Καθημερινή επίδειξη και μουσικά λατρείας ...

[erotafios]

Εκφράζω προσωπική γνώμη με την οποία μπορώ να αδικώ τους μετέχοντας σε αυτήν την κρίση.
Εχω την εντύπωση οτι η καθημερινή τέλεση των θ λειτουργιών στον καθεδρικό ναό Πειραιώς έχει πάρει μια θλιβερή τροπή.
Τι εννοώ άραγε;

Πως ειναι δυνατόν μια ιερή μυσταγωγια να κατηγορείται ως αποτυχημένη τροπο τινά ;
Ας ξεκινήσω απο αλλού και ας ειναι το συμπέρασμα η αιτία του σκανδάλου.
Κουράζει αφόρητα αυτός ο βερμπαλισμος ,αυτή η καθημερινή επιδειξιο μανία , η συνθηκολόγηση του καλλιτέχνη και των κορυφαίων της συναξεως με την αυταρέσκεια τους ,οι φωνητικές εκρήξεις ,η δόλια μελισματικη ποικιλματοπλοκία.
Εντοπίζω το πρόβλημα στην αλλοιωμένη σχεςη με την τεχνική .
τι σημαίνει αυτό;
Δεν πρέπει να είσαι ο Heidegger για να συλλαβεις οτι όλη αυτή η καλλιτεχνική αγωνιώδης προσπάθεια ειναι αποτέλεσμα της αναμετάδοσης εκ του ραδιοφωνικού διαύλου
Ποιος καλλιτέχνης ξυπνάει καθημερινή ,κουρασμένος,με κρύο και να αγωνίιά για φωνητικές ακροβασιες για δυο ηλικιωμένους που μισοκοιμουνται ή για περαστικούς που με μυριαδες προβλήματα μπαίνουν στα γρήγορα για να ανάψουν ενα κερί ;
Μπορει να προφασιστουν την θεία φλόγα της πίστης ..
Να το κάνουν.
Όπως επίσης και να αναφερθούν σε εμφανή σημάδια αγγαρειας που παρατηρουνται κατα την τελεςη καθημερινών ακολουθιών σε μοναστήρια και ενορίες .
Και θα έχουν δίκιο..
Όπως θα έχουν δίκιο και κάποιοι που ιςως εξισωσουν και τις δυο αυτές λειτουργικές πρακτικές.
Αν ειναι άξιοι καλλιτέχνες ,που νομίζω οτι ειναι ,αυτό ενδιαφέρει ελάχιστους ειδικούς που ιςως ακομα επιβιώνουν με το να αναμοχλεύουν μικρόψαλτικα πάθη και έριδες.
Η εποχή τους έχει ξεπεράσει ,το ξέρουμε καλα.
Πέρα απο ηθικολογίες και φαρισαϊσμούς το πρόβλημα ειναι σοβαρό και ασήμαντο μαζί.
Οποίος θέλει να ξυπνήσει και να έρθει σε επαφή με μέγιστες δυνατές καλλιτεχνικό-θεόλογικές συγκινήσεις μπορει να αναζητήσει και να ακούσει την λειτουργία σε si ελάσσονα .
Οποίος θέλει να ανυψωθεί ακούγοντας φωνητικές ακροβασιες θα αναζητήσει και θα ακούσει το κόντρα do του ροντολφο στο λα μποέμ .
Αυτοί που θα αναζητήσουν βυζαντινούς δρόμους και ιερόπραξιες το κάνουν για άλλους λόγους που πρέπει να τους σέβονται οι τραγωδοι της αγ Τριάδας.
Και αυτά που γράφω δεν αναιρούν την καλλιτεχνική δημιουργία και δεν μηδενίιζουν την δυνατότητα και το ταλέντο.
Θέτω όμως ιστορικά πλαίσια ,περιορισμούς και οχι αυτή την αδυσώπητη καθημερινή μάχη .( έτσι την εκλαμβάνω οταν τους ακούω)
Θα μπορούσα να προσθέσω και αλλα πολλά για να επιχειρηματολογήσω περί των απόψεων μου.
Δεν το κανω γιατί ιςως πέσω στην παγίδα στην οποία θεωρώ οτι ήδη έχουν πέσει οι κρατούντες εκει.
Υποψιάζομαι οτι ειναι κυρίαρχη νοο-τροπια χωρίς να λέω οτι ιςως δεν υπάρχουν και προσωπικές ευθύνες.
Τίποτα περισσότερο.
Πέρα απο κάθε διάθεση εισαγγελικής παρέμβασης.
Χωρίς καμία διάθεση τρομολαγνείας και θρηςκευτικης υστερίας.

 

[Γιώργος Μ.]

Θέλω να είμαι πιο διαλλακτικός απο τον φίλο, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω σε πολλά (όχι όμως στα πολύ δραματοποιημένα).Διότι το φαινόμενο δεν ισχύει για όλους τους ψάλτες, όλες τις μέρες αναμετάδοσης και όλους τους ιερείς. Επιθυμώ να το τονίσω αυτό.
Ακριβώς η δυσκολία να μιλήσει κανείς γενικά χωρίς να τους πάρει σβάρνα όλους, με απέτρεπε πάντα από το να θίξω το εν λόγω πρόβλημα ή να το ταυτίσω με συγκεκριμένο ραδιοφωνικό σταθμό. Το μόνο που έκανα ήταν να ανοίξω ένα σχετικό θέμα, όπου μίλησα με γενικότητες (και μάλλον σε σύμπτωση ερμηνείας με τον προλαλήσαντα φίλο) για το πρόβλημα που γεννιέται όταν η ψαλτική χάνει τη λατρευτική αναφορά της και γίνει κυρίως τέχνη που απευθύνεται σε κοινό (=ακροατές τους οποίους καλείται να τέρψει αισθητικά, όχι να κινητοποιήσει ευχαριστιακά).

Ξαναλέω όμως ότι πρέπει να αποφεύγεται η γενίκευση, είναι κάτι άδικο και αχάριστο προς τους κόπους και τις θυσίες κάποιων ανθρώπων. Το πρόβλημα κατά τη δική μου αίσθηση αναφέρεται σε ένα ποσοστό 60% των αναμεταδόσεων (κυρίως των πρωινών). Υπάρχουν ψάλτες και ιερείς που αποτελούν πραγματικά υποδείγματα για ακρόαση (και δυστυχώς δεν είμαι σε θέση να πω ποιοι ανήκουν στους μεν και ποιοι στους δε). Και τους μεν και τους δε τους ευχαριστούμε, απλώς θα μπορούσε να προσεχθεί κάπως το θέμα από ποιμαντικής/διοικητικής πλευράς (και αναφέρομαι κυρίως στον σεβασμιώτατο επίσκοπο) και να βελτιωθούν ακόμα περισσότερο τα πράγματα, ώστε να μην αποβαίνει πνευματικά άκαρπος τόσος μόχθος.

 

[erotafios]

Αγαπητέ κύριε Γιώργο ιςως έχετε δίκιο.
Δεν παρακολουθώ συστηματικά τις ακολουθίες και ιςως γενικευω αλλα οπότε ακούω το ίδιο συμβαίνει.
Casting σκέτο.
Φαντάζομαι ότι τοσο καταρτισμενοι μουσικοί που ψάλλουν και ιερεις θα μπορούσαν να αποδίδουν το χρώμα και το ήθος των εκκλησιαστικών κλιμακων με έναν απαλό και δωρικό τροπο.
Υπάρχουν ευκαιρίες για φωνητικές και μουσικές αναβασεις.
Και κάτι άλλο
Παρατηρώ έναν ιδιότυπο μονισμό σε ποικιλματα και αναλύσεις δανεισμενες απο την βαθιά ανατολή .
Σαν να πανε να δημιουργήσουν ενα νέο ρεύμα νεοψαλτικης στις παρυφές ενός βαλκανιου έντεχνου λαϊκού τραγουδιού.

 

[ΔΑΜΩ]

Πιστεύεις ότι αν οι εν λόγω ψάλτες ήταν στα Άγραφα, θα εκτελούσαν έτσι την καθημερινή Θ.Λ.;
Τι διαφορά έχει στον Ι.Ν. αυτόν, η καθημερινή από την Κυριακάτικη Θ.Λ.;
Όλα για τη δημοσιότητα γίνονται αδερφέ μου.
Το χειρότερο όλων είναι η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, από τότε που μπήκαν στη ζωή μας, αλλά και στη λειτουργική ζωή της εκκλησίας, η εκκοσμίκευση της λατρείας ήταν αναπόφευκτη, πόσο μάλλον της Θείας Ιεράς ημών εκκλησιαστικής μουσικής.

 

[ΔΑΜΩ]

Παρατηρώ έναν ιδιότυπο μονισμό σε ποικιλματα και αναλύσεις δανεισμενες απο την βαθιά ανατολή .
Σαν να πανε να δημιουργήσουν ενα νέο ρεύμα νεοψαλτικης στις παρυφές ενός βαλκανιου έντεχνου λαϊκού τραγουδιού.

Ας ελπίσουμε να μείνει αυτό το ρεύμα, μόνο στις μπρίζες της Αγίας Τριάδος. Αμήν

 

[erotafios]

Πιστεύεις ότι αν οι εν λόγω ψάλτες ήταν στα Άγραφα, θα εκτελούσαν έτσι την καθημερινή Θ.Λ.;
Τι διαφορά έχει στον Ι.Ν. αυτόν, η καθημερινή από την Κυριακάτικη Θ.Λ.;
Όλα για τη δημοσιότητα γίνονται αδερφέ μου.
Το χειρότερο όλων είναι η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, από τότε που μπήκαν στη ζωή μας, αλλά και στη λειτουργική ζωή της εκκλησίας, η εκκοσμίκευση της λατρείας ήταν αναπόφευκτη, πόσο μάλλον της Θείας Ιεράς ημών εκκλησιαστικής μουσικής.

Συμφωνώ ,όπως και συμφωνώ με τον Γιώργο για τις καλές προθέσεις και τον μόχθο που καταλογίζει στους κρατούντες εκει.
Ο ένας παρασύρει τον άλλο ιςως ;
Κρίμα τον κόπο τους ,ειναι σίγουρο.
Χίλιες φορές να ξυπνάω και να ακούω έναν βραχνιασμένο γέροντα που θα ψάλλει απο την έρημο και που η φωνή του θα φανερώνει τις εσωτερικές του κινήσεις ,την αγωνία και το πάθος.
Όπως μου άρεσε επίσης και ο χριστουγεννιάτικος ορθρος απο τον Αγ Διονύσιο με τους χορούς να αποδίδουν σοβαρά ,μετρημένα ,υποδειγματικά.
Πέρα απο μετροφωνιες και άλλες ωδειακες καταχρήσεις που επι δεκαετίες τους επιρρίπτουν.

 

[apostoloskalpakidis]

Αν και στο παρελθόν , σε άλλο θέμα είχαμε διασταυρώσει τα ξίφη μας , δεν μπορώ να μην συμφωνήσω στα γραφόμενα σου .

 

[vaiacum]

Χίλιες φορές να ξυπνάω και να ακούω έναν βραχνιασμένο γέροντα που θα ψάλλει απο την έρημο και που η φωνή του θα φανερώνει τις εσωτερικές του κινήσεις ,την αγωνία και το πάθος.

Αυτά, να υποθέσω, ότι τα λέτε για τις καθημερινές Θ. Λειτουργίες;;; Επειδή, δηλαδή, η Κυριακή έχει επιπλέον στον όρθρο Αναστάσιμα Ευλογητάρια και τον 50στό ψαλμό εμμελώς, διαφέρει από τις καθημερινές;;; Δύο μέτρα και δύο σταθμά;;;
Ή μήπως γνωρίζετε κάποιον ψάλτη που "φοράει" δύο φωνές, μία για τις Κυριακές και τις σχόλες, και μία για τις παρακατιανές ημέρες;;;
Αν το ζήτημα είναι η επιλογή μελών, άιντε να πάω πάσο: τις καθημερινές καλό θα είναι (όχι ΥΠΟΧΡΕΩΤΚΟ, αλλά ΚΑΛΟ) να λέγονται σύντομα μέλη, και τις Κυριακές καλό θα είναι (όχι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ, αλλά ΚΑΛΟ) να λέγονται πιο αργά μέλη.
Όσον αφορά στο ....αμανετζίδικο του ύφους, από την άλλη, να ξέρετε ότι εγώ δεν είμαι ...του σαλονιού, λέω τα πράγματα έξω από τα δόντια (http://analogion.com/forum/showpost.php?p=190230&postcount=7). Δεν έτυχε να ακούσω, παρά ελάχιστα δείγματα ψαλτικής σε καθημερινή Λειτουργία στην Πειραϊκή Εκκλησία, αλλά αν άκουγα, θα ...γάβγιζα στο θέμα που ανοίξατε. Προς το παρόν, δεν έχω άποψη για αυτό το κομμάτι των παρατηρήσεών σας. Μένω στα πρώτα - πρώτα που σάς έγραψα.

Δ. Καταραχιάς

 

[erotafios]

Αυτά, να υποθέσω, ότι τα λέτε για τις καθημερινές Θ. Λειτουργίες;;; Επειδή, δηλαδή, η Κυριακή έχει επιπλέον στον όρθρο Αναστάσιμα Ευλογητάρια και τον 50στό ψαλμό εμμελώς, διαφέρει από τις καθημερινές;;; Δύο μέτρα και δύο σταθμά;;;
Ή μήπως γνωρίζετε κάποιον ψάλτη που "φοράει" δύο φωνές, μία για τις Κυριακές και τις σχόλες, και μία για τις παρακατιανές ημέρες;;;
Αν το ζήτημα είναι η επιλογή μελών, άιντε να πάω πάσο: τις καθημερινές καλό θα είναι (όχι ΥΠΟΧΡΕΩΤΚΟ, αλλά ΚΑΛΟ) να λέγονται σύντομα μέλη, και τις Κυριακές καλό θα είναι (όχι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ, αλλά ΚΑΛΟ) να λέγονται πιο αργά μέλη.
Όσον αφορά στο ....αμανετζίδικο του ύφους, από την άλλη, να ξέρετε ότι εγώ δεν είμαι ...του σαλονιού, λέω τα πράγματα έξω από τα δόντια (http://analogion.com/forum/showpost.php?p=190230&postcount=7). Δεν έτυχε να ακούσω, παρά ελάχιστα δείγματα ψαλτικής σε καθημερινή Λειτουργία στην Πειραϊκή Εκκλησία, αλλά αν άκουγα, θα ...γάβγιζα στο θέμα που ανοίξατε. Προς το παρόν, δεν έχω άποψη για αυτό το κομμάτι των παρατηρήσεών σας. Μένω στα πρώτα - πρώτα που σάς έγραψα.

Δ. Καταραχιάς

Ναι για τις καθημερινές.
Αυτό δεν σημαίνει οτι κάποιος μπορει να εκδώσει πρακτικό εγχειρίδιο για την μουσικη των ακολουθιών των καθημερινών και των εορτών. Αν και το τρίπτυχο χαμηλές βάσεις, γρήγορο τέμπο, απλές μελωδίες καλύπτει νομίζω.
Μένουμε σε αυτό που η παράδοση έχει περισωσει και που το βρίσκει κανεις πολυ έντονο στην λειτουργική ζωή στην μοναστικη πολιτεία του Αθωνα.
Η ιεράρχηση δεν σημαίνει οτι οι απλές ,ψιλές ημέρες λαμβάνουν τον τίτλο του παρακατιανου.
Και η ψαλμωδηση με ψευτοπανηγυρικό ήθος κουράζει .
Αυτό ειναι το θέμα νομίζω.
Αν δεν υπήρχε αναμετάδοση θα έμπαινε κανεις σε τέτοιο κόπο ;

 

[Γιώργος Μ.]

Ή μήπως γνωρίζετε κάποιον ψάλτη που "φοράει" δύο φωνές, μία για τις Κυριακές και τις σχόλες, και μία για τις παρακατιανές ημέρες;;;

Γνωρίζω τουλάχιστον ένα (εμένα), αλλά και πολλούς άλλους που θεωρούν λογικό να κάνουν κάποιες ημέρες λίγη οικονομία στη φωνή ή να ψάλουν πιο γρήγορα και απλά μέλη, για να διατηρήσουν τη φωνή τους όσο γίνεται περισσότερο, χωρίς αυτό να σημαίνει σε καμία περίπτωση υποτίμηση των καθημερινών (ούτε είναι αυτές "παρακατιανές" μέρες). Επίσης είναι γνωστό πως όσο πιο άδεια είναι η εκκλησία τόσο λιγότερη ένταση χρειάζεται ο ψάλτης για να ακουστεί.

 

[EIRYK EMNOSHELE]

Έχουν γραφτεί πάντως στο θέμα και κάποια πράγματα που δεν ισχύουν. Το ένα είναι αυτό που μας είπε ο Γιώργος. Οι περισσότεροι ψάλτες, αν όχι όλοι, που ψάλλουν εκτός από Κυριακές και καθημερινές, ασφαλώς και ψάλλουν διαφορετικά και όποιος δε το κάνει θα αναγκαστεί αργά ή γρήγορα να επισκεφτεί γιατρό και έχουν συμβεί αυτά. Και αυτό δεν αφορά μόνο το ψάλσιμο αλλά και την ανάγνωση. Αλλιώς θα ψάλλεις σε μια καθημερινή, αλλιώς σε μια Κυριακή, αλλιώς στις μεγάλες εορτές της εκκλησίας μας όπως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα.
Μετά το άλλο είναι αυτό το "για δυο ηλικιωμένους που μισοκοιμουνται ή για περαστικούς που με μυριαδες προβλήματα μπαίνουν στα γρήγορα για να ανάψουν ενα κερί ;"
Είπαμε βρε παιδιά πως υπάρχει μια προοδευτική συρρίκνωση των ανθρώπων που εκκλησιάζονται, αλλά όχι κι έτσι πια. Η αγία Τριάδα τις καθημερινές δεν έχει απλά δυο παπούδες. Υπάρχει εκκλησίασμα, και αν το γενικεύσουμε, υπάρχουν σίγουρα και ναοί μισοάδειοι, αλλά όμως και αρκετοί ναοί που καθημερινές πλησιάζουν σχεδον τον κόσμο της Κυριακής, ιδίως αυτό το φαινόμενο να υπάρχει πολύς κόσμος τις καθημερινές το έχω δει σε ναούς όπου έχουν κάποιον πνευματικό που εξομολογεί ακατάπαυστα και είναι αγαπητός απ' τον κόσμο κτλ. Πολλές τέτοιες περιπτώσεις.

Τώρα για το θέμα, νομίζω ότι η αίσθηση του κόσμου δεν είναι πάντα η ίδια με τη δική μας.
Σε άλλους αρέσουν να λέγονται έτσι τραγουδιστά οι αιτήσεις και καμαρώνουν που έχουν τόσο καλλίφωνους ιερείς και ψάλτες. Κι όσο πιο ψιλά πάνε τόσο πιο πολύ χαίρονται και λένε ο παπάς μας σήμερα μας πήγε κατευθείαν στον ουρανό.
Άλλοι πάλι δε μπορούν με τίποτα να καταλάβουν πως αυτό το άκουσμα διαφέρει από ενός απλού μοναχού για παράδειγμα. Μου έχει συμβεί αρκετές φορές να ψέλνει κάποιος αγιορείτικα για παράδειγμα και κάποιοι από το εκκλησίασμα να λένε πως είναι μοντέρνος ή να ψάλλει τραγουδώντας και να λένε τι ωραία μας τα λέει σαν αγιορείτης! Αυτά δεν είναι σπάνιες περιπτώσεις, αλλά πολύ συχνές.
Άλλοι πάλι, επειδή τελευταία ξοδεύω ατέλειωτες ώρες στα νοσοκομεία, δε προσέχουν καθόλου το ύφος εάν είναι κατανυκτικό, μοντέρνο ή οτιδήποτε, αλλά έχουν ανάγκη να ακούσουν την ακολουθία για να πάρουν δύναμη στον πόνο τους. Θέλουν να ακούσουν τις αιτήσεις, τα τροπάρια, τα λόγια κι ας είναι όπως να'ναι τρόπον τινά.
Αν αντιλαμβανόντουσαν όλοι την ακολουθία στη αγία Τριάδα τις καθημερινές με τον τρόπο που αναφέρεται εδώ, ασφαλώς και θα είχε αλλάξει η κατάσταση.
Όμως υπάρχει αυτή η ποικιλομορφία στο θέμα που μάλλον πρέπει να μας προβληματίσει και ίσως να μας ηρεμήσει. Μπορεί κάτι που για μένα φαίνεται κάπως να ξεφεύγει λίγο από την παράδοσης ή ακόμα και ακουστικά ενοχλητικό για κάποιον άλλο να αποτελεί το μέσο για την είσοδό του στην πνευματική ζωή. Και τελικά ποιος είναι πιο σωστός; αυτός που ακούει την αγία Τριάδα τις καθημερινές και δεν αντέχει με τον τρόπο που ψάλλουν ή αυτός που ακούει την ίδια ακολουθία και παίρνει ψυχική δύναμη κι ας μην είχε ποτέ του μέχρι τώρα πνευματική ζωή;
Δε λέμε να μη σεβόμαστε την παράδοση και τα καθιερωμένα, όμως πιστεύω πως καταλάβατε τον προβληματισμό μου. Είναι κάπως πιο σύνθετο το θέμα νομίζω και δε μπορείς έτσι εύκολα να κόψεις κεφάλια και να πεις τέλος, από δω και πέρα απαγορεύεται να ψέλνεται με τον ένα τρόπο και θα ψέλνεται μόνο με τον άλλο.

 

[Γιώργος Μ.]

Έχεις δίκιο Eiryk ότι αυτό που τον ένα τον συγκινεί μπορεί τον άλλο να τον κουράζει και αντίστροφα. Μπορώ να το επιβεβαιώσω αυτό από αντιφατικές αντιδράσεις πιστών στην ερώτηση «πώς σου φάνηκε αυτός ο ψάλτης»;
Μερικά ερωτήματα πάνω σε αυτό:
α) Μήπως ακριβώς αυτή η ασάφεια και η σχετικότητα είναι μια αφορμή να στραφούμε στο μόνο σταθερό και ασφαλές σημείο αναφοράς που έχουμε, το οποίο είναι το παρεδεδομένο ψαλτικό ήθος;
β) Μήπως μια τέτοια «υπακοή» είναι και πιο προσφιλές έδαφος για την παρουσία της θείας χάριτος; Δεν σημαίνει ότι η χάρις λείπει, όταν λείπει η παράδοση, κάτι άλλο λέω. Ότι η παράδοση, και δη το παραδεδομένο ήθος, μπορεί σε πνευματικό επίπεδο να λειτουργεί ως ένα είδος υπακοής με ευρύτερα ευεργετικά αποτελέσματα για όλο το εκκλησίασμα.
γ) Μήπως αν υπήρχε ομοθυμία και ομοιογένεια στην ψαλτική μας τουλάχιστον ως προς αυτό, τότε θα καλλιεργείτο και διαφορετικά και η ψαλτική παιδεία του εκκλησιάσματος, ώστε να οικειώνεται το οικείο και να απορρίπτει το αλλότριο;
δ) Και μήπως, τέλος, ένας σταθμός πανελλήνιας εμβέλειας είναι το πιο κατάλληλο παιδευτικό μέσο για την εξοικείωση των πιστών με ορισμένο τρόπο ψαλτικής, οικείο ή αλλότριο;

ΥΓ Ο Θεός να δίνει δύναμη στις δοκιμασίες υγείας, δικές σας και όλου του κόσμου. Αμήν.

 

[Κατσίκης Κωνσταντίνος]

Πολύ ωφέλιμες οι παρατηρήσεις και οι προβληματισμοί που κατατίθενται από όλους! Θα ήθελα με τη σειρά μου να επισημάνω δύο πράγματα.

Καταρχήν, ο σεβασμός στην ιεράρχηση των ακολουθιών, που η ίδια η Εκκλησία έχει θέσει, δε μπορεί να σημαίνει ότι "υποτιμάται" μία καθημερινή ακολουθία. Γιαυτό και είναι λάθος η νεότερη πρακτική της προσθήκης απολυτικίων, καταβασιών, στιχηρών, μεγάλης δοξολογίας κλπ. σε ακολουθίες που η Εκκλησία έχει ορίσει αλλιώς τη δομή τους. Εμείς θα "λαμπρύνουμε" αυτοβούλως μια ακολουθία που προ αιώνων έχει οριστεί αλλιώς; Αυτή η πρακτική οδηγεί σε πολλές τυπικές ατασθαλίες (και μουσικές απ'ότι φαίνεται).

Επίσης, διαβάζοντας τα απομνημονεύματα του Αγγ. Βουδούρη μου είχε κάνει εντύπωση η συχνή αναφορά του ότι θεωρούσε ένα από τα πλεονεκτήματα του Ιακώβου Ναυπλιώτου το ότι προσάρμοζε τα ψαλλόμενα μέλη και τον τρόπο απόδοσής τους ανάλογα με τη σπουδαιότητα της τελούμενης ακολουθίας.

Επομένως, καθόλου "υποτιμητικό" προς την καθημερινή ακολουθία δεν θα είναι, κατά τη γνώμη μου, το ψάλσιμο που θα "προσαρμοστεί" στα εκτεθέντα στα ανωτέρω μηνύματα "μετριοπαθή" πρότυπα.

Αν γίνεται κάτι διαφορετικό από τα καθιερωμένα χάριν της αναμετάδοσης ("επειδή μας ακούνε"), αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος.

 

[Γεώργιος Καραγιαννάκης]

α) Μήπως ακριβώς αυτή η ασάφεια και η σχετικότητα είναι μια αφορμή να στραφούμε στο μόνο σταθερό και ασφαλές σημείο αναφοράς που έχουμε, το οποίο είναι το παρεδεδομένο ψαλτικό ήθος;
β) Μήπως μια τέτοια «υπακοή» είναι και πιο προσφιλές έδαφος για την παρουσία της θείας χάριτος; Δεν σημαίνει ότι η χάρις λείπει, όταν λείπει η παράδοση, κάτι άλλο λέω. Ότι η παράδοση, και δη το παραδεδομένο ήθος, μπορεί σε πνευματικό επίπεδο να λειτουργεί ως ένα είδος υπακοής με ευρύτερα ευεργετικά αποτελέσματα για όλο το εκκλησίασμα.
γ) Μήπως αν υπήρχε ομοθυμία και ομοιογένεια στην ψαλτική μας τουλάχιστον ως προς αυτό, τότε θα καλλιεργείτο και διαφορετικά και η ψαλτική παιδεία του εκκλησιάσματος, ώστε να οικειώνεται το οικείο και να απορρίπτει το αλλότριο;
δ) Και μήπως, τέλος, ένας σταθμός πανελλήνιας εμβέλειας είναι το πιο κατάλληλο παιδευτικό μέσο για την εξοικείωση των πιστών με ορισμένο τρόπο ψαλτικής, οικείο ή αλλότριο;

ΥΓ Ο Θεός να δίνει δύναμη στις δοκιμασίες υγείας, δικές σας και όλου του κόσμου. Αμήν.

Δυστυχώς, δικαιούμαι μόνο ένα thanks για αυτό το μήνυμά σου. Πόσο δίκιο έχεις! Μακάρι η κάθε περίπτωση να γίνει, μήπως εν τέλει εκτός από ορθόδοξοι χριστιανοί, γίνουμε και ορθόδοξοι ψάλτες, όλοι μας!

Πολύ ωφέλιμες οι παρατηρήσεις και οι προβληματισμοί που κατατίθενται από όλους! Θα ήθελα με τη σειρά μου να επισημάνω δύο πράγματα.

Καταρχήν, ο σεβασμός στην ιεράρχηση των ακολουθιών, που η ίδια η Εκκλησία έχει θέσει, δε μπορεί να σημαίνει ότι "υποτιμάται" μία καθημερινή ακολουθία. Γιαυτό και είναι λάθος η νεότερη πρακτική της προσθήκης απολυτικίων, καταβασιών, στιχηρών, μεγάλης δοξολογίας κλπ. σε ακολουθίες που η Εκκλησία έχει ορίσει αλλιώς τη δομή τους. Εμείς θα "λαμπρύνουμε" αυτοβούλως μια ακολουθία που προ αιώνων έχει οριστεί αλλιώς; Αυτή η πρακτική οδηγεί σε πολλές τυπικές ατασθαλίες (και μουσικές απ'ότι φαίνεται).

Επίσης, διαβάζοντας τα απομνημονεύματα του Αγγ. Βουδούρη μου είχε κάνει εντύπωση η συχνή αναφορά του ότι θεωρούσε ένα από τα πλεονεκτήματα του Ιακώβου Ναυπλιώτου το ότι προσάρμοζε τα ψαλλόμενα μέλη και τον τρόπο απόδοσής τους ανάλογα με τη σπουδαιότητα της τελούμενης ακολουθίας.

Επομένως, καθόλου "υποτιμητικό" προς την καθημερινή ακολουθία δεν θα είναι, κατά τη γνώμη μου, το ψάλσιμο που θα "προσαρμοστεί" στα εκτεθέντα στα ανωτέρω μηνύματα "μετριοπαθή" πρότυπα.

Αν γίνεται κάτι διαφορετικό από τα καθιερωμένα χάριν της αναμετάδοσης ("επειδή μας ακούνε"), αυτό είναι πολύ μεγάλο λάθος.

Πολύ σωστά τα λέτε. Εάν είχαμε ένα μέτρο για τις καθημερινές (ειρμολογικά με ταχεία, χωρίς να κακοποιούμε την υμνογραφία) και ένα μέτρο για τις εορτές και τις Κυριακές (στιχηραρικά με μετρία, ενίοτε στα δοξαστικά με βραδεία), θα υπήρχε μία σύμπνοια σε όλους τους ναούς και ένα μέτρο για όλους τους ψάλτες. Έτσι η προσευχή θα μπορεί να είναι κοινή για όλους σε όποιο ναό και εάν βρίσκονται.

Ειρήνη στον κόσμο άπαντα!​