[Ερώτηση] Κατηχούμενα

Greekψαλτης

Ψαλῶ τῶ Θεῶ μου, ἕως ὑπάρχω.
Ηθελα να ρωτησω εαν τα κατηχουμενα πρεπει να λεγονται. Εχω διαπιστωσει οτι σε καποιες εκκλησιες λεγονται και σε καποιες αλλες οχι. Επισης εχω διαπιστωσει πως ακομη και σε αρχιερατικες λειτουργιες παραλειπονται χαριν συντομιας.
Ευχαριστω!:)
 

paganus

Παλαιόν μέλι
Αγαπητέ κ Greekψάλτης,

σχετικά βλ. ΦΟΥΝΤΟΥΛΗΣ, Ι. Απαντήσεις εις λειτουργικάς Απορίας, τ. Ε΄. Αθήνα : Αποστολική Διακονία, 2003. σ. 218 - 223. (Ερ. 558).
 

Greekψαλτης

Ψαλῶ τῶ Θεῶ μου, ἕως ὑπάρχω.
Οπως συμβαινει στη μουσικη οπου για καποια θεματα υπαρχουν πολλες αποψεις, το ιδιο συμβαινει και στο συγκεκριμενο γι'αυτο και ρωτω.:wink:
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Νά συμπληρώσουμε καί τήν ὑπ᾿ ἀριθμ. 71 ἀπάντηση τοῦ μακαριστοῦ καθηγητοῦ.

Ηθελα να ρωτησω εαν τα κατηχουμενα πρεπει να λεγονται.

Βρῆκα μιά ἀπάντηση στό φόρουμ ἀπό τόν π. Σπυρίδωνα σέ ἀνύποπτο χρόνο καί ἄλλο θέμα.

Τά κατηχούμενα πάντοτε λέγονται στὴ Θεία Λειτουργία, ἀπλά γιά λόγους συντομίας (ἄλλο μεγάλο θέμα αὐτό) ἔχει ἐπικρατήσει νά λέγονται ἀπό τοῦς ἱερείς μυστικῶς. Ὅμως πάντοτε λέγονται ἠ τουλάχιστο πρέπει νά λέγονται.
Ἡ θεία Λειτουργία εἶναι ὑπέρβαση τόπου καὶ χρόνου. Δέν τελούμε πολλές Λειτουργίες ἀλλά μία Λειτουργία καὶ ζούμε τὸν Χριστό καὶ μετέχουμε στὴ Ζωή τοῦ Χριστοῦ. Ἄρα ἡ Λειτουργία που γίνεται στὴν Ἐνορία μας δέν εἶναι ἄλλη ἀπό αὐτή ποὺ τελοὺν ὅλοι οἱ ἄλλοι Ὁρθόδοξοι ἀνά τὸν κόσμο. Συνεπῶς δέν προσευχόμαστε μόνο γιά μᾶς καὶ για τὴν Ἐνορία μας, ἀλλά γινόμαστε Ἐκκλησία. Δηλαδή ἀναφερόμαστε ὅλοι οἱ ἀπανταχοῦ Ὁρθόδοξοι ὡς ἕνα μαζί μέ τὸν Χριστό. Καὶ εἶναι γνωστό ὁτι κατηχούμενοι ὑπάρχουν σχεδόν παντοῦ καὶ πάντοτε. Γι αὐτό καὶ ἡ προσευχή τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά συμπεριλαμβάνει τοὺς πάντες. Ἀπό ἔτσι θά ἔπρεπε να καταργήσουμε τά τῶν εὐχῶν ποὺ ἀναφέρονται σε αὐτοὺς ποὺ βρίσκονται σε ἐξορίες, σε πικρές δουλείες, σε καταναγκαστικά ἔργα κλπ. που ἀναφέρονται στὶς εὐχές τῆς Θ. Λειτουργίας.

Στίς βυζαντινές λειτουργίες ὑπάρχουν. Δέν ξέρω ἄν ἐπειδή ὑπάρχουν προβλέπονται καί γιά τήν Κυριακή. Μήπως γιά τίς καθημερινές; Δεήσεις κατηχουμένων εἴχαμε καί στίς ἀκολουθίες τοῦ ἑσπερινοῦ καί τοῦ ὄρθρου, ἀλλά κάποιες καθημερινές, ὅπως ἔχει γράψει ἐδῶ ὁ Μανουήλ (καί τό ἔχω κι ἐγώ ὑπόψη μου);

Εντάξει τις συμπλήρωσα. Δεν τις είχα συμπεριλάβει, γιατί δεν είχα σκοπό να τις χρησιμοποιήσω. Επίσης, σε ένα χειρόγραφο ευχολόγιο της ΕΒΕ (δυστυχώς δεν θυμάμαι ποιο) για τις αντίστοιχες ευχές του όρθρου είχα διαβάσει σημείωση ότι δεν λέγονται κάθε μέρα, αλλά ορισμένες ημέρες της εβδομάδος (νομίζω Τρίτη και Πέμπτη) και μόνο τις εβδομάδες πριν την μεγάλη τεσσαρακοστή(;).

Στήν Προηγιασμένη λέγονται ἀνελλιπῶς. Ἐπειδή εἶναι καθημερινή καί ἑσπερινός; Ἐπειδή διατηρεῖ ἀρχαιοπρέπεια;

Στοῦ Ἰακώβου δέν ὑπάρχουν (ἦταν ἡ ἐπίσημη τῶν Κυριακῶν;). Στοῦ Μάρκου μόνον μιά φράση μέσα σέ πολλά «προσεύξασθε». Στήν Ἀποστολικῶν Διαταγῶν ὅμως ὑπάρχει μεγάλη δέηση ὑπέρ κατηχουμένων.

Ἡ ἐξήγηση πάντως τοῦ μακαριστοῦ καθηγητοῦ συνηγορεῖ ὑπέρ τοῦ νά λέγωνται πάντοτε. Ἐκτός βέβαια (συμπληρώνω) τῶν βαπτισματικῶν λειτουργιῶν, σέ ὅσες δηλ. ψάλλουμε τό Ὅσοι είς Χριστόν (ὅλη ἡ διακαινήσιμος κ.λπ.).

Τό θέμα ὅμως εἶναι καί ἡ ἐκτενής, πού εἶναι κάτι πολύ σημαντικό γιά τή δομή τῆς θ. λειτουργίας ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων. Ἄν ὅμως ἐπικράτησε (κακῶς) μιά μακροσκελέστατη μνημόνευση στά «ἅγια», ὅπως λέμε, δηλ. κατά τήν μεγ. εἴσοδο, τότε τί γίνεται; Θά ἔχουμε ἐπανάληψη μνημονεύσεων; Αὐτή ἐκτόπισε καί τήν ἐκτενῆ καί τίς ἄλλες δεήσεις;

Τό ὅτι ἐκτοπίστηκαν αὐτά λόγω συντομίας, ἐπειδή ἀναπτύχθηκαν ἄλλα στή θ. λειτουργία, εἶναι μιά πραγματικότητα.

«Διάταξη τῆς θείας λειτουργίας» τοῦ Πατριάρχου ΚΠόλεως Φιλοθέου τοῦ Κοκκίνου τά προβλέπει ὅλ᾿ αὐτά ἀπαραιτήτως καί ὅπως ἔλεγε ὁ μακαριστός καθηγητής σέ μιά του είσήγηση πού μνημόνευσα προσφάτως «μᾶς ἀνακαλεῖ στήν τάξη, εἰδοποιώντας μας ὅτι κάτι δέν πῆγε καλά».

ΥΓ. 1) Αὐτά γιά τίς ἑλληνόφωνες Ἐκκλησίες καί μάλιστα στόν κόσμο· ὄχι τίς Μονές· γιά τίς σλαυϊκές δέν τίθεται θέμα καί εἶναι ἀδιανόητη ἡ περικοπή. 2) Σήμερα πού ἄκουγα μιά ἀρχιερατική θ. λειτουργία ἀπό τήν Καστοριά μέ τρεῖς ἀρχιερεῖς, προεξάρχοντος τοῦ ἁγίου Ἀλεξανδρουπόλεως, τά εἶπαν ὅλα. 3) Ἔγραψα γιά προβληματισμό περισσότερο καί ὄχι γιά νά δώσω μιά ἀπάντηση.

 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος

Στίς βυζαντινές λειτουργίες ὑπάρχουν. Δέν ξέρω ἄν ἐπειδή ὑπάρχουν προβλέπονται καί γιά τήν Κυριακή. Μήπως γιά τίς καθημερινές;


«Τῇ Κυριακῇ τῆς β’ ἑβδομάδος τῶν νηστειῶν...Δεῖ εἰδέναι ὅτι ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου τούτου εὐθὺς ἀναγινώσκεται τὸ προσφωνητικὸν τῶν κατηχουμένων» (τυπικὸ Μεγάλης Ἐκκλησίας θ’-ι’ αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σ. 118).
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
«Τῇ Κυριακῇ τῆς β’ ἑβδομάδος τῶν νηστειῶν...Δεῖ εἰδέναι ὅτι ἀπὸ τοῦ εὐαγγελίου τούτου εὐθὺς ἀναγινώσκεται τὸ προσφωνητικὸν τῶν κατηχουμένων» (τυπικὸ Μεγάλης Ἐκκλησίας θ’-ι’ αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σ. 118).
Πιστεύω νά καταλαβαίνουμε ὅτι ἐδῶ δέν πρόκειται γιά δεήσεις κατηχουμένων, ἀλλά γιά μιά προσφώνηση, πού ἔχει σχέση μέ τήν ὅλο προγραμματισμό καί ἐξέλιξη τοῦ θέματος τοῦ βαπτίσματος τῶν κατηχουμένων καί ἀπό Τετάρτης τῆς μεσονηστίμου τῶν «πρός τό ἄγιον φώτισμα εὐτρεπιζομένων».
Αὐτό τό προσφωνητικόν διασώζεται στόν Κώδικα Δρέσδης, σ. 59.
Στόν ἴδιο κώδικα σ. 45/46 ἀναφέρεται: «Καί μέν οὔτε λιτή ἐστιν, οὔτε λειτουργία, γίνεται καί ἐκτενή καί κατηχουμένοι ... Εἰ δέ ἔστι λιτή, εἴτε λειτουργία, ... οὔτε κατηχούμενα, ἀλλά μόνη ἡ ἐκτενή ...».


 
Στίς βυζαντινές λειτουργίες ὑπάρχουν. Δέν ξέρω ἄν ἐπειδή ὑπάρχουν προβλέπονται καί γιά τήν Κυριακή. Μήπως γιά τίς καθημερινές; Δεήσεις κατηχουμένων εἴχαμε καί στίς ἀκολουθίες τοῦ ἑσπερινοῦ καί τοῦ ὄρθρου, ἀλλά κάποιες καθημερινές, ὅπως ἔχει γράψει ἐδῶ ὁ Μανουήλ (καί τό ἔχω κι ἐγώ ὑπόψη μου);

Μεταγενέστερα στο ίδιο μήνυμα ανέβασα και συνημμένα από το ευχολόγιο του Goar, τα οποία γράφω πάλι εδώ:
Ιστέον ὅτι οἱ κατηχούμενοι τοῦ λυχνικοῦ οὐ πάντοτε γίνονται· ἀλλ᾿ ἐν πέμπτῃ καὶ τρίτῃ μόνον· καὶ οὐδ᾿ ἐν ταύταις ἁπλῶς· ἀλλ᾿ ὅτε μὴ ἔχῃ λειτουργίαν ἡ ἐκκλησία, ἢ λιτήν· λειτουργίας γὰρ ἢ λιτῆς οὔσης, οὐ γίνονται.
Ιστέον ὅτι οἱ τοῦ ὄρθρου κατηχούμενοι οὐδέποτε ἄλλοτε γίνονται, εἰ μὴ ὅτε ψάλλονται τὰ ιβ΄. προκείμενα.

Και εδώ θα μπορούσε κάποιος να εξηγήσει τι σημαίνει η μαυρισμένη πρόταση;

Ἡ ἐξήγηση πάντως τοῦ μακαριστοῦ καθηγητοῦ συνηγορεῖ ὑπέρ τοῦ νά λέγωνται πάντοτε. Ἐκτός βέβαια (συμπληρώνω) τῶν βαπτισματικῶν λειτουργιῶν, σέ ὅσες δηλ. ψάλλουμε τό Ὅσοι είς Χριστόν (ὅλη ἡ διακαινήσιμος κ.λπ.).

Θα συμφωνήσω με την πρώτη περίοδο, αλλά θα διαφωνήσω με τη δεύτερη, καθώς ακόμα και στις βαπτισματικές λειτουργίες υπάρχουν κατηχούμενοι που δεν αξιώνονται του αγίου βαπτίσματος (αυτοί που δεν είναι ακόμα έτοιμοι και δεν έχουν γραφτεί στους καταλόγους αυτών που θα βαπτισθούν, αλλά και εκείνοι που αν και ευτρεπίζονται για το άγιον φώτισμα, στην πορεία πέφτουν σε αμαρτίες και υποβιβάζονται στην κατώτερη τάξη των κατηχουμένων), και ως εκ τούτου είναι ανάξιοι να παρακολουθήσουν την αγία αναφορά.

Στόν ἴδιο κώδικα σ. 45/46 ἀναφέρεται: «Καί μέν οὔτε λιτή ἐστιν, οὔτε λειτουργία, γίνεται καί ἐκτενή καί κατηχουμένοι ... Εἰ δέ ἔστι λιτή, εἴτε λειτουργία, ... οὔτε κατηχούμενα, ἀλλά μόνη ἡ ἐκτενή ...».

Πολύ σημαντική αναφορά. Ίσως δείχνει ότι οι κατηχούμενοι εκβάλλονταν χωρίς ιδιαίτερες εκφωνήσεις και αναφορές σε αυτούς, όταν ήταν λιτή ή λειτουργία.
Κατά τη γνώμη μου, ίσως οι ευχές των κατηχουμένων (τόσο της λειτουργίας όσο και των άλλων ασματικών ακολουθιών) να λέγονταν αρχικά ανελλιπώς, και όταν μειώθηκε ο αριθμός των ενηλίκων κατηχουμένων λόγω καθιέρωσης του νηπιοβαπτισμού να θεσπίστηκαν οι διατάξεις αυτές που περιορίζουν τα κατηχούμενα σε "καθημερινές".
 

kkokkino

Μέλος
Και άλλη μία απορία, παρεμφερής... Γιατί από τα μέσα της Μ. Τεσσαρακοστής, ενώ μαζί με τα "κατηχούμενα" στις προηγιασμένες λέμε και τις δεήσεις για "τους προς το φώτισμα", δεν ισχύει το ίδιο και για τις τελείες Λειτουργίες (το Σαββατοκύριακο);
 
Από όσο ξέρω έχουν σωθεί ευχές για τους προς το φώτισμα ευτρεπιζομένους μόνο στην τριθέκτη και την προηγιασμένη. Οι δε διατάξεις των σωζομένων ευχολογίων μάλλον κινούνται στην φιλοσοφία αυτή: «Καί μέν οὔτε λιτή ἐστιν, οὔτε λειτουργία, γίνεται καί ἐκτενή καί κατηχουμένοι ... Εἰ δέ ἔστι λιτή, εἴτε λειτουργία, ... οὔτε κατηχούμενα, ἀλλά μόνη ἡ ἐκτενή ...». (όπου κατηχούμενα βάλτε διπλοκατηχούμενα). Εκτός αν υπάρχει κάποια διάταξη που ορίζει αντιμετάθεση ευχών και χρήση και στις λειτουργίες (δεν το γνωρίζω, αλλά δε νομίζω να ισχύει κάτι τέτοιο). Από την άλλη όπως συζητήθηκε εδώ, στα μηνύματα #4, 8, 9 και 10, η παννυχίς στερείται παντελώς δεήσεων κατηχουμένων.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Θα συμφωνήσω με την πρώτη περίοδο, αλλά θα διαφωνήσω με τη δεύτερη, καθώς ακόμα και στις βαπτισματικές λειτουργίες υπάρχουν κατηχούμενοι που δεν αξιώνονται του αγίου βαπτίσματος (αυτοί που δεν είναι ακόμα έτοιμοι και δεν έχουν γραφτεί στους καταλόγους αυτών που θα βαπτισθούν, αλλά και εκείνοι που αν και ευτρεπίζονται για το άγιον φώτισμα, στην πορεία πέφτουν σε αμαρτίες και υποβιβάζονται στην κατώτερη τάξη των κατηχουμένων), και ως εκ τούτου είναι ανάξιοι να παρακολουθήσουν την αγία αναφορά.
Καί ἄν ὑπῆρχαν ἁπλῶς ἀπολύονται χωρίς δεήσεις αὐτές τίς ἡμέρες. Εἶναι νομίζω λογικό ἀφοῦ ἔστω μιά τάξη βαπτίσθηκε, ἄσχετα ἄν παρέμενε καί ἄλλη, πού ἐνδέχεται ὅμως νά μήν εἶχε συνταχθεῖ ἀκόμη. Αὐτό πάντως, εἰδικά γιά τό Πάσχα καί τή Διακαινήσιμο τό ἔχω διαβάσει στό «῾Αγιορειτικόν Τυπικόν τῆς ᾿Εκκλησιαστικῆς ᾿Ακολουθίας», ΙΕΡΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ, ΚΑΡΥΑΙ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, ΑΘΗΝΑ 1995, σ. 236, σημ. 7.

Θά ἤθελα νά συμπληρώσω γενικά στόν προβληματισμό πού ὑπάρχει καί ἀναπτύχθηκε καί σέ σχέση μέ τίς ἀντιδράσεις πού προκάλεσε ἡ ἐπαναφορά αὐτοῦ τοῦ τμήματος ἀπό τόν μακαριστό Ἀρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο, ὅτι ἡ κατάργηση αὐτῶν τῶν δεήσεων ἔχει σχέση καί μέ τήν σύνδεση ὄρθρου καί θ. λειτουργίας ἀπό τά νεώτερα Πατριαρχικά Τυπικά (*), σέ ἀντίθεση μέ τά σαββαϊτικά τυπικά καθώς καί τά στουδιτικά, ὁμοίως δέ καί μέ τή σλαβωνική παράδοση, ὅπως γράφαμε ἐδῶ, ὁπότε ἡ τάξη τῶν Μονῶν καί ἡ τῶν Σλαυϊκῶν Ἐκκλησιῶν διαθέτει μεγαλύτερη ἄνεση χρόνου γιά τή θ. λειτουργία.

Καί ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Σερβίων καί Κοζάνης Διονύσιος, στό περισπούδαστο ἔργο τοῦ «Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ», ἐνῶ ἀναλύει καί ἑρμηνεύει τίς δεήσεις καί εὐχές τῶν κατηχουμένωνπάρα πολύ ὡραῖα καί μεστά (σ. 233-240), γράφει ὅτι αὐτό τό τμῆμα «σήμερα παραλείπεται, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει πιά ἡ τάξη τῶν κατηχουμένων» (σ. 233). Ἀλλά ἄν ὑπάρχει, νομίζω ὅτι ἀπαντήθηκε.

(*) Βέβαια τό Τυπικό Βιολάκη (ΤΜΕ) σαφῶς προβλέπει τά «κατηχούμενα» στή λειτουργία (σ. 60). Τώρα τό τί γράφει τό ΤΜΕ καί τό τί γίνεται, ἀκόμη καί στό Πατριαρχεῖο, εἶναι ἄλλο θέμα, πού σέ ἄλλες συζητήσεις ἔχει σχολιασθεῖ.

 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Και άλλη μία απορία, παρεμφερής... Γιατί από τα μέσα της Μ. Τεσσαρακοστής, ενώ μαζί με τα "κατηχούμενα" στις προηγιασμένες λέμε και τις δεήσεις για "τους προς το φώτισμα", δεν ισχύει το ίδιο και για τις τελείες Λειτουργίες (το Σαββατοκύριακο);

Στά Δίπτυχα 2007, σ. 94, ὑποσ. 88 καί 2008, σ. 98, ὑποσ. 80, ἀναγράφεται ὅτι «τά "διπλοκατηχούμενα" λέγονται μέχρι τῆς μεγάλης Τετάρτης "οὐ μόνον ἐν ταῖς προηγιασμέναις, ἀλλά καί ἐν τοῖς Σάββασι καί ταῖς Κυριακαῖς, εἰς τοῦ Χρυσοστόμου δηλονότι τήν λειτουργίαν καί τοῦ μεγάλου Βασιλείου" (ΤΑΣ 1643, φύλλον 69α, στήλη 1η· Τριῴδιον Ἀ. Δ., 1960, σ. 85)» καί αὐτό τηροῦμε.


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


«...τὰ διακονικὰ τῶν φωτιζομένων καὶ ἡ εὐχή...λέγονται...καὶ ἐν αὐτοῖς τοῖς Σάββασι καὶ ταῖς Κυριακαῖς» (χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 122v, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 98v, ΤΑΣ κεφ. λ’, Τριᾠδιον Ἀπ. διακονίας ἔκδ. 1960 σ. 85, ὁμοίως χφφ. εὐχολόγια Ε.Β.Ε. 815 ια’-ιβ’ αἰ., 769 ιε’ αἰ., 668 ιζ’ αἰ. ἐκδεδομένα στὸ Π. Τρεμπέλα Αἱ τρεῖς λειτουργίαι σσ. 65, 166, Ἰ. Φουντούλη Θεία λειτουργία τῶν Ἀποστολικῶν διαταγῶν σσ. 30-31) καὶ κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἐὰν ἕπεται τῆς Τετάρτης τῆς δ’ ἑβδομάδος, διότι οἱ πρός τὸ φώτισμα εὐτρεπιζόμενοι ἐκκλησιάζονται καὶ κατ’ αὐτὲς τὶς ἡμέρες.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Μανουήλ δομέστικος;82525 said:

Ιστέον ὅτι οἱ τοῦ ὄρθρου κατηχούμενοι οὐδέποτε ἄλλοτε γίνονται, εἰ μὴ ὅτε ψάλλονται τὰ ιβ΄. προκείμενα.


Ἐννοεῖ προκείμενα τοῦ τέλους τοῦ ἀσματικοῦ ὄρθρου (χφ. Ε. Β. Ε. 662 ιβ'-ιδ' αἰ. ἔκδ. Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον τ. 2 σ. 230) ὁρισμένων ἡμερῶν (βλ. ὅπ. πρ.).
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ἐννοεῖ προκείμενα τοῦ τέλους τοῦ ἀσματικοῦ ὄρθρου (χφ. Ε. Β. Ε. 662 ιβ'-ιδ' αἰ. ἔκδ. Π. Τρεμπέλα Μικρὸν Εὐχολόγιον τ. 2 σ. 230) ὁρισμένων ἡμερῶν (βλ. ὅπ. πρ.).
Σ᾿ αὐτά τά ιβ΄ ἑωθινά εἰδικά προκείμενα ἀναφέρεται καί ὁ Κώδικας Δρέσδης, σ. 45, πού ἀρχίζουν ἀπό τήν Τρίτη πρίν τήν Κυριακή τοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου (καταγράφει τό α΄ προκείμενον), ψάλλονται Τρίτη, Πέμπτη καί Σάββατον, μέχρι τό Σάββατον (πρό) τῆς (Κυριακῆς τῆς) Τυροφάγου. Ἔτσι ἔχουμε 4 ἑβδομάδες ἐπί 3 ἡμέρες = 12 προκείμενα.
Καί παρακάτω (σ. 46-47) γράφει ὅτι «οἱ κατηχούμενοι γίνονται» ὄχι μόνον σ᾿ αὐτόν τόν καιρό τῶν προκειμένων, ἀλλά καί ὅλο τό χρόνο, μόνον τίς Τρίτες καί τίς Πέμπτες.

Σημ.: 1) Πρβλ. BLAGOY TCHIFLIANOV, Ο ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟΣ ΥΠΟ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΙΟΥ, ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΝ ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1994 (ΑΝΑΛΕΚΤΑ ΒΛΑΤΑΔΩΝ 31), σ. 278, 11 «Εὐχὴ κατηχουμένων γινομένης εἰσόδου μετὰ τό τρισάγιον, καὶ λεγομένου προκειμένου». 2) Στό· Π. Τρεμπέλα, Μικρὸν Εὐχολόγιον τ. Β΄, στήν ἔκδοση τοῦ 1955, σ. 224.


 


«...τὰ διακονικὰ τῶν φωτιζομένων καὶ ἡ εὐχή...λέγονται...καὶ ἐν αὐτοῖς τοῖς Σάββασι καὶ ταῖς Κυριακαῖς» (χφφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ' αἰ. φ. 122v, 134 ΤΑΣ τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 98v, ΤΑΣ κεφ. λ’, Τριᾠδιον Ἀπ. διακονίας ἔκδ. 1960 σ. 85, ὁμοίως χφφ. εὐχολόγια Ε.Β.Ε. 815 ια’-ιβ’ αἰ., 769 ιε’ αἰ., 668 ιζ’ αἰ. ἐκδεδομένα στὸ Π. Τρεμπέλα Αἱ τρεῖς λειτουργίαι σσ. 65, 166, Ἰ. Φουντούλη Θεία λειτουργία τῶν Ἀποστολικῶν διαταγῶν σσ. 30-31) καὶ κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἐὰν ἕπεται τῆς Τετάρτης τῆς δ’ ἑβδομάδος, διότι οἱ πρός τὸ φώτισμα εὐτρεπιζόμενοι ἐκκλησιάζονται καὶ κατ’ αὐτὲς τὶς ἡμέρες.

Στις πρωινές λειτουργίες των ΣΚ (μεταξύ τρίτης και έκτης ώρας) θα μπορούσε να διαβάζεται η ευχή των φωτιζομένων της τριθέκτης για ποικιλία.
Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐπίφανον τοὺς οἰκτιρμούς σου ἐπὶ πάντας ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τοὺς πρὸς τὸ ἅγιον φώτισμα εὐτρεπιζομένους, τοὺς καὶ νῦν ὑποκεκλικότας σοι τὸν αὐχένα τὸν ἑαυτῶν εἰς τὸ ἐναυγάσαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ εὐαγγελίου σου· ἄγγελον φωτὸς ἐξαπόστειλον ῥυόμενον αὐτοὺς ἀπὸ πάσης ἀντικειμένης ἐνεργείας, ἵνα τῆς ἀθανάτου σου δωρεᾶς ἀξιούμενοι καὶ κατὰ τὰς ἐντολάς σου πολιτευόμενοι, τῶν ἐπουρανίων σου ἀγαθῶν ἀπολαύσωσιν.
Άλλωστε η ευχή των φωτιζομένων είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό των ασματικών ακολουθιών της αγίας Μˊ (τριθέκτη, προηγιασμένη) η δε διάταξη που αναφέρατε για χρήση στις τέλειες (πανηγυρικές) λειτουργίες φαίνεται ότι είναι μεταγενέστερη ρύθμιση του ΤΑΣ για την περίοδο της αγίας Μˊ.
 
Last edited:


Ἡ διάταξη ποὺ ἀνέφερα ἀφορᾶ τὰ Σαβατοκύριακα τῆς μεγάλης τεσσαρακοστῆς μετὰ τὴν Τετάρτη τῆς Δ' ἑβδομάδος.

Το γνωρίζω. Σε αυτά αναφέρομαι και εγώ. Πάντως δεν είναι η πρωταρχική πρακτική να λέγονται τα των φωτιζομένων σε αυτές τις τέλειες λειτουργίες. Τουλάχιστον μαρτυρίες σχετικές, δεν κατάφερα να βρω σε πηγές της ασματικής πράξης.
 

AchilleasG

Ἀχιλλέας Γαντζός
Στά Δίπτυχα 2007, σ. 94, ὑποσ. 88 καί 2008, σ. 98, ὑποσ. 80, ἀναγράφεται ὅτι «τά "διπλοκατηχούμενα" λέγονται μέχρι τῆς μεγάλης Τετάρτης "οὐ μόνον ἐν ταῖς προηγιασμέναις, ἀλλά καί ἐν τοῖς Σάββασι καί ταῖς Κυριακαῖς, εἰς τοῦ Χρυσοστόμου δηλονότι τήν λειτουργίαν καί τοῦ μεγάλου Βασιλείου" (ΤΑΣ 1643, φύλλον 69α, στήλη 1η· Τριῴδιον Ἀ. Δ., 1960, σ. 85)» καί αὐτό τηροῦμε.



Πολὺ χρήσιμη ὑποσημείωση ἡ ὁποία ἀπὸ τὰ Δίπτυχα τοῦ 2009 κ.ε. ἔχει ἐξαφανιστεῖ. Κρίμα...
 
Top