Η μελοποίηση του «Άξιον εστί» στις ελληνόφωνες έντυπες εκδόσεις του 19ου αι.

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Η μελοποίηση του «Άξιον εστί» στις ελληνόφωνες έντυπες εκδόσεις του 19ου αι. Μορφολογικές παρατηρήσεις.

Ο Μιχαήλ Στρουμπάκης, Μόν. Επίκουρος Καθηγητής της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης, εισηγείται το θέμα: «Η μελοποίηση του θεομητορικού ύμνου «Άξιον εστί» στις ελληνόφωνες έντυπες εκδόσεις του 19ου αι. Μορφολογικές παρατηρήσεις». Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του «Ζ΄ Διεθνούς Συνεδρίου, Μουσικολογικού και Ψαλτικού-Μορφολογία-Αισθητική», του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, που έλαβε χώρα το τριήµερο 18–20 Οκτωβρίου 2018 στην αίθουσα του Πολιτιστικού κέντρου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

https://www.pemptousia.gr/video/i-m...-ekdosis-tou-19ou-e-morfologikes-paratirisis/

https://player.vimeo.com/video/322181156?title=0&byline=0&portrait=0

stroumpakis2.gif


Συγχαρητήρια!!!
Αὐτό θά πεῖ ἐρευνητής, μετά παρρησίας, χωρίς φόβο καί πάθος!!!

Κι ἄς πάψουν κάποιοι "μορφωμένοι" παπάδες νά λένε στούς ψάλτες νά ψέλνουν μόνον τό «Ἄξιον ἐστί» τό "κλασσικό" τοῦ β΄ ἤχου καί ὅτι δέν ὑπάρχουν λειτουργικά...
 

pransot

Πράντζος Σωτήρης
Κι ἄς πάψουν κάποιοι "μορφωμένοι" παπάδες νά λένε στούς ψάλτες νά ψέλνουν μόνον τό «Ἄξιον ἐστί» τό "κλασσικό" τοῦ β΄ ἤχου καί ὅτι δέν ὑπάρχουν λειτουργικά...

Λειτουργικά και άξιον εστί "ων ουκ έστιν αριθμός" υπάρχουν και παραυπαρχουν τα τελευταία 200 χρόνια. Υπάρχει κανείς που υποστηρίζει πως δεν υπάρχουν σήμερα;

Το ποιες αλλαγές επισυνεβησαν στη λειτουργική πράξη σχετικά με τα λειτουργικά και το άξιον εστί, που οφείλονται, πως επέδρασαν στη λατρεία και αν κάποιος μπορεί να έχει αντίληψη και άποψη επ αυτού και όραμα για το παρόν και το μέλλον είναι εντελώς άλλο τεράστιο θεμα
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
Και γίνεται ξεκάθαρο από την εισήγηση ότι αφενός είναι σχετικά πρόσφατο φαινόμενο και αφετέρου (κατά τον ομιλητή) η σχετική παραγωγή εγγίζει τα όρια της υπερβολής και της επίδειξης συνθετικής και φωνητικής ικανότητας του ψάλτου.
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Ωραιότατη και πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση. Δε νομίζω να είχαμε συνειδητοποιήσει πολλοί το πλήθος των συνθέσεων του ΙΘ' αι.
Σχετικά με τη συζήτηση που έχετε αρχίσει περί νεωτερισμών, υπερβολών, επιδείξεων κλπ, έχω την αίσθηση ότι πολλές τέτοιες συνθέσεις έχουν πλέον γίνει κλασικές. Παρά το ότι, κυριολεκτικά, στις μέρες μας κάθε πικραμένος εκδίδει Λειτουργία και φιγουράρει το όνομά του σε νέες σειρές Λειτουργικών και Άξιον εστίν, έχει παγιωθεί λίγο-πολύ το ρεπερτόριο, έχουν ξεχωρίσει κάποια μέλη. Το «Άξιον εστίν» του σπαθίου, για παράδειγμα, που έγραψε ο Κηλτζανίδης και παραπέμπεται και στην παρουσίαση, έχει επεξεργαστεί από το Ραιδεστηνό, ίσως και από τον Πρίγγο, και ψάλλεται έτσι σήμερα. Το «Άξιον εστίν» του ανωνύμου, για την πατρότητα του οποίου έχει γίνει μεγάλη κουβέντα εδώ μέσα, και κατανυκτικό είναι, και πλέον κλασικό. Το «Άξιον εστίν» του Κωνσταντίνου δομεστίκου σε άγια έχει υποστεί επεξεργασία-διασκευή προς απλοποίησίν του από τους περισσότερους σύγχρονους εκδότες που αποπειράθηκαν να γράψουν Λειτουργικά σε άγια (άσχετα αν δεν αναφέρουν το όνομα του πρώτου μελοποιού). Τα Λειτουργικά σε β' του Ραιδεστηνού ενέπνευσαν τον Πρίγγο στο να γράψει τα δικά του, τα οποία είναι πολύ κοντά στα πρώτα. Πιστεύω πως η εποχή μας είναι ωριμότερη σε σχέση με το β' ήμισυ του ΙΘ' αι. ως προς τα νεωτερικά μέλη, αφού εδράζει εν πολλοίς σε εκείνα τα μέλη, όμως τα έχει δουλέψει και εξομαλύνει ως προς τις υπερβολές και τις δυσκολίες τους, ενώ έχει αποβάλει πράγματα τελείως εξωεκκλησιαστικά.
 
Last edited:

jupiter

Member
Το «Άξιον εστίν» του Κωνσταντίνου δομεστίκου σε άγια
Μήπως θα μπορούσατε να μας δώσετε περισσότερες πληροφορίες για αυτό το άξιον εστίν; Δεν νομίζω να το έχω δει πουθενά. Σε ποιο βιβλίο υπάρχει το πρωτότυπο;
Επίσης, ποιος είναι ο Κωνσταντίνος Δομέστικος;

Σας ευχαριστώ.
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Μήπως θα μπορούσατε να μας δώσετε περισσότερες πληροφορίες για αυτό το άξιον εστίν; Δεν νομίζω να το έχω δει πουθενά. Σε ποιο βιβλίο υπάρχει το πρωτότυπο;
Επίσης, ποιος είναι ο Κωνσταντίνος Δομέστικος;

Σας ευχαριστώ.
Για το μέλος αυτό έχω γράψει εδώ. Μόνο στον Κυφιώτη θα το βρείτε ατόφιο, όμως το «΄Αξιον εστίν» στα περισσότερα σύγχρονα Λειτουργικά σε «Άγια» εδράζονται σ' αυτό. Η αρχική του θέση είναι χαρακτηριστική.

Βιογραφικά του στοιχεία αντιγράφω από το «Λεξικόν της Βυζαντινής Μουσικης» του Γεωργίου Παπαδοπούλου (Αθήνα 1995, σελ. 204):

Σαββόπουλος Κωνσταντίνος Α'δομέστικος της Μ. Εκκλησίας χρηματίσας, ωρμάτο εκ 40 Εκκλησιών της Θράκης, απέθανε τω 1882 υπερεξηκοντούτης. Διωρίσθη Β' δομέστικος της Μ. Εκκλησίας, είτα δε και Α' τω 1871 επί τω διορισμώ του Γ. Ραιδεστηνού ως Πρωτοψάλτου. Εδίδαξε την εκκλησιαστικήν μουσικήν εις την τότε Ιερατικήν Σχολήν, σχολαρχούντος ταύτης του αρχιμανδρίτου Χρυσάνθου του Ιεροκλέους του κατόπιν Μαρωνείας (1889-93). Εξέδωκε μουσικόν έργον επιγραφόμενον «Κανών της Μ. Πέμπτης», ου προτάσσεται το Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις μελοποιηθέν υπό Κωνσταντίνου Σαββοπούλου, Α' δομεστίκου της Μ. Εκκλησίας και οις προσετέθησαν και αι καταβασίαι, Ανοίξω το στόμα μου, 1881. Καταλείπει ανέκδοτον έργον επιγραφόμενον «Αργόν και σύντομον Αναστασιματάριον» κατά το ύφος της Μ. Εκκλησίας μετά παραρτήματος παρέχοντος Καταβασίας κατ' έννοιαν. Ο Σαββόπουλος εμαθήτευσε παρά Στεφάνω τω Μωϋσιάδη, κατέλιπε δε πολλούς μαθητάς.

Ο Κανών της Μ. Πέμπτης έχει ανεβεί εδώ. Τον καθαρόγραψε ο Βασίλης ο Μαυράγκανος και ανέβηκε εδώ.
 

jupiter

Member
Μόνο στον Κυφιώτη θα το βρείτε ατόφιο
Υπάρχει κάποιος λόγος που στον Κυφιώτη αποκαλείται ''Κωνσταντίνου Κυριακού'' και όχι Σαββοπούλου; Πρόκειται σίγουρα για το ίδιο άτομο;

Πάντως δεν το ήξερα αυτό το άξιον εστίν.
Σας ευχαριστώ πολύ.
 
Top