Κεκραγάρια ήχος δ΄ Ιακώβου πρωτοψάλτου

[Γεώργιος Καραγιαννάκης]

 

[Deacon]

Ενώ έχουν ωραίο δέσιμο οι φωνές, κάποιες έλξεις χαλάνε τελείως το μέλος, όπως στο ε-κε-ΚΡΑ-ξα όπου κάνετε το Ζω δίεση ενώ έχει δεθεί με φθορά. Καλοπροαίρετα το γράφω.

 

[Vladik]

 

[pransot]

Κ. Καραγιαννακη, σας παρακολουθώ εδώ και καιρό και έχω εντυπωσιαστεί από το ύφος σας, τη δραστηριότητα σας και τη συνέπεια σας. Μου είναι προφανής η στενή σχέση σας με το αγιορείτικο ύφος. Είναι γνωστό πως η εκτέλεση αυτή απηχεί τη ζώσα αγιορείτικη παράδοση. Ήθελα να ρωτήσω την άποψη σας. Αναπαράγετε την αγιορείτικη εκτέλεση από επιλογή ή σεβασμό σε αυτήν ή υπάρχουν και άλλοι λόγοι ιστορικοί, θεωρητικοί, μουσικοί που προτιμάτε αυτή την εκτέλεση; Ευχαριστώ πολύ.
Ψάχνοντας στο Youtube άλλες εκτελέσεις, βρήκα παρόμοια εκτέλεση (εκτός από αγιορειτες) από Χατζηχρονογλου, ενώ τον Ζω (Γα) χαμηλά λένε ξεκάθαρα Βουγιουκλης, Νεοχωριτης, Βατοπέδινοι. Ο Στανιτσας πιο κοντά στους αγιορείτες, αλλά όχι τόσο ξεκάθαρα (για το δικό μου αυτί). Είναι νεωτερισμός αυτό που σημαίνεται με βάση τη θεωρία;

 

[dkalpakidis]

Συγχαρητήρια!
Δεν είναι εύκολο να πεις Ιάκωβο με μαθητές.
Πιο εύκολο θα ήταν για τον "δάσκαλο" να το πει μόνος, οι μαθητές να ισοκρατήσουν και να δεχθεί τους επαίνους.
Να αποφύγει διαστηματικές αστοχίες κλπ.
Δεν τον κάνει ο φίλτατος Γεώργιος και καλά πράττει!

 

[Γεώργιος Καραγιαννάκης]

Κ. Καραγιαννακη, σας παρακολουθώ εδώ και καιρό και έχω εντυπωσιαστεί από το ύφος σας, τη δραστηριότητα σας και τη συνέπεια σας. Μου είναι προφανής η στενή σχέση σας με το αγιορείτικο ύφος. Είναι γνωστό πως η εκτέλεση αυτή απηχεί τη ζώσα αγιορείτικη παράδοση. Ήθελα να ρωτήσω την άποψη σας. Αναπαράγετε την αγιορείτικη εκτέλεση από επιλογή ή σεβασμό σε αυτήν ή υπάρχουν και άλλοι λόγοι ιστορικοί, θεωρητικοί, μουσικοί που προτιμάτε αυτή την εκτέλεση; Ευχαριστώ πολύ.
Ψάχνοντας στο Youtube άλλες εκτελέσεις, βρήκα παρόμοια εκτέλεση (εκτός από αγιορειτες) από Χατζηχρονογλου, ενώ τον Ζω (Γα) χαμηλά λένε ξεκάθαρα Βουγιουκλης, Νεοχωριτης, Βατοπέδινοι. Ο Στανιτσας πιο κοντά στους αγιορείτες, αλλά όχι τόσο ξεκάθαρα (για το δικό μου αυτί). Είναι νεωτερισμός αυτό που σημαίνεται με βάση τη θεωρία;

Σας ευχαριστώ πολύ όλους για τα καλοπροαίρετα σχόλια.

Πράγματι, η χορωδία μας ψάλλει κυρίως σε μοναστηριακές αγρυπνίες, έχοντας στα αναλόγια απέναντι ή δίπλα κυρίως αγιορείτες πατέρες, γνωστούς για το φωνητικό τους τάλαντο. Έτσι συνήθως ακούμε να ψάλλουν αυτά τα διαστήματα.

Δεν είμαι υπέρμαχος των υφεσοδιέσεων. Όχι λόγω νοοτροπίας ή "σχολής", αλλά επειδή υποστηρίζω ακράδαντα στους μαθητές μου ότι πρέπει πρώτα να ακούν και να μετά ψάλλουν. Βάζοντας υφεσοδιέσεις, κάνεις αιχμάλωτο τον ερμηνευτή. Σε αυτό δεν μπορώ να θέσω τον εαυτό μου εκτός, ακόμη κι αν έχω γράψει θεωρητικό βιβλίο που στο συγκεκριμένο θέμα με τον Γα (Ζω) είναι εναντίον.

Η ιστορία, μας έχει μάθει ότι η θεωρία έπεται της πράξεως. Μήπως και οι αγιορείτες μας μεταφέρουν κάτι που δεν έχει αλλάξει από πολύ παλιά;

Άλλωστε, από την ενασχόλησή μου με τα αναλόγια των μονών, συμβαίνει το εξής: μόλις οι πατέρες ή ο γέροντας ακούσουν κάτι διαφορετικό από αυτό που έχουν συνηθίσει, κοιτούν πλάγια, κατεβάζουν τα γυαλιά τους, ίσως οι τολμηροί, σαν το τυπικάρη, έρθει και σου πει ευγενικά «από ποιο βιβλίο ψάλλεις;»

 

[Deacon]

Η ιστορία, μας έχει μάθει ότι η θεωρία έπεται της πράξεως. Μήπως και οι αγιορείτες μας μεταφέρουν κάτι που δεν έχει αλλάξει από πολύ παλιά;

Συμφωνώ με τις απόψεις σας γενικά, αλλά θα ήθελα να πω ότι η σχέση θεωρίας και πράξης είναι αμφίδρομη. Και η θεωρία υπάρχει για να διαφυλάξει την ορθή πράξη και να μην ξεφεύγουμε από κάποια όρια. Η αγιορείτικη παράδοση ενώ διαφυλαττει πολλά αρχαϊκά στοιχεία έχει υποστεί κάποιες αλλοιώσεις τόσο στα μουσικά όσο και από πλευράς τυπικού (ο Άγιος Νικόδημος διαμαρτύρεται για κάποια από αυτά, όπως πχ για την προσθήκη καταλυσεων της νηστείας στο Ωρολόγιον, αλλά είναι πολύ γνωστά τα αίτια της διαμάχης γύρω από το Κολλυβαδικό κίνημα). Όσοι έχουμε τριβή με την αγιορείτικη ψαλμωδία γνωρίζουμε ότι οι αγιορείτες δεν είναι διαβασμενοι στα θεωρητικά θέματα και έχουν μια χαλαρότητα στα θέματα αυτά. Προσωπικά υπήρξα ψάλτης αγιορείτικου μετοχίου επί 2.5 χρόνια δίπλα στον π. Φιλόθεο τον Γρηγοριάτη (έναν από τους μεγάλους αγιορείτες ψάλτες σήμερα). Μου έκανε εντύπωση πχ ότι για λόγους ποικιλίας έλεγε τους στίχους του Δούλοι Κύριον του Πέτρου που ξεκινούσαν από Ζω ύφεση με Ζω φυσικό. Το κάνουν και άλλοι αγιορείτες αυτό, νομίζω ήταν συνήθεια των Καρεών χωρίς να είμαι σίγουρος. Τί σημαίνει αυτό; Ότι θα αρχίσουμε όλοι να κάνουμε Ζω φυσικό; Στην θέση που σας είπα είναι σαφές ότι έχουμε Ζω ύφεση δεμένο και καμιά αγιορείτικη παράδοση δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό. Θα το έλεγα σωστά ακόμα και αν κάποιος Αγιορείτης τυπικάρης με κοιτούσε στραβά πάνω από τα γυαλιά του. Στην θέση που σας υπέδειξα η στάση στο Ζω και το σύντομο χτύπημα του Νη' με την ανάλυση ολίγον+ψηφιστο και υπορροή δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση έλξη του Ζω προς τα πάνω διότι απλούστατα το Ζω είναι δεμένο και η πορεία του μέλους είναι προς τα κάτω αν δούμε "κάτω" από τις αναλύσεις.

Επαναλαμβάνω ότι όλα αυτά τα γράφω καλοπροαίρετα και επειδή κατάλαβα ότι υπάρχει μια μίμηση κατά το δυνατόν της αγιορείτικης παράδοσης που στο συγκεκριμένο σημείο, αν όντως το λένε έτσι οι αγιορείτες, σφάλλει 100%.

 

[Deacon]

Υποδειγματικός τρόπος εκτελέσεως είναι κατά την γνώμη μου αυτός του Στανίτσα όπου το Ζω εκτελείται όπως αρμόζει σε κάθε τμήμα του μέλους. Εκεί που είναι η φθορά δεμένη ως Ζω ύφεση και στο υπόλοιπο μέλος κυρίως φυσικό.

 

[evangelos]

Ενώ έχουν ωραίο δέσιμο οι φωνές, κάποιες έλξεις χαλάνε τελείως το μέλος, όπως στο ε-κε-ΚΡΑ-ξα όπου κάνετε το Ζω δίεση ενώ έχει δεθεί με φθορά. Καλοπροαίρετα το γράφω.

Συμφωνώ με την παρατήρηση.
Προσθέτω την ρίζα [κατά την γνώμη μου] του προβλήματος της σύγχρονης "αβαιβαιότητας"του ζω:
Θέλει να διατηρείς τον κε σε ψηλή θέση(σ. δεν είναι παροδική έλξη ο Κε αλλά διατηρείται σε γενικές γραμμές υψωμένος), Δι-Κε μεγαλύτερος του κλασικού μείζονος τόνου (όχι 12 αλλά γίνεται 14 με 15 μόρια), ο άνω Νη επίσης κατά την διάρκεια του μέλους εκεί που χρειάζεται γίνεται χαμηλός με συνέπεια ο άνω νη-πα επίσης να βγαίνει μεγάλος*. Αν δεν τα κάνεις αυτά που περιγράφω τότε ο ζω χάνει την σταθερότητα του και τον κουνάς παραπάνω από όσο χρειάζεται με αποτέλεσμα να μην είναι τόσο αρμονικό το αποτέλεσμα. Ο φυσικός ζω είναι ο χαμηλός ζω διότι ο άγια και ο πλάγιος πρώτος στον δι και όπου αλλού είναι ο αυτός ήχος**: αυτός ο ζω που λέμε στις σύγχρονες θεωρίες ως ύφεση είναι ο φυσικός κι αυτός ο ζω που λέμε φυσικό είναι δίεση . Ο Ζω λοιπόν κανονικά σηκώνεται μόνο όταν τριφωνεί ο ήχος στον άνω νη.

* Όλα αυτά περιγράφονται στην εισαγωγή της θεωρίας της πατριαρχικής επιτροπής του 1881

** Παρασημαντική Κ. Ψάχου σελ. 139


Περισσότερα στο άρθρο μου Αιώνας αφανισμού του μαλακού διατόνου ο 21ος αι. -μη γένοιτο-, μέσα από το πρίσμα του Πλουτάρχου.

 

[Γεώργιος Καραγιαννάκης]

Υποδειγματικός τρόπος εκτελέσεως είναι κατά την γνώμη μου αυτός του Στανίτσα όπου το Ζω εκτελείται όπως αρμόζει σε κάθε τμήμα του μέλους. Εκεί που είναι η φθορά δεμένη ως Ζω ύφεση και στο υπόλοιπο μέλος κυρίως φυσικό.

Μην δογματίζουμε.
Δεν αντιλέγω ότι έχετε άδικο. Αλλά, πρέπει να δεχτούμε ότι υπάρχει και κάτι άλλο, το οποίο δεν είναι παροδικό, ούτε μικρής έκτασης.
Δεν είναι ενός μοναχού σε ένα ναό, αλλά περί καθολικής (σχεδόν) αποδοχής.
Και τις δύο αυτές κοιτίδες της μουσικής μας τις θεωρώ ως αυθεντικές, μέσα από τα βιώματα των πρωτοψαλτών / μοναχών.
Και εγώ είμαι του αγιορειτικού ύφους. Αυτό έχω ακούσματα, με αυτό συναναστρέφομαι, με αυτόν τον τρόπο θα ψάλλω.

 

[zoslen]

Μην δογματίζουμε.
Δεν αντιλέγω ότι έχετε άδικο. Αλλά, πρέπει να δεχτούμε ότι υπάρχει και κάτι άλλο, το οποίο δεν είναι παροδικό, ούτε μικρής έκτασης.
Δεν είναι ενός μοναχού σε ένα ναό, αλλά περί καθολικής (σχεδόν) αποδοχής.
Και τις δύο αυτές κοιτίδες της μουσικής μας τις θεωρώ ως αυθεντικές, μέσα από τα βιώματα των πρωτοψαλτών / μοναχών.
Και εγώ είμαι του αγιορειτικού ύφους. Αυτό έχω ακούσματα, με αυτό συναναστρέφομαι, με αυτόν τον τρόπο θα ψάλλω.

Ενδιαφερον θεμα.
Αυτο ακριβως συμβαινει και στη γλωσσικη αλλαγη: η γλωσσα αλλαζει (για πολλούς και διαφορους λογους) ασχετως του τι γραφει το χαρτι. Φαινεται πως το ιδιο συμβαινει και σε μελωδιες της μουσικης μας. Αν κατι ακουγεται ευηχα (ή αν το γραμμενο ειναι καπως ασυνηθιστο ή δυσκολο) υπαρχει η ταση να γινονται αλλαγες και διαφοροποιήσεις από την αρχική εκδοχή.
Η όποια διαφοροποιηση απο το αρχικο κειμενο μοιαζει αδιανοητη οταν μιλαμε για ενα εργο που εχει γραψει καποιος, ειδικα πχ στην ευρωπαικη μουσικη, εδω ομως επειδη προκειται οχι απλώς για ενα μουσικο καλλιτεχνημα, αλλα για ενα μελος που ζωντανα συμμετεχει στη λατρεια, νομιζω δεν ειναι παραλογο να αποδεχτουμε οτι μπορει και να εκτελειται με μικρες παραλλαγες.
Αυτο ομως που θα ηθελα να επισημανω ειναι οτι, ειδικα οταν καποιος ψαλλει με μαθητες, θα πρεπει να γινει εξηγηση για ποιο λογο εκτελουνται εδω τα ταδε διαστηματα. "Παιδια εδω το κειμενο γραφει ετσι, αλλα εμεις θα το πουμε ετσι διοτι αυτη τη γραμμη εχουν συνηθισει εδω οι πατέρες, οκ;". Ειδαλλως υπαρχει ο κινδυνος να μπερδευτουν οι μαθητες και να μην καταλαβουν τι συμβαινει συνηθως οταν πχ πανω στο ζω μπει η φθορα του γα και να εκτελουν ολα τα σημεια που εχουμε τετοια περιπτωση με τον ιδιο τροπο.

 

[evangelos]

Ορίστε και το Αγιορείτικο... μιας και έγινε επίκληση αυτού του ύφους ... [εκτός κι αν υπάρχουν πολλά αγιορείτικα...]