Ευαγγέλιον Όρθρου της εορτής των Εισοδίων εν Κυριακή.

[Καραογλάν βασίλειος]

Εις την εορτή της Γεννήσεως της Θεοτόκου το ΤΑΣ (κεφ. ΙΑ΄, Σεπτέμβριος) σημειώνει «Δει ειδέναι ότι, ει τύχοι η παρούσα εορτή εν Κυριακή , προηγούνται τα αναστάσιμα. Ου μέντοι λέγεται Ευαγγέλιον εωθινόν αλλά προκείμενον και Ευαγγέλιον της ειρημένης εορτής. Ομοίως και εις την Υπαπαντήν και εις την Κοίμησιν και εις τον Ευαγγελισμόν….». Εξαιρεί δηλαδή την εορτήν των Εισοδίων.

Ο π. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης εις την σημ. 367 αποσαφηνίζει περισσότερο το θέμα. Από τα στοιχεία που παραθέτει προκύπτει ότι τα νεώτερα μοναστικά Τυπικά (πλήν της μεταβατικής διατάξεως του ΤΠ για προαιρετική ανάγνωση είτε του Εωθινού είτε του Ευαγγελίου της εορτής κατά την εορτή των Εισόδιων) ακολουθώντας τη διάταξη του ΤΑΣ αλλά και την όμοια του ΤΕ ορίζουν κατά την εορτή των Εισοδίων εν Κυριακή το Εωθινόν Ευαγγέλιον και όχι το της εορτής. Το αυτό άλλωστε προβλέπει και το ΤΔ αλλά και το ΤΜ. Η πλήρης εξίσωση της εορτής των Εισοδίων με τις υπόλοιπες θεομητορικές εορτές στο θέμα αυτό επήλθε με τα νεώτερα πατριαρχικά Τυπικά.

Εις το κεφάλαιο Ξ΄, πάλι, των απορουμένων του ΤΑΣ «Περί των εορτών της Θεοτόκου, της Γεννήσεως, της Εισόδου, Της Υπαπαντής, του Ευαγγελισμού και της Κοιμήσεως ει τύχωσι εν Κυριακή» σημειώνεται εις τον Όρθρον: «Προκείμενον και Ευαγγέλιον της εορτής, άνευ της Εισόδου». Το «άνευ της Εισόδου» μετά απ’ όλα αυτά νομίζω ότι σημαίνει «εκτός από την εορτή των Εισοδίων» κατά την οποία λέγεται Ευαγγέλιον Όρθρου το Εωθινόν και όχι το της εορτής. Άλλωστε «Είσοδο» και όχι «Εισόδια» την ονομάζει το ΤΑΣ τόσο εις το κεφάλαιο ΙΔ΄ όσο και εις την προμετωπίδα του Ξ΄κεφαλαίου.

Ο π. Δοσίθεος (Τατάρνης) , όμως, εις την έκδοση του ΤΑΣ που επιμελήθηκε σχολιάζει εις το κεφάλαιον Ξ΄: «Άνευ δηλαδή Εισόδου του Ιερέως προς προσκύνησιν του Ι. Ευαγγελίου υπό των αδελφών. Άρα το Ευαγγέλιον αναγινώσκεται από της Ωραίας Πύλης μετά φελωνίου».

Κατόπιν τούτων θα ήθελα να ερωτήσω τους ειδήμονας του Ψαλτολογίου:

1. Το «άνευ της Εισόδου», όντως αναφέρεται εις την Εορτή των Εισοδίων ή εις την «Άνευ δηλαδή Εισόδου του Ιερέως προς προσκύνησιν του Ι. Ευαγγελίου»;

Αν , όντως «άνευ της Εισόδου» σημαίνει «πλην της εορτής των Εισοδίων», τότε το Ευαγγέλιον του Όρθρου προσκυνείται κανονικά. Οπότε:

2. Μήπως η ερμηνεία του π. Δοσιθέου ήταν και η κυρίαρχη ερμηνεία η οποία συνέτεινε στην κατάργηση της προσκύνησεως του Ευαγγελίου του Όρθρου κατά τις Θεομητορικές εορτές, οπότε το αυτό ίσχυσε πολλώ μάλλον και για τις Δεσποτικές εν Κυριακή;

 

[MTheodorakis]

1. Ἀναφέρεται εἰς τὴν ἑορτή τῶν Εἰσοδίων.

2. Πολὺ πιθανό.

 

[π. Μάξιμος]

Ἀπίστευτη ὑποσημείωση! Ἀπορῶ... (καί πῶς υἱοθετεῖ τήν μή προσκύνηση)

Ἄλλο τόσο ὅμως ἀπίθανη μοῦ φαίνεται καί ἡ δική σου ὑπόθεση... (ποῖος θά μποροῦσε νά κάνει τέτοια -ἀπίθανη- ἑρμηνεία ὥστε ἐξ αὐτῆς νά προέλθει ἡ μή προσκύνηση; ἄλλοι λόγοι συνέτειναν)

Συμπλήρωση: Καί γιά νά μή μέ ρωτᾶς τούς λόγους, αὐτοί ἦταν ἡ συντόμευση, διά τῆς διατηρήσεως τοῦ εὐαγγελίου στή θέση τῶν ἀναβαθμῶν, καί ἡ μή χοροστασία ἀρχιερέως.

 

[Καραογλάν βασίλειος]

Πάντως και από την έκδοση του ΤΑΣ της Ιεράς Λαύρας Σάββα του ηγιασμένου, εμμέσως πλην σαφώς -νομίζω-προκύπτει ότι υιοθετείται η ερμηνεία του π. Δοσιθέου καθ’ ότι εις το Ξ΄ κεφάλαιον των απορουμένων εις μεν την επικεφαλίδα έχει το Εισόδου με Ε κεφαλαίο , ενώ στο επίμαχο σημείο με ε μικρό, δηλαδή: «Περί των εορτών της Θεοτόκου, της Γεννήσεως, της Εισόδου, Της Υπαπαντής, του Ευαγγελισμού και της Κοιμήσεως ει τύχωσι εν Κυριακή» / « Προκείμενον και Ευαγγέλιον της εορτής άνευ της εισόδου», εκτός , φυσικά , αν πρόκειται περί τυπογραφικής αβλεψίας.

Γι’ αυτό μίλησα για «κυρίαρχη» ερμηνεία που και αυτή «συνέτεινε στην κατάργηση της προσκύνησεως του Ευαγγελίου του Όρθρου κατά τις Θεομητορικές εορτές», τηρουμένων, βεβαίως, εις το ακέραιον των λόγων που ανέφερε ο π. Μάξιμος : «ἡ συντόμευση, διά τῆς διατηρήσεως τοῦ εὐαγγελίου στή θέση τῶν ἀναβαθμῶν, καί ἡ μή χοροστασία ἀρχιερέως.».

 

[π. Μάξιμος]

Ὁ π. Δοσίθεος πού γράφει ὄτι στηρίζεται στήν ἔκδοση 1545, αὐτή τά ἔχει ὅλα μικρά, ἐνῶ ἐκεῖνος τά τυπώνει ὅλα κεφαλαῖα.
Ἡ ἔκδοση τῆς Λαύρας δέν ξέρω τί βλέπει, ἀλλά νομίζω διάφορες ἐκδόσεις.
Ἡ 1685 ὅλα κεφαλαῖα.

Ἐπαναλαμβάνω ὅτι μοῦ εἶναι ἀδιανόητη ἡ (παρ)ἑρμηνεία «ἄνευ εἰσόδου = μή προσκύνησις».

Κι ἄν στήν ἔκδοση τῆς Λαύρας τό «ε» μικρό, ἀπό κι ὡς ποῦ «προκύπτει ότι υιοθετείται η ερμηνεία του π. Δοσιθέου»;;;;

 

[Καραογλάν βασίλειος]

Πάτερ, ευλογείτε.

Δεν γνωρίζω ποια χειρόγραφα του ΤΑΣ βλέπουν οι εκδότες των ΤΑΣ 2010 (Τατάρνης) και ΤΑΣ 2012 (Λαύρας Οσίου Σάββα) , αλλά το γεγονός ότι το ΤΑΣ 2012 στο Ξ΄ κεφάλαιο , όταν αναφέρεται στις εορτές επιλέγει να τις μεταγράφει όλες με κεφαλαίο «Περί των εορτών της Θεοτόκου, της Γεννήσεως, της Εισόδου, Της Υπαπαντής, του Ευαγγελισμού και της Κοιμήσεως ει τύχωσι εν Κυριακή», ενώ μόλις λίγες σειρές παρακάτω όταν αναφέρεται στο ποιο Ευαγγέλιο επιλέγουμε στις εορτές αυτές , αν τύχουν εν Κυριακή επιλέγει ( αν φυσικά δεν πρόκειται για Τυπογραφικό λάθος) να γράψει το «πλην της εισόδου» με μικρό ε , εμένα τουλάχιστον με βάζει σε υπόνοια ότι δεν εννοεί την εορτή των Εισοδίων, αλλά κάποια εισόδευση του Ευαγγελίου που δεν τελείται πλέον. Έτσι τουλάχιστον το εκλαμβάνω εγώ.

Το γεγονός , εξ άλλου, ότι μία τέτοια ερμηνεία έχει δοθεί ήδη από το προηγηθέν ΤΑΣ 2010 με οδηγεί να πιστεύω ότι και το ΤΑΣ 2012 εκλαμβάνει το «πλην της εισόδου» ως «Άνευ δηλαδή Εισόδου του Ιερέως προς προσκύνησιν του Ι. Ευαγγελίου».

Εύχεσθε.

 

[π. Μάξιμος]

Καί οἱ δύο ἐκδόσεις ἀναφέρουν ποῖες παλαίτυπες ἐκδόσεις χρησιμοποιοῦν.
Ἄν (ὑποθετικά) ὁ π. Νικόδημος Σκρέττας δέν ἀντελήφθη τήν ἀκριβῆ σημασία, ἀποκλείω ὄμως νά ἐκλαμβάνει διά τοῦ μικροῦ τήν ὑποσημείωση τοῦ π. Δοσιθέου Κανέλλου, τήν ὁποία καί οὔτε θά ἔχει προσέξει (περισσότερα στή Εἰσαγωγή ΤΑΣ2012 καί ὄχι ἄλλο ἐδῶ...)

Εὔχομαι!

 

[MTheodorakis]

«Προκείμενον καὶ Εὐαγγέλιον τῆς ἑορτῆς, ἄνευ τῆς εἰσόδου. Ἐν αὐτῇ γὰρ τῇ ἑορτῇ τῆς εἰσόδου ἀναστάσιμον Εὐαγγέλιον λέγεται εἰ τύχῃ ἐν Κυριακῇ»

(χφφ. Ἀπορούμενα ΤΑΣ Βατοπαιδίου 1202 μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1223-1300 φ. 198r, Paris. Coisl. gr. 215 ιδ’ αἰ. φ. 205v, Paris. gr. 385 ιδ’ αἰ. φ. 34v, Λειμῶνος 88 ιδ’ αἰ. φ. 204v).