Η βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική παράδοση στη Χίο

kuman

Εμ.Γ. Κουλούρης
Από τήν ανανεωμένη ιστοσελίδα της Ι.Μ Χίου, για τήν Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική Παράδοση στη Χίο του Πανοσιολ. π. Γεωργίου Λιαδή
http://www.imchiou.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=276%3A2012-01-13-19-52-04&catid=46%3A2011-06-05-16-49-53&Itemid=55

Ευχαριστούμε κ. Δημητρακόπουλε και εσάς για την ενημέρωση και τον π. Γεώργιο για την επιμέλεια του άρθρου.

Όντως αξιολογότατη και ζηλευτή η ψαλτική παράδοση του νησιού μας.

ΥΓ1. Στο εν λόγω άρθρο με συγκίνησε πέραν των άλλων (παρακαλώ επιτρέψτε μου για την προσωπική αναφορά) και δεν μπορώ να μην σχολιάσω, την αναφορά του ονόματος του παππού μου αειμνήστου Δημητρίου Τελλή, ο οποίος μαθήτευσε στον Γεώργιο Γέμελο, διετέλεσε πρωτοψάλτης στον Ι.Ν. Αγίου Μάρκου Βροντάδου επί 50 χρόνια περίπου . Κοντά του έκανα τα πρώτα ψαλτικά μου βήματα και σε εκείνον οφείλω πολλά για την μέχρι σήμερα ψαλτική μου πορεία.
Θα προσπαθήσω να ανεβάσω ηχητικό απόσπασμα από πανήγυρι του Αγίου Μάρκου (κάπου μέσα στην δεκαετία του '70), όπου ψέλνει μαζί με τον αείμνηστο Θρασύβουλο Στανίτσα.
ΥΓ2.Ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της ΜΤΧΕ ερχόταν συχνά στην ενορία μου σε πανηγύρεις και είχα την ευτυχία να τον ακούω και να τον γνωρίσω από πολύ μικρή ηλικία.
 

Nikolaos Giannoukakis

Παλαιό Μέλος
Προσθέτω και το όνομα του Ιωάννου Φωκίδου ο οποίος ήταν κράτιστος ψάλτης της περιοχής των Πιτιούς και μαθητής του Βινάκη. Ο έγγονός του, Ιωάννης Φωκίδης (Φέκκος, όπως άλλαξε το όνομά του όταν ήρθε στις ΗΠΑ) μαθήτευσε, εκτός στον ίδιο, και στον Χατζησταμάτη για μια περίοδο (εποχή του 40 με 50) και είναι παλαίμαχος ιεροψάλτης στην περιοχή της Δυτικής Πεννσυλβανίας με πλούσιο και βαρύτονο Σμυρνέϊκο ύφος και τυγχάνει βασικό στέλεχος του Βυζαντινού Χορού της ΙΜ Πιττσβούργκου.

Ο νέαρός σε ηλικία γιός του, Κωνσταντίνος, είναι απο τους καλλίτερους μαθητές μας και υπόσχεται πολλά για το μέλλον της ΒΜ στην περιοχή μας και στις ΗΠΑ γενικώς.

ΝΓ
 

ybulbu

Μπουλμπουτζής Ιωάννης
Ως τώρα θεωρούσα κυριότερο εκπρόσωπο του Χιώτικου ψαλσίματος τον μακαριστό Λεωνίδα Σφήκα. Το όνομά του, όμως, δεν περιέχεται στη λίστα. Γνωρίζετε αν συντρέχει κάποιος λόγος γι' αυτό; Είναι λάθος αντίληψη δική μου ή παραλήφθηκε από απροσεξία;
 

Οδυσσέας Εσκιτζής

Παλαιό Μέλος
Όντως αξιολογότατη και ζηλευτή η ψαλτική παράδοση του νησιού μας.

Επίσης ο άγιος Νεκτάριος δεν αναφέρεται.

Όταν είχα πάει στην μυροβόλο Χίο πριν λίγα χρόνια, για τον γάμο του φίλου Θοδωρή με την Μαρία στον ναό της Αγίας Παρασκευής (πρόσφυγες από το ομώνυμο χωριό απέναντι στην Μικρασία), ο ψάλτης του ναού κ.Ματθαίος μου είχε πει ότι χάρη στον πλούτο του νησιού από τον Κάμπο, που πουλούσαν πορτοκάλια στη Ρωσσία, και το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι στην Μεσόγειο που ήταν τότε η Σμύρνη, δίναν την οικονομική δυνατότητα στους Χίους να φέρνουν τους καλύτερους ψάλτες από την Κωνσταντινούπολη, οπότε είχαν ακούσματα στο νησί.
 

kuman

Εμ.Γ. Κουλούρης
Ως τώρα θεωρούσα κυριότερο εκπρόσωπο του Χιώτικου ψαλσίματος τον μακαριστό Λεωνίδα Σφήκα. Το όνομά του, όμως, δεν περιέχεται στη λίστα. Γνωρίζετε αν συντρέχει κάποιος λόγος γι' αυτό; Είναι λάθος αντίληψη δική μου ή παραλήφθηκε από απροσεξία;

Κι εγώ πιστεύω ότι πρόκειται για μια ακούσια παράληψη, η οποία θεωρώ ότι είναι εύκολο να αποκατασταθεί. Θα κάνω κι εγω τη σχετική εισήγηση.

Έχω να καταθέσω όμως και την εξής άποψη, η οποία ίσως να δίνει μια εξήγηση στο ερώτημα "γιατί να λησμονήθηκε ο αείμνηστος Λεωνίδας Σφήκας;"

Από τα πρώτα χρόνια της ζωής μου στο νησί (μέχρι τα 18) μέσα σε ψαλτικό και εκκλησιαστικό περιβάλλον, αλλά και από τις μέχρι σήμερα στενές ψαλτικές συναναστροφές που διατηρώ με τη γενέτειρα μου, έχω καταλάβει ότι ο Λεωνίδας Σφήκας δεν συγκαταλεγόταν στους ψάλτες εκείνους που αποτέλεσαν πρότυπα και σημεία αναφοράς, όπως ο Βινάκης, ο Χατζησταμάτης,ο Γέμελος, κ.α. τα ονόματα των οποίων τα ακούω από μικρό παιδί στα χείλη όλων των παλαιών ψαλτών. Αυτούς δυστυχώς δεν είχα την τύχη να γνωρίσω, αλλά ποτέ δεν έπαψαν να αποτελούν στη συνείδησή μου τους "θρύλους" της ψαλτικής παράδοσης της Χίου.
Για τον Λεωνίδα Σφήκα άκουσα, έμαθα (και θαύμασα) όταν έφυγα από το νησί και γνώρισα και άλλους ψαλτικούς "κόσμους".

ΥΓ. Η άποψη που κατέθεσα δεν αποτελεί κριτική αλλά αφορά την πιθανή εξήγηση στο γεγονός της παράληψης αναφοράς του ονόματος του Λεωνίδα Σφήκα στο κείμενο περί " Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής Παράδοσης στη Χίο" που υπάρχει στην ιστοσελίδα της ΙΜΧ, με βάση αποκλειστικά και μόνο τα προσωπικά μου βιώματα.

Ο κ. Δημητρακόπουλος ως παλαιότερος και εμπειρότερος θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερο.
 
Last edited:

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Ως τώρα θεωρούσα κυριότερο εκπρόσωπο του Χιώτικου ψαλσίματος τον μακαριστό Λεωνίδα Σφήκα. Το όνομά του, όμως, δεν περιέχεται στη λίστα. Γνωρίζετε αν συντρέχει κάποιος λόγος γι' αυτό; Είναι λάθος αντίληψη δική μου ή παραλήφθηκε από απροσεξία;

Ο π. Γεώργιος , σωστά νομίζω, δεν συμπεριέλαβε στο άρθρο του, ψάλτες που διακρίθηκαν και ζούσαν τότε που γράφτηκε,το 1995, ή και ζουν ακόμη (και είναι πολλοί). Ο αείμνηστος Λ.Σφήκας πέθανε το ετος 2000. Αντιλαμβάνεσθε επίσης, ότι σκοπός μιας τέτοιας σύντομης δημοσίευσης (σε ένα ημερολόγιο τσέπης) είναι, εκτός από βασικά στοιχεία, να δώσει κυρίως το ερέθισμα για πληρέστερη έρευνα και μελέτη του θέματος.
 

kuman

Εμ.Γ. Κουλούρης
Ο π. Γεώργιος , σωστά νομίζω, δεν συμπεριέλαβε στο άρθρο του, ψάλτες που διακρίθηκαν και ζούσαν τότε που γράφτηκε,το 1995, ή και ζουν ακόμη (και είναι πολλοί). Ο αείμνηστος Λ.Σφήκας πέθανε το ετος 2000. Αντιλαμβάνεσθε επίσης, ότι σκοπός μιας τέτοιας σύντομης δημοσίευσης (σε ένα ημερολόγιο τσέπης) είναι, εκτός από βασικά στοιχεία, να δώσει κυρίως το ερέθισμα για πληρέστερη έρευνα και μελέτη του θέματος.

Με δεδομένο ότι το κείμενο γράφτηκε το 1995, συμφωνώ απόλυτα με τον κ. Δημητρακόπουλο.
 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Ευχαριστούμε κ. Δημητρακόπουλε και εσάς για την ενημέρωση και τον π. Γεώργιο για την επιμέλεια του άρθρου.

Όντως αξιολογότατη και ζηλευτή η ψαλτική παράδοση του νησιού μας.

ΥΓ1. Στο εν λόγω άρθρο με συγκίνησε πέραν των άλλων (παρακαλώ επιτρέψτε μου για την προσωπική αναφορά) και δεν μπορώ να μην σχολιάσω, την αναφορά του ονόματος του παππού μου αειμνήστου Δημητρίου Τελλή, ο οποίος μαθήτευσε στον Γεώργιο Γέμελο, διετέλεσε πρωτοψάλτης στον Ι.Ν. Αγίου Μάρκου Βροντάδου επί 50 χρόνια περίπου . Κοντά του έκανα τα πρώτα ψαλτικά μου βήματα και σε εκείνον οφείλω πολλά για την μέχρι σήμερα ψαλτική μου πορεία.
Θα προσπαθήσω να ανεβάσω ηχητικό απόσπασμα από πανήγυρι του Αγίου Μάρκου (κάπου μέσα στην δεκαετία του '70), όπου ψέλνει μαζί με τον αείμνηστο Θρασύβουλο Στανίτσα.
ΥΓ2.Ο αείμνηστος Άρχων Πρωτοψάλτης της ΜΤΧΕ ερχόταν συχνά στην ενορία μου σε πανηγύρεις και είχα την ευτυχία να τον ακούω και να τον γνωρίσω από πολύ μικρή ηλικία.

Όχι μόνο απόσπασμα αλλά ό,τι υπάρχει, ει δυνατόν, από Στανίτσα στη Χίο, καθώς και από παλιούς Χιώτες ψάλτες!
 

farlekas 1980

Παλαιό Μέλος
Από τήν ανανεωμένη ιστοσελίδα της Ι.Μ Χίου, για τήν Βυζαντινή Εκκλησιαστική Μουσική Παράδοση στη Χίο του Πανοσιολ. π. Γεωργίου Λιαδή
http://www.imchiou.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=276%3A2012-01-13-19-52-04&catid=46%3A2011-06-05-16-49-53&Itemid=55

Υπεροχη η αναφορα στον ΑΡΧΟΝΤΑ !!! Ομως που ειναι ο Δημητρης Νεραντζης , ο Πετρος Πατρας και ο μεγαλος Λεωνιδας Σφηκας ;
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Υπεροχη η αναφορα στον ΑΡΧΟΝΤΑ !!! Ομως που ειναι ο Δημητρης Νεραντζης , ο Πετρος Πατρας και ο μεγαλος Λεωνιδας Σφηκας ;

Αρκετά ενθουσιώδης που το επίθετο σε υπερθετικό που τη συνοδεύει είναι αστοχότατο..

Δ.
 

farlekas 1980

Παλαιό Μέλος
Αρκετά ενθουσιώδης που το επίθετο σε υπερθετικό που τη συνοδεύει
είναι αστοχότατο..
Δ.

Συμφωνω απολυτα . Ομως μενω στον ενθουσιασμο , στο ονομα του οποιου χρησιμοποιηθηκε το συγκεκριμενο επιθετο :) !!!
 

kuman

Εμ.Γ. Κουλούρης
Αρκετά ενθουσιώδης που το επίθετο σε υπερθετικό που τη συνοδεύει είναι αστοχότατο..

Δ.

Από το λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη: "ηδυπαθής, ής, ές" , αυτός που εκπέμπει ερωτισμό, που προκαλεί ερωτικό πόθο.

Γιατί να μην θεωρήσουμε ότι το επίθετο χρησιμοποιείται με μεταφορική έννοια, όπου οι έννοια του "έρωτα" να παραπέμπει στον Θείο έρωτα που σε οδηγεί η άριστη εκτέλεση των ύμνων;
 

dimitrios.zaganas

Παλαιό Μέλος
Από το λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη: "ηδυπαθής, ής, ές" , αυτός που εκπέμπει ερωτισμό, που προκαλεί ερωτικό πόθο.

Γιατί να μην θεωρήσουμε ότι το επίθετο χρησιμοποιείται με μεταφορική έννοια, όπου οι έννοια του "έρωτα" να παραπέμπει στον Θείο έρωτα που σε οδηγεί η άριστη εκτέλεση των ύμνων;

Στην εκκλησιαστική (υμνολογική, πατερική κ νηπτική) γλώσσα, το επίθετο έχει σαφή αρνητική χροιά..
Η (ασυνείδητη) εκφραστική αστοχία έγκειται στο ότι εκλαμβάνει μάλλον τα επίθετα ηδύμολπος κ ηδύφωνος ως συνώνυμα του ηδυπαθής.. :eek:

υγ. Αναμένουμε τα ηχητικά!
 

farlekas 1980

Παλαιό Μέλος
Από το λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη: "ηδυπαθής, ής, ές" , αυτός που εκπέμπει ερωτισμό, που προκαλεί ερωτικό πόθο.

Γιατί να μην θεωρήσουμε ότι το επίθετο χρησιμοποιείται με μεταφορική έννοια, όπου οι έννοια του "έρωτα" να παραπέμπει στον
Θείο έρωτα
που σε οδηγεί η άριστη εκτέλεση των ύμνων;

Χρηστου Γιανναρα
"Το αλφαβηταρι της πιστης "

Υ.Γ
Ενα βιβλιο για καλους (και οχι μονο) Χριστιανους .......
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Από το λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη: "ηδυπαθής, ής, ές" , αυτός που εκπέμπει ερωτισμό, που προκαλεί ερωτικό πόθο.

Γιατί να μην θεωρήσουμε ότι το επίθετο χρησιμοποιείται με μεταφορική έννοια, όπου οι έννοια του "έρωτα" να παραπέμπει στον Θείο έρωτα που σε οδηγεί η άριστη εκτέλεση των ύμνων;

Αγαπητέ μου,

θυμηθείτε λίγο τί απαγγέλουμε ή διαβάζουμε εν τοις Αποδείπνοις αμοιβαδόν...

Δ.
 

duodim

Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Στην εκκλησιαστική (υμνολογική, πατερική κ νηπτική) γλώσσα, το επίθετο έχει σαφή αρνητική χροιά..
Η (ασυνείδητη) εκφραστική αστοχία έγκειται στο ότι εκλαμβάνει μάλλον τα επίθετα ηδύμολπος κ ηδύφωνος ως συνώνυμα του ηδυπαθής.. :eek:

υγ. Αναμένουμε τα ηχητικά!

Σαφώς έννοια μεταφορική. Με τα "φτωχά"μου Ελληνικά και με βοήθεια λεξικων : ηδυπαθής = φιλήδονος (γιατί ενοχλεί η λέξη;), αλλά και αυτός που προκαλεί ευχαρίστηση, ευφροσύνη, απόλαυση.
Παρόμοιες φράσεις σε άλλες βιογραφίες του Στανίτσα :.. "δια της ηδυπαθούς και γλυκύτατης φωνής του.." , "ύφος περίτεχνο και ηδυπαθές"
 
Top