[Ερώτηση] Χρήση αναστασίμου απολυτικίου κατά τη Διακαινήσιμο εβδομάδα.

[Καραογλάν βασίλειος]

Ως είναι γνωστό, κατά τη διάρκεια της Διακαινησίμου οι ακολουθίες του Εσπερινού και του Όρθρου λήγουν με το τριπλό «Χριστός ανέστη», χωρίς να ακολουθεί απολυτίκιο. Όταν , όμως, εορτάζεται Άγιος τότε ψάλλεται εις την απόλυση και το απολυτίκιον του Αγίου.

Η ερώτησή μου είναι η εξής: Εφ΄ όσον στην περίπτωση αυτή γίνεται χρήση απολυτικίων ,δεν είναι λειτουργικά ορθότερο να προηγηθεί το αναστάσιμο απολυτίκιο του ήχου της ημέρας ; Υπάρχουν παλαιά Τυπικά που προβλέπουν κάτι τέτοιο ή προβλέπουν γενικά τη χρήση του αναστασίμου απολυτικίου του ήχου κατά τις ημέρες της Διακαινησίμου;

Η απορία μου δημιουργήθηκε εξ αφορμής της χρήσης του αναστασίμου απολυτικίου του πλ δ΄ήχου εις την θ΄ώρα του Σαββάτου της Διακαινησίμου, που κατά το Πεντηκοστάριο ψάλλεται τρίψαλμος.

 

[MTheodorakis]

Ἡ πρότασή σας εἶναι δεκτή.

Τὸ τυπικὸ τοῦ ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως (1122) σσ. 205-246 προβλέπει, μόνο στοὺς ἑσπερινούς, μετὰ τὸ Ἀναστάσεως ἡμέρα...Χριστὸς ἀνέστη γ' τὸ ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο τοῦ β' ἕως βαρέος ἤχου. Τὰ τυπικὰ τῆς Μεσσήνης (1131) σσ. 251-255 καὶ τοῦ Μήλι (1292) φφ. 231v, 232v τὸ προβλέπουν καὶ στὸν ὄρθρο σὲ ἤχους β'-πλ. β' καὶ πλ. δ'.

 

[π. Μάξιμος]

Ως είναι γνωστό, κατά τη διάρκεια της Διακαινησίμου οι ακολουθίες του Εσπερινού και του Όρθρου λήγουν με το τριπλό «Χριστός ανέστη», χωρίς να ακολουθεί απολυτίκιο. Όταν , όμως, εορτάζεται Άγιος τότε ψάλλεται εις την απόλυση και το απολυτίκιον του Αγίου.

Ὅταν τοποθετήθηκαν καί μνῆμες (ανεπίτρεπτο άραγε κατ’ ακρίβεια ; ) τότε βρέθηκε μιά φόρμουλα μεταξύ τοῦ τροπαρίου τῆς Ἀναστάσεως ἤ μέ Δόξα, καί Καὶ νῦν, α΄ θεοτοκίου. Τό αὐτό καί στήν ἔναρξη τοῦ ὄρθρου... (γράφαμε κι ἐδῶ)
Ἡ ἀναστάσιμη ἀκολουθία ἑσπερινοῦ, ὄρθρου καί ὡρῶν εἶναι διαφορετική.
Στό ἑσπερινό καί στόν ὄρθρο δέν ὑπάρχουν κάποια ἀντίφωνα/στιχολογίες.
Τά ἀντίφωνα/στιχολογίες στά ὁποῖα ὡς ἐφύμνιο τίθενται ἀπολυτίκια δέν ὑπάρχουν.

Η ερώτησή μου είναι η εξής: Εφ΄ όσον στην περίπτωση αυτή γίνεται χρήση απολυτικίων ,δεν είναι λειτουργικά ορθότερο να προηγηθεί το αναστάσιμο απολυτίκιο του ήχου της ημέρας ; Υπάρχουν παλαιά Τυπικά που προβλέπουν κάτι τέτοιο ή προβλέπουν γενικά τη χρήση του αναστασίμου απολυτικίου του ήχου κατά τις ημέρες της Διακαινησίμου;

Γράφοντας εἶδα τό μήνυμα τοῦ Μανόλη. Καί πάλι πρόκειται γιά ἔνταξη στήν ἐπανάληψη τοῦ Χριστός ἀνέστη. Δέν ὑπάρχει Νῦν ἀπολύεις οὔτε Θεὸς Κύριος οὔτε δοξολογία (μεγάλη ἤ χῦμα) οὔτε Ἀγαθόν τό ἐξομολογεῖσθαι.

Η απορία μου δημιουργήθηκε εξ αφορμής της χρήσης του αναστασίμου απολυτικίου του πλ δ΄ήχου εις την θ΄ώρα του Σαββάτου της Διακαινησίμου, που κατά το Πεντηκοστάριο ψάλλεται τρίψαλμος.

Ἄν αὐτή ἡ διάταξη εἶναι σωστή, τότε, ὅπως καί στήν παννυχίδα/μεσονυκτικό τῆς Ἀναστάσεως, προβλέπεται καί σ᾿ αὐτή τήν ἀκολουθία ἀναστάσιμο ἀπολυτίκιο, πού κι αὐτή ἐξαιρεῖται τῶν ἀναστάσιμων ἀκολουθιῶν τῆς διακαινησίμου ἑβδομάδος (ἄν ἐξαιρεῖται).

Πάντως γιά τόν ἰδιαίτερο ἀναστάσιμο χαρακτῆρα τῶν ἀκολουθιῶν τῆς διακαινησίμου ἑβδομάδος προτείνω:
1. «Οι Ακολουθίες των Ωρών και των Μεγάλων Ωρών: Ιστορία και Θεολογία» π. Στέφανος Αλεξόπουλος.
2. Τακτικόν Κανονάριον Νίκωνος μαυροορείτου (περὶ τὸ 1085)
3. Ὑποτύπωσις σὺν Θεῷ καταστάσεως τῆς μονῆς τῶν Στουδίου. (9ος αἰ.)
4. Ὑποτύπωσις καταστάσεως τῆς Λαύρας τοῦ Ὁσίου Ἀθανασίου. (10ος αἰ.)