Ευχολογιακό υλικό ασματικών ακολουθιών

E

emakris

Guest
Να διευκρινίσω ότι τα incipits είναι εργασία του κ. Αβραμίδη. Εγώ απλώς σημείωσα τους ήχους...
 


Σὲ αὐτὸν τὸν μεταγενέστερο κώδικα, ποὺ εὐγενῶς μᾶς παρουσίασε ὁ κύριος Μακρῆς, τὸ η' ἀντίφωνο τοῦ ὄρθρου κάθε ἡμέρας συμπίπτει (ἐκτὸς τὸν ἦχο) μὲ τὸ β' τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς ἴδιας ἡμέρας.

Επίσης, το β΄ αντίφωνο του όρθρου κάθε ημέρας συμπίπτει με το τελευταίο του εσπερινού της προηγούμενης.
Όσον αφορά την επιλογή των ήχων των αντιφώνων, παρατήρησα ότι υπάρχει μία ελευθερία. Ακόμα και τα σταθερά αντίφωνα μαρτυρούνται σε ποικίλους ήχους, αλλά και τα κινητά διαφέρουν στον ήχο όχι μόνο στις δύο εβδομάδες αλλά και στην ίδια εβδομάδα.
 
Με προβλημάτισε τέλος η ύπαρξη στο βαρβερινό ευχολόγιο ευχών τριών αντιφώνων, απολύσεως και κεφαλοκλισίας για μεσονυκτικό και ώρες.:confused



Γιὰ τὸ ἀσματικὸ μεσονυκτικὸ καὶ ὧρες βλ. http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=146&t=116. Ἴσως ἀφοροῦν «τὰ γ' ἀσκητήρια τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας» (τυπικὸ τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας θ'-ι' αἰ. ἔκδ. Dmitrievskij τ. 1 σσ. 36, 43-44, 66, 124, ἔκδ. Mateos τ. 1 σ. 4), τοὺς «σπουδαίους» (Αἰθερίας Ὁδοιπορικὸν (381-384 μ.Χ.) ἐκδ. Τῆνος 1989 σ. 67: «ὅλοι οἱ μοναχοὶ ξανάρχονται στὴν Ἀνάσταση· λένε ψαλμοὺς καὶ ἀντίφωνα μέχρι νὰ ξημερώση, καὶ μετὰ ἀπὸ κάθε ψαλμὸ καὶ ἀντίφωνο κάνουν μιὰ προσευχή»), καὶ γενικὰ τοὺς ἐν τῷ κόσμῳ μοναχούς.

Σώζονται περισσότερες λεπτομέρειες τέλεσης των ασματικών ωρών; Χρησιμοποιούσαν τους ίδιους ψαλμούς με τις μοναχικές ώρες διαιρεμένους σε τρία αντίφωνα; Τι εφύμνια χρησιμοποιούνταν;
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος


Ἡ μόνη πληροφορία ποὺ ἔχω εἶναι ἀπὸ τὸ τυπικὸ τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως σ. 43:

«Ἀσματικῶς οὕτως ἄρξεται ὁ διάκονος· Εὐλόγησον δέσποτα. Ὁ ἱερεύς· Εὐλογημένη ἡ βασιλεία. Εὐθὺς ὁ βασιλικάριος τὸ Κλῖνον Κύριε τὸ οὗς σου. Δόξα σοι ὁ Θεός. Καὶ ἐν τῷ λέγειν ὅλον τὸν ψαλμόν, ὁ διάκονος συνάπτει, καὶ εὐθύς Ὁ ἐν τῇ ἐνάτῃ καὶ τὸ θεοτοκίον Ὁ δι ἡμᾶς»
 

Attachments

  • dresdhs_p86.jpg
    dresdhs_p86.jpg
    52 KB · Views: 92
Δεν είχα χρόνο να τα μελετήσω προσεκτικά (τα έχω στη ρωσικη μετάφραση του συγγραφέα).

M.ARRANZ, Les prieres sacerdotales des vepres byzantines (Pr.Vepr.), OCP 37 (1971) 85-124.

M.ARRANZ, Les prieres presbyterales des matines byzantines: 1e partie: Les prieres (Pr.Mat.I), OCP 37 (1971) 406-36; 2e partie: Les manuscrits (Pr.Mat.II), OCP 38 (1972) 64-115.

M.ARRANZ, Les prieres presbyterales des Petites Heures dans l'ancien Euchologe byzantin (Pr.Heur.), OCP 39 (1973) 29-82.

M.ARRANZ, Les prieres presbyterales de la "Pannychis"de l'ancien Euchologe byzantin et la "Panikhida" des defunts: I (Pr.Pann.I), OCP 40 (1974) 314-43; II (Pr.Pann.II), OCP 41 (1975) 119-39.

M.ARRANZ, Les prieres presbyterales de la "Pannychis" de l'ancien Euchologe byzantin et la "Panikhida" des defunts, (= La maladie et mort du chretien dans la Liturgie. Conferences Saint-Serge 1974. Bibliotheca "Ephemerides Liturgicae". Subsidia 1), Roma 1975, 31-82.

M.ARRANZ, Les prieres presbyterales de la Tritoekti de l'ancien Euchologe byzantin (Pr.Tri.): Ie partie: Textes et documents, OCP 43 (1977) 70-93; IIe partie: Essai de commentaire, OCP 43 (1977) 335-54.

M.ARRANZ, L'office de l'Asmatikos Hesperinos ("vepres chantees") de l'ancien Euchologe byzantin (Asm.Hesp.): Ie partie: Les prieres, OCP 44 (1978) 107-30; IIe partie: La psalmodie, OCP 44 (1978) 391-419.

M.ARRANZ, L'office de l'Asmatikos Orthros ("matines chantees") de l'ancien Euchologe byzantin (Asm.Orthr.), OCP 47 (1981) 122-157.

Οἱ παραπάνω ἐργασίες ἀναφέρονται στὴν ἔκδοση Μ. ARRANZ (ἐκδ.), L´Eucologio costantinopolitano agli inizi del secolo XI. Hagiasmatarion & Archieratikon (Rituale & Pontificale) con l´aggiunta del Leiturgikon (Messale), ἐκδ. «Pontificia Università Gregoriana», Roma 1996 [=ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ, Избранные сочинения по литургике. Том III. Евхологий Константинополя в начале XI века И Песенное последование по требнику Митрополита Киприана, ἔκδ. «Институт Философии Теологии и Истории Св Фомы»- «Pontificia Università Gregoriana», Рим Москва 2003• [Opera Selecta de re liturgica Tomus III Euchologium Constantinupoleos XI ineunte saeculo et Officium Asmaticum Juxta Rituale Metropolitae Cypriani, Roma-Moscovia 2003]•]. Πρόκειται γιὰ τὴν ἔκδοση χειρογράφων τῆς Κωνσταντινοπολίτικης παραδόσεως {Ἑλληνικὸς 213 τῆς Βιβλιοθήκης τῶν Παρισίων [213 Coislin (1027)],Κρυπτοφέῤῥης Γ. β. I (ΙΓ’αἰ.),Ἑθνικῆς Βιβλιοθήκης Ἑλλάδος 662(ΕΒΕ 662) (ΙΒ’-ΙΓ’)(συμπληρούμενα ἀπὸ ἄλλες χειρόγραφες πηγές)}. Οἱ σελίδες:ἡ τριτοέκτη 57-65, ὁ ἑσπερινὸς 66-80, ἡ πανυχὶς 81-87, ὁ ὄρθρος 88-99, αἱ ὥραι 100-113.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Σώζονται περισσότερες λεπτομέρειες τέλεσης των ασματικών ωρών; Χρησιμοποιούσαν τους ίδιους ψαλμούς με τις μοναχικές ώρες διαιρεμένους σε τρία αντίφωνα; Τι εφύμνια χρησιμοποιούνταν;
Δές ἐδῶ Α΄ἀρχεῖο, σελ. 490 καί ὑποσημ. 35, 36 καί 37.

 
Λέει ακριβώς αυτό που φοβόμουν, ότι σώζονται μόνο οι ευχές... (και η δομή των συναπτών χωρίς όμως υμνολογικά στοιχεία).
Ευχαριστώ πάντως.
Ενδιαφέρον θα ήταν να κατανοήσουμε, αν μας δίνουν την δυνατότητα αυτή οι πηγές, πώς συνδυάζονταν ασματικές ώρες και λειτουργία ή ασματικές ώρες και τριθέκτη.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Λέει ακριβώς αυτό που φοβόμουν, ότι σώζονται μόνο οι ευχές... (και η δομή των συναπτών χωρίς όμως υμνολογικά στοιχεία).
Ευχαριστώ πάντως.
Παρακαλῶ.
Οἱ εὐχές ἐδῶ σ. 100-113.

Ενδιαφέρον θα ήταν να κατανοήσουμε, αν μας δίνουν την δυνατότητα αυτή οι πηγές, πώς συνδυάζονταν ασματικές ώρες και λειτουργία ή ασματικές ώρες και τριθέκτη.
Χρειάζεται μελέτη τῆς ἐξέλιξης. Νομίζω ὅτι ὅλα δέν γινόντουσαν πάντα καί παντοῦ.

ΥΓ. Κάποιος ἴσως βρεῖ καί μᾶς μεταφέρει τήν ἐργασία τοῦ Arranz στό Orientalia Christiana Periodica 39 (1973) 29-82, πού ἀναφέρει στήν ὑποσ. 37.

 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Το Τυπικό Αγ. Σοφίας Κων/πόλεως - Ελληνορωσικό - κώδικας Δρέσδης προβλέπει ειρήνευση του αναγνώστη (Εἰρήνη σοὶ) μετά από κάθε εορταστικό παλαιοδιαθηκικό ανάγνωσμα του εσπερινού (σ. 86). Αυτό βέβαια δεν έχει επιβιώσει στο ισχύον τυπικό.

Μετὰ ἀπὸ κάθε ἀνάγνωσμα τοῦ ἑσπερινοῦ, ὁ ἱερέας λέγει «Εἰρήνη σοι»

(χφ. Δρέσδης Α 104 πραξαπόστολος-τυπικὸ Μεγάλης Ἐκκλησίας α’ ἥμισυ ια’ αἰ. ἔκδ. K. Akentiev 2007 σσ. 86, 102, χφ. Κρυπτοφέῤῥης Α.β.V πραξαπόστολος μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1025-1100 φ. 147r, τυπικὰ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σσ. 244, 245, Θεοτόκου Μήλι Σικελίας τοῦ ἔτους 1292 (Dmitrievskij τ. 1 σ. 883)).

Ἡ τάξη αὐτὴ διατηρεῖται καὶ σήμερα στὴν προηγιασμένη, ἡ ὁποία διασώζει πολὺ παλαιὸ λειτουργικὸ ὑλικό.


Μετὰ ἀπὸ τήν, τυχόν, προφητεία ἤ ἀνάγνωσμα τριθέκτης ὁ ἱερέας λέγει «Εἰρήνη σοι»

(χφ. Δρέσδης Α 104 πραξαπόστολος-τυπικὸ Μεγάλης Ἐκκλησίας α’ ἥμισυ ια’ αἰ. ἔκδ. K. Akentiev 2007 σσ. 48, 51).


Μετὰ ἀπὸ κάθε ἀνάγνωσμα τοῦ μεγάλου ἁγιασμοῦ, ὁ ἱερέας λέγει «Εἰρήνη σοι»

(τυπικὰ Μεσσήνης τοῦ ἔτους 1131 σ. 99, Κασούλων τοῦ ἔτους 1173 (Dmitrievskij τ. 1 σ. 815), χφφ. εὐχολόγια Βατικανῆς Ottoboniani gr. 344 εὐχολόγιο τοῦ ἔτους 1177 φ. 67v, Barb. gr. 345 ιβ’ αἰ. φ. 34v, 393 ιβ’ αἰ. φ. 55r).
 
Top