Κρατήματα και Πατριαρχικός ναός

[petros]

Υ.Γ.πιστεύετε ότι τα παλαιά κοινωνικά ανθρώπων που έδρασαν στο κλίμα του πατριαρχικού ναού π.χ.Μπαλασίου ιερέως, νέου Χρυσάφη, αλλά και γενικότερα της Πόλης π.χ.Μανουήλ Χρυσάφη, Ιωάννου Κλαδά όπως αυτά δεν θα μπορούσαν να συνυπάρξουν με τις νέες συνθέσεις? η ακόμα να εκτοπίσουν αυτοσχέδια ψάλματα? υπάρχουν δισέλιδες συνθέσεις ήδη από την Βυζαντινή περίοδο...[/QUOTE]

Προσωπικά πιστεύω οτι το θέμα της επικράτησεις συγκεκριμένων μαθημάτων έγκειται στο κύρος των πρόσωπων που έπεξαν ρόλο στην μεταρρύθμιση της βυζαντινής μουσικής. Οτι "μουσικό κείμενο-έργο" προέρχονταν απο αυτους, πιστεύω ότι το θεωρούσαν και πιο "έγκυρο-αυθεντικό" (δεν ξέρω αν χρησιμοποιώ την πιο κατάλληλη λέξη) με αποτέλεσμα και με την πάροδο των χρόνων τα παλαιότερα μουσικά να παραγκωνιστούν και να παγιωθούν στερεότυπα βιβλία και κείμενα.
Πιστεύω οτι ο ποιο αρμόδιος επί του θέματος (περι της ιστορικότητας των μέλων και της ιδιόμορφής αυτής παγίωσης των μουσικών) να μας διαφωτίσει είναι ο κ. Κωνσταντίνου.

 

[Σαλίβερος Χαράλαμπος]

(Ελπίζω όχι πολύ off topic)
Πριν από χρόνια είχα ακούσει μία ηχογράφηση όπου ήταν από τον Εσπερινό της Αγάπης (μάλλον την εποχή Στανίτσα Δανιηλίδη χωρίς να βάζω και το χέρι μου στη φωτιά) όπου ο Πατριάρχης έβαλε τα άμφια στο μέσο του Ναού και κατά την ώρα εκείνη ο δεξιός χορός έψαλλε σε χαμηλή ένταση το Αργό αυτό Αναστάσεως ημέρα, ενώ οι Διάκονοι έλεγαν εκφώνως (στον άνω Πα της βάσεως των ψαλτών) τους ψαλμικούς στίχους για το κάθε άμφιο. Θυμάμαι ότι δεν ειπώθηκε κράτημα τότε...

... Ήταν όμως κάτι ανατριχιαστικό να ακούει κανείς, πόσο μάλλον να το βλέπει να διαδραματίζεται μπροστά του! Για μένα, η πλήρης απεικόνιση του Δεσπότη Χριστού με την συνοδεία της ταπεινής ψαλμωδίας των Αγγέλων...

Κάτι τέτοιο γίνεται και εδώ:
http://www.mediafire.com/download.php?2yg4igieozj

 

[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΛΑΜΠΡΟΥ]

Πριν από χρόνια είχα ακούσει μία ηχογράφηση όπου ήταν από τον Εσπερινό της Αγάπης (μάλλον την εποχή Στανίτσα Δανιηλίδη χωρίς να βάζω και το χέρι μου στη φωτιά) όπου ο Πατριάρχης έβαλε τα άμφια στο μέσο του Ναού και κατά την ώρα εκείνη ο δεξιός χορός έψαλλε σε χαμηλή ένταση το Αργό αυτό Αναστάσεως ημέρα,

Ο Νικολαΐδης ψάλλει έχοντας αριστερά τον Εμμανουηλίδη.

 

[Lakedaimonios]

Παρακολούθησα τη συζήτηση απο την αρχή της (τώρα έπεσε στην αντίληψή μου) και βρίσκω άκρως ενδιαφέροντα τα λεγόμενα όλων.
Η αναζήτηση της αυθεντικότητας μέσω των ψαλλομένων συνθέσεων, του τυπικού, του χρόνου εκτέλεσης των μαθημάτων είναι νομίζω κάτι που πρέπει να μας απασχολεί όλους. Το εν γένει τυπικό του Πατριαρχικού ναού, έχει μια μοναδικότητα η οποία δεν είναι απαραίτητο ότι πρέπει ή οτι μπορεί να καταστεί λειτουργική και εκτός αυτού. Είναι όμως αδιαμφισβήτητο γεγονός πως ο Πατριαρχικός ναός λόγω των διάφορων συγκυριών διέσωσε μια αυθεντικότητα και μια ακρίβεια σπάνια, που αποδείχθηκε εν τέλει και ευεργετική για την γενικότερη διατήρηση και διαφύλαξη του θυσαυρού που λέγεται Βυζαντινή μουσική.
Όσο για την έλλειψη κρατήμάτων εντός Πατριαρχικού ναού νομίζω πως καθιερώθηκε δια μέσου των αιώνων λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούσαν εκεί. Κανείς δε μπορεί με ασφάλεια να βεβαιώσει τι συνηθιζόταν παλαιότερα. Αυτό όμως που παρέλαβε ως παράδοση η σύγχρονη λειτουργική ζωή του Πατριαρχικού ναού δένει απόλυτα με τις συνήθειες και τις ανάγκες της εποχής.
Η επιλογή των μουσικών συνθέσεων που ψάλλονται μέσα στον Πατριαρχικό ναό θεωρώ πως είναι ιδανική καθώς καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό τον πλούτο των αρχαίων και κλασσικών μελών, ενώ ταυτόχρονα είναι λειτουργικά μέλη που "δένουν" με τις χρονικές ανάγκες του Πατριαρχείου. Είναι ένα μόρφωμα ο Πατριαρχικός ναός μοναδικό, μέσα στον οποίο οι άνθρώποι του, έζησαν και μεγάλωσαν μουσικά και βιολογικά και αυτό δημιούργησε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σε μια αμφίδρομη σχέση ναού και ανθρώπων. Η χρονική αγωγή, η σοβαρότητα (σχεδόν δωρική) της εκτέλεσης, ο σεβασμός των κλασσικών συνθετών είναι σημεία χαρακτηριστικά και αξιομήμητα.
Κλείνοντας, να σημειώσω πως ασφαλώς η μη χρησιμοποίηση κρατημάτων στον Πατριαρχικό ναό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι δεσμευτική για όλους εμάς τους "εξωτερικούς", καθώς μπορεί κάποιοι να υπηρετούν το ύφος αλλά είναι αδύνατον να υπηρετούν και το τυπικό.

 

[Shota]

Δεν πρόλαβα να γράψω στο οικείο τόπο. Το κάνω εδώ.

Το 1889, ο πατριάρχης Κωνσταντίνος ο Ε' ζήτησε από το Γ. Βιολάκη να αντικαταστήσει τα κρατήματα του Θεοτόκε Παρθένε με τις συλλαβές του κειμένου και να το εκδόσει τύποις (σε ποιό βιβλίο άραγε εκδόθηκε.

Σε ένα βιβλιαράκι εκ των 49 σελίδων με τον τίτλο Το Θεοτόκε Παρθένε (Εν Κωνσταντινούπολει, 1898, Εκ του πατριαρχικού τυπογραφείου). Οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο του Γεωργίου Χατζηθεοδώρου.

Φαίνεται από τα διαφορα στοιχεια ότι από το τέλος του ΙΘ' αι. οι πατριαρχικοί αποφεύγουν γενικά τα κρατήματα, όπως λ.χ. εδώ (και το κείμενο-original του Δανιήλ από την Πανδέκτη, τ. Δ', σελ. 640-641). Αλλά και ο Ναυπλιώτης και ο Στανίτσας χωρίς μικρά κρατήματα ψάλλουν τα κοινωνικά των Κυριακών του Ιωάννου.

 

[Shota]

Η πράξη των κρατημάτων ("τερενουμ") είναι γνωστη και στη εξωτερική μουσική. Είναι δεκτό κάτι τέτοιο κατά την διάρκεια των ακολουθιών και εάν όχι τότε γιατί; Ευχαριστώ.