Κανόνες Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως

[andreas]

Καλημέρα! Η περίπτωση των Κανόνων που ψάλλονται στον Όρθρο της Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως, είναι ιδιαίτερη. Σύμφωνα με το ΤΜΕ, αν η Κυριακή προ Χ. Γεννήσεως, τύχει στις 18 ή 19 Δεκεμβρίου, τότε ψάλλεται ο Κανόνας του Μηναίου Κύματι Θαλλάσης με στίχο στο πρώτο τροπάριο μετά τον Ειρμό, Δόξα τη αγία Αναστάσει σου Κύριε, στα υπόλοιπα, Άγιοι του Θεού και στα δύο τελευταία τροπάρια, Δόξα, Και νυν.
Σύμφωνα με το ΤΑΣ, ο Αναστάσιμος Κανόνας δεν ψάλλεται, και ψάλλονται ο πρώτος Κανόνας του Πλαγίου Β' σε 8 και ο προεόρτιος σε ήχο Πρώτο σε 6, προφανώς για να είναι 14 συνολικά τα τροπάρια.
Στην ίδια περίπτωση, στο Τυπικό του π.Γεωργίου Ρήγα, ισχύει ο ίδιος χρονικός διαχωρισμός, όπως και στο ΤΜΕ, όπου εν προκειμένω δηλώνει πως δεν ψάλλεται η προεόρτιος ακολουθία, αλλά μόνο των Πατέρων μαζί με τα Αναστάσιμα. Σε ό,τι αφορά τους Κανόνες, ορίζει μόνο τον Κανόνα του Πλαγίου Β' (των Πατέρων δηλαδή), σε 14 Τροπάρια, μαζί με τους Ειρμούς.
Βλέπουμε ότι και τα τρία Τυπικά, συμφωνούν στο ότι δεν ψάλλεται Κανόνας Αναστάσιμος της Οκτωήχου.
Οι απορίες μου είναι οι εξής: Κατ' αρχάς, πως γίνεται να ψάλλουμε όλη την Αναστάσιμη ακολουθία εκτός από τους Κανόνες; Και κατά δεύτερον, ψάλλεται ή δεν ψάλλεται τελικά ο Προεόρτιος Κανόνας, απο την στιγμή που το ΤΑΣ δεν ορίζει χρονικό διαχωρισμό;

 

[neoklis]

Κατά τα Δίπτυχα :

 

[dkalpakidis]

Πάντως ο Κανών είναι κοινός αναστάσιμος και των Πατέρων οπότε είναι σαφής η αιτία της παραλήψεως του Κανόνος του ήχου "εξαιρετικά" για αυτήν την Κυριακή.
Τώρα για τον Προεόρτιο το ΤΜΕ το αφήνει μόνο για την 24η νομίζω.
Αν ψαλλεί ένας κανόνας είναι ευκαιρία να ψαλλούν περισσότερες (ίσως και όλες οι) ωδές...

 

[andreas]

Τελικά φαίνεται πως είναι αρκετά μπερδεμένο το θέμα! Σας ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις!

 

[π. Μάξιμος]

Και κατά δεύτερον, ψάλλεται ή δεν ψάλλεται τελικά ο Προεόρτιος Κανόνας, απο την στιγμή που το ΤΑΣ δεν ορίζει χρονικό διαχωρισμό;

Δέν διάβασες καλά τό ΤΑΣ. Ὁρίζεται προεόρτιος ἀπό τότε πού ὑπάρχει στό Μηναῖο, ἤτοι ἀπό τῆς 20ης καί ἐντεῦθεν. Γιά τίς 18 καί 19 ὁρίζει τόν ἀναστάσιμο καί τῶν Πατέρων.

Τελικά φαίνεται πως είναι αρκετά μπερδεμένο το θέμα!

Δέν νομίζω. Τό θέμα χωρίζεται σέ τρεῖς περιπτώσεις: α) 18 καί 19 β) 20-23 καί γ) 24. Στό «Σύστημα Τυπικοῦ» τοῦ π. Κων/νου Παπαγιάννη, ἔκδ. ΑΔ, θά βρεῖς ὅλες τίς ἀπαντήσεις καί τίς διαφορετικές περιπτώσεις ἀντιμετώπισης ἀπό συσχετισμό πολλῶν τυπικῶν.
Ἡ ἐξέλιξη εἶναι ὅτι ἀπό τό ἰσχῦον παραλείπεται ὁ ἀναστάσιμος σέ ὅλες τίς περιπτώσεις (γιά τόν λόγο πού ἀναφέρθηκε καί γιά λόγους συντομίας), παραλείπεται δέ καί ὁ προεόρτιος ἀπό 20-23, ἐνῶ ὑπάρχει στό Μηναῖο ἀνάλογος γιά κάθε ἡμέρα ἀπό αὐτές.

 

[andreas]

Δέν διάβασες καλά τό ΤΑΣ. Ὁρίζεται προεόρτιος ἀπό τότε πού ὑπάρχει στό Μηναῖο, ἤτοι ἀπό τῆς 20ης καί ἐντεῦθεν. Γιά τίς 18 καί 19 ὁρίζει τόν ἀναστάσιμο καί τῶν Πατέρων.

Πάτερ ευχαριστώ πολύ,μου είχε διαφύγει...Την ευχή σας!

 

[MTheodorakis]

«Χρὴ γινώσκειν ὅτι εἰ τύχῃ ἡ παροῦσα Κυριακῇ ἔξω τῆς κ’ τοῦ μηνός, ἡ προεόρτιος ἀκολουθία οὐ ψάλλεται, ἀλλ’ ἤ μόνα τὰ ἐξ ἔθους καὶ τῶν ἁγίων πατέρων»
(χφ. Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 61v-62r· ὁμοίως χφφ. ΤΑΣ Λειμῶνος 88 ιδ’ αἰ. φ. 49r, 134 τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 50r, ΤΑΣ κεφ. ιε’),
δηλαδὴ ψάλλεται ὁ ἀναστάσιμος μετὰ τῶν εἱρμῶν εἰς δ’, τῆς Θεοτόκου εἰς δ’ καὶ τῶν πατέρων ἄνευ τῶν εἱρμῶν εἰς f’ (= 6· Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. 95 καὶ ΤΑΣ κεφ. β’).

20-23 Δεκεμβρίου:
«κανόνας β’ ἥγουν τὸν πλ. β’ πρὸς τὸ Κύματι θαλάσσης δευτεροῦντες τοὺς εἱρμούς, τὰ δὲ τροπάρια εἰς στίχους f’ καὶ προεόρτιον εἰς στίχους f’ ἦχος α’ πρὸς τὸ Χριστὸς γεννᾶται»
(χφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 48v· ὁμοίως ΤΑΣ κεφ. ιε’).

24 Δεκεμβρίου: ὁμοίως
(χφφ. Ἀπορουμένων ΤΑΣ Ἐθνικῆς βιβλιοθήκης Βουλγαρίας 56 ιδ’ αἰ. φ. 220r, Λειμῶνος 88 ιδ’ αἰ. φ. 182v-183r, 134 τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 139v, Μονῆς Ἁγίου Σάβα 306 ιf’ αἰ. φ. 306v, Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. η’).

 

[dkalpakidis]

«Χρὴ γινώσκειν ὅτι εἰ τύχῃ ἡ παροῦσα Κυριακῇ ἔξω τῆς κ’ τοῦ μηνός, ἡ προεόρτιος ἀκολουθία οὐ ψάλλεται, ἀλλ’ ἤ μόνα τὰ ἐξ ἔθους καὶ τῶν ἁγίων πατέρων»
(χφ. Σινὰ 1096 ΤΑΣ ιβ’ αἰ. φ. 61v-62r· ὁμοίως χφφ. ΤΑΣ Λειμῶνος 88 ιδ’ αἰ. φ. 49r, 134 τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 50r, ΤΑΣ κεφ. ιε’),
δηλαδὴ ψάλλεται ὁ ἀναστάσιμος μετὰ τῶν εἱρμῶν εἰς δ’, τῆς Θεοτόκου εἰς δ’ καὶ τῶν πατέρων εἰς f’ (= 6· Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. 95 καὶ ΤΑΣ κεφ. β’).
20-23 Δεκεμβρίου:
«κανόνας β’ ἥγουν τὸν πλ. β’ πρὸς τὸ Κύματι θαλάσσης δευτεροῦντες τοὺς εἱρμούς, τὰ δὲ τροπάρια εἰς στίχους f’ καὶ προεόρτιον εἰς στίχους f’ ἦχος α’ πρὸς τὸ Χριστὸς γεννᾶται»
(χφ. Λειμῶνος 88 ΤΑΣ ιδ’ αἰ. φ. 48v· ὁμοίως ΤΑΣ κεφ. ιε’).
24 Δεκεμβρίου: ὁμοίως
(χφφ. Ἀπορουμένων ΤΑΣ Ἐθνικῆς βιβλιοθήκης Βουλγαρίας 56 ιδ’ αἰ. φ. 220r, Λειμῶνος 88 ιδ’ αἰ. φ. 182v-183r, 134 τοῦ ἔτους 1428-1429 φ. 139v, Μονῆς Ἁγίου Σάβα 306 ιf’ αἰ. φ. 306v, Ἀπορούμενα ΤΑΣ κεφ. η’).

Όλα καλά με τις διατάξεις του ΤΑΣ. Πολλές φορές και εμείς εφαρμόζουμε τέτοιες αρχαϊκές διατάξεις έστω μόνο για μία δύο ωδές.
Θεωρώ όμως πως δεν είναι άστοχη η διάταξη του ισχύοντος ΤΜΕ αν σκεφτούμε πως ο ένας Κανόνας και Ειρμούς έχει και αναστάσιμο τροπάριο και το τελευταίο τροπάριο είναι προεόρτιο. Επαναλαμβάνω την άποψή μου πως είναι ίσως ευκαιρία να ψαλλούν περισσότερες ωδές (γιατί όχι κι όλες) αυτήν την Κυριακή έστω και από έναν κανόνα (τον προβλεπόμενο από το ΤΜΕ). Υπάρχουν κι άλλες Κυριακές για (μερική έστω) τήρηση των διατάξεων του ΤΑΣ. Άλλωστε δεν είναι το ισχύον τυπικό για τις ενορίες...

 

[MTheodorakis]

Ἡ γενεαλογία τῶν προπατόρων προηγεῖται τῶν Χριστουγέννων, ὅπως ἡ Κυριακὴ τῶν ἁγίων πάντων ἕπεται τῆς Πεντηκοστῆς.

 

[MTheodorakis]

Ὁμοίως τῶν Χριστουγέννων προηγοῦνται οἱ μνῆμες τῶν προφητῶν Ναοὺμ (1/12), Ἀββακοὺμ (2/12), Σοφονίου (3/12), Ἀγγαίου (16/12) καὶ Δανιήλ (18/12), ἕπονται δὲ αὐτὲς τοῦ πρωτομάρτυρος Στεφάνου (27/12), ἡ παλαιὰ μνήμη τῶν ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου (28/12) καὶ τῶν ἁγίων νηπίων (29/12).