Ευχαριστία - Ουρανός πολύφωτος

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Σε αρκετούς ναούς συνηθίζεται η Ακολουθία της Ευχαριστίας μετά τη Θεία Κοινωνία να τελείται δημοσίως μετά το Διευχών. Στο τέλος αυτής κάποιοι ιερείς, ψάλτες ή και πιστοί προσθέτουν τους ύμνους "ουρανός πολύφωτος" και "το στερέωμα των επί σοι πεποιθότων". Κάποιοι άλλοι και το "Θεοτόκε η ελπίς".

Προκύπτουν αυτά από κάπου; Είναι σωστά;

Σε κανένα βιβλίο δεν τα έχω δει. Αν δεν τα πούμε, ορισμένοι πιστοί διαμαρτύρονται ότι τα παραλείψαμε.
 
Με τους ως άνω ύμνους (χωρίς το Θεοτόκε...) γνωρίζω και εγώ την ακολουθία της ευχαριστίας όπου και όταν τελείται, αμέσως μετά την μικρή απόλυση της ακολουθίας της ευχαριστίας και πριν το Δι εὐχῶν... και φαίνεται ότι επινοήθηκαν για να συμπεριλάβουν το νόημα και να μπαίνουν στη θέση του Στερεώσαι...

Πάντως η ακολουθία της ευχαριστίας είναι προσωπική προσευχή και περιττή στη θεία λειτουργία. Η θεία λειτουργία έχει ευχαριστία αμέσως μετά την μετάληψη και δεν χρειάζεται κάτι άλλο.
 

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Εγώ δεν την έχω δει ποτέ εντός της Θ. Λειτουργίας αλλά αμέσως μετά το Διευχών. πχ κατά τη διανομή του αντιδώρου.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ:

Ὁ Ἱερέας (Ἐκφώνως)˙ Πάντοτε νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ὁ Λαός˙ Ἀμήν. Πληρωθήτω[1] τὸ στόμα ἠμῶν αἰνέσεως, Κύριε, ὅπως ἂν ὑμνήσωμεν τὴν δόξαν σου, ὅτι ἠξίωσας ἡμᾶς τῶν ἁγίων σοῦ μετασχεῖν μυστηρίων. τήρησον ἡμᾶς ἐν τῷ σῷ ἁγιασμῷ, ὅλην τὴν ἡμέραν μελετῶντας τὴν δικαιοσύνην σου. Ἀλληλούια.


Ὁ Διάκονος πρὸς τὸ λαό˙ (Ἐκφώνως)˙ Ὀρθοί οἱ μεταλαβόντες τῶν θείων, ἁγίων, ἀχράντων, ἀθανάτων, ἐπουρανίων καὶ ζωοποιῶν, φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ Μυστηρίων, ἀξίως εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ.

Ὁ Ἱερέας (εἰς ἐπήκοον πάντων)˙


Εὐχαριστούμέν[2] σοι, Δέσποτα φιλάνθρωπε, εὐεργέτα τῶν ψυχῶν ἠμῶν, ὅτι καὶ τῇ παρούσῃ ἡμέρᾳ κατηξίωσας ἡμᾶς τῶν ἐπουρανίων σοῦ καὶ ἀθανάτων μυστηρίων. Ὀρθοτόμησον ἠμῶν τὴν ὁδόν, στήριξον πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ φόβῳ σου, φρούρησον ἡμῶν τὴν ζωήν, ἀσφάλισαι ἠμῶν τὰ διαβήματα· εὐχαῖς καὶ ἱκεσίαις τῆς ἐνδόξου Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας καὶ πάντων τῶν Ἁγίων σοῦ.


Ὁ Διάκονος (Ἐκφώνως)˙ Ἀντιλαβοῦ, σῶσον, ἐλέησον καὶ διαφύλαξον ἡμᾶς, ὁ Θεός, τῇ σῇ χάριτι.

Ὁ Λαός˙ Κύριε, ἐλέησον.

Ὁ Διάκονος (Ἐκφώνως)˙ Τὴν ἡμέραν πᾶσαν, τελείαν, ἁγίαν, εἰρηνικὴν καὶ ἀναμάρτητον αἰτησάμενοι, ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἠμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα.

Ὁ Λαός˙ Σοί, Κύριε.

Ὁ Ἱερέας (Ἐκφώνως)˙ Ὅτι σὺ εἶ ὁ ἁγιασμὸς ἠμῶν καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ὁ Λαός˙ Ἀμήν...


Δὲν χρειάζεται τίποτε ἄλλο.


[1] Τὸ πάρον ψάλλεται σὲ ἦχο δ’. Βλ. Μ. Θεοδωράκη «Ἀρχέτυπες διατάξεις».



[2] Ἡ ἀπαντήση εἰς τὸ διακονικὸ παράγγελμα «…ἀξίως εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ» εἶναι ἡ εὐχὴ τῆς εὐχαριστίας «Εὐχαριστοῦμέν σοι Δεσπότα…» καὶ ὄχι «Δόξα σοι Κύριε, δόξα σοὶ» ἢ «Κύριε ἐλέησον». Βλ. χφ. Κρυπτοφέῤῥης Γ. β. VII εὐχολόγιο ι’ αἰῶνος ἔκδ. G. Passarelli Eucologio Cryptense Γ. β. VII (sec. X) στὸ Ἀναλεκτὰ Βλατάδων 36 Θεσσαλονίκη 1982 σσ. 152, 165, χφ. Λειμῶνος 328 εἰλητάριο λειτουργίας Ι. Χρυσοστόμου ια’-ιβ’ αἱ.), κατ’ ἀναλογίαν μὲ τὸ «...ἀκούσωμεν τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου. - Εἰρήνη πᾶσι», καθότι καὶ ἡ εὐχὴ δὲν ἔχει ἐξαρτήσῃ ἀπὸ τὴν ἐκφωνήσῃ τῆς συναπτῆς. Περιοδικὸ Συμβολὴ ἀπὸ τὶς Ἀρχέτυπες διατάξεις Μαν.Θεοδωράκη (ἐρευνητοῦ τυπικοῦ), Διάταξις Θείας Λειτουργίας Διόν.Μπιλάλη-Ἀνατολικιώτου (συντάκτη τῶν Διπτύχων), βλ. Ἰωάν. Φουντούλη, Ἀπαντήσεις εἰς λειτουργικὰς ἀπορίας, τομ. Γ’ σελ.25-29.


 

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Εννοείτε ότι η ακολουθία αυτή στο Ωρολόγιο, σαν ακολουθία περιττεύει και ότι δεν πρέπει καθόλου να διαβάζεται;

Εμπάσει περιπτώσει, στη μορφή που μας τη δίνει το Ωρολόγιο, ακόμα και για ιδιωτική χρήση, έχουν κάποια θέση οι συγκεκριμένοι ύμνοι;
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Ἄν δὲν ἀγωνιστοῦμε γιὰ τὴν εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ ἀνάγνωση τῶν εὐχῶν τῆς λειτουργίας, θὰ γεμίσουμε μὲ προσθῆκες καὶ λειτουργικὴ παρακμή.

Ἄν δὲν ἀκούγεται ἡ λειτουργία (εὐχές), ἡ σύναξη, ἀς διαβάζεται στὸ σπίτι ἡ ἀκολουθία τῆς θείας μεταλήψεως, ἡ ὁποία ἄρχισε ἀπὸ τὴν πράξη τῆς κατ’ ἰδίαν μεταλήψεως καὶ κατέληξε, ὡς μὴ ὤφειλε, στὴν «ἀτομικὴ λειτουργία»!

Μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς μυστικῆς ἀναγνώσεως τῶν εὐχῶν τῆς λειτουργίας, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ψύξη τοῦ ζήλου γιὰ ὀρθοπραξία, ὑπακοή κ.λπ., βλέπουμε μιὰ νύξη γιὰ τὴν σχετικὴ ἀκολουθία στὸ τυπικὸ τῆς Εὐεργέτιδος καὶ σὲ ἄλλα τυπικά.

Ὅσο ἐκλείπει ἡ πίστη, στὶς εὐχὲς τονίζεται ἡ ἀναξιότητα, λείπει ὅμως ἡ παλιά συλλογικότητα, τὸ «μυστήριον τῆς συνάξεως», ὁ ἀσπασμός, «ὅτι εἷς ἄρτος, ἓν σῶμα οἱ πολλοί ἐσμεν· οἱ γὰρ πάντες ἐκ τοῦ ἑνὸς ἄρτου μετέχομεν» (Α’ Κορ. ι’ 17). Ὁ διπλανός μου εἶναι καὶ αὐτὸς μέλος τοῦ ἴδιου σώματος.
 

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Ευχαριστώ πάρα πολύ για όλα αυτά, όμως το ερώτημά μου είναι πολύ συγκεκριμένο:

στο Ωρολόγιον το Μέγα σελ 519 διαβάζουμε: "ευχαριστία μετά την θείαν μετάληψιν". Η ακολουθία τελειώνει με το Νυν απολύεις.

στο Εγκόλπιο Ιεροψάλτου (δε θυμάμαι σελίδα) η ακολουθία αυτή συμπληρώνεται με τρισάγιο, απολυτίκιο και μια διαδικασία απόλυσης.

δεν με ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή η ευρύτερη λειτουργική ορθότητα, όσο η ακρίβεια της τέλεσής τους, σύμφωνα με αυτόν που καλώς ή κακώς τις συνέταξε.

εάν βέβαια τις συνέταξε κάποιος νεώτερος θεολόγος πχ ο ίδιος ο π. Παπαγιάννης, τότε τα τροπάρια "ουρανός πολύφωτος" εφόσον δεν τα συμπεριέλαβαν δεν έχουν καμία θέση και είναι προσθήκη επί της προσθήκης.

εάν έχουν κάποια παλαιά λειτουργική βάση, τότε ενδεχομένως να έχουν θέση και τα τροπάρια, τα οποία τότε οι συντάκτες του Ωρολογίου και του Εγκολπίου παρέλειψαν.
 

evangelos

Ευάγγελος Σολδάτος
Ἄν δὲν ἀγωνιστοῦμε γιὰ τὴν εἰς ἐπήκοον τοῦ λαοῦ ἀνάγνωση τῶν εὐχῶν τῆς λειτουργίας, θὰ γεμίσουμε μὲ προσθῆκες καὶ λειτουργικὴ παρακμή.

Ἄν δὲν ἀκούγεται ἡ λειτουργία (εὐχές), ἡ σύναξη, ἀς διαβάζεται στὸ σπίτι ἡ ἀκολουθία τῆς θείας μεταλήψεως, ἡ ὁποία ἄρχισε ἀπὸ τὴν πράξη τῆς κατ’ ἰδίαν μεταλήψεως καὶ κατέληξε, ὡς μὴ ὤφειλε, στὴν «ἀτομικὴ λειτουργία»!

Μὲ τὴν ἐπικράτηση τῆς μυστικῆς ἀναγνώσεως τῶν εὐχῶν τῆς λειτουργίας, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ψύξη τοῦ ζήλου γιὰ ὀρθοπραξία, ὑπακοή κ.λπ., βλέπουμε μιὰ νύξη γιὰ τὴν σχετικὴ ἀκολουθία στὸ τυπικὸ τῆς Εὐεργέτιδος καὶ σὲ ἄλλα τυπικά.

Ὅσο ἐκλείπει ἡ πίστη, στὶς εὐχὲς τονίζεται ἡ ἀναξιότητα, λείπει ὅμως ἡ παλιά συλλογικότητα, τὸ «μυστήριον τῆς συνάξεως», ὁ ἀσπασμός, «ὅτι εἷς ἄρτος, ἓν σῶμα οἱ πολλοί ἐσμεν· οἱ γὰρ πάντες ἐκ τοῦ ἑνὸς ἄρτου μετέχομεν» (Α’ Κορ. ι’ 17). Ὁ διπλανός μου εἶναι καὶ αὐτὸς μέλος τοῦ ἴδιου σώματος.

Παρακμή είναι για εσάς οι τελευταίοι αιώνες ζωντανής παράδοσης με την οποία γεννηθήκαμε και ανατραφηκαμε ; Μεγαλώσαμε μέσα σε εκκλησιαστικές μελωδίες και θέλετε να μετατραπεί τώρα η εκκλησία σε αναγνωστήριο ευχών, αυτό το θεωρείτε προοδο...; θα γίνουμε έτσι περισσότερο πνευματικοί...; με το να καταλαβαίνουμε. .. Εκεί είναι το ζήτημα, η κατανόηση;
Σταματήσαμε να νοιώθουμε ,να ζούμε !αρχίσαμε να να καταλαβαίνουμε..!
Επειδή δεν πρόκειται κι ούτε θέλω να γίνω αντιληπτός.. (Αλλιώς θα ακύρωνα κι εγώ ο ίδιος τα λεγόμενα μου) παραθέτω τα λόγια του ποιητή

"Όταν ο νους σκοτίζεται, τα συναισθήματα επαναστατούν, το τοπίο αγριεύει και η καρδιά πονά, μείνε σε σιωπή, σε ησυχία. Μην κάνεις τίποτα! Η εσωτερική σιωπή θα σου φέρει τις πρωταρχικές σου διαισθήσεις για τα πράγματα! Ακολούθησε τις χωρίς δισταγμό! Όταν το βουητό του νου σταματήσει, τότε η πείρα που σου ξέμαθε τον κόσμο σου είναι άχρηστη! Καταρρέει. Λαμπρό κύμα ζωής, δώρο από το Αόρατο και ωστόσο Φαίνον, έρχεται να σε αγκαλιάσει να σε καθαρίσει, και να σε εναποθέσει απαλά, καινούργιο και αθώο, στο ακίνητο σημείο του περιστρεφόμενου κόσμου." Οδυσσέας Ελύτης
 
Κ

Κωσταντής1

Guest
Σεβαστὴ μερίδα τοῦ ἑν Ἑλλάδι ποιμνίου, εἴτε ἑκκλησιάζεται εἴτε ὄχι, εἴτε εἶναι ἄθελά του εἱδωλολατρικὸ εἴτε ὄχι, θεωρεῖ τὴν ἐκκλησία πρωτίστως χῶρο καὶ ἀτομικῆς καὶ συλλογικῆς ἑπικοινωνίας μὲ τὶς ὑπερκόσμιες δυνάμεις, καὶ ἡ θεία εὑχαριστία ἔτσι νοεῖται. Τὴν μείωση τῆς συμμετοχῆς τοῦ θείου παράγοντα στὴν ἑκκλησιαστικὴ ζωὴ τὴν θεωρεῖ καλῶς ἢ κακῶς ὂτι πλήττει καὶ τὴν κοινωνική της διάσταση.
 

neoklis

Νεοκλής Λευκόπουλος, Γενικός Συντονιστής
.... θα γίνουμε έτσι περισσότερο πνευματικοί...; με το να καταλαβαίνουμε. .. Εκεί είναι το ζήτημα, η κατανόηση;...
Ακριβώς έτσι είναι. Αρέσει δεν αρέσει, η κατανόηση προηγείται. Δεν είναι το παν, είναι όμως η αρχή. Το γράφει και το ευαγγέλιο, κάποιοι όμως συνεχίζουν να ισχυρίζονται ότι το αντίθετο είναι το σωστό.
 

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Με εκπλήσσει το γεγονός ότι οι υποστηρικτές της "φανερής" ανάγνωσης ευχών και της αύξησης των ψαλμικών στίχων δεν είναι οι ίδιοι που υποστηρίζουν και τη χρήση της ακολουθίας της ευχαριστίας της θείας μετάληψης γιατί η εμπειρία μου είναι διαφορετική και παρατηρώ ότι ανήκουν στο ίδιο ρεύμα που συμπίπτει με την εμφάνιση του "νέου Εγκολπίου" και την κατά γράμμα εφαρμογή όλων όσων περιέχει, συμπεριλαμβανομένης και της ακολουθίας αυτής.

Εκτός από τη light εκδοχή της τέλεσης της ευχαριστίας μετά το διευχών, δηλαδή έξω από τη θ. λειτουργία, έχουμε και την περίπτωση να διαβάζεται σε ορισμένους ναούς το "ιδού βαδίζω" ακριβώς πριν το κοινωνικό ή το κήρυγμα που το αντικαθιστά, τροποποιώντας και αυτή την εσωτερική τάξη της θ. λειτουργίας.

Εμπάσει περιπτώσει, ας μην ξεφύγουμε και από το ερώτημα! Ο ουρανός πολύφωτος τι ρόλο παίζει; Ποιός & πότε τον προσέθεσε στην "ευχαριστία", αν τελικά δεν υπήρχε πάντα; Και πότε φτιάχτηκε κι αυτή σαν αυτοτελής ακολουθία και από ποιον;
 
Last edited:

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Στὴν τελευταία εὐχὴ λήγει ἡ ἀτομικὴ προσευχὴ τῆς εὐχαριστίας.

Ἡ παλαιότερη ἀνεξάρτητη ἱερατικὴ προσευχὴ τῆς ἀπέκδυσης τῶν λειτουργῶν εἶναι: Νῦν ἀπολύεις. Τρισάγιο, Ὅτι σοῦ ἐστὶν. Ἀπολυτίκιο καὶ κοντάκιο τῆς ἡμέρας (ὄχι τοῦ συντάκτη τῆς λειτουργίας) καὶ Κύριε ἐλέησον 12 καὶ ἀπόλυση

(Dmitrievskij τ. 2 σ. 159, Π.Τρεμπέλα Αἱ τρεῖς λειτουργίαι σσ. 15-16).


Ἀντὶ τοῦ «Στερεώσαι Κύριος ὁ Θεὸς...» (ΤΜΕ σ. 62, βλ. καὶ Dmitrievskij τ. 2 σσ. 146, 158) εἰσήχθη τὸ «Οὐρανὸς πολύφωτος...στερέωσον...» (Ἱερατικὸν τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου 1895), προσφάτως δὲ τὸ «Τὸ στερέωμα τῶν ἐπὶ σοὶ πεποιθότων...».
 

Attachments

  • Pages from ΙΕΡΑΤΙΚΟΝ 1895.pdf
    598.2 KB · Views: 18
  • Pages from Π. Τρεμπέλα ΑΙ ΤΡΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΙ.pdf
    92.6 KB · Views: 12
  • Pages from ΤΜΕ ΣΑΛΙΒΕΡΟΥ.pdf
    61.3 KB · Views: 15
Last edited:

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Άρα δηλαδή η προσθήκη του τρισαγίου στην ακολουθία της ευχαριστίας της θ. μεταλήψεως καλύπτει και την ιερατική προσευχή της απέκδυσης των λειτουργών; Όντως κάποιοι απεκδύονται ακριβώς εκείνη την ώρα.
 

giorgosgoudi

Νέο μέλος
Σχετικά με το απολυτίκιο και κοντάκιο, τι είναι σωστότερο να λέμε; της ημέρας ή του συντάκτη της λειτουργίας; το εγκόλπιο στη θ. μετάληψη έχει του συντάκτη. Είδα πιο πάνω ότι αναφέρατε της ημέρας για την ιερατική απέκδυση όμως. Στη "μίξη" αυτών των δύο ακολουθιών τι πρέπει να υπερισχύσει;

Σχετικά με το "ουρανός πολύφωτος", συχνά το ακούω να λέγεται ακόμα και μετά το "διευχών" της ακολουθίας της ευχαριστίας της θ. μετάληψης. Δείχνει σαν να προσπαθούν κάποιοι να το περισώσουν από την κατάργηση.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Λέγονται τὰ τροπάρια τῆς ἡμέρας-αἰτίας τῆς λειτουργίας ὡς ἕνα ἐκ τῶν μεσωρίων τῆς ἕκτης ὥρας, ἕνα «μικρὸν τρισάγιον» τῆς ἀπεκδύσεως, ἀντίστοιχο τῶν εὐχῶν τῆς ἐνδύσεως.

Οἱ ἀρχικὲς διατάξεις εἶναι οἱ σοφότερες.
 
Last edited:
Top