Καταβασίες ανήμερα της Αναλήψεως

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος
Mε αφορμή την επερχόμενη εορτή της Αναλήψεως, μου δημιουργήθηκε η εξής απορία:

Γιατί ανήμερα της Αναλήψεως λέμε τις Καταβασίες της Πεντηκοστής; Ποιά είναι η λογική του να λέμε της Αναλήψεως την Κυριακή του Τυφλού, και ανήμερα της εορτής, παρόλο που ο α΄ Κανόνας έχει τους Ειρμούς "Τω σωτήρι Θεώ" να λέμε της επόμενης εορτής;

[Μάλλον, τώρα που το βλέπω, πρέπει να μετακινηθεί εδώ: Τυπικόν, Υμνολογία και Ψαλτική Τάξις > Εορτές και Ειδικές Περιπτώσεις > Πεντηκοστάριον. Ζητώ συγγνώμη από τους συντονιστές.]
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Παρόμοιος προβληματισμός ἀναπτύχθηκε ἐδῶ (ἀλλά κι ἐδῶ), χωρίς νά δοθεῖ σαφής ἀπάντηση ἤ λύση (δέν ἀναφέρομαι στήν περίπτωση τῆς Κυριακῆς τοῦ Τυφλοῦ· ἐκεῖ εἶναι προετοιμασία). Δέν εἶναι ἡ μοναδική περίπτωση (Μεταμορφώσεως, Εἰσοδίων). Μᾶλλον ὁ λόγος εἶναι θεολογικός· σύνδεση μιᾶς ἑορτῆς μέ τήν ἑπόμενη (Ὁ Κύριος ἀνελήφθη εἰς οὐρανούς, ἵνα πέμψῃ τὸν Παράκλητον τῷ κόσμῳ).

Μήν ξεχνᾶμε ὅμως ὅτι στήν κανονική/πλήρη τάξη τοῦ (μοναχικοῦ) ὄρθρου οἱ καταβασίες εἶναι κάτι τό δευτερεῦον σέ σχέση μέ τήν μεγάλη ἔκταση τῶν κανόνων, πού εἶναι τῆς ἀγομένης ἑορτῆς. Ὁπότε μήν κρίνουμε μέ τά σημερινά δεδομένα.

Ἐπίσης τό
παρόλο που ο α΄ Κανόνας έχει τους Ειρμούς "Τω σωτήρι Θεώ"
πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι οἱ εἱρμοί τοῦ τελευταίου κανόνος ἐπαναλαμβάνονταν ὡς περισσή· ἤ τοῦ ἑνός (πρβλ. ἐδῶ).

Νά ὑπενθυμίσω καί δύο σχετικά μέ τήν ἑορτή τῆς Ἀναλήψεως θέματα:

ΥΓ. Μιά ἐρώτηση πού ἔπρεπε νά κάνεις (καί ἔχει τεθεῖ κάπου) εἶναι ἡ ἑξῆς: Γιατί ἐνῶ ἡ ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς ἔχει διπλές καταβασίες, προεορτίως δέν ψάλλονται οἱ πεζές;

 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Βέβαια, ὅπως ἔχει γράψει ὁ Ἄρχων κ. Δημήτριος Ἰωαννίδης ἐδῶ, ὁ Βουδούρης στό Τυπικό του (τόμος 13, σσ. 254 – 255) ἀναφέρει ὅτι ψάλλονται οἱ καταβασίες «Τῷ Σωτῆρι Θεῷ...» καί ὅτι ἐσφαλμένως τό ΤΜΕ ὁρίζει τίς «Θείῳ καλυφθείς...» (δεῖτε συνημμένα).
Πάντως τό ΤΑΣ εἶναι σαφές γιά τίς «Θείῳ καλυφθείς...».
Τό ΤΕ (Τυπικὸν τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Μονῆς τῆς Εὐεργέτιδος) ὅμως, προβλέπον/γνωρίζον ἕνα μόνον κανόνα (τόν α΄) ὁρίζει ἐπανάληψη τῶν εἱρμῶν «Τῷ Σωτῆρι Θεῷ...» (D I 585).

 

Attachments

  • Boudouris_Vol_13_p_009_0254.pdf
    235 KB · Views: 193
  • Boudouris_Vol_13_p_009_0255.pdf
    235.6 KB · Views: 85

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος

Μᾶλλον ὁ λόγος εἶναι θεολογικός· σύνδεση μιᾶς ἑορτῆς μέ τήν ἑπόμενη (Ὁ Κύριος ἀνελήφθη εἰς οὐρανούς, ἵνα πέμψῃ τὸν Παράκλητον τῷ κόσμῳ).
Μήν ξεχνᾶμε ὅμως ὅτι στήν κανονική/πλήρη τάξη τοῦ (μοναχικοῦ) ὄρθρου οἱ καταβασίες εἶναι κάτι τό δευτερεῦον σέ σχέση μέ τήν μεγάλη ἔκταση τῶν κανόνων, πού εἶναι τῆς ἀγομένης ἑορτῆς. Ὁπότε μήν κρίνουμε μέ τά σημερινά δεδομένα.

πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι οἱ εἱρμοί τοῦ τελευταίου κανόνος ἐπαναλαμβάνονταν ὡς περισσή· ἤ τοῦ ἑνός (πρβλ. ἐδῶ).


Νομίζω ότι δεν είναι πολύ ικανοποιητική αυτή η εξήγηση γιατί θα έπρεπε τότε και τα Χριστούγεννα να ψέλνουμε των Θεοφανείων. Σχετικά με την κανονική τάξη, μπορεί οι Καταβασίες να είναι δευτερεύον (είναι;) αλλά και πάλι δεν βγάζει νόημα. Θα έπρεπε, όπως λέτε, να ήταν τουλάχιστον οι Ειρμοί του β΄ Κανόνος.

ΥΓ. Μιά ἐρώτηση πού ἔπρεπε νά κάνεις (καί ἔχει τεθεῖ κάπου) εἶναι ἡ ἑξῆς: Γιατί ἐνῶ ἡ ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς ἔχει διπλές καταβασίες, προεορτίως δέν ψάλλονται οἱ πεζές;

Και απ' ό,τι βλέπω, οι πεζές δεν ψάλλονται μόνες τους ούτε μετά, παρά μόνο ανήμερα της εορτής (και στην απόδοση). Γράφτηκαν αργότερα; Ή νωρίτερα;
 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Κων/νος Βαγενάς;73491 said:
Νομίζω ότι δεν είναι πολύ ικανοποιητική αυτή η εξήγηση γιατί θα έπρεπε τότε και τα Χριστούγεννα να ψέλνουμε των Θεοφανείων. Σχετικά με την κανονική τάξη, μπορεί οι Καταβασίες να είναι δευτερεύον (είναι;) αλλά και πάλι δεν βγάζει νόημα. Θα έπρεπε, όπως λέτε, να ήταν τουλάχιστον οι Ειρμοί του β΄ Κανόνος.



Και απ' ό,τι βλέπω, οι πεζές δεν ψάλλονται μόνες τους ούτε μετά, παρά μόνο ανήμερα της εορτής (και στην απόδοση). Γράφτηκαν αργότερα; Ή νωρίτερα;

Ίσως επηρεάζει και το θέμα των ήχων των Κανόνων στην επιλογή των Καταβασιών.
Δες πως ρυθμίζονται τα θέματα αυτά Ανάληψη στο Τυπικό της Ευεργέτιδος και πως στο Τυπικό Αγίου Σάββα.
Δες πως αδικούμε και τις Καταβασίες "Τω Σωτήρι Θεώ" που έπρεπε να ψάλλονται και την Τετάρτη προ της Αναλήψεως.
 
Last edited:

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Νομίζω ότι δεν είναι πολύ ικανοποιητική αυτή η εξήγηση γιατί θα έπρεπε τότε και τα Χριστούγεννα να ψέλνουμε των Θεοφανείων.
Ἄν δέν ἤσουν ἐσὐ, θά ἔγραφα ὅτι ἡ ὥρα πού γράφεις, ἀνάλογός ἐστι μέ τίς σκέψεις σου.
Ἐγώ δέν ἀναφέρθηκα σέ ἀπόλυτη ἐξήγηση. Ξαναδιάβασε τό μήνυμά μου. Ἄλλωστε φάνηκε ὅτι τό θέμα εἶναι στασιαζόμενο καί στίς δύο ἄλλες περιπτώσεις· περισσότερο τῆς Μεταμορφώσεως καί λιγότερο τῶν Εἰσοδίων. Ὁπότε δέν τίθεται θέμα γιά τά Χριστούγεννα...

Σχετικά με την κανονική τάξη, μπορεί οι Καταβασίες να είναι δευτερεύον (είναι;) αλλά και πάλι δεν βγάζει νόημα.
Κάποιοι βγάζουν νόημα. Ἄν κάποιοι δέν βγάζουν, δέν σημαίνει ὅτι δέν ὑπάρχει...

Θα έπρεπε, όπως λέτε, να ήταν τουλάχιστον οι Ειρμοί του β΄ Κανόνος.
Οἱ εἱρμοί τοῦ β΄ κανόνος μόλις ἀνακαλύφθηκαν ἐκεῖ πού παραπέμπω καί ὁ λόγος εἶναι τῆς χρησιμοποιήσεώς τους σέ μεθέορτες ἡμέρες πού προβλέπεται μόνον ὁ β΄ κανών. Βασικά πρόκειται γιά κανόνα πού χρησιμοποιήθηκαν ἄλλοι γνωστοί εἱρμοί ἀπό τόν ὑμνογράφο, ὡς πρότυπο μέλους γιά τήν συγγραφή τῶν τροπαρίων. Γι᾿ αὐτό ἄλλωστε σ᾿ αὐτή τή δεσποτική ἑορτή δέν ψάλλουμε τό β΄ κανόνα μετά τῶν εἱρμῶν. Ἡ ἔλλειψη αὐτῶν τῶν εἱρμῶν ἐνδεχομένως εἶναι καί ἡ ἀπάντηση γιατί προβλέφθηκαν οἱ ὁμόηχοι ἰαμβικοί τῆς Πεντηκοστῆς (ὅπως ὑπονοεῖ ὁ Καλπακίδης) στήν ἀπό τό ΤΑΣ ἐκφραζόμενη ἱεροσολυμίτικη παράδοση, πού ἡ καταβασία τίθεται στό τέλος τῆς κάθε ᾠδῆς. Ἡ κωνσταντινουπολίτικη ὅμως πού θέτει στίς καταβασίες ὁμοῦ καί χωριστά μπορεῖ νά προτιμᾶ τούς εἱρμούς «Τῷ Σωτῆρι Θεῷ...». Αὐτό εἶναι ἄλλο θέμα, πού ὑπάρχει στό φόρουμ.

Και απ' ό,τι βλέπω, οι πεζές δεν ψάλλονται μόνες τους ούτε μετά, παρά μόνο ανήμερα της εορτής (και στην απόδοση). Γράφτηκαν αργότερα; Ή νωρίτερα;

Δέν κατενόησες τόν προβληματισμό. Ἐπί παραδείγματι στίς περιπτώσεις τῶν Χριστουγέννων καί Θεοφανείων, προεορτίως ψάλλονται οἱ πεζές καί μεθεορτίως οἱ ἰαμβικές. Στήν περίπτωση τῆς Πεντηκοστῆς δέν συμβαίνει αὐτό.


 

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος
Ἄν δέν ἤσουν ἐσὐ, θά ἔγραφα ὅτι ἡ ὥρα πού γράφεις, ἀνάλογός ἐστι μέ τίς σκέψεις σου.
Ἐγώ δέν ἀναφέρθηκα σέ ἀπόλυτη ἐξήγηση. Ξαναδιάβασε τό μήνυμά μου. Ἄλλωστε φάνηκε ὅτι τό θέμα εἶναι στασιαζόμενο καί στίς δύο ἄλλες περιπτώσεις· περισσότερο τῆς Μεταμορφώσεως καί λιγότερο τῶν Εἰσοδίων. Ὁπότε δέν τίθεται θέμα γιά τά Χριστούγεννα...

Μα δεν είπα εγώ ότι δώσατε απόλυτη εξήγηση.
Λέτε:

Δέν εἶναι ἡ μοναδική περίπτωση (Μεταμορφώσεως, Εἰσοδίων). Μᾶλλον ὁ λόγος εἶναι θεολογικός· σύνδεση μιᾶς ἑορτῆς μέ τήν ἑπόμενη (Ὁ Κύριος ἀνελήφθη εἰς οὐρανούς, ἵνα πέμψῃ τὸν Παράκλητον τῷ κόσμῳ).

Και λέω ότι εμένα δεν με ικανοποιεί μια τέτοια σκέψη, διότι λέμε επίσης "Προσκυνοῦμεν τὴν γένναν Χριστέ, δεῖξον ἡμῖν καὶ τᾶ θεῖά σου Θεοφάνεια". Γιατί, τί νόημα έχει κάτι τέτοιο; Με την ίδια λογική, θα μπρούσαμε και τα Χριστούγεννα να λέμε Καταβασίες Θεοφανείων, που λέει ο λόγος.

Κάποιοι βγάζουν νόημα. Ἄν κάποιοι δέν βγάζουν, δέν σημαίνει ὅτι δέν ὑπάρχει...

Ε, πείτε και σε μας...

...Ἡ ἔλλειψη αὐτῶν τῶν εἱρμῶν ἐνδεχομένως εἶναι καί ἡ ἀπάντηση γιατί προβλέφθηκαν οἱ ὁμόηχοι ἰαμβικοί τῆς Πεντηκοστῆς (ὅπως ὑπονοεῖ ὁ Καλπακίδης) στήν ἀπό τό ΤΑΣ ἐκφραζόμενη ἱεροσολυμίτικη παράδοση, πού ἡ καταβασία τίθεται στό τέλος τῆς κάθε ᾠδῆς. Ἡ κωνσταντινουπολίτικη ὅμως πού θέτει στίς καταβασίες ὁμοῦ καί χωριστά μπορεῖ νά προτιμᾶ τούς εἱρμούς «Τῷ Σωτῆρι Θεῷ...». Αὐτό εἶναι ἄλλο θέμα, πού ὑπάρχει στό φόρουμ.

Αυτό είναι σωστό. Υπό την έννοια, βέβαια, της συμφωνίας του ήχου και μόνον. Το είχα σκεφτεί κι εγώ, αν αυτό υπονοείτε παραπάνω, αλλά δεν το θεώρησα, πιθανώς εσφαλμένα, βαρύνουσας σημασίας. Αλλά λέγοντας "δεν βγάζει νόημα" εννοώ ότι κυριολεκτικά δεν βγάζει νόημα.

Στο Μηναίο του "Φωτός", έχει της Μεταμορφώσεως Καταβασίες "Χοροί Ισραήλ". Της Α.Δ. τί έχει;

Δέν κατενόησες τόν προβληματισμό. Ἐπί παραδείγματι στίς περιπτώσεις τῶν Χριστουγέννων καί Θεοφανείων, προεορτίως ψάλλονται οἱ πεζές καί μεθεορτίως οἱ ἰαμβικές. Στήν περίπτωση τῆς Πεντηκοστῆς δέν συμβαίνει αὐτό.

Κατενόησα, κατενόησα. Και λέω: μήπως οι "Πόντω ἐκάλυψε" είναι μεταγενέστερες και δεν μπόρεσαν να επικρατήσουν ξέχωρα, παρά μόνο ανήμερα ως ειρμοί του α΄ κανόνα, ή, ίσως λογικότερο, είναι προγενέστερες και επικράτησαν οι "Θείω καλυφθείς".

 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Κων/νος Βαγενάς;73537 said:
Μα δεν είπα εγώ ότι δώσατε απόλυτη εξήγηση.
Μά ἀφοῦ δέν ἔδωσα «ἀπόλυτη ἐξήγηση» καί ἔγραψα «μᾶλλον» καί παραπάνω ὅτι δέν ἔχει δοθεῖ «σαφής ἀπάντηση ἤ λύση», πῶς λές:

Και λέω ότι εμένα δεν με ικανοποιεί μια τέτοια σκέψη, διότι λέμε επίσης "Προσκυνοῦμεν τὴν γένναν Χριστέ, δεῖξον ἡμῖν καὶ τᾶ θεῖά σου Θεοφάνεια". Γιατί, τί νόημα έχει κάτι τέτοιο; Με την ίδια λογική, θα μπορούσαμε και τα Χριστούγεννα να λέμε Καταβασίες Θεοφανείων, που λέει ο λόγος.

Πρόκειται γιά ἰδιαίτερη περίπτωση καί ὄχι γνώμονα γιά τίς ἄλλες. Ὁπότε μήν μπερδεύεις τά Χριστούγεννα.

Ε, πείτε και σε μας...

Τά εἶπα...

Αυτό είναι σωστό. Υπό την έννοια, βέβαια, της συμφωνίας του ήχου και μόνον. Το είχα σκεφτεί κι εγώ, αν αυτό υπονοείτε παραπάνω, αλλά δεν το θεώρησα, πιθανώς εσφαλμένα, βαρύνουσας σημασίας. Αλλά λέγοντας "δεν βγάζει νόημα" εννοώ ότι κυριολεκτικά δεν βγάζει νόημα.
Αὐτή εἶναι μιά νέα πληροφορία πού ἔδωσα (ὁ Καλπακίδης δηλ. τήν ὑπενόησε) καί δέν ἔχει σχέση μέ τό "δεν βγάζει νόημα". Ἐκεῖ τό νόημα ἦταν στόν ποσοτικό ὄγκο τῶν κανόνων ἐν σχέσει μέ τίς καταβασίες. Ὑπάρχει ὁ προβληματισμός ἐκεῖ πού παρέπεμπα.

Στο Μηναίο του "Φωτός", έχει της Μεταμορφώσεως Καταβασίες "Χοροί Ισραήλ". Της Α.Δ. τί έχει;
Τίς «Σταυρὸν χαράξας». Ὁ Ἄρχων κ. Δημήτριος Ἰωαννίδης στούς Διαλόγους τῆς Συμβολῆς ὅπου παρέπεμψα γράφει «Λστ) Τήν 6 Αυγούστου, τό Τυπικόν θέλει εσφαλμένως « Σταυρόν χαράξας » αντί τού ορθού « Χοροί Ισραήλ»».

Κατενόησα, κατενόησα. Και λέω: μήπως οι "Πόντω ἐκάλυψε" είναι μεταγενέστερες και δεν μπόρεσαν να επικρατήσουν ξέχωρα, παρά μόνο ανήμερα ως ειρμοί του α΄ κανόνα, ή, ίσως λογικότερο, είναι προγενέστερες και επικράτησαν οι "Θείω καλυφθείς".
Τίποτε ἀπό αὐτά. Τό θέμα γενικότερα εἶναι πολυσύνθετο, ὅπως συζητοῦσα καί μέ τόν Διονύσιο. α) Εἶναι πολύ μικρό τό χρονικό διάστημα μεταξύ τῶν δύο ἑορτῶν, β) ἔχει διασαλευθεῖ ἡ τάξη ἀπό τή νέα διάταξη τῆς νεοεμφανισθείσης «ἀποδόσεως τοῦ Πάσχα» (ξέρεις πόσα μποροῦσα νά γράψω ἀναλύοντας αὐτά τά περιεκτικά πού ἔγραψε ὁ Καλπακίδης;) καί γ) ὑπάρχει ἕνα γενικότερο καί ἀνεξήγητο πρόβλημα μέ τό βαρύ ἦχο.
Ἐπίσης, ὅ,τι θεσπίσθηκε γιά τίς δύο ξεχωριστές μέρες τῆς Ἀναλήψεως καί τῆς Μεταμορφώσεως, ἴσως κακῶς παγιώθηκε καί γιά τίς μεθέορτες.

Αὐτά καί οὐδέν ἄλλο... καί πολλά γράψαμε...

Πάντως εἶχε ἐνδιαφέρον τό θέμα πού ἄνοιξες!


 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Τὸ «Θείῳ καλυφθεὶς...», σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ «Πόντῳ ἐκάλυψε...», εἶναι εἰδικὸς ἑορταστικὸς εἰρμὸς τῆς Πεντηκοστῆς, ἀναφερόμενος στὴ νομοδοσία-παλαιὰ Πεντηκοστή, ἡ ὁποία «μυεῖται Πνεύματος γνώσιν». Αὐτὸς νομίζω εἶναι ὁ λόγος ποὺ προτιμᾶται αὐτὴ ἡ καταβασία κατὰ τὴν Ἀνάληψη, τὰ προεόρτια καὶ μεθέορτα τῆς Πεντηκοστῆς.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Τὸ «Θείῳ καλυφθεὶς...», σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ «Πόντῳ ἐκάλυψε...», εἶναι εἰδικὸς ἑορταστικὸς εἰρμὸς τῆς Πεντηκοστῆς, ἀναφερόμενος στὴ νομοδοσία-παλαιὰ Πεντηκοστή, ἡ ὁποία «μυεῖται Πνεύματος γνώσιν». Αὐτὸς νομίζω εἶναι ὁ λόγος ποὺ προτιμᾶται αὐτὴ ἡ καταβασία κατὰ τὴν Ἀνάληψη, τὰ προεόρτια καὶ μεθέορτα τῆς Πεντηκοστῆς.
Συγγνώμη Μανόλη, ἀλλά ἡ ἑβραϊκή πεντηκοστή εἶναι γεωργική ἑορτή, ἑορτή θερισμοῦ, ἡ ἑορτή τῶν ἀπαρχῶν ἤ πρωτογεννημάτων καί ἑορταζόταν 50 μέρες μετά τό Πάσχα. Σύνδεσμο μ᾿ αὐτή τήν ἑορτή ὄντως βρίσκουμε στήν ὁλοκλήρωση τῆς χριστιανικῆς Πεντηκοστῆς, τήν Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων, ὅπου στό κοντάκιον ψάλλουμε: «Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως, τῷ φυτουργῷ τῆς κτίσεως, ἡ οἰκουμένη προσφέρει σοι Κύριε, τοὺς θεοφόρους μάρτυρας».
Σαφῶς, λοιπόν, δέν συνδέεται μέ τήν νομοδοσία, ἡ ὁποία καί δέν ἑορταζόταν. Ἀντιθέτως ἄλλον παλαιοδιαθηκικόν σύνδεσμον μᾶς δίδει τό κοντάκιον: «Ὅτε καταβὰς τὰς γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν ἔθνη ὁ Ὕψιστος· ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλώσσας διένειμεν, εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε».

Δέν θά συμφωνήσω καί μέ τόν λόγο προτιμήσεως, καθ᾿ ὅσον καί οἱ καταβασίες «Πόντῳ ἐκάλυψε...», εἶναι ἐξ ἴσου ἑορταστικοί εἱρμοί τῆς Πεντηκοστῆς καί ὑψηλῆς ἐμπνεύσεως. Ἐκτός ἄν ἀναφέρεσαι στό α΄ μόνον. Ἀλλά αὐτό μπορεῖ νά εἶναι κριτήριο γιά τίς καταβασίες;


 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

Εὐχαριστῶ τόν κ. Γιαννόπουλο, πού μοῦ ὑπενθύμισε τήν 503 ἀπάντηση τοῦ μακαριστοῦ καθηγητοῦ Φουντούλη, σχετική μέ τήν προτίμηση τῶν ἰαμβικῶν προεορτίως, καί πού τήν μόνη δυνατή ἑρμηνεία πού δίνει εἶναι ἡ προτίμηση τοῦ δ΄ ἤχου.
Στή συνέχεια ἀναφέρει περιπτώσεις πού ἀποφεύγεται ὁ βαρύς (διακαινήσιμος, αὐτόμελα, εἱρμοί). Ἐξηγεῖ τό γιατί δέν ἦταν δυνατόν νά ἀποφύγει τόν βαρύ ὁ Κοσμᾶς ὁ μελωδός, ἀλλά οἱ συντάκτες τοῦ τυπικοῦ ὅμως ἦταν ἀδέσμευτοι στό νά δείξουν τήν μή προτίμησή τους στόν βαρύ ἦχο καί τήν ἔδειξαν.

Σχετική μέ τό θέμα τῆς ἐπιλογῆς τῶν καταβασιῶν τῆς Πεντηκοστῆς, τοῦ Σταυροῦ καί τῶν Χριστουγέννων, κατά τίς ἑορτές τῆς Ἀναλήψεως, Μεταμορφώσεως καί Εἰσοδίων ἀντίστοιχα, εἶναι καί ἡ 469 ἀπάντηση, ὅπου σέ 4 σελίδες ἀναλύει τούς λόγους πού ἀναφέραμε, ἀλλά καί τήν διαφορετικότητα τῶν τυπικῶν. Ἐξετάζεται δέ καί ἡ ἔννοια τοῦ ὅρου «καταβασία», πού δέν εἶναι μόνον τό «κατεβαίνουν» οἱ χοροί, ἀλλά καί ὅσα γράψαμε σέ ἄλλο θέμα.


 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
π. Μάξιμος;73581 said:

Εὐχαριστῶ τόν κ. Γιαννόπουλο, πού μοῦ ὑπενθύμισε τήν 503 ἀπάντηση τοῦ μακαριστοῦ καθηγητοῦ Φουντούλη, σχετική μέ τήν προτίμηση τῶν ἰαμβικῶν προεορτίως, καί πού τήν μόνη δυνατή ἑρμηνεία πού δίνει εἶναι ἡ προτίμηση τοῦ δ´ ἤχου.
Στή συνέχεια ἀναφέρει περιπτώσεις πού ἀποφεύγεται ὁ βαρύς (διακαινήσιμος, αὐτόμελα, εἱρμοί). Ἐξηγεῖ τό γιατί δέν ἦταν δυνατόν νά ἀποφύγει τόν βαρύ ὁ Κοσμᾶς ὁ μελωδός, ἀλλά οἱ συντάκτες τοῦ τυπικοῦ ὅμως ἦταν ἀδέσμευτοι στό νά δείξουν τήν μή προτίμησή τους στόν βαρύ ἦχο καί τήν ἔδειξαν. ...

Ευχαριστίες για την υπόμνηση (εκ μέρους του κ.Γιαννόπουλου) και την περίληψη (εκ μέρους του π.Μαξίμου) της σχετικής ερμηνείας-υπόθεσης του μακαριστού καθηγητού. Υπόψιν πως τέτοιες ερμηνείες-υποθέσεις βασίζονται μεν στην a posteriori σεβαστή πλην "ανιστορική" παρατήρηση, προδίδουν δε αρκετή δόση εικοτολογίας...εξηγήσεις για όλα (δυστυχώς ή ευτυχώς) δεν υπάρχουν ή δεν είναι εύκολο να δοθούν!:eek:
 
Last edited:

Κων/νος Βαγενάς

Κωνσταντίνος
Και, ήθελα να συμπληρώσω, στον Όρθρο η θ΄ των Κανόνων και Καταβασία "Χαίροις Άνασσα", στην Λειτουργία μετά το Εξαιρέτως "Σε την υπέρ νουν". :confused:
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Και, ήθελα να συμπληρώσω, στον Όρθρο η θ΄ των Κανόνων και Καταβασία "Χαίροις Άνασσα", στην Λειτουργία μετά το Εξαιρέτως "Σε την υπέρ νουν". :confused:
Ἔτσι γίνεται καί στά Εἰσόδια καί στή Μεταμόρφωση.
Ἄλλο τό νόημα καί ὁ σκοπός τῶν κανόνων, ἄλλο τῶν καταβασιῶν, ἄλλο τοῦ θεομητορικοῦ μεγαλυναρίου στή λειτουργία.
Ἀναλύθηκαν, νομίζω, ἀρκετά, ὅσο μποροῦμε, ὅσο γνωρίζουμε, ἐπισημαίνοντας καί τίς διαφορές τῶν τυπικῶν.


 
Top