακὴ ἡ ἀνάσταση ἐγκαινιάζεται

(βλ. Γρηγορίου Θεολόγου λόγον μδ’ εἰς τὴν Καινὴν Κυριακήν, τὸ δὲ ἀπολυτίκιο εἶναι ἀναστάσιμο χωρὶς ἀναφορὰ στὸ Θωμᾶ),


γιὰ νὰ ἐπανέρχεται

(Ἰ. Φουντούλη Ἀπαντήσεις τ. 5 σ. 125)


καὶ ὄχι νὰ ἀποδοθεῖ τὴν παραμονὴ τῆς Ἀναλήψεως.


Ἀπόδοση δὲν γνωρίζουν τά: Ἱεροσολυμιτικὸ-Γεωργιανὸ κανονάριο ζ’ αἰ. (Νέα Σιών τ. 14 σ. 325), J. Mateos Le Typicon de la Grande Eglise τ. 2 σ. 126, Ἱεροσολυμιτικὸ-Γεωργιανὸ κανονάριο ι’-ια’ αἰ. (Νέα Σιών τ. 21 σ. 19), Dmitrievskij τ. 1 σ. 179, χφ. Σινὰ 736 τριῴδιο-πεντηκοστάριο τοῦ ἔτους 1028, τυπικὸ Ἀλεξίου ἡγουμένου τῶν Στουδίου ια’ αἰ. (Ἰὼβ Cetcha Τὸ λειτουργικὸν ἔργον τοῦ μητροπολίτου Κυπριανοῦ Κιέβου 2016 σ. 382), τυπικὰ Εὐεργέτιδος σσ. 584-585, Μεσσήνης σσ. 270-271, χφ. Paris. gr. 1154 τυπικὸ ιβ' αἰ. φ. 86v, τυπικὸ τῆς μονῆς Θεοτόκου τοῦ Μήλι τοῦ ἔτους 1292 (Dmitrievskij τ. 1 σ. 888), χφ. Barb. gr. 359 τυπικὸ τῆς Bova τοῦ ἔτους 1552 φ. 171r-v.


Ἡ ἀνάσταση, σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς ἄλλες ἑορτές, δὲν κλείνει καὶ δὲν ἐπιστρέφεται. Τὸ νὰ προσκυνεῖται δὲ ἡ «εἰς ᾅδην κάθοδος» ἐπὶ τεσσαρακονθήμερο ἐνδέχεται νὰ παρεξηγηθεῖ ὡς δυσκολία καὶ καθυστέρηση τοῦ Χριστοῦ ἐκεῖ. Ἡ Ἀνάσταση δὲν ἀποδίδεται, ἀλλὰ ὡς ὀγδόη ἡμέρα, «τῆς αἰωνίου ἀπαρχή», παρατείνεται μὲ διάφορες βαθμίδες: «Πρώτη ἑβδομὰς», «Δευτέρα ἑβδομὰς», «Τρίτη ἑβδομὰς»[1] τῶν Μυροφόρων «δι’ ἡμερῶν τεσσαράκοντα» (Πραξ. α’ 3), μετὰ ἀπὸ τὶς ὁποῖες ὁ ἀναστὰς ἀνελήφθη. Λήξη τῆς ἀνάστασης δὲν εἶναι Χριστιανισμός.





[1] Κανονάρια, ἐκλογάδια.


 
Top