[Ερώτηση] Εσπερινός της Εγέρσεως του Λαζάρου την Παρασκευή προ των Βαΐων άνευ Προηγιασμένης (και περίπτωση πανηγυρίζοντος Ναού)

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
Ναι μεν αλλά ο σημερινός Όρθρος και τμήμα της ΘΛ μόνο σε δεσποτική εορτή δεν παραπέμπουν.
Σέ τί παραπέμπουν; σέ μνήμη ἁγίου;
Ἐντάξει, τό ἀναλύσαμε καί τό καταλάβαμε...
Τό Μ. Σάββατον καί ὅλη ἡ Μ. Ἑβδομάδα δέν συγκαταλέγονται στίς δεσποτικές;

Καί τῆς Σαμαρείτιδος, ναοί ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς ἁγίας Φωτεινῆς πανηγυρίζουν. Καί τῶν ἁγίων Θεοδώρων...
 
Last edited:

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Σέ τί παραπέμπουν; σέ μνήμη ἁγίου;
Ἐντάξει, τό ἀναλύσαμε καί τό καταλάβαμε...
Τό Μ. Σάββατον καί ὅλη ἡ Μ. Ἑβδομάδα δέν συγκαταλέγονται στίς δεσποτικές;

Καί τῆς Σαμαρείτιδος, ναοί ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς ἁγίας Φωτεινῆς πανηγυρίζουν. Καί τῶν ἁγίων Θεοδώρων...

Δε χρειάζεται καλά και σώνει τα στοιχεία που δεν πατραπέμπουν σε δεσποτική εορτή, και δεν είναι ευάριθμα, ούτε ευκαταφρόνητα, να παραπέμπουν σε μνήμη αγίου. Γι'αυτό εξήρα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Σαββάτου του Λαζάρου.

Ανακύπτει το ζήτημα του ορισμού των Δεσποτικών εορτών, και κυρίως από ποιά έποψη: τυπική, υμνογραφική, εικονογραφική, πανηγυρική; Ποιά τα στοιχεία που διέπουν μια δεσποτική εορτή; Απλώς και μόνο η σχέση μιας εορτής με τον Κύριο την εντάσσει αυτόματα στις Δεσποτικές; Όσο για το αν η Μ. Εβδομάδα ανήκει στις Δεσποτικές, όλοι γνωρίζουν την απάντηση: μεταξύ προ εξ ημερών του Πάσχα και της Ανάστασης εορτάζουμε μεν πάρα πολλά, αλλά μόνο η Ανάσταση είναι η Δεσποτική εορτή και η εορτών εορτή.

Κ η πατριώτισσά μου, Βασίλισσα Άρτης, εορτάζεται τοπικά στη Μ. Τεσσαρακοστή.

Δ.
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής

ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι, καὶ ἐλογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν καὶ ἡ ἀφ΄ ἡμῶν πορεία σύντριμμα, οἱ δέ εἰσιν ἐν εἰρήνῃ...

 

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis
Καλά... Κουβέντα να γίνεται δηλαδή.

Στοιχεία Δεσποτικής εορτής:

  1. Στιχηρά εσπερινού Δεσποτικά "Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ἰδεῖν"
  2. Απολυτίκιον "Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν"
  3. Καθίσματα Δεσποτικά
  4. Κανόνες άνευ Στιχολογίας της "Τιμιωτέρας"
  5. "Την αγνήν ενδόξως" αντί "Ἀξιον εστίν"
  6. Ειδικό Κοινωνικόν (και όχι μνήμης αγίου).

Στοιχεία Κυριακών:
  1. Αναστάσιμα Ευλογητάρια
  2. "Υπερευλογημένη"
  3. "Σήμερον σωτηρία" (ΤΜΕ)
  4. Τυπικά και Μακαρισμοί.

Σημειώνω ότι τα Θεοτοκία τόσο σε Ευλογητάρια ή στους Αίνους ("Υπερευλογημένη") δεν "αίρουν" τον Δεσποτικό χαρακτήρα της εορτής.
Δείτε λ.χ. τί συμβαίνει στον Όρθρο της Μεγάλης Παρασκευής με τα Αντίφωνα των Παθών ή την Διακαινήσιμο με το θεοτοκίο των Κεκραγαρίων.

Το εάν είναι "δορυφόρος" της εορτής του Πάσχα η εορτή αυτό είναι άνευ αμφιβολίας και συμφωνώ. Αλλά όλες οι γιορτές "δορυφόροι" της εορτής των εορτών δεν είναι; τί εορτάζουμε κάθε Κυριακή;

Καλό υπόλοιπο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και Καλό Πάσχα.

Υ.Γ. Αφήστε με να ετοιμάσω τις βαλίτσες.
 
Last edited:

dkalpakidis

Dimitrios Kalpakidis

Καί τῆς Σαμαρείτιδος, ναοί ἐπ᾿ ὀνόματι τῆς ἁγίας Φωτεινῆς πανηγυρίζουν. Καί τῶν ἁγίων Θεοδώρων...

Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Δευτέρᾳ, μνείαν ποιούμεθα τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ Παγκάλου...

Να μή δίνω καλύτερα ιδέες...
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας

ἔδοξαν ἐν ὀφθαλμοῖς ἀφρόνων τεθνάναι, καὶ ἐλογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν καὶ ἡ ἀφ΄ ἡμῶν πορεία σύντριμμα, οἱ δέ εἰσιν ἐν εἰρήνῃ...


ΦΣ ΧΥ ΦΝ ΠΣ
 

π. Μάξιμος

Γενικός Συντονιστής
ΦΣ ΧΥ ΦΝ ΠΣ
... πᾶσι μέ αὐτοεξαίρεση;

Προσωποληπτικές συζητήσεις δέν συνεχίζω, ἀλλά μή νομίζουν κάποιοι ὅτι θά ἔχουν τόν τελευταῖο λόγο...

ΥΓ. Κι ἐγώ ἔχω λειτουργία...

 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
... πᾶσι μέ αὐτοεξαίρεση;

Προσωποληπτικές συζητήσεις δέν συνεχίζω, ἀλλά μή νομίζουν κάποιοι ὅτι θά ἔχουν τόν τελευταῖο λόγο...

ΥΓ. Κι ἐγώ ἔχω λειτουργία...


Καλή Λειτουργία σε όλους, ιερείς και λοιπούς.
 
Last edited:
Και εγώ θεωρώ ότι είναι δεσποτική εορτή... και μάλιστα από τις μεγάλες (παλαιότερα γίνονταν βαπτίσματα και σήμερα ψάλλουμε Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε εκείνη την ημέρα).

Παρόλα αυτά, επειδή η ακολουθία είναι δομημένη κατά το ΤΑΣ, κάπου ανάμεσα στο τέλος της Μ. Τεσσαρακοστής και την αρχή της Μ. Εβδομάδας, έχει κάποιες ιδιαιτερότητες:

1) Η Παρασκευή είναι η τελευταία ημέρα της Μ', και αυτό δεν θα μπορούσε να μην μνημονευτεί στην (κοινή) προηγιασμένη της ημέρας. Έτσι και ιδιόμελο θα ψαλεί στα απόστιχα και μαρτυρικό (αυτό ενισχύεται και από την συνήθεια του ΤΑΣ οι μετάνοιες να επεκτείνονται μέχρι την Προηγιασμένη της Παρασκευής).
2) Από τα αποδειπνα αρχίζουν τα αμιγώς εορταστικά στοιχεία με τον εορταστικό κανόνα.
3) Ο όρθρος αφενός δεν έχει πολυέλεο και αναβαθμούς γιατί επιφυλάσσονται για την Κυριακή των Βαΐων (ημέρα αγρυπνίας κατά το ΤΑΣ), όμως διατηρεί εορταστικό αναστάσιμο χαρακτήρα σαφώς.

Υ. Γ: Όσο αφορά στο θέμα μας, το ΤΑΣ ακόμα και για την παραμονή του Ευαγγελισμού προβλέπει προηγιασμένη. Για τις ενορίες όμως, προβλέπεται εσπερινός. Αν λοιπόν τελεστεί προηγιασμένη, ας ψαλλεί η ακολουθία ως είναι τυπωμένη στο τριώδιο. Διαφορετικά, εφόσον πανηγυρίζει ενορία, ας ψαλεί αμιγής η ακολουθία του Λαζάρου (όπως γίνεται με τον Ευαγγελισμό).
 
Last edited:

domesticus

Lupus non curat numerum ovium
Πάντως ὁ Μανουὴλ Φιλῆς (1275–1345) στὴν ὑστεροβυζαντινὴ περίοδο περιλαμβάνει τὴν Ἔγερση τοῦ Λαζάρου Εἰς τὰς ιβ′ ἑορτὰς τοῦ κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἔγερση ἀποτελεῖ σταθερὸ μέρος τοῦ Δωδεκαόρτου, τῶν βασικῶν δηλαδὴ δεσποτικῶν ἑορτῶν.

Manuelis Philae Carmina,ἐκδ. E. Miller, Paris 1857 (ἀνατ. Amsterdam 1967), τ. 2, σελ. 390.

Εἰς τὰς ιβ′ ἑορτὰς τοῦ κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.

Εὐαγγελισμὸς, γέννα, κλήσεως θέσις,
Χεὶρ Συμεὼν, βάπτισμα, φῶς Θαβωρίου,
Λάσαρος ἐκ γῆς, βάϊα, σταυροῦ ξύλον,
῎Εγερσις, ἄρσις, Πνεύματος παρουσία.
Τὸ χαῖρε, παῦλα τῆς παλαιγόνου λύπης.
῾Η γέννα, τύπος πλάσεως τῆς δευτέρας.
῾Η κλῆσις, εἰκόνισμα τῆς σωτηρίας.
῾Η Συμεὼν χεὶρ, δεῖγμα τοῦ γραπτοῦ νόμου.
῾Η βάπτισις, κάθαρσις ἀνθρώπων ῥύπου.
Τὸ τοῦ Θαβὼρ φῶς, τῆς ἐμῆς νυκτὸς λύσις.
῾Ο Λάσαρος, φροίμιον αἴσχους θανάτου.
Ψυχῶν ἔαρος σύμβολον, τὰ βάϊα.
῾Αμαρτίας σταύρωμα, τὸ σταυροῦ ξύλον.
Θανὴ θανῆς ἔγερσις ἡ τοῦ κυρίου.
῎Αρσις πεσόντων, ἄρσις ἡ τοῦ δεσπότου.
Τὸ Πνεῦμα, τέρμα τῆς ἐμῆς σωτηρίας.

ΥΓ. Ἀνεβάζω καὶ ψηφιδωτὸ δίπτυχο (α΄ τέταρτο 14ου αἰ.) μέ τὸ Δωδεκάορτο, σήμερα στὴν Φλωρεντία.
 

Attachments

  • eikona.jpg
    eikona.jpg
    782.6 KB · Views: 29

Shota

Παλαιό Μέλος
Εγω θα αφησα την Προηγιασμενη οπως ειναι. Η ευλογησις των αρτων μετα τον Ορθρο και προ της Λειτουργιας (πρλβ. εδω, υποσημειωση α) και ολα καλα (ετσι η αλλιως δεν υπαρχει καλη λυση :D ).
 

Attachments

  • Typikon_KP.pdf
    209.1 KB · Views: 58
Εγω θα αφησα την Προηγιασμενη οπως ειναι. Η ευλογησις των αρτων μετα τον Ορθρο και προ της Λειτουργιας (πρλβ. εδω, υποσημειωση α) και ολα καλα (ετσι η αλλιως δεν υπαρχει καλη λυση :D ).

Το πρόβλημα δεν είναι η αρτοκλασία αλλά ο χρόνος τέλεσης της προηγιασμένης. Η προηγιασμένη συνηθίζεται να ψάλλεται το πρωί (κάκιστα κατ' εμένα) και δεν ταιριάζει με τον χρόνο τέλεσης των πανηγυρικών εσπερινών (το απόγευμα). Διαφορετικά η αρτοκλασία θα μπορούσε να ψαλεί και μετά το πέρας της προηγιασμένης, όπως γίνεται το Μέγα Σάββατο μετά το πέρας της Λειτουργίας του Αγίου Βασιλείου.
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Σώζονται πάντως και επιγράμματα αποδιδόμενα στη γραφίδα του Μ. Ψελλού που ο εκδότης τους τα θεωρεί μη γνήσια έργα του Ψελλού: L. G. Westernick, Michaelis Pselli poemata. Στουτγκάρδη και Λειψία, εκδ. Teubner, 1992, σελ. 455-458, και τιτλοφορεί ως:

Poemata 69-82. Tetrasticha in festa dominica.

H εορτή της Έγερσης του Λαζάρου απουσιάζει από τις Εορτές του Δωδεκαόρτου... ενώ υπάρχει επίγραμμα και για τα Εισόδια της Θεοτόκου (αρ. 79) και δύο επιγράμματα με διαλόγους του Χριστού προς τον Πέτρο και αντιστρόφως (αρ. 81 και 82).

(69). Τοῦ Ψελλοῦ εἰς τὸν χαιρετισμόν
Τὸ χαῖρε τὴν σύλληψιν εὐθὺς μηνύει˙
νάρκωσιν ἡ σύλληψις αὖθις εἰσάγει.
τὸ πῦρ δὲ Χριστὸν συλλαβοῦσα παρθένος
ἄφλεκτος ὤφθη χρυσοειδεῖ καρδίᾳ.
(70.) Εἰς τὴν γέννησιν
Πατὴρ θεός μου καὶ τεκοῦσα παρθένος˙
θεὸς γάρ εἰμι καὶ βροτὸς κατ’ οὐσίαν.
βρέφος γάρ, ἀλλ’ ἄναρχος ὡς θεὸς λόγος˙
Χριστὸς μέν, ἀλλ’ ἔνσαρκος ὡς βροτὸς φύσει.
(71.) Εἰς τὴν ὑπαπάντην
Ἄνω πατήρ σε καὶ κάτω μήτηρ φέρει,
κόλποις ἐκεῖνος, ἀγκάλαις ἡ παρθένος.
τὸν τοῦ νόμου λάτριν τε τῆς σαρκὸς λύων
ἐλευθεροῖς ἅπασαν ἡμῶν τὴν φύσιν.
(72.) Εἰς τὸ βάπτισμα
Ὅλον με σαυτῷ προσλαβὼν κατ’ οὐσίαν
πλύνεις με λαμπρῶς ὕδασι ζωηρρύτοις.
αὐτὸς γὰρ ὢν φῶς οὐ δέῃ καθαρσίων,
ἐμοὶ δὲ πηγὰς ἐκχέεις σωτηρίου.
(73.) Εἰς τὴν μεταμόρφωσιν
Ἔσωθεν ἐξέλαμψας ὡς θεὸς φύσει
καὶ σαρκὸς ἠλλοίωσας ἀρρήτως φύσιν.
τῆς ἀστραπῆς δὲ μὴ φέροντες τὴν φλόγα
πίπτουσιν εἰς γῆν οἱ μαθηταί σου, λόγε.
(74.) Εἰς τὰ βάια
Τὸ τῶν ἐθνῶν φρύαγμα πῶλος εἰκότως,
ἡ τῶν ὁδῶν στρῶσις <δὲ> κόσμησις βίου.
τὰ νήπια φρόνιμα διπλόης ἄνευ.
σὺ νῦν βασιλεὺς Ἰσραὴλ νοουμένου.
(75.) Εἰς τὴν σταύρωσιν
Ὑψούμενος πτεροῖς με πρὸς πόλον, λόγε,
σταυρούμενος νεκροῖς με γνωστικοῖς τρόποις.
νεκροῖς με <καὶ> ζωοῖς με μυστικῷ βίῳ.
σταυρούμενος σφίγγεις με πρακτικοῖς τόνοις.
(76.) Εἰς τὴν ἀνάστασιν
Τὴν σάρκα θάψας σῇ ταφῇ ζωηφόρῳ
καινόν με νῦν ἄνθρωπον ἐκ γῆς δεικνύεις.
ῥήξας γὰρ ᾅδου τὴν νοητὴν γαστέρα
ἐκ τῆς πλάνης ἤγειρας ὥσπερ ἐκ τάφου.
(77.) Εἰς τὴν ἀνάληψιν
Ἐκ τῆς ἑῴας ὡς πρὸς ἑσπέραν φθάσας
αὖθις πρὸς αὐγὰς ἀντανῆλθες ἡλίου.
εἰς γῆν γὰρ ἐλθὼν συμπαθῶς ὁ δεσπότης
εἰς οὐρανοὺς ὕψωσας ἡμῶν τὴν φύσιν.
(78.) Εἰς τὴν πεντηκοστήν
Γλῶσσαι τὸ πνεῦμα μηνύουσι πυρφόροι,
πιστοῦσι τοῦτο μυριόγλωττοι λόγοι.
δῆμος μὲν οὖν μέμηνεν Ἑβραίων πάλιν,
ἔθνη δὲ πιστεύουσιν ἀπλάστῳ τρόπῳ.
(79.) Εἰς τὰ ἅγια τῶν ἁγίων
Καινὴ προπομπὴ τῆς βασιλίδος κόρης˙
ἡ λαμπρότης δὲ τῶν ἀνακτόρων ὅση.
παστὰς ἀποστίλβουσα πνεύματος χάριν˙
ὁ νυμφίος τίς; παῖς θεοῦ θεὸς λόγος.
(80.) Εἰς τὴν κοίμησιν τῆς ὑπεραγίας θεοτόκου
Ἀπῆρας ἐκ γῆς ὡς βασιλὶς εἰς πόλιν,
τὸν ἀέρα στέφουσι τάξεις ἀγγέλων,
ἀρχάγγελοι κοσμοῦσιν οὐρανῶν κύκλους,
ὁ παῖς δὲ θεῖον εὐτρεπίζει σοι θρόνον.
(81.) Πέτρος πρὸς τὸν Χριστόν
Αἷς ἔπλασας πάλαι με χερσίν, ὦ λόγε,
ταύτας προτείνεις δουλικῶς εἰς τοὺς πόδας.
οὐ μή με νίψεις δεσπότης τὸν οἰκέτην˙
τὸ πῦρ φοβεῖ με, πυρπολήσει τοὺς πόδας.
(82.) Ὁ Χριστὸς πρὸς τὸν Πέτρον
Εἰ συμμεριστής, εἰ μαθητής μου θέλεις,
Πέτρε, καλεῖσθαι καὶ †μαθητὴς† καὶ φίλος
πάντως σε νίψω˙ καὶ πτερωθεὶς ἐν τάχει
βάδιζε καὶ κήρυττε κόσμῳ παντί με.
 
Last edited:
Στον ιερό ναό του αγίου Λαζάρου Λάρνακας Κύπρου ο οποίος πανηγυρίζει το Σάββατο του Λαζάρου,ψάλλονται το απόγευμα της Παρασκευής στο μέγα εσπερινό απόστιχα τα οποία είχε γράψει ο μακαριστός π.Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.
 

MTheodorakis

Παλαιό Μέλος
Στὴν προηγιασμένη ἤ τελεία ἑσπερινὴ λειτουργία ἀναγινώσκεται καὶ Εὐαγγέλιο Ἰω. ια’ 55-57 «Εἰς τὴν ὑπέρθεσιν»

(χφφ. Σινὰ 210 Εὐαγγελιάριο τοῦ ἔτους 861/862 φ. 64r, Paris. Coisl. gr. 303 βίος Στεφάνου Σαβαΐτου ι’ αἰ. φ. 95r, Sinai ar. 116 Ἑλληνοαραβικὸ Εὐαγγελιάριο τοῦ ἔτους 995-996 φφ. 129v-131r),

ὑπέρβασιν τῆς τεσσαρακοστῆς.

Βλ. καὶ S. Janeras Le Vendredi avant le Dimanche des Palmes dans la tradition liturgique Hagiopolite στὸ Studi sull'Oriente Cristiano 4.1 (2000) σσ. 59-86.
 
Τα αποστιχα του π. Γερασιμου υπαρχουν καπου μελοποιημενα;;;;Ειδικα το ''Δοξα...Και νυν...''!!
Διπλα ακριβως στο ναο που διακονω υπαρχει παρεκκλησιο [κι απ οσον γνωριζω ειναι το μονο στο νομο,υπαρχει βεβαια ο ναος στο μεγαλο κοιμητηριο της Λαρισας] του Αγιου Λαζαρου.Ευχαριστω πολυ εκ των προτερων..
 

dimskrekas

Δημήτρης Σκρέκας
Τα αποστιχα του π. Γερασιμου υπαρχουν καπου μελοποιημενα;;;;Ειδικα το ''Δοξα...Και νυν...''!!
Διπλα ακριβως στο ναο που διακονω υπαρχει παρεκκλησιο [κι απ οσον γνωριζω ειναι το μονο στο νομο,υπαρχει βεβαια ο ναος στο μεγαλο κοιμητηριο της Λαρισας] του Αγιου Λαζαρου.Ευχαριστω πολυ εκ των προτερων..

Βλπ εδώ
 
Top